Σήμερα είναι η Black Friday!

Από όλες τις αμερικάνικες μόδες, το μπέιζμπολ μπορεί να μην έπιασε στην Ελλάδα, το Χάλογουίν έτσι κι έτσι, την Ημέρα των Ευχαριστιών σχεδόν κανείς δεν την ξέρει, αλλά την Black Friday, την Ημέρα των γενναίων εκπτώσεων, που πάντα είναι η επομένη της Ημέρας των Ευχαριστιών, όλο και περισσότεροι την μαθαίνουν.

Αυτή η Ημέρα, η τέταρτη Παρασκευή του Νοεμβρίου, είναι ένα από τα αμερικάνικα έθιμα που φαίνεται να έχει ριζώσει στον σύγχρονο ελληνικό λαϊκό πολιτισμό, από το 2016 που πορωτοεμφανίστηκε. Αυτό εξηγείται, μιας και είναι πολλά τα λεφτά από πίσω της, συνεπώς διαφημιζόμενοι και διαφημιστές έχουν σοβαρούς λόγους συμφέροντος να μας πείσουν πως οφείλουμε να θυμόμαστε τη Μαύρη Παρασκευή, όσο δυσοίωνο κι μακάβριο κι αν ακούγεται το όνομά της. Διότι εάν τη θυμόμαστε και την τηρούμε, θα έχουμε την ευκαιρία να αγοράσουμε μισοτιμής κάποιο πανάκριβο τσιγκαλίδι, που στην πραγματικότητα δεν χρειαζόμαστε, αλλά αυτή είναι η ουσία του καπιταλισμού, ναι;

Πράγματι, το έθιμο της Μαύρης Παρασκευής φαίνεται να πιάνει στην Ελλάδα, παρόλη την γελοιότητα και την αναξιοπρέπεια του να στριμώχνεσαι μαζί με άλλους χίλιους αφιονισμένους καταναλωτές, που είναι πρόθυμοι να παλέψουν μαζί σου μέχρι θανάτου για το σούπερ ντούπερ καινούριο κινητό, προς μεγάλη ικανοποίηση του επιχειρηματία λιανοπωλητή, που ξεστοκάρει, και των τραπεζών, που κάνουν το δικό τους νταβατζιλίκι πάνω στον αίφνης διογκωμένο τζίρο των εμπορικών συναλλαγών. Τώρα, το γεγονός το ότι εσύ θα φουσκώσεις την κάρτα σου μέχρι διαρρήξεως, και δεν θα έχεις να περάσεις μεθαύριο, δεν τρέχει και τίποτα, φτάνει που θα μοστράρεις το καινούριο σμάρτφον σου στην καφετέρια…

Στις ΗΠΑ, οι περισσότερες μεγάλες επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου ανοίγουν πολύ νωρίς, κάποιες από τις μεταμεσονύκτιες ώρες, και δίνουν μεγάλες προσφορές τη Μαύρη Παρασκευή, η οποία δεν είναι επίσημη αργία. Ωστόσο, η Καλιφόρνια και κάποιες άλλες Πολιτείες, τηρούν την αργία της «Ημέρας μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών» για τους πολιτειακούς υπαλλήλους. Πολλοί εργαζόμενοι εκτός λιανικής, καθώς και τα σχολεία, έχουν αργία και την Ημέρα των Ευχαριστιών και την επόμενη, οπότε μαζί με το Σαββατοκύριακο που ακολουθεί δημιουργείται μια τετραήμερη αργία που αυξάνει τον αριθμό των δυνητικών αγοραστών.

Κι αν ρωτάτε για τον τζίρο της Black Friday, να πούμε πως το 2014, αυτός έπεσε για πρώτη φορά από την ύφεση του 2008: μόνο 50,9 δισ. δολάρια ξοδεύτηκαν εκείνο το τετραήμερο, 11% λιγότερα από το προηγούμενο έτος. Μόνο…

Για την ιστορία, τα πρώτα στοιχεία από τη χρήση του όρου «Black Friday» οδηγούν στην πόλη Φιλαδέλφεια, της Πολιτείας Πενσυλβάνια, όπου η έκφραση πρωτοχρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει την μεγάλη και ενοχλητική για τους πεζούς κυκλοφορία οχημάτων, που σημειωνόταν την ημέρα μετά την Ημέρα των Ευχαριστιών. Αυτή η χρήση του όρου χρονολογείται τουλάχιστον από το 1961.

Περισσότερα από είκοσι χρόνια αργότερα, καθώς η φράση έγινε πιο διαδεδομένη, καθιερώθηκε η εξήγηση ότι η Μαύρη Παρασκευή ήταν το σημείο του έτους κατά το οποίο το λιανεμπόριο αρχίζει να γίνεται κερδοφόρο, δηλαδή στην αμερικάνικη αργκό από «το κόκκινο», τη χασούρα, (in the red), περνάει «στο μαύρο (in the black), δηλαδή στο κέρδος.

Όμως η Μαύρη Παρασκευή δεν ήταν αναίμακτη… Έχουν υπάρξει αναφορές για βία μεταξύ πελατών την ημέρα αυτή. Από το 2006 έχουν αναφερθεί 7 θάνατοι και 98 τραυματισμοί σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Επίσης, είναι σύνηθες φαινόμενο να κατασκηνώνουν οι καταναλωτές έξω από καταστήματα την αργία των Ευχαριστιών, επιχειρώντας να εξασφαλίσουν καλή θέση κοντά στις πύλες της επιχείρησης, ώστε να μπουν από τους πρώτους για να βρουν αυτά που θέλουν να αγοράσουν.

Τώρα, εάν κάποιος δεν έχει πρόβλημα να ξεροσταλιάσει μια νύχτα ολόκληρη μέσα στο αγιάζι ή τη βροχή, για να ευλογηθεί με το αγαπημένο του προϊόν, σαν να είναι άστεγος που κάνει ουρά για ένα πιάτο σούπα, ήσαν να είναι πιστός κάποιας σκοτεινής αίρεσης, εμένα δεν μου πέφτει λόγος. Είμαστε άξιοι της τύχης μας – όλοι.