Χανούμισσα: Τι σημαίνει

Όπως θα θυμάστε, την περασμένη εβδομάδα καταπιαστήκαμε με τα παρατσούκλια των φιλάθλων του ΠΑΟ και του Ολυμπιακού. Ε, σήμερα θα μιλήσουμε για τις χανούμισσες. Κατ’ αρχήν να πούμε πως η λέξη “χανούμισσα” παράγεται από το τουρκικό “hanim” και σημαίνει μουσουλμάνα γυναίκα, που μπορεί και να ανήκει σε χαρέμι.

Γενικότερα, χανούμισσα είναι η Τουρκάλα, η Οθωμανή κυρία. Η λέξη δίνει ωραία υποκοριστικά, όπως το “χανουμάκι”, και το “χανούμι”. Κι εδώ ερχόμαστε στα ποδοσφαιρικά: τα λεξικά δεν συμπεριλαμβάνουν στη λέξη “χανούμισσα” την υβριστική σημασία “φίλαθλος της ΑΕΚ”. Δεν ξέρω γιατί, όπως επίσης δεν είμαι σίγουρος πότε προσδόθηκε για πρώτη φορά ο χαρακτηρισμός “χανούμισσες” στους παίκτες ή και στους οπαδούς της Αθλητικής Ένωσης Κωνσταντινουπόλεως από τους αντιπάλους τους. Οι οποίοι βέβαια αναφέρονταν στην προέλευση της ιστορικής ομάδας, που ιδρύθηκε το 1924, μόλις δύο χρόνια μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, και την έλευση των Προσφύγων στην Ελλάδα.

Η λογική του υβριστικού χαρακτηρισμού είναι ίδια με αυτήν που έδωσε τον όρο “βαζέλες” και “γαύροι”. Οι Αεκτζήδες είναι οι χανούμισσες που καβαλάμε εμείς οι άντρακλες μεσ’ στο γήπεδο, παρόλο που μπορεί να μυρίζουμε ψαρίλα, ή να γλιστράμε από τη βαζελίνη… Στο (λειψό) μυαλό κάποιων οι νικητές, παίκτες και οπαδοί, υποτάσσουν τους νικημένους και σεξουαλικά. Άλλωστε ο βιασμός, γενικώς, περισσότερο έχει να κάνει με την εξουσία και την επιβολή, παρά με το σεξ.

Τέλος πάντων, όλη αυτή η γηπεδική υποκουλτούρα, ναι μεν έχει ένα, πως να το πω, λαογραφικό και ετυμολογικό ενδιααφέρον, κάποια στιγμή όμως, αρχίζει και κουράζει. Πάντως έχω την αίσθηση πως οι Αεκτζήδες έχουν αποδεχτεί πολύ λιγότερο από τους Ολυμπιακούς και τους Παναθηναϊκούς το παρονόμι τους, εάν δηλαδή το έχουν αποδεχτεί καθόλου…

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.