Και τώρα, τι θα κάνουμε χωρίς Μνημόνιο;

Όσο και αν φαίνεται απίθανο, ίσως να πλησιάζει η έξοδος της χώρας μας από τα Μνημόνια. Βεβαίως δεν είναι κάτι απλό, ούτε και εύκολο, και θα μας φαίνεται παράξενη η ζωή χωρίς αυτά, ίσως γιατί τα τελευταία χρόνια συνηθίσαμε να ζούμε υπό τον ζυγό των Μνημονίων. Για να δούμε όμως μερικά πράγματα γι’ αυτή τη λέξη – ταμπού των ημερών μας, της εποχής της Κρίσεως.

Το «Μνημόνιο» είναι όντως μια πολύ φορτισμένη λέξη – μέχρι που έχει φτάσει να σημαίνει την ειδοποιό διαφορά, που χωρίζει την Ελλάδα σχεδόν στα δύο: από την μια οι «Μνημονιακοί», και από την άλλη οι «Αντιμνημονιακοί». Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες, γιατί θα ξημερώσουμε. Απλώς να πω πως πολύ γενικά, οι Μνημονιακοί είναι εκείνοι που σέβονται και τιμούν τα Μνημόνια, δηλαδή τα πρωτόκολλα δανειοδότησης της πτωχής και χρεωκοπημένης μας πατρίδος από την Ευρώπη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, παρόλες τις συνέπειές τους, ενώ οι αντίπαλοί τους, οι Αντιμνημονιακοί, τα αποκηρύσσουν μετά βδελυγμίας – δεν βρίσκεις άκρη. Πάντως, σ’ αυτό το δίπολο, στηρίχτηκαν καριέρες, για να μην πω για ολόκληρα κόμματα – πολλοί έγιναν άνθρωποι, έτσι ή αλλιώς, χάρη στα Μνημόνια.

Ετυμολογικώς, η λέξη «μνημόνιο», προέρχεται από την παλιότερη «μνημονείον», από τον αρχαίο τύπο «μνήμων», δηλαδή αυτόν που θυμάται κάποιον ή κάτι συγκεκριμένο, σύμφωνα με το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας. Το μνημόνιο είναι συνώνυμο του υπομνήματος, που είναι η έγγραφη έκθεση με ειδική αναφορά σε συγκεκριμένη υπόθεση.

Να θυμίσω πως το μνημόνιο μπήκε στη ζωή μας, και την καθομιλουμένη γλώσσα μας, τον Μάιο του 2010, όταν εγκρίθηκε η “Σύμβαση Δανειακής Διευκόλυνσης” (“Loan Facility Agreement”) με τις χώρες του Ευρώ και  ο “Διακανονισμός Χρηματοδότησης Αμέσου Ετοιμότητας” (“Stand-by Agreement”) με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Το σύνολο αυτών των συμφωνιών ονομάστηκε έκτοτε για συντομία “Μνημόνιο”.

Εκ μέρους της Ελλάδας, είχαν υπογράψει τότε ο Υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου και ο Πρόεδρος της Τράπεζας της Ελλάδος Γεώργιος Προβόπουλος. Αυτό το λέω ώστε να ξέρουν οι επιγενόμενοι, όταν η Ελλάδα βγει οριστικώς και τελεσιδίκως από τα Μνημόνια, ποιους να σιχτιρίσουν, ή, αντιθέτως, να δοξάσουν.

Πάντως, κάποιοι εκλαμβάνουν αυτές τις συμφωνίες, και όλες τις άλλες που ακολούθησαν, δηλαδή τα επόμενα Μνημόνια, ως την πλέον επαχθή υποθήκευση του μέλλοντος των απογόνων μας, ενώ άλλοι ομνύουν σ’ αυτά, λέγοντας χοντρικά πως τέτοιοι που είμαστε, χρειαζόμαστε μνημόνια «μέχρι να σβήσει ο ήλιος». Ίσως η αλήθεια να είναι κάπου στη μέση, ως συνήθως – γεγονός είναι πως τα Μνημόνια, ως φάρμακο για την χρεοκοπία, μερικές φορές απεδείχθησαν καταστρεπτικότερα της νόσου. Πώς λένε «η εγχείρηση επέτυχε, αλλά ο ασθενής απέθανε»; Κάπως έτσι.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.