ΔΑΝΑΗ & ΚΥΒΕΛΗ ΝΤΕΡΚΕΝ: ΦΕΡΑΜΕ ΤΗΝ ΚΛΑΣΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΟΝ ΜΟΛΥΒΟ, ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΠΟΥ ΑΓΑΠΑΜΕ
Οι Ελληνογερμανίδες σολίστ που εμπνεύστηκαν το Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Μολύβου μας μιλούν για ένα καλύτερο μέλλον.
Ένας αστέρας του βιολιού με σανδάλια και σορτς παίζει μουσική δίπλα από την παραλία. Κατηφορίζοντας τα σοκάκια συναντάμε ένα τρίο να παίζει Μπετόβεν κάτω από τον μεσογειακό ήλιο και κοντά στο λιμάνι ακούμε αποσπάσματα από την Τέταρτη συμφωνία του Μάλερ μαζί με τον απαλό παφλασμό των κυμάτων. Όλα αυτά θα μπορούσαν να είναι εικόνες βγαλμένες από τη φαντασία μας, κι όμως ανταποκρίνονται πλήρως στην πραγματικότητα και είναι σκηνές που διαδραματίζονται συχνά τα τελευταία καλοκαίρια σε ένα από τα ομορφότερα νησιά του Β. Αιγαίου.
Στο γραφικό χωριό που λέγεται Μόλυβος, στο ακριτικό νησί της Λέσβου, φιλοξενείται ένα μοναδικό φεστιβάλ κλασικής μουσικής. Το Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Μολύβου – ΔιΦεΜΜ (Molyvos International Music Festival – MIMF) γεννήθηκε τον Αύγουστο του 2015 στον Μόλυβο, με τη συμμετοχή κορυφαίων νέων και καταξιωμένων ερμηνευτών διεθνούς φήμης. Από τότε έχει διανύσει μία πορεία γεμάτη συγκινήσεις, ενώ σήμερα θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους θεσμούς κλασικής μουσικής στην Ελλάδα και δημοφιλής μουσικός προορισμός παγκοσμίως.
Πολλά είναι τα στοιχεία που κάνουν το ΔιΦεΜΜ να ξεχωρίζει, και ένα από τα βασικά είναι το “σκηνικό” που αγκαλιάζει τους μουσικούς και τις ερμηνείες τους. Ο Μόλυβος (Μήθυμνα) είναι ένας από τους ομορφότερους παραδοσιακούς και διατηρητέους οικισμούς όχι μόνο της Λέσβου, αλλά και ολόκληρου του Αιγαίου. Τον οικισμό “στεφανώνει” το επιβλητικό Φρούριο της Μήθυμνας, το δεύτερο σε μέγεθος κάστρο της Λέσβου.
Εκεί, στο όμορφο χωριό του Μόλυβου, που μοιάζει σαν να βγήκε από μεσαιωνικό παραμύθι με ιππότες και πριγκίπισσες, βρέθηκε το ιδανικό μέρος για να παρακολουθήσει κάποιος υπαίθριες συναυλίες κλασικής μουσικής.
Τι κάνει διαφορετικό αυτό το φεστιβάλ; Εκτός από ένα προσεκτικά σχεδιασμένο πρόγραμμα, υπάρχει και διαχέεται στην ατμόσφαιρα μια χαρμόσυνη ανεπιτήδευτη αγάπη για τη μουσική, μια ενέργεια “καθαρή” που διαπερνά τους μουσικούς, τους εθελοντές, την οργανωτική επιτροπή και τελικά ακουμπάει το κοινό. Μια ενέργεια που κάνει τους επισκέπτες να θέλουν να επιστρέφουν κάθε καλοκαίρι… Εξάλλου και η γέννηση του φεστιβάλ βασίστηκε στην αγάπη για τη μουσική και ήταν υπόθεση οικογενειακή.
“Ψυχή” του ΔιΦεΜΜ είναι η Δανάη και η Κυβέλη Ντέρκεν, δυο πολυβραβευμένες Ελληνογερμανίδες πιανίστριες που κατάγονται, μέσω της Ελληνίδας μητέρας τους, από τον Μόλυβο. Πρόκειται για δύο διακεκριμένες μουσικούς της γενιάς τους, που έχουν δώσει μοναδικές παραστάσεις στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, στην Κίνα και στις ΗΠΑ. Από μικρές, οι αδελφές Ντέρκεν περνούσαν τις ανέμελες καλοκαιρινές διακοπές τους στη Λέσβο. Εκεί – όπου ήταν διάχυτη η αίσθηση της αθωότητας και της χαράς – γεννήθηκε η ιδέα να φέρουν την κλασική μουσική σε αυτό το νησί, όπου μέχρι τότε ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Και ταυτόχρονα να δώσουν την ευκαιρία στα παιδιά του νησιού να τη γνωρίσουν καλύτερα, μέσα από δράσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα.
Λίγο πριν μπούμε στην τελική ευθεία για το φετινό φεστιβάλ στο Μόλυβο, η Δανάη και η Κυβέλη Ντέρκεν μίλησαν στο NEWS 24/7 για το όραμά τους και το φετινό πρόγραμμα που επιφυλάσσει μουσικές στιγμές “συμβίωσης”.
Πώς γεννήθηκε η αρχική ιδέα του Φεστιβάλ και πώς έχουν εξελιχθεί οι στόχοι σας από το 2015 έως σήμερα;
«Η αρχική ιδέα ήταν να φέρουμε την κλασική μουσική στον τόπο που αγαπάμε και στον οποίο έχουμε περάσει τις διακοπές μας από μικρές, στον Μόλυβο. Από το 2015 έχουμε δει το Μόλυβο να πλημμυρίζει κάθε καλοκαίρι με μουσική και καταξιωμένους καλλιτέχνες και ταυτόχρονα, να έχει γίνει ένας γνωστός προορισμός για τους λάτρεις της κλασικής μουσικής. Ένας άλλος στόχος μας ήταν να δημιουργήσουμε για τους μαθητές των σχολείων της Λέσβου μια πρώτη επαφή με την κλασική μουσική. Από το 2015 διοργανώνουμε 2 εκπαιδευτικά προγράμματα κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. Το “Μουσικό Κλειδί” και το “MO-TO Key”, τα οποία μέχρι τώρα έχουν παρακολουθήσει πάνω από 4600 παιδιά!».
Από τον πολυμήχανο Οδυσσέα σε μια “Συμβίωση” για ένα καλύτερο μέλλον
Κάθε χρονιά το φεστιβάλ έχει μία θεματική, που απαντάει σε προβληματισμούς και σύγχρονα διλήμματα. Την περασμένη χρονιά το φεστιβάλ εμπνεύστηκε από το ταξίδι του Οδυσσέα, που δεν τα παρατάει ποτέ, και μας έδωσε ένα διαχρονικό μήνυμα για να ξεπερνάμε με οίστρο και εγρήγορση τις αντιξοότητες και τα εμπόδια που συναντάμε στο διάβα μας.
Το 2023 οι διοργανωτές εξερευνούν το θέμα “Συμβίωση”, που προέρχεται από τις αρχαίες ελληνικές λέξεις “συν” και “βίος” και έρχεται να μας υπενθυμίσει τη σημασία της αρμονικής συνύπαρξης του ανθρώπου με την φύση. Όπως αναφέρουν οι διοργανωτές:
“Σε έναν κόσμο όπου οι περισσότεροι εστιάζουμε στην ατομική μας επιτυχία με οποιοδήποτε κόστος, συχνά ξεχνάμε πόσο εξαρτημένοι είμαστε από τον πλανήτη στον οποίο ζούμε και τείνουμε να τον κακομεταχειριζόμαστε. Είναι όμως η γη, το νερό και ο αέρας τα στοιχεία που μας επιτρέπουν να ζούμε, και εμείς – κακώς – τα θεωρούμε δεδομένα.
Με τις αυξανόμενες τεχνολογικές μας δυνατότητες είναι εύκολο να ξεχάσουμε πόσο πολύ χρειαζόμαστε τη φύση για την εσωτερική μας γαλήνη και υγεία. Χάνουμε τη σύνδεσή μας με αυτή και θέτουμε τον εαυτό μας σε κίνδυνο. Η αλλαγή του κλίματος δεν είναι μόνο συνέπεια της δικής μας απληστίας, αλλά και της απώλειας αλληλεπίδρασης με τη φύση. Φέτος, με όχημα την ενωτική δύναμη της Μουσικής, θα προσπαθήσουμε να ευαισθητοποιήσουμε την αναγκαιότητα της αρμονικής Συμβίωσης μας με τη φύση, ως προτεραιότητα για ένα καλύτερο μέλλον.”
Ρωτάμε τη Δανάη και την Κυβέλη για το φετινό κόνσεπτ της διοργάνωσης. Τι σημαίνει για εκείνες η έννοια “Συμβίωση”; Πόσο επίκαιρη είναι και γιατί επέλεξαν αυτή τη θεματική;
«Υπήρξε μια εποχή κατά την οποία η εξάρτησή μας με τη φύση ήταν τόσο αυτονόητη, ώστε για μας τους ανθρώπους η φύση να είναι αντικείμενο λατρείας, να πραγματοποιούμε θυσίες γι’ αυτήν, να εκφράζουμε ακόμη και το δέος μας προς αυτήν. Καθώς οι τεχνολογικές μας δυνατότητες εξελίσσονταν, η σχέση μας με τη φύση σταδιακά εξασθενούσε.
Σήμερα, θα τολμούσε κανείς να πιστέψει ότι μπορούμε να υπάρχουμε εντελώς αποκομμένοι από τη φύση. Άποψη όχι μόνο αποπροσανατολιστική, αλλά επίσης επιζήμια για την ευημερία μας. Στο φετινό πρόγραμμα, θέλουμε να τονίσουμε ότι η αποξένωση από τη φύση είναι δικής μας υπαιτιότητας και ότι η επανασύνδεση με αυτήν είναι ένα από τα πιο επείγοντα αιτήματα που θα πρέπει να αντιμετωπίσει η κοινωνία μας αυτή τη στιγμή.»
Σπουδαίοι σολίστες θα φτάσουν στο Μόλυβο και θα καταθέσουν για άλλη μια χρονιά το ταλέντο και τις δεξιότητές τους στο διεθνές κοινό που έρχεται στο νησί για να τους παρακολουθήσει. Τι περιλαμβάνεται φέτος στο μουσικό πρόγραμμα; Ποια είναι τα highlights που αναμένετε με ανυπομονησία;
«Φέτος θα ακούσουμε την προσωπική ωδή του Μπετόβεν στη Φύση, τη Συμφωνία αρ. 6 “Ποιμενική” σε διασκευή μουσικής δωματίου για σεξτέτο εγχόρδων, το “Προφητικό πουλί” του Σούμαν, την “Άβυσσο των πουλιών” του Μεσσιάν για σόλο κλαρινέτο καθώς και το “Σε ένα αηδόνι” του Σούμπερτ για σοπράνο και πιάνο.
Περιμένουμε με ανυπομονησία να ακουστούν τα έργα του Δημήτρη Παπαδημητρίου “Ενδογένεση-Οντογένεση” και “Το πέταγμα του αετού”, αμφότερα εμπνευσμένα από την αλληλεξάρτηση ανθρώπου και φύσης, που θα παιχτούν από τους μουσικούς μας σε παγκόσμια πρώτη εκτέλεση στις 17 Αυγούστου, καθώς και την ελληνική πρεμιέρα του έργου “Ωρολογοποιός” του Νταβίντ Ορλόφσκι. Άλλα μουσικά highlights θα είναι το κουιντέτο εγχόρδων D956 του Σούμπερτ, το τρίο για πιάνο op. 70 αρ. 1 και το τρίο για πιάνο op. 50.»
Φέτος είναι η 9η χρονιά της διοργάνωσης. Κάνοντας μια μικρή αναδρομή, ποιες είναι οι μουσικές στιγμές που έχουν χαραχτεί ανεξίτηλα στη μνήμη σας και οι σοβαρότερες προκλήσεις που αντιμετωπίσατε;
«To 2017 είχαμε επιλέξει το θέμα “Κάθαρση”. Ένα από τα πιο ταιριαστά έργα πάνω σε αυτό το θέμα είναι το “Quatuor pour la fin du temps” του Olivier Messiaen. Πριν αρχίσουμε να το παίζουμε, παρακαλέσαμε το κοινό να μη χειροκροτήσει στο τέλος, ώστε να αφήσουμε την ατμόσφαιρα και την αίσθηση του σπουδαίου κομματιού να λειτουργήσει έντονα μέσα στον καθένα, χωρίς το “αποπροσανατολιστικό” χειροκρότημα. Η σιωπή μετά την ολοκλήρωση του κομματιού, που συνεχίστηκε καθώς το κοινό έβγαινε από το κάστρο του Μολύβου, ήταν “χειροπιαστή”, θα μπορούσαμε να πούμε. Ιδιαίτερη και ασυνήθιστη. Ήταν από τις πιο συναρπαστικές στιγμές του Φεστιβάλ!
Τώρα, όσον αφορά τις προκλήσεις. Από την αρχή υπήρξαν πολλές. Προκλήσεις που είχαν σχέση με εξωτερικές πραγματικότητες και προκλήσεις πιο αναμενόμενες για ένα μουσικό φεστιβάλ. Πάντα όμως όλοι μας είχαμε ένα πολύ ξεκάθαρο όραμα και κίνητρο για πιο λόγο μας ήταν σημαντικό να “επιβιώνουμε” κάθε χρόνο. Με αυτή τη στάση, η κάθε πρόκληση μετατράπηκε σε ευκαιρία να κινητοποιηθούμε ακόμη πιο πολύ και να συγκεντρωθούμε εκ νέου στο όραμα του Φεστιβάλ.»
Πόσο συμβάλλει το Φεστιβάλ στην τουριστική ανάδειξη του νησιού, αλλά και στη γνωριμία με τον γραφικό παραδοσιακό οικισμό, τον Μόλυβο;
«Κάθε χρόνο, όταν ξεκινάει το Φεστιβάλ, ο Μόλυβος γεμίζει μουσικούς και το κοινό του. Όλοι μας συναντιόμαστε στα δρομάκια του χωριού και γι’ αυτό οι γνωριμίες που γίνονται στα εστιατόρια, στα cafés, στην αγορά και στις παραλίες είναι πολλές και ωραίες. Η ομορφιά, η ιστορία και η ατμόσφαιρα του Μολύβου από την αρχή ήταν από τα πιο σημαντικά στοιχεία της ταυτότητας του φεστιβάλ. Πολλοί μουσικοί ήταν για πρώτη φορά, αποκλειστικά για να γνωρίσουν αυτόν τον όμορφο τόπο και μετά συνέχιζαν να έρχονται κάθε χρόνο επειδή τον ερωτεύτηκαν.
Ο Μόλυβος υπήρξε πάντα κέντρο δημιουργικότητας και δημιουργίας τέχνης. Η φυσική ομορφιά αυτού του μέρους δίνει έμπνευση στου ανθρώπους να δημιουργήσουν κάτι εξίσου όμορφο. Γι’ αυτό η “συμβίωση” του τόπου και της κλασικής μουσικής δωματίου, που πραγματοποιείται κάθε Αύγουστο, είναι συγκινητική και μεταμορφώνει.»
Ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι του Φεστιβάλ και πώς ενισχύεται το προφίλ του στο εξωτερικό;
«Με στοχευμένη επικοινωνιακή προώθηση, με τον Σύλλογο Φίλων του Φεστιβάλ που έχει την έδρα του στη Γερμανία, το φεστιβάλ έχει αποκτήσει μεγάλη δημοσιότητα στο εξωτερικό και πολύ καλή φήμη.
Η ομορφιά της Ελλάδας είναι φημισμένη στο εξωτερικό και το προφίλ του φεστιβάλ είναι συνυφασμένο με αυτή τη φήμη. Η σύνδεση του ελληνικού καλοκαιριού με την κλασική μουσική δωματίου στην ύψιστη ποιότητα που προσφέρεται από το φεστιβάλ, είναι μια εμπειρία που δίνει δύναμη, έμπνευση και χαρά σε όποιον τη ζει κι εμείς σκοπεύουμε να συνεχίσουμε να δημιουργούμε τέτοιες στιγμές σύνδεσης και ενότητας για όσους περισσότερους ανθρώπους μπορούμε.»
