Σαν σήμερα γεννιέται η Μαρία Φαραντούρη

Σαν σήμερα πριν από 71 χρόνια γεννήθηκε η Μαρία Φαραντούρη, μια από τις σημαντικότερες σύγχρονες ελληνίδες τραγουδίστριες, με διεθνή ακτινοβολία.

Εξ ιδίας πείρας, να πω πως με το που έπεσε η Χούντα και άρχισε η Μεταπολίτευση, η Μαρία Φαραντούρη βρήκε το απαραίτητο ευρύ πεδίο για να απλώσει ανεμπόδιστη τις εκπληκτικές φωνητικές της δυνατότητες.  Η Φαραντούρη συγκλόνιζε γεμάτα στάδια: η φωνή της ηχούσε σαν παιάνας, σαν χίλιες σάλπιγγες που έπαιζαν μαζί, καλώντας το κοινό να υπερβεί τον εαυτό του. 

Ασφαλώς και τα τραγούδια του Θεοδωράκη, κυρίως, που ερμήνευε τότε, κατά ένα έξοχο τρόπο, ήταν όλα «αγωνιστικού» τύπου, σαν εμβατήρια, ωστόσο, η φωνή της είχε την ικανότητα να γίνεται τρυφερή και θωπευτική, όταν οι στίχοι μιλούσαν για τον πόνο και τα πάθη των ανθρώπων που αγωνίζονται ενάντια στην αδικία και υποφέρουν γι’ αυτό. Όμως, μετά, η φωνή της ορθωνόταν και πάλι, γινόταν ένα σάλπισμα ανάτασης, που τίναζε τους ακροατές όρθιους στις θέσεις τους να παραληρούν, καθώς τους καλούσε σε διαρκή εγρήγορση  – ήταν κάτι μαγικό.

Να πούμε πως η Μαρία Φαραντούρη γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Νέα Ιωνία μεσούντος του Εμφυλίου – σε μια δύσκολη, σκοτεινή εποχή. Ο πατέρας της είχε καταγωγή από την Κεφαλονιά και η μητέρα της από τα Κύθηρα. Δεν ήταν ανέφελα τα παιδικά της χρόνια – η πολυομυελίτιδα την ταλαιπώρησε πολύ, όπως και πολλά άλλα παιδιά της εποχής της.

Στην εφηβεία της, η συμμετοχή της στη χορωδία του Συλλόγου Φίλων της Ελληνικής Μουσικής, έδωσε στη Μαρία τη δυνατότητα να βρει την κλίση και τον προορισμό της, που ήταν βέβαια το τραγούδι. Αυτός ο Σύλλογος είχε ως αντικείμενο την προώθηση της προοδευτικής μουσικής  που ήταν βασισμένη στην ελληνική κουλτούρα και παράδοση, ενώ  αποτελούσε φυτώριο νέων καλλιτεχνών.

Ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Μάνος Λοΐζος, ο Διονύσης Σαββόπουλος κι ο Χρήστος Λεοντής, ήταν κάποια από τα μέλη του Συλλόγου, που ήθελαν να δώσουν μια νέα πνοή στο ελληνικό τραγούδι. Σ’ αυτό το περιβάλλον η Μαρία Φαραντούρη έκανε τα πρώτα της μουσικά βήματα και χάρη στην πλούσια κοντράλτο φωνή της από μέλος της χορωδίας έγινε πολύ σύντομα σολίστ.

Σε μια εκδήλωση του Συλλόγου, το 1963, την άκουσε ο Μίκης Θεοδωράκης να τραγουδά ένα δικό του τραγούδι, τον «Καημό». Ήταν τόσο βαθειά η εντύπωση που του προκάλεσε η νεαρή τραγουδίστρια, ώστε στο τέλος της συναυλίας τη συνάντησε στα παρασκήνια και της είπε: «Το ξέρεις ότι έχεις γεννηθεί για να τραγουδάς τα τραγούδια μου; «Το ξέρω», απάντησε αμέσως η δεκαεξάχρονη Μαρία Φαραντούρη. Κι έτσι ξεκίνησαν όλα

Να πούμε πως κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, η Μαρία Φαραντούρη ήταν αυτοεξόριστη στο Παρίσι, όπου έδινε αφιλοκερδώς συναυλίες  ευαισθητοποίησης του γαλλικού κοινού στον στραγγαλισμό της ελευθερίας στην Ελλάδα, ενώ ήταν ενεργά ενταγμένη στο γυναικείο κίνημα, στης οικολογικές κινητοποιήσεις και τον αγώνα κατά των ναρκωτικών.

Εκείνη την περίδο, ο διεθνής Τύπος της έπλεξε διθυράμβους: Η Ντέιλι Τέλεγκραφ την χαρακτήρισε «Μαρία Κάλλας του Λαού» , η Monde την ονόμασε «Joan Baez της Μεσογείου», ενώ ο Γκάρντιαν έγραψε για τη φωνή της  πως ήταν «Δώρο των Θεών του Ολύμπου» …

Η Μαρία Φαραντούρη τραγούδησε τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι και άλλων συνθετών, τραγούδησε παντού, στις πέντε ηπείρους, ντύνοντας με τη συγκλονιστική  φωνή της τη ποίηση του Ρίτσου, του Ελύτη, του Αναγνωστάκη, του Πάμπλο Νερούδα… Η πορεία της συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας, αποδεικνύοντας πως τέτοιες έμψυχες φωνές, σαν της Φαραντούρη, γεννιούνται σπάνια.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.