Σαν σήμερα η ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα

Στις 24 Σεπτεμβρίου του 1908, πριν από 110 χρόνια, ξεσπάει (μια ακόμα) επανάσταση στην Κρήτη. Χιλιάδες πολίτες από τα Χανιά και τις γύρω περιοχές κατεβαίνουν σε ένα πάνδημο συλλαλητήριο, στο οποίο ο Βενιζέλος κηρύσσει την οριστική ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

Έχοντας συνεννοηθεί από πριν με την ελληνική κυβέρνηση, ο Αρμοστής της Κρήτης, ο Αλέξανδρος Ζαΐμης έχει αναχωρήσει για την Αθήνα πριν γίνει το συλλαλητήριο. Έτσι, η συνέλευση που συγκαλείται κηρύσσει την ανεξαρτησία της Κρήτης από τον έλεγχο των Μεγάλων Δυνάμεων, η σημαία της «Κρητικής Πολιτείας» υποστέλλεται, ανυψώνεται στη θέση της η ελληνική, οι δημόσιοι υπάλληλοι ορκίζονται πίστη στον βασιλιά Γεώργιο Α΄ της Ελλάδας, ενώ διορίζεται πενταμελής εκτελεστική επιτροπή με την εντολή να κυβερνήσει το νησί εν ονόματι του βασιλιά των Ελλήνων και σύμφωνα με τους νόμους του ελληνικού κράτους.

Η οριστική λύση του Κρητικού ζητήματος τελικά δόθηκε στη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων, το Φλεβάρη του 1913. Στις 14 του μηνός υπεστάλησαν από το φρούριο της Σούδας οι σημαίες των Μεγάλων Δυνάμεων και της Τουρκίας. Με τη συνθήκη του Λονδίνου, το Μάιο του 1913, παραχωρήθηκε και τυπικά η Κρήτη στην Ελλάδα, σύμφωνα με το άρθρο 4 της συνθήκης. Η ένωση έγινε με επίσημη τελετή στο φρούριο Φιρκά στις 1 Δεκεμβρίου 1913, παρουσία του βασιλιά Κωνσταντίνου και του πρωθυπουργού Βενιζέλου.

Έτσι, με την φυσική ένταξη της μεγαλονήσου στον ελληνικό κορμό, τελειώνει το κρατικό μόρφωμα της «Κρητικής Πολιτείας», που ήταν το όνομα με το οποίο αναγνωρίστηκε η Κρήτη ως αυτόνομο κράτος. Αυτόνομο τρόπος του λέγειν, μιας και ήταν ένα προτεκτοράτο πλήρως ελεγχόμενο από τις Μεγάλες Δυνάμεις και υπό τουρκική επικυριαρχία. Η «Κρητική Πολιτεία» προέκυψε μετά την κρητική επανάσταση του 1896 και την απόσχιση του νησιού από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, όταν η Κρήτη τέθηκε υπό την προστασία των Μεγάλων Δυνάμεων, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ρωσίας.

Οι Κρητικοί, να πούμε πως γενικώς ποτέ δεν κάθονταν ήσυχοι…Από παλιότερα, από τα μέσα του 19 ου αιώνα που επεστράφη το νησί από τους Αιγύπτιους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, εξεγείρονταν συνεχώς με εθνικά, κοινωνικά και οικονομικά αιτήματα. Οι Μεγάλες Δυνάμεις ήθελαν τη μεγαλόνησο λόγω της σημαντικής στρατηγικής της θέσης, ενώ η επικυριαρχία την Οθωμανών δεν εμπεδώθηκε στην Κρήτη χωρίς να χυθεί αίμα. Τελικά όμως, τίποτα δεν πτόησε τους τραχείς, απροσκύνητους κατοίκους του νησιού, που κέρδισαν με το σπαθί τους το δικαίωμα να είναι ελεύθεροι και Έλληνες.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.