ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΖΗΣΑΜΕ ΤΟΝ ΙΟΥΛΙΟ ΗΤΑΝ Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥ “ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΒΡΑΣΜΟΥ”

Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) των Ηνωμένων Εθνών προετοιμάζεται για να παρουσιάσει το Δεκέμβριο, στην COP28 (Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή) την έκθεση για την Κατάσταση του Παγκόσμιου Κλίματος.

Μεταξύ των πληροφοριών που θα παρέχει είναι και τα νέα εθνικά ρεκόρ θερμοκρασίας.

Δεν χρειάζεται ωστόσο, να περιμένουμε έως το Δεκέμβριο για να μάθουμε πως ο Ιούλιος ήταν ο πιο θερμός μήνας της ιστορίας.

Το αποκάλυψε ήδη ο WMO, σε συνεργασία με την Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Copernicus της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι ειδικοί προειδοποίησαν και ότι αυτή είναι μόνο η αρχή. Δηλαδή, στο εξής το θερμόμετρο θα σταματά όλο και πιο ψηλά.

Όσοι εν τω μεταξύ, δεν ‘ψήνονται’ με τους καύσωνες, τρέχουν να σωθούν από τις καταστροφικές πλημμύρες, με τον επικεφαλής του ΟΗΕ, António Guterres να αποκαλύπτει προ ημερών πως “η εποχή της υπερθέρμανσης του πλανήτη τελείωσε. Έχει ξεκινήσει η εποχή του παγκόσμιου βρασμού”.

Τι είναι η “εποχή παγκόσμιου βρασμού”

Mελέτη αποκάλυψε πως το φαινόμενο του θερμοκηπίου διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της έντασης των κυμάτων καύσωνα. Συγκεκριμένα, στην Ευρώπη οι καύσωνες έγιναν κατά 2.5 βαθμούς Κελσίου θερμότεροι.

Ο βρασμός μας είναι αποτέλεσμα του συνδυασμού της κλιματικής αλλαγής, της επιστροφής του καιρικού προτύπου που είναι γνωστό ως El Niño (σχετίζεται με θερμοκρασίες άνω του μέσου όρου) και της έναρξης του καλοκαιριού στο βόρειο ημισφαίριο.

Όπως είπε ο Guterres “η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και προκαλεί τρόμο. Οι τρεις πρώτες εβδομάδες του Ιουλίου ήταν οι πιο θερμές της ιστορίας, ενώ κατεγράφησαν και οι υψηλότερες θερμοκρασίες των ωκεανών για τη συγκεκριμένη περίοδο του χρόνου.

“Αυτή εν τω μεταξύ, είναι μόνο η αρχή. Σε αυτή είδαμε παιδιά να παρασύρονται από τις βροχές των μουσώνων, οικογένειες που έτρεχαν να σωθούν από τις πυρκαγιές και εργαζομένους να καταρρέουν από τον καύσωνα”.

Επιστήμονες που ασχολούνται με το κλίμα έσπευσαν να επισημάνουν στην Washington Post πως κάποια από όσα είπε ο Guterres δεν έχουν σχέση με τα υποκείμενα επιστημονικά στοιχεία. Ναι, οι αλλαγές είναι ακραίες, αλλά είναι και σύμφωνες με τις προβλέψεις που έγιναν προ 20ετιας.

Στο μεσοδιάστημα, βέβαια δεν κάναμε -ως πλανήτης- όσα έπρεπε για να γλιτώσουμε από αυτά που ζούμε τώρα.

Σε ό,τι αφορά την εποχή του παγκόσμιου βρασμού, οι ερευνητές θυμίζουν πως δεν είναι η πρώτη φορά που ο ΟΗΕ δημιουργεί έναν όρο για να καταφέρει να περάσει στον κόσμο το μήνυμα του κινδύνου της κλιματικής αλλαγής.

Μάλλον δεν χρειάζεται να θυμίσω τι τύχη είχαν τα προηγούμενα. Για παράδειγμα, το “σήμα κινδύνου για την ανθρωπότητα” του 2021, αναφορικά με τα ευρήματα μιας έκθεσης ορόσημο που έλεγε ότι οι άνθρωποι είχαν ωθήσει το κλίμα σε “φάση άνευ προηγουμένου”.

Ωστόσο, ο καθηγητής προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στο Leeds University, Suraje Dessai βρίσκει πως ο όρος “εποχή παγκόσμιου βρασμού” έχει μια σχέση με την πραγματικότητα σε κάποιες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, σε μέρη όπου αυξάνονται σημαντικά η θερμοκρασία και η υγρασία.

Ναι, σαν την Ελλάδα.

“Αυτό θα έχει τεράστιο αντίκτυπο στη θνησιμότητα, γιατί αν αυξηθεί ταυτόχρονα η υγρασία και η θερμοκρασία, τότε το σώμα μας δεν μπορεί να ιδρώσει”.

Στην πιο ανησυχητική μορφή, ο συνδυασμός αυτός πλήττει στην παρούσα φάση όλη τη Μέση Ανατολή και λίγο στο Πακιστάν και την Ινδία. “Στο μέλλον το φαινόμενο θα είναι πιο έντονο”.

Τονίστηκε ότι για να γλιτώσουμε τα χειρότερα, πρέπει να ασχοληθούμε πολύ πιο σοβαρά με το κλίμα την προσεχή δεκαετία, καθώς είναι ένα ζήτημα που εξαρτάται από όλους μας.

Τον καθένα ξεχωριστά και όλον τον κόσμο μαζί.

Τα νέα ρεκόρ θερμοκρασίας

Κατά τους επιστήμονες, η θερμοκρασία έχει περάσει προσωρινά το κρίσιμο όριο του περιορισμού της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1.5 βαθμούς Κελσίου. Γεγονός που ένιωσαν φέτος δισεκατομμύρια κάτοικοι του πλανήτη.

Πού όμως, έγιναν νέα ρεκόρ ζέστης, τα οποία θα ήταν “πρακτικά αδύνατα” χωρίς την κλιματική αλλαγή;

O Maximiliano Herrera, επαγγελματίας κλιματολόγος και ιστορικός καιρού με ειδίκευση στα κλιματικά στατιστικά και τις ακραίες θερμοκρασίες, πρόλαβε την έκθεση, παρουσιάζοντας όλα τα ρεκόρ.

Ο ανεξάρτητος ερευνητής παρακολουθεί αρχαία καιρού από το1992 και αναλύει τα παγκόσμια μεταδεδομένα, τα οποία ακολουθούν.

Θα δεις τι μετέδωσε, αφού προηγουμένως διευκρινιστεί ότι οι εθνικές μετεωρολογικές και υδρολογικές υπηρεσίες είναι υπεύθυνες για την καταγραφεί των ημερησίων θερμοκρασιών, μέσω των σταθμών τους. Είναι και υπεύθυνες για την επαλήθευση τυχόν νέων εθνικών αρχείων θερμοκρασίας.

Πάμε τώρα, στα στοιχεία.

Στις ΗΠΑ, το Ελ Πάσο του Τέξας έκανε συντρίμμια το προηγούμενο ρεκόρ των 23 διαδοχικών ημερών με θερμοκρασίες πάνω από 37.7 βαθμούς Κελσίου που είχε καταγραφεί τον Ιούλιο του 1994. Φέτος είχε 44 τέτοιες ημέρες, με πικ τους 44 βαθμούς.

Το Μαϊάμι έζησε 46 συναπτές ημέρες με θερμοκρασίες τουλάχιστον 38 βαθμούς Κελσίου, που η υγρασία εκτόξευε περαιτέρω. Το προηγούμενο ρεκόρ ήταν οι 32 διαδοχικές ημέρες.

Η Κοιλάδα του Θανάτου (Καλιφόρνια) που λέγεται έτσι για συγκεκριμένους λόγους, έπιασε για θερμοκρασία τα μεσάνυχτα της 17ης και της 23ης Ιουλίου τους 49 βαθμούς Κελσίου. Τα ξημερώματα το θερμόμετρο έδειχνε 44.

Δεν ήταν το παγκόσμιο ρεκόρ.

Πριν σου αποκαλύψω την περιοχή που έκανε τη μεγαλύτερη επίδοση, σε θερμοκρασία θα σε ενημερώσω ότι αυτόν τον Ιούλιο η Αλάσκα πέρασε το πιο θερμό διάστημα διάρκειας τουλάχιστον 12 ημερών των τελευταίων 130 χρόνων.

Το θερμόμετρο έδειχνε τουλάχιστον 23.3 βαθμούς Κελσίου στην περιοχή που έχει ιστορικό μέσο όρο από 7 έως 24 βαθμούς. Ολόκληρος ο μήνας ήταν ο δεύτερος πιο ζεστός για το βορειότερο μέρος της Αμερικής (το Utqagvik), μετά εκείνον του Ιουλίου του 2019.

Πάμε και στο σημείο της Γης που κατεγράφη η μεγαλύτερη θερμοκρασία.

Η περιοχή που ‘ψήθηκε’ στους 52.2 βαθμούς Κελσίου στις 19,07 της 17ης Ιουλίου ήταν στη ‘λεκάνη’ Τουρπάν στην περιοχή Γκαοτσάνγκ της επαρχίας Σιντζιάνγκ. Εκείνη την ημέρα, η θερμοκρασία της επιφάνειας του Flaming Mountain (περιοχή με κόκκινα εντυπωσιακά βουνά και πολλά ιστορικά μνημεία (φαντάσου το σαν το Γκραν Κάνιον) έφτασε τους 80°C.

Η περιφέρεια είναι γνωστή ως ‘νησί της φωτιάς’ ένεκα των θερμοκρασιών της. Το ρεκόρ ήταν οι 50.6 βαθμοί της 10ης Ιουλίου του 2017. Τώρα πήγε στα 52.2.

Δεκάδες άλλες περιοχές τ έκαναν νέα ρεκόρ θερμοκρασίας, όπως ρεκόρ ήταν για το Τακ Αργκό της Ταϊλάνδης οι 45.4 βαθμοί. Το Λάος επίσης, έκανε νέα καλύτερη επίδοση (42.9), όπως και το Τσαντ (48).

Η Κεντρική Αμερική και η Καραϊβική δεν απουσίασε από τη λίστα των νέων μεγαλύτερων θερμοκρασιών, με τα νησιά Κέιμαν να ζουν για πρώτη φορά μέρα με 35.3 βαθμούς Κελσίου (σπανίως το θερμόμετρο πήγαινε πάνω από τους 32), το Πουέρτο Πλάτα της Δομινικανής Δημοκρατίας να φτάνεις τους 38°C (βλ. 11 βαθμοί πάνω από την ιστορική μεγαλύτερη θερμοκρασία κατά μ.ο.) και την Κούβα να συστήνεται με τους 37.2 βαθμούς (ήξερε πώς είναι η ατμόσφαιρα πάνω από τους 32°C).

Ας δούμε τι έγινε και στην Ευρώπη

Η Καταλονία έκανε ιστορικό ρεκόρ, με τους 45.3 βαθμούς που έζησε στις 18 Ιουλίου, όταν και η Ρώμη έσπασε τη μεγαλύτερη επίδοση όλων των εποχών: οι 42.9 °C ήταν δυο βαθμοί περισσότεροι από το προηγούμενο ρεκόρ, της 22ης Ιουνίου του 2022.

Και οι Κάννες έκαναν νέο ρεκόρ (39.2), όπως και νέα μεγαλύτερη θερμοκρασία κατέγραψε και η Αλβανία, με την Κούτσοβα (νότια-κεντρικά) να φτάνει στους 40.4 βαθμούς Κελσίου. Ρεκόρ έκαναν και τα Τίρανα, με 43°C.

Η Σικελία κράτησε το ρεκόρ των 48.8 βαθμών της 11ης Αυγούστου του 2021, με φετινό ρεκόρ τους 47 βαθμούς του Παλέρμο, στις 24 Ιουλίου. Ήταν βέβαια, ρεκόρ της πόλης που κρατά στοιχεία από το 1790.

Στο Παρατηρητήριο Sonnblick της Αυστρίας, σε υψόμετρο 3.109 μέτρων στις 11/7 είχε 15.7 °C. Ήταν ρεκόρ όλων των εποχών, με τις καταγραφές να ξεκινούν το 1886. Προηγούμενη μεγαλύτερη επίδοση ήταν οι 15.4 βαθμοί της 30ης Ιουνίου του 2012.

Τώρα θα εστιάσουμε στην Ελλάδα

Η Σκύρος και η Σύρος ήταν μεταξύ των περιοχών της Ελλάδας που έζησαν θερμοκρασίες, οι οποίες δεν είχαν σημειωθεί ποτέ ξανά, με 44.4 και 40.7 βαθμούς Κελσίου αντίστοιχα.

Μεταξύ όσων πρόσφερε ο καύσωνας της Μεσογείου ήταν και οι 46.1 βαθμοί Κελσίου, όπου δεν φτάσαμε για πρώτη φορά. Αυτό που ζήσαμε για πρώτη φορά φέτος, ήταν η μεγαλύτερη διάρκεια σε συνθήκες καύσωνα.

Όπου βλέπεις κόκκινο, έγινε ρεκόρ.

Κάτι αντίστοιχο με εμάς και την Τουρκία έζησε και η Αλγερία με την Τυνησία, με τους σταθμούς να καταγράφουν ιστορικά ρεκόρ.

Δεδομένων όλων αυτών, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι ρεκόρ θερμοκρασίας κατεγράφη και στην επιφάνεια της Μεσογείου: ήταν 28.71 βαθμοί Κελσίου. Τα αρχεία δημιουργήθηκαν το 1982. Μέχρι φέτος, η μεγαλύτερη θερμοκρασία ήτα οι 28.25 βαθμοί της 23ης Αυγούστου του 2003.

Ενώ πολλοί καίγονταν, επίσης πολλοί πνίγονταν

Μαζί με τους καύσωνες, αυξήθηκαν τον Ιούλιο και οι ακραίες βροχοπτώσεις, συνέπεια της παγκόσμιας θέρμανσης από τα ορυκτά καύσιμα. Στη λίστα ανήκουν πολλές περιοχές της Τουρκίας, της Ασίας και των ΗΠΑ, με τις πλημμύρες να σκοτώνουν και πολλούς ανθρώπους.

Οι επιστήμονες εξήγησαν πως και αυτό το γεγονός αποτελεί το νέο φυσιολογικό.

Όπως είπαν οι καταστροφικές πλημμύρες εμφανίστηκαν σε διάφορα μέρη του κόσμου μεν, αλλά είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό: με την κλιματική αλλαγή, οι καταιγίδες σχηματίζονται σε μια πιο ζεστή ατμόσφαιρα, κάνοντας τις ακραίες βροχοπτώσεις πιο συχνή πραγματικότητα.

Η πρόσθετη αύξηση της θερμοκρασίας που προβλέπουν οι επιστήμονες θα επιδεινώσει το φαινόμενο.

Σύμφωνα με όσα είπαν ειδικοί για το κλίμα στο Associated Press αυτό συμβαίνει επειδή μια πιο ζεστή ατμόσφαιρα συγκρατεί περισσότερη υγρασία, με αποτέλεσμα οι καταιγίδες να ‘ρίχνουν’ περισσότερες βροχοπτώσεις που μπορεί να έχουν θανατηφόρα αποτελέσματα.

Οι ρύποι -ιδιαίτερα το διοξείδιο του άνθρακα και το μεθάνιο- θερμαίνουν την ατμόσφαιρα. Αντί να αφήνουν τη θερμότητα να ακτινοβολεί μακριά από τη Γη στο διάστημα, την κρατούν πάνω της.

Ενώ η κλιματική αλλαγή δεν είναι η αιτία των καταιγίδων που ‘εξαπολύουν’ τις βροχοπτώσεις, σχηματίζονται σε μια ατμόσφαιρα που γίνεται θερμότερη και υγρότερη.

“Eίκοσι βαθμοί Κελσίου μπορούν να χωρέσουν διπλάσιο νερό από τους 10 βαθμούς” είπε χαρακτηριστικά Rodney Wynn, μετεωρολόγος στην Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία στον κόλπο της Τάμπα, “ο θερμός αέρας διαστέλλεται και ο ψυχρός αέρας συστέλλεται. Μπορείτε να το σκεφτείτε σαν ένα μπαλόνι: όταν θερμανθεί ο όγκος θα μεγαλώσει, επομένως μπορεί να κρατήσει περισσότερη υγρασία”.

Για κάθε 1 βαθμό Κελσίου που θερμαίνεται η ατμόσφαιρα, συγκρατεί περίπου 7% περισσότερη υγρασία.

“Όταν αναπτύσσεται μια καταιγίδα, οι υδρατμοί συμπυκνώνονται σε σταγόνες βροχής και πέφτουν ξανά στην επιφάνεια. Έτσι, καθώς αυτές οι καταιγίδες σχηματίζονται σε θερμότερα περιβάλλοντα που έχουν περισσότερη υγρασία, οι βροχοπτώσεις αυξάνονται” δήλωσε ο Brian Soden, καθηγητής ατμοσφαιρικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι.

Η μεγάλη ‘αδικία’

Ο Gavin Schmidt, κλιματολόγος και διευθυντής του Ινστιτούτου Διαστημικών Μελετών Goddard της NASA, είπε ότι οι περιοχές που πλήττονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή δεν είναι αυτές που εκπέμπουν τη μεγαλύτερη ποσότητα ρύπων που θερμαίνουν τον πλανήτη.

“Ο μεγαλύτερος όγκος των εκπομπών προέρχεται από τα βιομηχανικά δυτικά έθνη και το μεγαλύτερο μέρος των επιπτώσεων συμβαίνει σε μέρη που δεν έχουν καλή υποδομή, που είναι λιγότερο προετοιμασμένα για ακραίες καιρικές συνθήκες και δεν έχουν πραγματικούς τρόπους να το διαχειριστούν”.