Λεωφόρος Συγγρού: Ίσως τελικά δεν είναι υποτιμητικό να είσαι στην πιάτσα της

Η λεωφόρος Συγγρού παλιότερα είχε μάλλον άσχημη φήμη, εξαιτίας της ερωτικής αγοράς – η έκφραση “κάνει πιάτσα στη Συγγρού” μόνο κολακευτική δεν ήταν. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, η λεωφόρος των σχεδόν εξίμισι χιλιομέτρων που συνδέει τους στύλους του Ολυμπίου Διός με το Φαληρικό Δέλτα, έχει αναδειχθεί σε ένα βραχίονα πολιτισμού και επιχειρηματικότητας, που ενώνει την πόλη με τη θάλασσά της. Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο Φιξ, το Πάντειο Πανεπιστήμιο, η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, και η νέα άφιξη στο τέλος της λεωφόρου, το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, μαζί με πολυτελή ξενοδοχεία, γκλάμορους κέντρα διασκέδασης και εταιρικά μέγαρα, συνθέτουν ένα επιβλητικό αστικό τοπίο και στις δυο όχθες της λεωφόρου.

Να πούμε πως η λεωφόρος Συγγρού χαράχθηκε σχεδόν ακριβώς στην ίδια θέση όπου υπήρχε αρχαία οδός, από τον μηχανικό του στρατού Ιωάννη Γενίσαρλη, με λεφτά του εθνικού ευεργέτη Ανδρέα Συγγρού. Τα έργα ξεκίνησαν επί Χαριλάου Τρικούπη, το 1898, την επόμενη χρονιά του ατυχέστατου Ελληνοτουρκικού Πολέμου, αλλά ολοκληρώθηκαν επί διακυβέρνησης Ελευθερίου Βενιζέλου, στην περίοδο 1928-1932.

Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, κατά μήκος της άνθισαν προσφυγικές γειτονιές: η Νέα Σμύρνη, ο Νέος Κόσμος, η Καλλιθέα. Για τους λογοτέχνες της γενιάς του ‘30, η Συγγρού ήταν κάτι φουτουριστικό: την ανέφερε ο Θεοτοκάς, ο Γιώργος Σεφέρης έγραψε ποίημα για τη λεωφόρο, ενώ ο σύγχρονος, αδικοχαμένος ποιητής Ηλίας Λάγιος, μίλησε με άπειρη αγάπη για τα “αγοροκόριτσα”, “της Συγγρού τα κλωνάρια τ’ ανθισμένα”.

Τελικά, ίσως να μην είναι και τόσο υποτιμητικό να είσαι στην πιάτσα της Συγγρού.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.