Μουντιάλ: Από που κρατά η σκούφια του

«Μουντιάλ» στα ισπανικά σημαίνει «παγκόσμιος», από το ουσιαστικό «mundo», που είναι ο κόσμος. Βεβαίως, Μουντιάλ λέμε το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου, το «FIFA World Cup» στα αγγλικά, και πρόκειται για την κορυφαία ποδοσφαιρική διοργάνωση παγκοσμίως, που τελείται κάθε τέσσερα χρόνια υπό την αιγίδα της Διεθνούς Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, της FIFA (Fédération Internationale de Football Association, στα γαλλικά).

Στα ισπανικά, το Κύπελλο λέγεται «Copa Mundial de la FIFA», και αυτό το «μουντιάλ» του τίτλου έχει πολιτογραφηθεί ως ελληνική λέξη πλέον, παράγοντας μάλιστα και άλλες, όπως το επίθετο «μουντιαλικός». Μια άλλη ομόρριζη λέξη, που δεν έχει ενταχθεί ακόμα σε κανένα λεξικό, είναι και το ρήμα «μουντιαλίζομαι» δηλαδή «παρακολουθώ με ενθουσιασμό τους αγώνες και γενικά παθιάζομαι με το Μουντιάλ»…

Σήμερα ξεκινά το Μουντιάλ του 2018 στη Ρωσία, με τον πρώτο αγώνα στο στάδιο Λουζνίκι της Μόσχας, με τη Εθνική Ρωσίας να υποδέχεται την ομάδα της Σαουδικής Αραβίας. Στο ίδιο στάδιο θα διεξαχθεί και ο τελικός του Μουντιάλ, στις 15 Ιουλίου. Η παρθενική διοργάνωση του Μουντιάλ έγινε το 1930 στην Ουρουγουάη. Σ’ αυτή την πρώτη διοργάνωση, που ονομάστηκε «1er Campeonato Mundial de Futbol», συμμετείχαν 13 αμερικανικές και ευρωπαϊκές εθνικές ομάδες – νίκησε η διοργανώτρια χώρα, η Ουρουγουάη, όταν επικράτησε της Αργεντινής με 4-2.

Να πούμε πως το βαρύτιμο τρόπαιο, το περίφημο Κύπελλο της διοργάνωσης, είναι φτιαγμένο από χρυσό 18 καρατίων, ενώ έχει ύψος 36 cm και βάρος 5 kgr το ίδιο και 6 kgr η βάση του, η οποία αποτελείται από δύο στρώματα ημιπολύτιμου μαλαχίτη. Στη βάση αναγράφονται οι χρονιές και οι νικητές από το 1974 και έπειτα.

Αυτό το πολύτιμο τρόπαιο αρχικά ήταν γνωστό ως «Παγκόσμιο Κύπελλο», αλλά το 1946 μετονομάστηκε σε «Ζιλ Ριμέ» προς τιμήν του Προέδρου της FIFA που διοργάνωσε το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο.

Στο Μουντιάλ του 1970, η ποδοσφαιρική ομάδα της Βραζιλίας κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο για τρίτη φορά και αποφασίστηκε το τρόπαιο να της παραχωρηθεί μόνιμα, όμως το 1983, το χρυσό Κυπελλο εκλάπη από το μουσείο της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας της χώρας και δεν βρέθηκε ποτέ.

Μετά το 1970, σχεδιάστηκε ένα νέο τρόπαιο, γνωστό ως «Τρόπαιο του Παγκόσμιου Κυπέλλου». Μετά την κλοπή του «Ζιλ Ριμέ», αποφασίστηκε να μη δοθεί ξανά σε κανέναν μόνιμα, όσες φορές και αν το κατακτήσει μια ομάδα. Το τρόπαιο δεν θα αντικατασταθεί μέχρι το 2038, οπότε και θα συμπληρωθεί ο χώρος στη βάση του Κυπέλλου, όπου αναγράφονται τα ονόματα των τροπαιούχων. Βέβαια, οι νικητές κρατούν το κύπελλο για 4 χρόνια, μέχρι την επόμενη διοργάνωση, και ύστερα παίρνουν ένα επιχρυσωμένο ακριβές αντίγραφο.

Για ένα μήνα ο μισός πλανήτης θα μουντιαλίζεται, με τα διεθνή ειδησεογραφικά δίκτυα να παίρνουν φωτιά, πυροδοτώντας μια γιγαντιαία αγορά επικοινωνίας, διαφήμισης και κατανάλωσης – μιλάμε για πολλά λεφτά που σκορπάει η μπάλα, η Στρογγυλή Θεά, καθώς περιστρέφεται. Αλίμονο σε εκείνους, και σε εκείνες, του άλλου μισού, που δεν την προσκυνούν…

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.