Τουρίστας: Ένας επισκέπτης ελληνικής καταγωγής

Σαν σήμερα πριν από 51 χρόνια, στις 9/5 του 1967, Ο Υπουργός Εσωτερικών της Χούντας, Στυλιανός Παττακός, και ο ομόλογός του της Δημοσίας Τάξεως, Παύλος Τοτόμης, απαγορεύουν με κοινή απόφαση την είσοδο στην Ελλάδα «παντός ρυπαρού και ρακένδυτου ή φέροντος γενειάδα ή μακράν κόμη τουρίστα». Με την ίδια απόφαση απαγορεύεται η είσοδος σε τουρίστριες με μίνι φούστα, αν και μεταγενέστερη ανακοίνωση διευκρινίζει ότι το μέτρο περιορίζεται στις μαθήτριες…

Ο τουρίστας! Το λεξικό λέει πως είναι αυτός που επισκέπτεται  για περισσότερο από μια μέρα μια περιοχή για τα αξιοθέατά της, με σκοπό την αναψυχή του. Επίσης, μεταφορικά, είναι ένα πρόσωπο που δεν ενδιαφέρεται και πολύ για ό,τι συμβαίνει γύρω του. Αλλά αυτό δεν μας πειράζει. Ως λαός, εννοώ, που περιμένουμε από αυτόν να μας ξελασπώσει, φέρνοντας στην πατρίδα μας τα ευρώπουλα, τις λιρίτσες, τα δολαριάκια, αλλά και τα γιουάν, τα γιεν και τα ρούβλια του, γιατί όχι.

 Οπότε, μιας και εξαρτώμεθα, ως χειμαζόμενος λαός, από τη μαζική είσοδο τουριστών στην χώρα, αλλά ευπρεπών και ουχί γενειοφόρων και ρυπαρών, καλό θα είναι να ξέρουμε την ετυμολογία της λέξης. Και πάλι φοβάμαι πως θα στενοχωρήσω κάποιους, αλλά η λέξη τουρίστας, που προέρχεται από το γαλλικό «τουρ», που σημαίνει ταξίδι, είναι ένα αντιδάνειο, με αρχική ελληνική προέλευση! Αλήθεια!

Οι ομόρριζες γαλλικές λέξεις «τουρ», «τουρνέ» και «τουρνουά» προέρχονται από την αρχαία ελληνική λέξη «τόρνος», που στα λατινικά έγινε «tornous». Από αυτό έχουμε το ρήμα «tornare», που σημαίνει «γυρίζω τον τροχό, τον τόρνο». Ήταν ζήτημα χρόνου μέχρι να εμφανιστεί στα γαλλικά το ρήμα «tourner», δηλαδή «περιστρέφω, γυρίζω», απ’ όπου και το «tour», το ταξίδι. Συνεπως «tourist» είναι ο περιηγητής, ο επισκέπτης, που μπορεί να μην είναι τορναδόρος, ή να μην έχει καμία απολύτως σχέση με τον τόρνο, αλλά έρχεται εδώ και ακουμπάει τα λεφτά του, και τον αγαπάμε γι’ αυτό, αρκεί να μην  ξερνάει στην πόρτα μας. Όσο για τα μούσια και τις μαλλούρες, όχι, εμάς δεν μας πειράζουν, ααρκεί να τα λούζει πότε – πότε.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

 Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.