Πιάνο: από πού προέρχεται η λέξη

Το πιο διαδεδομένο όργανο της δυτικής μουσικής, που ανήκει στην κατηγορία των χορδόφωνων ή πληκτροφόρων οργάνων, είναι βέβαια το βαρύ, ογκώδες και σταθερό πιάνο. Με 88 πλήκτρα, που καλύπτουν επτάμιση οκτάβες, όρθιο ή με ουρά, το πιάνο είναι ασφαλώς ένα από τα σημαντικότερα όργανα όχι μόνο για την κλασική μουσική, αλλά και για τη ροκ, τα μπλουζ ή την τζαζ.

Οι πρόγονοί του ήταν το κλαβίχορδο και το τσέμπαλο – η σημερινή του μορφή οφείλεται στον Μπαρτολομέο Κριστοφόρι, ο οποίος εφηύρε το 1711 το όργανο “πιανοφόρτε” ή “φορτεπιάνο”. “Piano”, στα ιταλικά σημαίνει “σιγά” και “forte” “δυνατά” – το όργανο δηλαδή μπορούσε να παίξει και απαλά και δυνατά. Ακριβέστερα, η λέξη “πιάνο” προέρχεται από τη λατινική “planus”, που σημαίνει “ομαλός, αργός”.

Πολλά μπορεί να πει κανείς ακόμα για το κλειδοκύμβαλο, το πιάνο – για τους συνθέτες που έγραψαν κομμάτια για πιάνο, για τους βιρτουόζους εκτελεστές αυτών των συνθέσεων, για το ιδιαίτερο ηχόχρωμα του οργάνου. Ίσως το μόνο του μειονέκτημα, εάν έχει κάτι τέτοιο, είναι ακριβώς ο όγκος του.

Ενώ ο βιολιστής, ας πούμε, μπορεί να πάρει το όργανό του παντού, να το κουβαλήσει εύκολα όπου θέλει, ο παίκτης του πιάνου δεν έχει επ’ ουδενί αυτή τη δυνατότητα. Απ΄την άλλη, ο πιανίστας μπορεί να ακουμπήσει κάτι πάνω στο όργανό του, ένα ποτήρι κρασί, ας πούμε, ή ένα ρομαντικό κηροπήγιο, κάτι που είναι εντελώς αδύνατον για τον βιολιστή…

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.