Ζώδια: από πού κρατά η σκούφια τους

Δεν ξέρω εάν ενοχληθούν οι αστρολόγοι και οι πελάτες τους, από αυτά που θα σας πω, αλλά η λέξη «ζώδιον» είναι υποκοριστικό του «ζώον», σημαίνει δηλαδή «μικρό ζώο, ζωάκι». Στα αρχαία ελληνικά σήμαινε, όπως διαβάζω στο Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, τη μικρή εικόνα, τη μινιατούρα, που είναι ζωγραφισμένη ή χαραγμένη. Και επειδή αυτές οι μινιατούρες ζώων απετέλεσαν τα σύμβολα με τα οποία απεικονίστηκαν οι 12 αστερισμοί του ζωδιακού κύκλου, το ζώδιο έφτασε να σημαίνει τον αστερισμό.

Τώρα, δεν έχω να πω τίποτα παραπάνω για τη βαριά βιομηχανία της αστρολογίας. Είναι απορίας άξιον το πώς κατάφεραν οι αστρολόγοι να πείσουν τόσο πολύ καιρό, τόσους πολλούς ανθρώπους, πως μπορούν να προβλέψουν το μέλλον ενός ανθρώπου στους τυχαίους σχηματισμούς των αστεριών, που βρίσκονται έτη φωτός μακριά από τη Γη, όπως φαίνονται από αυτήν βέβαια, διότι εάν είμασταν σε ένα άλλο πλανήτη, ο νυχτερινός ουρανός θα είχε μια εντελώς διαφορετική όψη.

Πράγματι, αναρωτιέται κανείς πώς κατόρθωσαν αυτοί οι τυχάρπαστοι απατεωνίσκοι να περάσουν στην κοινή συνείδηση την ανόητη άποψη, πως οι άνθρωποι μπορούν να ταξινομηθούν ψυχολογικά και χαρακτηρολογικά με βάση τη θέση των άστρων κατά τη στιγμή της γέννησής τους. Μάλλον είναι η ανθρώπινη αγωνία να μάθουμε τί μας επιφυλάσσει το μέλλον, και η ανάγκη μας να ξέρουμε το ποιόν των ατόμων που γνωρίζουμε, ώστε να τους συμπεριφερθούμε αναλόγως – όμως αυτοί οι λόγοι δεν εξηγούν την τρομακτική διάδοση της αστρολογίας.

Πολλοί λένε στον εαυτό τους πως «εφόσον τόσοι πολλοί ασχολούνται με την αστρολογία, δεν μπορεί αυτή να είναι απάτη». Φοβερό επιχείρημα – μου θυμίζει ένα σύνθημα σε τοίχο, που λέει: «τρώτε σκ… – τόσα εκατομμύρια μύγες αποκλείεται να κάνουν λάθος».

Από πού κρατάει η σκούφια μας

Κάθε λέξη κρύβει μια ιστορία. Η ετυμολογία της, δηλαδή η αναζήτηση της προέλευσής της και της αρχικής της σημασίας, μπορεί να μας οδηγήσει πολύ μακριά, τόσο στα ονόματα των ανθρώπων και των τόπων, όσο και στις λέξεις που περιγράφουν αντικείμενα και αφηρημένες έννοιες.