ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑΣ: “ΤΑ PUSHBACKS ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΒΙΑΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΝΟΜΑ”

Είναι γεγονός ότι η πληροφόρηση που έχουμε για τις τακτικές που χρησιμοποιεί η Ελλάδα για να “επιλύσει” το προσφυγικό ζήτημα προέρχεται κυρίως από τα ξένα ΜΜΕ. Τα περισσότερα ελληνικά ΜΜΕ είτε αδιαφορούν είτε δυσκολεύονται να καταγράψουν την πραγματικότητα όπως αυτή διαμορφώνεται στα χερσαία και στα θαλάσσια σύνορα της χώρας.

Μ’ αυτό ως δεδομένο είναι λίγοι οι Ελληνες που γνωρίζουν ότι η χώρα τους αποφεύγει να τηρήσει το διεθνές δίκαιο στην προσπάθειά της να “αποκρούσει” τα προσφυγικά κύματα. Για να είμαστε, επίσης, απολύτως ειλικρινείς πολλοί συμπατριώτες μας δεν δίνουν δεκάρα για τις ζωές των προσφύγων και θεωρούν ότι τα σύνορα πρέπει να “προστατευτούν” “πάση θυσία”.

Ωστόσο, “το έθνος πρέπει να θεωρεί εθνικό ό,τι είναι αληθές”, όπως είπε και ο Διονύσιος Σολωμός. Και η αλήθεια είναι, όπως και να το κάνουμε, πικρή. Θα την διαβάσετε παρακάτω στη συνέντευξη που παραχώρησε η Διευθύντρια του ελληνικού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, Γλυκερία Αράπη στην οποία ξετυλίγεται όλο το κουβάρι των παράνομων ελληνικών ενεργειών με συγκεκριμένα στοιχεία και όχι με λόγια του αέρα.

Πώς κρίνετε την εν γένει αντιμετώπιση από την πλευρά της ελληνικής πολιτείας του προσφυγικού και πόσο αυτή βοηθάει στην επίλυση των ζητημάτων που προκύπτουν;
Κανείς δεν μπορεί να πει πλέον ότι δεν ξέρει ή ότι δεν ήξερε. Δυστυχώς, παρακολουθούμε με αυξανόμενη ανησυχία και την Ελλάδα και τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες να παίρνουν αποφάσεις και να προτείνουν μέτρα που κάθε άλλο πάρα οδηγούν στην κάλυψη των αναγκών και την επίλυση των προβλημάτων. Μιλάμε για συνανθρώπους μας που έχουν βιώσει πόλεμο, βασανιστήρια, φτώχεια. Κινδυνεύει η ζωή τους, διώκονται γι’ αυτό που είναι και γι’ αυτό που πιστεύουν. Μέχρι να έρθουν στη χώρα μας, περνούν μια εμπειρία ακόμα πιο τραυματική. Η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεχνούν τις αξίες τους και οδηγούν αυτούς τους ανθρώπους σε νέες συνθήκες ανασφάλειας, σε εξευτελισμό, σε νέο κίνδυνο για τη ζωή τους.

Οι επαναπροωθήσεις είναι μια βίαιη, παράνομη τακτική, που έχει γίνει ντε φάκτο πολιτική επιλογή για τη διαχείριση της μετανάστευσης στα σύνορα. Η αναγνώριση της Τουρκίας ως ασφαλούς χώρας για πέντε εθνικότητες, μεταξύ των οποίων οι Σύροι/ες και οι Αφγανοί/ές, συνιστά απόφαση που αγνοεί παντελώς τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν οι πρόσφυγες αυτοί/ές στην Τουρκία. Υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες μην έχουν επαρκή προστασία στην Τουρκία ή και να να εκδιωχθούν προς τις χώρες τους και να αντιμετωπίσουν πάλι θανάσιμους κινδύνους.

Υπάρχουν, επίσης, συχνά εξευτελιστικές συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων στα κέντρα κράτησης και αποκλεισμός τους πλέον σε δομές-φυλακές. Αυτά είναι τα μέτρα με τα οποία η ελληνική πολιτεία αντιμετωπίζει το προσφυγικό ζήτημα, αρνούμενη, συστηματικά και βάναυσα, να κάνει αυτό που οφείλει από το διεθνές δίκαιο, δηλαδή να παρέχει προστασία. Εκείνο όμως που μας ανησυχεί ακόμα περισσότερο είναι ότι αυτές οι επιλογές, αυτή η πολιτική, κανονικοποιείται. Και νομιμοποιείται και από την επίσημη ρητορική της πολιτείας.

Επηρεάζει, επίσης, και αντικατοπτρίζει μερίδα της κοινωνικής αντίληψης. Ακούμε να παρουσιάζεται ως επίσημη ρητορική και ως success story η κατακόρυφη πτώση των προσφυγικών ροών, την ίδια ώρα που οι πόλεμοι και οι καταστροφές αυξάνονται γύρω μας. Πού βρίσκονται οι πληγέντες αυτών των πολέμων; Αναγκαστικά μετακινούνται, αλλά εμείς «καταφέρνουμε» να μην τους έχουμε στη χώρα. Υπάρχει εγκλεισμός πίσω από φράχτες και συρματοπλέγματα. Άνθρωποι κάθε ηλικίας, νήπια, παππούδες, γιαγιάδες, άνθρωποι με θέματα υγείας αντιμετωπίζονται ως εγκληματίες. Ποιο ήταν το έγκλημά τους; Να φύγουν από τον πόλεμο και να επιχειρήσουν να βρουν μια κανονική ζωή. Όλα τα προηγούμενα παρουσιάζονται ως«κανονικά» από την επίσημη ρητορική, είναι αυτά που «έπρεπε να γίνουν». Κανονικοποιείται η συστηματική υπονόμευση του δικαιώματος στο άσυλο, τίθεται σε κίνδυνο το δικαίωμα στην αξιοπρεπή διαβίωση.

Η πληροφόρηση που έχετε εσείς για το φαινόμενο των επαναπροωθήσεων (pushbacks) ποια είναι; Τι συνέπειες έχει για τους ανθρώπους;
Η Διεθνής Αμνηστία έχει ερευνήσει το θέμα, για την ακρίβεια το ερευνά εδώ και πολλά χρόνια. Η τελευταία μας έρευνα, που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο, τεκμηριώνει 21 νέα περιστατικά επαναπροωθήσεων, που έλαβαν χώρα το τελευταίο εξάμηνο του 2020. Έκτοτε νέα περιστατικά στοιχειοθετούνται από οργανώσεις και δημοσιογράφους. Πρόκειται, επομένως, για μια ντε φάκτο πολιτική και όχι για τυχαία γεγονότα που συμβαίνουν ερήμην των ελληνικών αρχών. Πρόκειται για μια συνεχή και συστηματική χρήση βάναυσων πρακτικών. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο ελέγχουμε τα σύνορα και στην ξηρά και στη θάλασσα.

Υπάρχουν μαρτυρίες για ανθρώπους που στοιβάζονται σε βανάκια χωρίς πινακίδες που μυρίζουν περιττώματα και αίμα και πηγαίνουν προς άγνωστες κατευθύνσεις.

Η δική μας τελευταία έρευνα έχει εστιάσει σε περιστατικά που έλαβαν χώρα στην ξηρά. Διαπιστώσαμε ότι όλες οι σχετικές μαρτυρίες έχουν κοινά χαρακτηριστικά, που σημαίνει ότι υπάρχουν μοτίβα στην όλη επιχείρηση. Τα μοτίβα αυτά είναι ιδιαίτερα βίαια, μπορεί να φτάνουν μέχρι και στο βαθμό να χαρακτηρίζονται βασανιστήρια, ή στο βαθμό να λέμε ότι η Ελλάδα πιθανώς παραβιάζει τις υποχρεώσεις της στην προστασία της ζωής. Μάλιστα, οι επαναπροωθήσεις γίνονται από άτομα που άλλοτε φέρουν διακριτικά και άλλοτε δεν φέρουν το παραμικρό και είναι ντυμένα με πολιτικά ρούχα. Υπάρχουν μαρτυρίες για ανθρώπους που στοιβάζονται σε βανάκια χωρίς πινακίδες που μυρίζουν περιττώματα και αίμα και πηγαίνουν προς άγνωστες κατευθύνσεις.

Οι επαναπροωθήσεις, έτσι όπως τις έχουμε τεκμηριώσει, δεν συμβαίνουν στα σύνορα μόνο. Έχουμε καταγράψει τέσσερις περιπτώσεις κατά τις οποίες άνθρωποι συνελήφθησαν στην ενδοχώρα, κάποιοι από τους οποίους με μέλη της οικογένειάς τους, και βρέθηκαν με τέτοιους τρόπους στα σύνορα. Δύο από αυτές τις περιπτώσεις είχαν να κάνουν με ανθρώπους που βρίσκονταν ήδη σε καθεστώς προστασίας, ο ένας αιτών άσυλο και ο άλλος αναγνωρισμένος πρόσφυγας!

Οι άνθρωποι κρατούνται σε χώρους κράτησης για χρονικά διαστήματα που κυμαίνονται από μερικές ώρες έως και παραπάνω από μία μέρα. Δεν έχουν πρόσβαση ούτε σε τηλέφωνο, ούτε σε δικηγόρο, ούτε μπορούν να διατυπώσουν το αίτημά τους. Οι χώροι κράτησης μπορεί να είναι είτε επίσημοι είτε ανεπίσημοι, δηλαδή ουσιαστικά «ανύπαρκτοι». Κάποιες φορές αναφέρεται έλλειψη υγιεινής και καθαρού νερού ή απουσία βασικών εγκαταστάσεων υγιεινής. Οι οικογένειες χωρίζονται, γίνεται χρήση βίας, χτυπήματα με κλομπ, κλωτσιές, χαστούκια, σπρωξίματα. Υπάρχουν μαρτυρίες για εκγύμνωση πατεράδων μπροστά στα παιδιά τους. Αξιωματικοί αρπάζουν οτιδήποτε έχουν πάνω τους, μέχρι και τα υλικά φροντίδας των παιδιών (π.χ. πάνες). Έχουμε καταγράψει σοβαρά τραύματα που προέρχονται από ξυλοδαρμούς, εκτεταμένους μώλωπες κ.λπ. Βαναυσότητες, κοντολογίς, που κανείς δεν μπορεί να φανταστεί ότι τους έχει πράξει η χώρα του.

Έχετε την πρόθεση να κάνετε επιτόπια έρευνα για να διαπιστώσετε τι ακριβώς συμβαίνει;
Τα περιστατικά που αναλύονται στην έρευνά μας είναι όλα τεκμηριωμένα βάσει πολλαπλών ερευνητικών μεθόδων και τα αποδεικτικά στοιχεία βρίσκονται στη διάθεσή μας. Την ίδια στιγμή, οι βασικοί μας ερευνητές που συλλέγουν αυτά τα στοιχεία και έρχονται σε επαφή με τους ανθρώπους, φροντίζοντας παράλληλα να ερευνούν και την αξιοπιστία των καταγγελιών, βρίσκονται στο εξωτερικό. Χρησιμοποιούμε όλες τις μεθόδους και τη μεθολογία, ακόμη και υπό τους περιορισμούς της πανδημίας. Η έρευνά μας άλλωστε είναι ουσιαστικά συνέχεια ερευνών από το 2013 όταν είχαμε παρόμοια ευρήματα. Ευελπιστούμε ότι σύντομα θα μπορούμε να επανέλθουμε στην επιτόπια έρευνα, ώστε να την επεκτείνουμε και στις συνθήκες διαμονής των προσφύγων.

Πρόσφατα καταγράφηκε το περιστατικό στη Φολέγανδρο με πρόσφυγες που κυριολεκτικά εξαφανίστηκαν. Έχετε συγκεκριμένη εικόνα για το γίνεται με αυτούς τους ανθρώπους, πού καταλήγουν κ.λπ.;
Η πρόσφατη έκθεσή μας και το γεγονός ότι η Διεθνής Αμνηστία ασχολείται με το θέμα τεκμηριώνει ότι αυτό που βλέπουμε στη Φολεγάνδρο ή άλλα παρόμοια γεγονότα εμπίπτουν στο μοτίβο παραβιάσεων. Λαμβάνουμε καθημερινά μηνύματα, εκκλήσεις για βοήθεια κ.λπ. Τα καταγράφουμε όλα και επιχειρούμε να αναζητήσουμε αυτούς τους ανθρώπους. Κάποιοι/ες, που έχουν καταφέρει να επιβιώσουν και είτε βρίσκονται πάλι στην Τουρκία είτε έχουν ξαναπροσπαθήσει να μπουν και είναι σε ψυχική θέση να δώσουν μία καταγγελία, εντοπίζονται υπό όρους προστασίας της ταυτότητάς τους καθώς μη ξεχνάμε ότι υπάρχει και ο φόβος, δεν μιλούν εύκολα αυτοί οι άνθρωποι.

Τι σας λένε οι άνθρωποι που έχουν έρθει σε επικοινωνία μαζί σας; Πώς γίνονται αυτού του είδους οι εξαφανίσεις;
Μετά τη δημοσίευση της έκθεσής μας τον Ιούνιο, η Διεθνής Αμνηστία έλαβε γνώση ενός νέου περιστατικού επαναπροώθησης που αφορούσε οικογένεια με μικρά παιδιά, οι οποίοι μας είπαν ότι βρίσκονται στην Ελλάδα, στην παραμεθόρια περιοχή του Έβρου και χρειάζονται επειγόντως βοήθεια. Μεταφέραμε αμέσως το περιστατικό και τις σχετικές πληροφορίες στις αρμόδιες αρχές, ζητώντας τους να σώσουν την οικογένεια. Ενημερωθήκαμε από τις αρχές ότι δεν ήταν δυνατό να εντοπιστεί η ομάδα. Ωστόσο, λίγες μέρες αφότου χάσαμε την επαφή μαζί τους, η οικογένεια επικοινώνησε μαζί μας και μας ενημέρωσε ότι αντί να σωθούν και να προστατευτούν από τις ελληνικές αρχές, συνελήφθησαν, κρατήθηκαν και επέστρεψαν βίαια στην Τουρκία από Έλληνες αξιωματικούς.

Κατά την εκτίμησή σας θα υπάρξει πράγματι αύξηση των προσφυγικών ροών μετά τα πρόσφατα γεγονότα στο Αφγανιστάν ή απλώς πρόκειται απλά για μια προσπάθεια να υπάρξει φόβος και να τρομοκρατηθεί το κοινό ότι καταφθάνουν οι «ορδές των βαρβάρων»;
Νομίζω ότι έρχεστε στα λόγια μου. Και η προσπάθεια αυτή δεν γίνεται μόνο από μερίδα των media αλλά και από το Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, το οποίο έχει προχωρήσει σε μια διεθνή καμπάνια «ενημέρωσης». Το μήνυμα αυτής της καμπάνιας είναι ότι η Ελλάδα θεωρεί κάθε Αφγανό ή Αφγανή που θέλει να διαφύγει από την κατάσταση η οποία έχει επικρατήσει στη χώρα του/της παράνομο/η μετανάστη/ρια και δεν πρόκειται να δεχτεί καμία άφιξη στη χώρα. Αυτή η καμπάνια αμαυρώνει την εικόνα προσφύγων, που στην πραγματικότητα είναι διωκόμενοι. «Νομιμοποιείται»μέρα με τη μέρα αυτή η αντίληψη. Ο κόσμος νομίζει πράγματι ότι θα φτάσουν στη χώρα ορδές προσφύγων, ενώ υποκινείται μια κοινωνική επιθετικότητα.

Είναι αλήθεια, παράλληλα, ότι η διεθνής κοινότητα δεν κατάφερε να προσφέρει εγκαίρως και σε όλους/ες ασφαλή περάσματα. Η Διεθνής Αμνηστία και άλλοι φορείς πιέζουν τα κράτη έτσι ώστε να βρεθούν οι τρόποι μέσω των οποίων οι άνθρωποι θα είναι σε θέση να φύγουν με ασφάλεια. Μπορεί πλέον το Αφγανιστάν να μην είναι η πρώτη είδηση στα media, η ωμή αλήθεια όμως είναι ότι μέσα σε πέντε εβδομάδες από την κατάληψη της Καμπούλ από τις δυνάμεις των Ταλιμπάν, η Διεθνής Αμνηστία έχει καταγράψει σειρά βιαιοτήτων. Βάναυσες επιθέσεις σε αντιφρονούντες και σε υπερασπιστές/ίστριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ξυλοδαρμούς, εφόδους σε σπίτια, επιθέσεις σε γυναίκες, καταστολή διαδηλώσεων κ.λπ. Να ξεκαθαρίσουμε λοιπόν κάτι: Οι Αφγανοί συνάνθρωποί μας, που διώκονται, καθένας και καθεμιά που θα αναγκαστεί να φύγει από αυτή τη χώρα, ανεξαρτήτως των προθέσεων οποιουδήποτε υπουργείου ή της Ε.Ε., είναι άνθρωποι διωκόμενοι. Η Ελλάδα και η Ε.Ε. οφείλουν να τους υποδεχτούν και να τους παρέχουν προστασία.

Θα πρέπει η Ελλάδα να σταματήσει να αγνοεί την πραγματικότητα στην Τουρκία και να τη θεωρεί ασφαλή χώρα για τους/τις Αφγανούς/ές πρόσφυγες.

Θα ήθελα στο συγκεκριμένο σημείο να πω και κάτι άλλο: Θα πρέπει η Ελλάδα να σταματήσει να αγνοεί την πραγματικότητα στην Τουρκία και να τη θεωρεί ασφαλή χώρα για τους/τις Αφγανούς/ές πρόσφυγες. Έχουμε τεκμηριώσει τόσο εμείς όσο και άλλες οργανώσεις ότι στο παρελθόν είχαμε αναγκαστικές επιστροφές και Αφγανών αλλά και Σύριων στην πατρίδα τους. Αυτές οι επιστροφές δεν είναι τίποτε άλλο από επιστροφή στον θάνατο. Πρόσφατα δημοσιεύτηκε έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας για απίστευτες βιαιότητες, βαναυσότητες, εξαφανίσεις, βιασμούς που διέπραξαν οι συριακές αρχές σε Σύριους/εςοι οποίοι/ες επέστρεψαν αναγκαστικά στην πατρίδα τους. Με αυτά τα δεδομένα και με όσα είδαμε τον περασμένο Αύγουστο και σοκαριστήκαμε, η Ελλάδα δεν μπορεί να συνεχίσει να θεωρεί την Τουρκία ασφαλή χώρα.

Αλήθεια, ποια είναι η εκτίμησή σας για τον φράχτη του Έβρου; Γιατί προτιμήθηκε από τις αρχές μια τέτοια κατασκευή; Τι θέλει να συμβολίζει, ποια είναι η πρακτικότητά του τέλος πάντων;
Είναι άραγε ένας τέτοιος φράχτης πιο ψηλός, πιο αποτελεσματικός από την υπεράνθρωπη προσπάθεια μιας μητέρας να βρει το ασυνόδευτο παιδί της στην άλλη πλευρά του τείχους; Από την τελευταία ελπίδα που έχει ένας 16χρονος να ζήσει μια ζωή χωρίς βασανιστήρια; Ποιος φράχτης θα το σταματήσει αυτό; Ο φράχτης στον Έβρο είναι το τραγικότερο σύμβολο της κανονικοποίησης για την οποία μιλούσαμε πριν. Η επιτήρηση των συνόρων μιας χώρας δεν είναι ασύμβατη με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Με αυτόν τον φράχτη η Ελλάδα και η Ε.Ε αρνούνται παντελώς τα δικαιώματα που έχει αναγνωρίσει η σύμβαση του 1951 για την προστασία των προσφύγων. Η Ελλάδα και η Ε.Ε. αρνούνται να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Δεν θα τολμούσα ποτέ να σκεφτώ ότι μια χώρα, η χώρα μου, μπορεί να φτιάξει έναν φράχτη πιο ψηλό από την οικουμενική διακήρυξη των ανθρώπινων δικαιωμάτων, πιο ψηλό από τις διεθνείς συμβάσεις για την προστασία των προσφύγων, πιο ψηλό και από την αλληλεγγύη των ανθρώπων.

Γιατί πιστεύετε ότι υπάρχει αυτό το κλίμα καχυποψίας στην ελληνική κοινωνία για τις ΜΚΟ και το έργο τους; Αντιλαμβάνεστε επίσης ότι ίσως υπάρχει και μια στοχοποίησή σας και από την κεντρική εξουσία;
Και οι οργανώσεις και οι συλλογικότητες πολιτών παράγουν πολύτιμο έργο πολλά χρόνια τώρα:διάσωση των ανθρώπων στις θάλασσες, διαχείριση των ροών στα νησιά, παροχή υπηρεσιών, ιατρικές υπηρεσίες κ.λπ. Στην πορεία του χρόνου, η αντιμετώπιση προς τις ΜΚΟ και τους/τις υπερασπιστές/ίστριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει αρχίσει να ρέπει προς την εχθρότητα, αντικατοπτρίζοντας τη γενικότερη πολιτική στροφή στο μεταναστευτικό ζήτημα. Συμβαίνει βέβαια και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όχι μόνο στην Ελλάδα. Μιλάμε για την ποινικοποίηση της αλληλεγγύης. Άνθρωποι έχουν υποβληθεί σε αβάσταχτες ποινικές διαδικασίες και σε αδικαιολόγητους περιορισμούς, σε παρενοχλήσεις και εκστρατείες δυσφήμησης.

Με τον φράχτη στον Έβρο η Ελλάδα και η Ε.Ε αρνούνται παντελώς τα δικαιώματα που έχει αναγνωρίσει η σύμβαση του 1951 για την προστασία των προσφύγων.

Αυτό συνέβη, για παράδειγμα, στον Sean Binder και στη Sara Mardini, που βοηθούσαν στον εντοπισμό φουσκωτών που μετέφεραν πρόσφυγες που βρίσκονταν σε κατάσταση κινδύνου στη Λέσβο. Φυλακίστηκαν για 106 μέρες τον Αύγουστο του 2018, αφέθηκαν ελεύθεροι με εγγύηση, και εδώ και 3 χρόνια εκκρεμούν κατηγορίες εις βάρος τους, καθώς το δικαστήριο δεν έχει γίνει ακόμη, αλλά αναμένεται να ξεκινήσει το επόμενο διάστημα. Βάσει των κατηγοριών, κινδυνεύουν μέχρι και με 25 χρόνια φυλακή. Και φυλακίστηκαν γιατί; Κατηγορούνται γιατί; Διότι πήγαν να βοηθήσουν ανθρώπους που χρειάζονταν βοήθεια. Πήγαν να διασώσουν ανθρώπους. Τόσο απλά.

Εθλοντές/όντριες των οργανώσεων,σαν τον Sean και τη Sarah, γιατροί, δικηγόροι, πολίτες, συνεχίζουν να λειτουργούν σ’ αυτό το κλίμα και να διασώζουν πρόσφυγες σε ξηρά και θάλασσα. Γίνονται έτσι μάρτυρες των επαναπροωθήσεων και καταγγέλλουν τις βίαιες πρακτικές. Οι άνθρωποι είναι εκεί για να κάνουν αυτό που οι θεσμοί οφείλουν να κάνουν.

Ποιο είναι το επίπεδο συνεργασίας με το Υπουργείο Μετανάστευσης;
Έχουμε επικοινωνία, με την έννοια ότι πάντα μεταφέρουμε τα ευρήματα των ερευνών μας. Το ίδιο κάνουμε και με το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Περιμένουμε τις σχετικές απαντήσεις τους και τις δημοσιεύουμε μαζί με τις εκθέσεις μας. Μετά τη δημοσίευση, πάντα ζητάμε συναντήσεις για να θέσουμε υπόψη τις καταγγελίες που έχουμε στη διάθεσή μας και αξιώνουμε τη διερεύνησή τους από ανεξάρτητο μηχανισμό. Μετά την τελευταία έκθεση που δημοσιεύσαμε, το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, όπως και το Υπουργείο Ναυτιλίας, έκανε συνάντηση μαζί μας. Συζητήσαμε για τα πορίσματα και πήραμε τις απαντήσεις που δίνει επισήμως το υπουργείο. Άκουσαν αυτά που είχαμε να πούμε και δήλωσαν διατεθειμένοι να διερευνήσουν τα περιστατικά για τα οποία τους ενημερώσαμε.

Ποια είναι η θέση της Διεθνούς Αμνηστίας για το νέο σύμφωνο για το άσυλο; Σκοπεύετε να πάρετε πρωτοβουλίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο για το θέμα αυτό;
Αν και θεωρούσαμε ότι θα μπορούσε να είναι μια νέα αρχή, στην πραγματικότητα δεν ήταν. Έχουμε να κάνουμε με ένα σύμφωνο το οποίο είναι έτσι σχεδιασμένο ώστε οι φράχτες να δυναμώνουν και τα τείχη να υψώνονται ακόμα πιο ψηλά. Τα μέτρα του προβλέπουν στοίβαγμα ανθρώπων σε κλειστές δομές και βασίζονται σε ενδιάμεσες χώρες στις οποίες οι συνθήκες ζωής και ασφάλειας των προσφύγων είναι τουλάχιστον αμφιλεγόμενες. Πρέπει να πούμε, παράλληλα, ότι και αυτό το σύμφωνο αφήνει την Ελλάδα μόνη της. Δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια ρητή δέσμευση για στήριξη, μέσω της επανεγκατάστασης προσφύγων μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά όλα αφήνονται στην καλή θέληση των άλλων χωρών.

Τον Φεβρουάριο του 2020 η Ελλάδα είχε εναλλακτική επιλογή στον Έβρο, κ. Αράπη; Μήπως, λένε κάποιοι, ήταν μονόδρομος η δυναμική αντιμετώπιση;
Δεν υπάρχουν πολλές παράλληλες οδοί για να επιλέξουμε όταν θέλουμε να εφαρμόσουμε το διεθνές δίκαιο και όταν πρέπει να κάνουμε πράξη τη διακήρυξη για τα δικαιώματα του ανθρώπου και τη σύμβαση για την προστασία των προσφύγων. Ένας είναι ο δρόμος, και τον έχει συμφωνήσει η ανθρωπότητα στον απόηχο του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου. Υπέγραψαν όλοι. Το ότι παίζονται πολιτικά παιχνίδια στις πλάτες των προσφύγων είναι αλήθεια και το έχουμε καταδικάσει επανειλημμένα. Άπαξ όμως και οι άνθρωποι βρίσκονται στα σύνορα, έχουν κάθε δικαίωμα να περάσουν και να μπουν σε μια οργανωμένη διαδικασία, διαφανή και με λογοδοσία, για να διατυπώσουν το αίτημά τους. Αυτό δεν μπορεί να το αρνηθεί κανείς, ανεξάρτητα από τη σχέση που έχει η Ελλάδα και η Ε.Ε. με την Τουρκία. Και όπως είπαμε και προηγουμένως, η επιτήρηση των συνόρων δεν σημαίνει παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Έχει σημασία βέβαια να δώσουμε και μια διέξοδο στους ανθρώπους να πράξουν. Η Διεθνής Αμνηστία συνεχίζει να συλλέγει στοιχεία και να δημοσιεύει τις έρευνές της. Προσπαθεί, παράλληλα, να ενημερώνει την κοινή γνώμη για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττει η χώρα μας. Επομένως, έτσι όπως διαχέεται πλέον η πληροφορία, κανείς δεν μπορεί να πει ότι δεν ήξερε. Καλούμε λοιπόν τους πολίτες που δεν μπορούν να δεχτούν την κατάφωρη παραβίαση των δικαιωμάτων να στηρίξουν αυτή την προσπάθεια, να υπογράψουν την έκκλησή μας και να ενώσουμε τις φωνές μας σε ακτιβιστικές δράσεις με τα τοπικά δίκτυα. Πρέπει να βγει προς τα έξω η φωνή των δικαιωμάτων και του ανθρωπισμού.Υπάρχει υποστήριξη της Διεθνούς Αμνηστίας σε σχολικές μονάδες και εκπαιδευτικούς που θέλουν να δουλέψουν δημιουργικά, με υλικό μέσα στα σχολεία για να αγκαλιάσουμε τα προσφυγόπουλα ώστε να αλλάξει η κατεστημένη νοοτροπία. Μπορείτε να υπογράψετε και να διακινήσετε και εσείς τη σχετική έκκληση εδώ.