Αντιτσιγγανισμός: Βρήκε ο ακροδεξιός τη γενιά του

Το Σημείο για τη Μελέτη και την Αντιμετώπιση της Ακροδεξιάς, σε συνεργασία με το NEWS 24/7, παρουσιάζει τα… σουξέ του αντιδραστικού λόγου: Ένα από αυτά αφορούν τους Ρομά.

Fake

«Το ότι δεν υπήρχε ασφάλεια στα τρένα έχει να κάνει και με το ότι δεν τηρούνταν οι νόμοι και δεν τιμωρούνταν παραδειγματικά αυτοί οι οποίοι ουσιαστικά ήταν γύφτοι, που έμπαιναν, έκλεβαν, λεηλατούσαν, έκλεβαν καλώδια, έκλεβαν από σιδηροδρομικές ράγες. Όλοι αυτοί πιάστηκαν ποτέ; Τιμωρήθηκαν ποτέ; Πώς θα έχουμε ασφαλή τρένα;» (Αφροδίτη Λατινοπούλου, συνέντευξη στην τηλεόραση του OPEN ,14.4.2025).

«Δεν πάει άλλο αυτή η κατάσταση, υπάρχουν αυτές οι ομάδες οι οποίες έχουν πολύ υψηλό ποσοστό εγκληματικότητας» (Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, εξαγγέλλοντας ειδική ομάδα της Αστυνομίας για την εγκληματικότητα των Ρομά, 15.4.2025).

Συμπέρασμα: Οι Ρομά φταίνε για τα Τέμπη, το έγκλημα, ίσως για την κλιματική κρίση – σίγουρα φταίνε για τη φτώχεια τους.

No Fake

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ακροδεξιά βάζει «πλάτη» στις δυσκολίες της κυβέρνησης με τα Τέμπη, προσπαθώντας να αποσπάσει την προσοχή της κοινωνίας από τις κυβερνητικές ευθύνες και από την ωμή συγκάλυψη. Ούτε βέβαια είναι η πρώτη φορά που η κυβέρνηση «αφουγκράζεται» τις ανησυχίες της Ακροδεξιάς, σαν να πρόκειται για τις πραγματικές ανησυχίες των πολιτών.

Αν ξεχωρίζουμε τις παραπάνω δηλώσεις ακροδεξιάς «εγκληματολογίας», είναι για τέσσερις λόγους:

• Καταρχάς γιατί η ειδική αστυνομία για Ρομά είναι ο ορισμός της κρατικής επιβράβευσης του ρατσισμού και της αναβάθμισής του σε θεσμό. Είναι ο ορισμός του racial profiling, της πολιτικής των προκαταλήψεων. Αν υπάρχει επίσημο, κρατικό σώμα, που βάζει στο στόχαστρο ένα μέρος του πληθυσμού με βάση τα εθνοτικά χαρακτηριστικά του που τα συνδέει με το έγκλημα, τότε η «αντισυστημική» κ. Λατινοπούλου μπορεί να χαίρεται ότι υπαγορεύει ήδη την κρατική πολιτική πριν καν εκλεγεί μέλος της Βουλής.
• Έπειτα, γιατί οι δηλώσεις της Λατινοπούλου και οι εξαγγελίες Χρυσοχοΐδη πατούν πάνω σε παλιά fake news, εμπλουτίζοντάς τα με καινούργια. Πριν μάθουμε τις «ευθύνες» των Ρομά για τα Τέμπη (!), τον Σεπτέμβριο του 2024, οι βουλευτές της ΝΔ Πλεύρης και Μαρκόπουλος (ο δεύτερος ήταν ο επικεφαλής της γνωστής εξεταστικής επιτροπής, με την οποία γελάει όλη η Ευρώπη) κατέθεσαν ερώτηση προς τον Χρυσοχοΐδη για την εγκληματικότητα των Ρομά. Εκεί επικαλούνταν έκθεση της ΕΛΑΣ, όπου δήθεν αναφερόταν πως οι Ρομά είναι υπεύθυνοι για το 86% της εγκληματικότητας στη χώρα. Επρόκειτο φυσικά για επικό fake. Όπως έδειξαν ο δικηγόρος Θανάσης Καμπαγιάννης και η ιστοσελίδα Ελληνικά Hoaxes, το περίφημο «86%» στην έκθεση της ΕΛΑΣ δεν αφορούσε τη συμμετοχή των Ρομά γενικά στο έγκλημα, αλλά μόνο στις οργανωμένες ομάδες με μέλη ελληνικής καταγωγής που έκαναν κλοπές και διαρρήξεις μέσα στο 2022. «Λεπτομέρεια»: σύμφωνα με την ίδια έκθεση της ΕΛΑΣ (όχι τα fake news), μόνο το 4% των κλοπών και διαρρήξεων είχαν γίνει επιβεβαιωμένα από οργανωμένες ομάδες. Έκαναν δηλαδή πάρτι ρατσιστικών εντυπώσεων με το 86% του 4% της εγκληματικότητας.
• Η στοχοποίηση των Ρομά (και) για το δυστύχημα των Τεμπών είναι κλασική περίπτωση «αστυνόμευσης μιας κρίσης»: σε μια στιγμή τεράστιας απαξίωσης της κυβέρνησης, η ίδια προσπαθεί να επιβιώσει καλλιεργώντας ένα κλίμα ηθικού πανικού, δαιμονοποιώντας μια μειονοτική ομάδα που, μετά τους μετανάστες, είναι ο πιο πρόχειρος αποδιοπομπαίος τράγος. Φορτώνεται τα πάντα!
• Διογκώνοντας την εγκληματικότητα των Ρομά, στιγματίζοντας τους Τσιγγάνους ως επικίνδυνους παραβατικούς, η Ακροδεξιά (και όχι μόνο αυτή) αποσπά την προσοχή από το έγκλημα με θύματα τους Ρομά, που όλο και πιο συχνά είναι βαρύτερο από τις κλοπές και τις διαρρήξεις. Εννοούμε την κρατική βία και αυθαιρεσία. Ο φόνος του 16χρονου Κώστα Φραγκούλη από αστυνομικό στα Διαβατά (5.12.2022), επειδή έφυγε από βενζινάδικο χωρίς να πληρώσει βενζίνη αξίας 20 ευρώ, ο φόνος του 18χρονου Νίκου Σαμπάνη στο Πέραμα από αστυνομικούς της ΔΙΑΣ σε καταδίωξη με δεκάδες σφαίρες σε κατοικημένη περιοχή (22.10.2021), επειδή δεν σταμάτησε σε έλεγχο (κι ενώ το Κέντρο Επιχειρήσεων της ΕΛΑΣ ζητούσε επανειλημμένα να σταματήσει η καταδίωξη) είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.

Πίσω από τα fake

Ακροδεξιός ή μέινστριμ θεσμικός, ο αντιτσιγγανικός ρατσισμός δηλητηριάζει την ελληνική κοινωνία με πολλούς τρόπους:

• Απαξιώνει τη ζωή των Ρομά: τους ιεραρχεί χαμηλά, ως ζωές που δεν αξίζουν να τις ζουν. Λίγο μετά τον φόνο του Κώστα Φραγκούλη από αστυνομικό, η Λατινοπούλου δήλωσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στην τηλεόραση: «Κατά την άποψή μου, ορθά πυροβόλησε ο αστυνομικός» (20.12.2022).
• Επιλέγοντας τους Ρομά ως ομάδα πάνω στην οποία μπορούν να «προπονούνται» οι αστυνομικοί («θα μπουν στα σπιτάκια τους», προειδοποιούσε ο κατά δήλωσή του «αναλυτής» Στ. Μπαλάσκας), ο θεσμικός αντιτσιγγανισμός εθίζει την κοινωνία στη βία και την αγριότητα. Σύμφωνα με την επίσημη καταγραφή οικισμών και πληθυσμών του 2021, οι Ρομά που ζουν μόνιμα στην Ελλάδα είναι 117.495: αν δεχόμαστε πως το 1,13% του μόνιμου πληθυσμού της χώρας είναι βολικός μόνιμος στόχος, τότε δεχόμαστε ότι δεν υπάρχει κράτος δικαίου, δηλαδή κράτος κανόνων που ισχύουν για όλους.
• Βλέποντας τους Ρομά ως εγκληματίες, κλείνουμε τα μάτια στους Ρομά ως καταδικασμένους σε ακραία φτώχεια – ή τους θεωρούμε υπεύθυνους και γι’ αυτήν. Σύμφωνα με έκθεση του Υπουργείου Εργασίας (2021), οι Ρομά στην Ελλάδα ζουν δέκα χρόνια λιγότερο σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό. Μένουν σε οικισμούς αθλιότητας: καλύβια και παραπήγματα χωρίς νερό ή ρεύμα («οικισμοί Τύπου Ι»), σκηνές και κοντέινερ με μερική υποδομή («οικισμοί Τύπου ΙΙ») και σπίτια, διαμερίσματα ή κοντέινερ σε ακραία υποβαθμισμένες γειτονιές («οικισμοί Τύπου ΙΙΙ»). Επιβιώνουν με εισοδήματα κάτω από το όριο της φτώχειας, εγκαταλείπουν το σχολείο για να ψάξουν μικροδουλειές ή για να παντρευτούν σε μικρές ηλικίες για οικονομικούς λόγους.

Αν είσαι Ρομά, δεν δικαιούσαι να είσαι παιδί, δεν προλαβαίνεις να γεράσεις, κι ενδιάμεσα η ζωή είναι κάθε μέρα μάχη επιβίωσης. Ο αντιτσιγγανισμός είναι ντροπή για την ελληνική κοινωνία. Κάποιοι σήμερα περηφανεύονται γι’ αυτή τη ντροπή, την κάνουν σημαία μίσους.