Μαντάμ Σουσού: Ψωνάρα, αλλά αγαπημένη στους Έλληνες

Ένας γλαφυρός χαρακτηρισμός για εκείνες τις μεγαλομανείς ψωνάρες, για τις ψευτοαριστοκράτισσες, που μπορεί να είναι νεόπλουτες, αλλά, ακόμα χειρότερα, που μπορεί και να μην είναι, εκλαμβάνοντας την κουρελαρία τους ως βασιλική εσθήτα, είναι και το “μαντάμ Σουσού”. Βεβαίως από την κοσμαγάπητη ηρωίδα του Δημήτρη Ψαθά, που εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1939 στο περιοδικό “Θησαυρός”, όπου δημοσιεύονταν κάθε εβδομάδα οι περιπέτειές της.

Το Σουσού προκύπτει από το γαλλικό «chouchou», που σημαίνει “αγαπημένος”, ένας διπλασιασμός της τρυφερής προσφώνησης “chou”, κατά λέξιν “λάχανο”. Η Μαντάμ Σουσού, αν και ζούσε φτωχικά, στον Μπύθουλα του Κολωνού, με τον ιχθυοπώλη άντρα της Παναγιωτάκη, πίστευε πως ήταν ανώτερη όλων, μιας και ο πατέρας της ήταν γιατρός, και πως της οφειλόταν σεβασμός από τους “πτωχούς” και ταπεινούς γείτονές της. Η Σουσού είχε ένα μαγικό χάρισμα: πίστευε ακράδαντα ότι είναι κάποια άλλη, κάτι που έκανε όλους τους άλλους να εξοργίζονται μαζί της ή να την κοροϊδεύουν, πλην του άντρα της, που την ανεχόταν επειδή την αγαπούσε.

Η Μαντάμ Σουσού αγαπήθηκε τόσο πολύ από τους Έλληνες, που έγινε βιβλίο, το οποίο αμέσως εξαντλήθηκε. Όμως ο Ψαθάς δεν είχε ακόμα γλιτώσει από την ηρωίδα του. Ξανάβγαλε βιβλίο με τις περιπέτειές της το ’77 κατ’ απαίτησιν εκδοτών και κοινού, αλλά με το στανιό – ο άνθρωπος είχε αποκάμει με δαύτην. Φυσικά η μαντάμ Σουσού έγινε θεατρικό έργο, κινηματογραφική ταινία και τηλεοπτικό σίριαλ. Φαίνεται πως η συλλογική ψυχή των Ελλήνων περικλείει διαχρονικά πολλές Σουσούδες – το να είσαι ψώνιο μάλλον είναι μία από τις εθνικές μας αρετές.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.