Πλατεία Κλαυθμώνος: Πως ονομάστηκε έτσι

Εάν είχε εισακουστεί από τον Όθωνα η πρόταση του Γερμανού αρχιτέκτονα Λέο φον Κλέντσε, μία από τις κεντρικότερες πλατείες της Αθήνας θα ονομαζόταν «πλατεία Αισχύλου». Όμως, τελικά πήρε το όνομα «πλατεία των κήπων του παλαιού παλατιού», κατόπιν του Νομισματοκοπείου, του κήπου του Υπουργείου Οικονομικών, της 25ης Μαρτίου, (γιατί εκεί έγινε ο πρώτος εορτασμός της Επανάστασης του ’21), επίσης Δημοκρατίας, καθώς και πλατεία Εθνικής Συμφιλίωσης, από το 1989, εξαιτίας του ογκώδους γλυπτού που την κοσμεί ακόμα και σήμερα, αν και κανείς δεν την λέει έτσι.

Ωστόσο το πραγματικό, και όχι επίσημο όνομά της, που ισχύει από το 1878, της το έδωσε ο συγγραφέας και αρθρογράφος της Εστίας Δημήτριος Καμπούρογλου. Αυτό το όνομα το εμπνεύστηκε από τους δημοσίους υπαλλήλους του Υπουργείου Οικονομικών, τους οποίους απέλυε η εκάστοτε… επόμενη κυβέρνηση, για να διορίσει τους δικούς της, καθώς τότε δεν ίσχυε η μονιμότητα στο δημόσιο.

Ο μετέπειτα ακαδημαϊκός Καμπούρογλου άκουσε τους κλαυθμούς και τους οδυρμούς των απολυθέντων και τη βάφτισε “πλατεία Κλαυθμώνος”, δηλαδή «πλατεία του τόπου των κλαυθμών». Όσο για τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, σήμερα σε γενικές γραμμές ισχύει, προς το παρόν τουλάχιστον, αλλά κλαυθμώνες, δηλαδή τόπους κλαμάτων, μάλλον έχουμε πολλούς διάσπαρτους στη χώρα, κι όχι μόνο από δημοσίους υπαλλήλους, αλλά και από όλους τους άλλους που υπέστησαν, εδώ και δέκα χρόνια, την δραστική θεραπεία των Μνημονίων.

Πάντως, το αν θα αλλάξει όνομα αυτή η κεντρική πλατεία της Αθήνας, τώρα που θα βγούμε από τα Μνημόνια, και θα ονομαστεί κάτι σαν «Πλατεία Λαϊκής Ευτυχίας», ας πούμε, ή «Πλατεία των Χρυσών Κουταλιών», αυτό δεν το ξέρω – θα δούμε.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.