Ιταλία: Τι σημαίνει το όνομά της

Η γειτονική μας Ιταλία είναι μια μεγάλη ευρωπαϊκή χώρα, η τρίτη οικονομία της ευρωζώνης, με μεγάλο ιστορικό αποτύπωμα και σημαντική συνεισφορά στον παγκόσμιο πολιτισμό: η αρχαία Ρωμαϊκή αυτοκρατορία κι η Αναγέννηση, για παράδειγμα, γεννήθηκαν στην Ιταλία – εκεί όπου πρωτοεμφανίστηκε και ο Φασισμός, δυστυχώς.

Όμως, δεν είναι πάντα καλό να ακούγεται η πατρίδα σου: σήμερα η Ιταλία κλυδωνίζεται από τη σύγκρουση των εκλεγμένων πολιτικών δυνάμεων, οι οποίες όμως τυγχάνουν λαϊκιστικές, ακροδεξιές και αντιευρωπαϊκές, με τον Πρόεδρο της Ιταλικής Δημοκρατίας, ο οποίος θέλοντας να προστατεύσει τους Ιταλούς από τις επιλογές τους, δίνει το χρίσμα σε έναν πρώην υπάλληλο του Διεθνούς Νομσματικού Ταμείου, κάνοντας οριακή χρήση των δυνατοτήτων που του δίνει το ιταλικό Σύνταγμα.

Μια ιταλική οικονομική και πολιτική κατάρρευση σίγουρα δεν προιωνίζεται τίποτε καλό για την σταθερότητα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος – τώρα εάν αυτό είναι αρνητικό ή θετικό, δεν είμαι εγώ αυτός που θα το κρίνει. Εγώ θα σταθώ στην ετυμολογική ιστορία της ονομασίας αυτού του κράτους.

Η λέξη «Ιταλία», λοιπόν, σύμφωνα με το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, παράγεται από τον λατινικό όρο «Vitalia», από το ουσιαστικό «vitulus», που σημαίνει μοσχάρι! Οπότε το τοπωνύμιο «Ιταλία» θα σήμαινε αρχικά «χώρα των μοσχαριών», εξαιτίας της εκτεταμένης κτηνοτροφικής δραστηριότητας των νότιων περιοχών της χώρας… Επίσης, έχει διατυπωθεί η άποψη πως η λέξη «Ιταλία» είναι ιλλυρικής προέλευσης, καταλήγει το Λεξικό. Να συμπληρώσω πως η λέξη «βιδέλο», που χρησιμοποιούνταν ευρέως παλιότερα στην Ελλάδα, σημαίνει «μοσχάρι». Αυτή παράγεται από το ιταλικό «vitello», από το λατινικό «vitellus», που είναι υποκοριστικό αυτού του «vitulus», που λέγαμε, του μοσχαριού….

Τώρα τί να σχολιάσω εγώ; Δεν είναι μόνο η Ιταλία, επιτρέψτε μου να πω, χώρα των μοσχαριών, που χρειάζονται πάντα κάποιον γελαδάρη για να τα προστατεύσει από τον εαυτό τους, να τα καθοδηγήσει, να τα ταΐσει και να τα φροντίσει, με απώτερο σκοπό βέβαια να πλουτίσει από το γάλα και το κρέας τους. Ναι, δυστυχώς, υπάρχουν κι άλλοι τέτοιοι λαοί, πολλοί, που έχουν τους ποιμένες που τους αξίζουν.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.