Βραχνί: Από πού κρατάει η σκούφια του

Ό φίλος «Xa Man» ζήτησε πληροφορίες για την προέλευση του τοπωνυμίου «Βραχνί». Αυτό λοιπόν αναφέρεται βέβαια στο ορεινό χωριό Βραχνί, που ανήκει στο Δήμο Καλαβρύτων, στους πρόποδες του Χελμού.

Να πούμε πως το Βραχνί κατοικήθηκε για πρώτη φορά από γεωργούς και κτηνοτρόφους τον 8ο αιώνα μ. Χ. Τον ίδιο αιώνα στην περιοχή εγκαταστάθηκαν Σλαβικοί πληθυσμοί. Πολύ αργότερα, τον 15ο αιώνα μετοίκησαν στο Βραχνί κτηνοτρόφοι από το Ζαγόρι της Ηπείρου.

Για το τοπωνύμιο «Βραχνί» υπάρχουν διάφορες εκδοχές: πρώτον ότι το «Βραχνί» έχει σλάβικες ρίζες, δεύτερον ότι πήρε το όνομά του από το βράχνιασμα των κατοίκων του, από τα πολύ κρύα νερά του χωριού, και τρίτον, από τον επίθετο «βραχώδης», από τα πολλά βράχια της ορεινής περιοχής που είναι χτισμένο. Ο ίδιος φίλος ρωτάει και για το επίθετο «Μανούσος».

Να πω αρχικά πως, σύμφωνα με τον Μανόλη Τριανταφυλλίδη, το «Μανούσος» είναι ένα όνομα, που αποτελεί εξέλιξη του «Μάνος», το υποκοριστικό του Εμμανουήλ. Άλλοι τύποι – εξελίξεις του ονόματος «Εμμανουήλ», που τα συνατάμε και σε επώνυμα είναι: «Μανουήλ, Μανουηλίδης, Μανουσάκης, Μανουσέλης, Μανούσης, Μανούσκος, Μανωλακάκης, Μανωλάκης, Μανώλας, Μανωλάτος, Μανωλέας, κλπ».

Το «Μανούσος» είναι αρκετά συχνό στην Κρήτη. Πολλοί βαφτίζονται «Εμμανουήλ», χρησιμοποιώντας το «Μανούσος» ως υποκοριστικό, κάτι που παράγει με τη σειρά του και το αντίστοιχο επώνυμο. Τώρα, σύμφωνα με το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, το «Μανούσος» προέρχεται από το βενετικό «Manuzio» («Manutius» στα λατινικά), ένα όνομα συνηθισμένο στην Κρήτη την εποχή της Ενετοκρατίας. Αυτό το όνομα «παρασυνδέθηκε», όπως λέει το Λεξικό, με το εξίσου συχνό όνομα «Μανόλης», από το «Εμμανουήλ». Αυτό το «Εμμανουήλ» προέρχεται από το εβραϊκό «Immanu El» που σημαίνει «μαζί μας είναι ο Θεός», και που αποδίδεται στον Ιησού.

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.