Σήμερα η εθνική επέτειος των ΗΠΑ

Στις 4 Ιουλίου του 1776 ψηφίζεται στη Φιλαδέλφεια της Βόρειας Αμερικής η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, δηλαδή η ιδρυτική διακήρυξη ανεξαρτητοποίησης δεκατριών Πολιτειών της Αμερικής από το Βρετανικό στέμμα. Οι συντάκτες της Διακήρυξης είναι ο Τόμας Τζέφερσον και ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, ενώ το κείμενο, που εμφορείται από τις ιδέες του Διαφωτισμού, θεωρείται ως η ιδρυτική πράξη του κράτους των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας των Αμερικανών από τη Μεγάλη Βρετανία, ο πρώτος επιτυχημένος πόλεμος στην Ιστορία μεταξύ μιας αποικίας και της αποικιοκρατικής μητρόπολης, τελείωσε επισήμως με τη Συνθήκη των Παρισίων τον Σεπτέμβρη του 1783.

Για να δούμε όμως, από πού κρατάει η σκούφια αυτού του νέου κράτους, των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, που έφτασαν να ασκούν παγκόσμια κυριαρχία, βιαίως ή ειρηνικώς…. Η Αμερική λοιπόν, η ήπειρος του Δυτικού Ημισφαιρίου, που αποτελείται από τη Βόρεια και τη Νότια Αμερική, πήρε το όνομά της από τον Αμέριγκο Βεσπούτσι, έναν Ιταλό εξερευνητή, οικονομολόγο, θαλασσοπόρο και χαρτογράφο του 15ου-16ου αιώνα, ο οποίος πρώτος απέδειξε πως οι ανατολικές ακτές της Αμερικής δεν είναι οι ανατολικές παρυφές της Ασίας, όπως αρχικά πίστευαν όλοι από τα ταξίδια του Κολόμβου, αλλά αποτελούν τις απαρχές μια εντελώς νέας ηπείρου. Από αυτή την παρανόηση προέρχεται και ο όρος “Indians” (Ινδοί) για τους ιθαγενείς της Αμερικής – οι Ευρωπαίοι, αρχικά νόμιζαν πως βρίσκονταν στις Ινδίες, άρα ονόμασαν τους αυτόχθονες Ινδούς…

Η Ευρώπη γενικά έμαθε για το Νέο Κόσμο από τις επιστολές που έστειλε ο Βεσπούτσι από τις ακτές της σημερινής Βόρειας Καρολίνας. Η ευρεία κυκλοφορία αυτών των επιστολών οδήγησε τον χαρτογράφο Μάρτιν Βαλντζεεμίλερ να ονομάσει τη νέα ήπειρο “Αμερική” στον παγκόσμιο χάρτη που έφτιαξε το 1507.

Αυτός ο Βεσπούτσι, ο τρίτος γιος ενός συμβολαιογράφου από τη Φλορεντία, αναφερόταν στον εαυτό του ως “Americus Vespucius”, επί το λατινικότερον.  Το όνομα “Amerigo” είναι μια ιταλική μορφή του μεσαιωνικού λατινικού “Emericus”, το οποίο μέσω της γερμανικής μορφής “Heinrich” (στα Αγγλικά Henry και στα Ελληνικά Ερρίκος) προέρχεται από το Γερμανικό όνομα “Heimrich”.

Σημειωτέον, η νέα ήπειρος είχε ανακαλυφθεί από τους Βίκινγκς και τους Ινουίτ, δηλαδή τους Εσκιμώους, πολύ πριν πατήσει εκεί το πόδι του ο Χριστόφορος Κολόμβος, φέρνοντας μαζί του τρεις μάστιγες: το χρήμα, τη θρησκεία και κάμποσα νέα μικρόβια, που έκαναν γενοκτονία στους γηγενείς πληθυσμούς της Αμερικής. Πάντως,  η 4η Ιουλίου, η Ημέρα Ανεξαρτησίας, εορτάζεται με λαμπρότητα από τους Αμερικανούς, αν και κάποιες φυλές από τους εναπομείναντες Ινδιάνους μάλλον δεν συμμετέχουν στη γενική πατριωτική έξαρση…

Να πούμε πως η εθνική εορτή των ΗΠΑ έχει περάσει και στο αμερικανικό σινεμά. Τελείως ενδεικτικά να αναφέρω το “Born on 4th of July” (Γεννημένος την 4η Ιουλίου), του Όλιβερ Στόουν, με τον Τομ Κρουζ να πρωταγωνιστεί ως ανάπηρος βετεράνος του Βιετνάμ που μεταβάλλεται σε αντιπολεμικό ακτιβιστή, και το “Independence Day” (Ημέρα Ανεξαρτησίας) με τον Γουίλ Σμιθ, του Ρόλαντ Έμεριχ, που αφηγείται την ιστορία μιας εισβολής εξωγηίνων και της ηρωικής απόκρουσής της. Κάτι που δεν κατάφεραν να κάνουν οι Ινδιάνοι με τους Ισπανούς του Κολόμβου, να παρατηρήσω.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.