ΔΥΟ ΞΕΝΟΙ: ΠΟΣΟ ΤΟΞΙΚΗ ΕΙΝΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΡΚΟΡΑ – ΚΟΥΝΤΟΥΡΑΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ;

Πρόκειται για μία από τις καλύτερες σειρές (προσωπικά, η καλύτερη) που έχει βγάλει η ελληνική τηλεόραση. Έξυπνο χιούμορ, βιτριολικές ατάκες που τις «πετάμε» μέχρι και σήμερα σε καθημερινές κουβέντες, εξαιρετικοί ηθοποιοί στο καστ, γρήγορη ροή, αξεπέραστοι χαρακτήρες που είναι πια iconic, αιχμηρές αναφορές σε κοινωνικοπολιτικές καταστάσεις και δύο πρωταγωνιστές, οι οποίοι αναδείχθηκαν στο πιο αγαπημένο τηλεοπτικό ζευγάρι όλων των εποχών ή αλλιώς στο απόλυτο «σιπ ή σιπάρισμα» (= τηλεοπτικό/κινηματογραφικό ζευγάρι με φανς, από το «relationship»).

Οι «Δύο Ξένοι» έγραψαν ιστορία και αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Η ρομαντική κωμική σειρών των Αλέξανδρου Ρήγα και Δημήτρη Αποστόλου προβλήθηκε από τους τηλεοπτικούς δείκτες του Mega Channel τις σεζόν 1997 – 1999, δηλαδή περίπου 25 χρόνια πριν! Είχε τεράστια επιτυχία, ενώ έκτοτε έχει μεταδοθεί πάρα πολλές φορές σε επανάληψη, καταφέρνοντας να αγαπιέται εκ νέου από το τηλεοπτικό κοινό.

Ο έρωτας του Κωνσταντίνου Μαρκορά (Νίκος Σεργιανόπουλος) και της Μαρίνας Κουντουράτου (Εβελίνα Παπούλια) θεωρείται δυνατός, έντονος, θυελλώδης, από πολλούς ακόμη και ζηλευτός. Με τα σημερινά δεδομένα, όμως, θα τον χαρακτηρίζαμε τη σχέση τους άκρως τοξική. Παρακολουθώντας ξανά τη σειρά και έχοντας στο μυαλό μας όσα μεσολάβησαν τα 25 αυτά χρόνια, δεν μπορούμε να μην προσέξουμε λόγια, πράξεις και συμπεριφορές που σήμερα παραπέμπουν σε λεκτική, ψυχολογική ακόμη και σωματική βία.

Ασέβεια, υποτίμηση, προσβολές

Από την αρχή, προτού ακόμη «γεννηθεί» ο θρυλικός αυτός έρωτας, ο Κωνσταντίνος και η Μαρίνα υποτιμούσαν ο ένας τον άλλον, λόγω του χαρακτήρα τους και των όσων πρέσβευε ο καθένας μέσω της δουλειάς του, αλλά και της εμφάνισής του. Από τη μία, είχαμε τον μυστηριώδη, αυστηρό, υπερόπτη, καλλιεργημένο και κουλτουριάρη καθηγητή θεάτρου, ενώ από την άλλη την ξανθιά, χαζή, ελαφρόμυαλη, λαϊκή και χαμηλής μόρφωσης τηλεπαρουσιάστρια πρωινής εκπομπής.

Οι δυο τους δεν έχαναν ευκαιρία να απευθύνονται ο ένας στον άλλον με απαράδεκτες προσβολές και ποικίλους αρνητικούς χαρακτηρισμούς, και απολύτως στερεοτυπικούς θα λέγαμε σήμερα, ενώ ακόμη κι όταν ξεκίνησαν την σχέση τους, δεν έπαψαν να έχουν έκαστοι την ίδια εικόνα. Σε όλη τη διάρκεια του δεσμού τους, προσπαθούσαν υπογείως να αλλάξουν ο ένας τον χαρακτήρα του άλλου, μη σεβόμενοι την προσωπικότητα του ταιριού τους, αφού ήθελαν να το φέρουν στα «μέτρα» τους.

Μάλιστα, σε έναν μεγάλο καβγά που είχαν, ο οποίος έφερε και τον χωρισμό τους, οι «μάσκες» έπεσαν και φανερώθηκαν τα πραγματικά πιστεύω που είχε – κυρίως – ο Μαρκοράς προς την Κουντουράτου, με την ίδια να αισθάνεται πως δεν θα είναι ποτέ αρκετή, όσο κι αν προσπαθήσει, όσο κι αν αλλάξει, όσο κι αν τον αγαπήσει.

Σεξισμός

Ανάμεσα στις εκατέρωθεν προσβολές και τις λεκτικές επιθέσεις, συναντάμε συνεχώς σεξιστικές εκφράσεις που «γκρεμίζουν» σήμερα το κίνημα του #MeToo, το οποίο με τόσο κόπο «ενεργοποιήθηκε» στη χώρα μας. Εκτός από τις λέξεις – ή βρισιές θα λέγαμε καλύτερα – που χρησιμοποιούνται, ο σεξισμός είναι γενικότερα εμφανής και στον τρόπο αντιμετώπισης της Μαρίνας τόσο από τον Κωνσταντίνο, όσο και από άλλους χαρακτήρες.

Ο Μαρκοράς θεωρεί την Κουντουράτου εκτός, από χαζή, και «τσούλα», ακριβώς επειδή είναι μια ξανθιά, τσαχπίνα και λαϊκή γυναίκα, που ντύνεται με μίνι και ασχολείται με celebrities. Ούτε την ευκαιρία να παίξει στο σανίδι της δραματικής του σχολής δεν της δίνει, θεωρώντας a priori ότι δεν μπορεί να ασχοληθεί με το αρχαίο δράμα μία τέτοια προσωπικότητα. Η Φλώρα, από την άλλη, λόγω ακριβώς όλων των παραπάνω χαρακτηριστικών της Μαρίνας, την βρίζει κάθε φορά που εμφανίζεται στο «γυαλί», και τελικά αρχίζει να την συμπαθεί όταν πια μένει έγκυος. Γιατί, φυσικά, τείνουμε πάντα να «αγιοποιούμε» τη γυναίκα που έγινε μάνα, αφού ο σκοπός της σ’ αυτή τη ζωή είναι μονάχα αυτός.

Οι χαρακτηρισμοί που ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο, όμως, και θεωρήθηκαν ακραίοι, ήταν στο 4ο επεισόδιο (21/12/1998), όταν ο Μαρκοράς βάζει ένα μικρό κοριτσάκι να πάρει τηλέφωνο την Μαρίνα και να την αποκαλέσει «πουτάνα». Στη συνέχεια, «μπουκάρει» μεθυσμένος στο διαμέρισμά της και την εξευτελίζει με απανωτές βρισιές και προσβολές, καθώς θεωρεί πως το παιδί που κυοφορεί δεν είναι δικό του, αλλά του Αίαντα, και επομένως τον πρόδωσε.

Αξίζει να σημειωθεί, πως λόγω των συγκεκριμένων σκηνών απαγορεύτηκε η προβολή του 41ου επεισοδίου στην τηλεόραση από το ΕΣΡ σε επανάληψη επ’ αόριστον, ή τυπικά να κόβονται οι επίμαχες σκηνές. Έτσι, από τα 59 επεισόδια από τα οποία αποτελείται η σειρά, στην τηλεόραση προβάλλονται πλέον τα 58. Παρόλα αυτά, η συγκεκριμένες σκηνές υπάρχουν στο Youtube.

Χαστούκια

Από το πρώτο κιόλας επεισόδιο, βλέπουμε το – διάσημο πια – χαστούκι της Μαρίνας στον Μαρκορά, ενώ μερικά επεισόδιο αργότερα παρακολουθούμε και το αντίστροφο. Τότε, μπορεί οι κινήσεις αυτές να θεωρούνταν δείγματα ενός πολύ έντονου έρωτα ή εκφράσεις μιας παθιασμένης σχέσης. Ωστόσο, μία τέτοια κατάσταση μόνο αρρωστημένη μπορεί να χαρακτηριστεί, καθώς η βία δεν μπορεί να δικαιολογηθεί σε καμία περίπτωση, ούτε από τον άντρα προς την γυναίκα, ούτε από την γυναίκα προς τον άντρα. Είναι κακοποίηση, είναι καταδικαστέα και διώκεται ποινικά.

Αν η σειρά “φτιαχνόταν” και προβαλλόταν σήμερα, θα ήταν αυτονόητο πως η σκηνή ενός χαστουκιού, με τον συγκεκριμένο τρόπο, δεν μπορεί να “παίξει” στον τηλεοπτικό “αέρα”. Αντιθέτως, βλέπουμε πως σε τωρινές ελληνικές σειρές, σκηνές κακοποίησης υπάρχουν και, μάλιστα, ακραίες (“Maestro”, “Αυτή η νύχτα μένει” κλπ), αλλά με σκοπό να καταγγείλουν τέτοια περιστατικά και όχι για να ρομαντικοποιήσουν τοξικές και κακοποιητικές καταστάσεις.

Μυστικά, ψέματα, «κρυφτό»

Βλέποντας σφαιρικά τον έρωτα Μαρκορά – Κουντουράτου στη σειρά, γίνεται εμφανές πως τα μυστικά, τα ψέματα και το συνεχές «κρυφτό» αποτελεί τη βάση της σχέσης του. Καταρχάς, κανείς από τους δύο δεν ειλικρινής με τον εαυτό του, αφού δεν παραδέχονται πρώτα στους ίδιους πως τρέφουν συναισθήματα ο ένας για τον άλλον. Ακόμη κι όταν «καίγονται», κανείς δεν ρίχνει τον εγωισμό του για να κάνει ένα βήμα μπροστά. Το «κρυφτό» δε, ειδικά του Κωνσταντίνου προς τους γύρω του, ώστε να μην μάθουν πως διατηρεί σχέση με μία κοπέλα για την οποία κατά βάθος ντρέπεται, είναι διαρκές σε όλο το σίριαλ.

Πρόκειται, λοιπόν, για μια πολυ τοξική και δυσλειτουργική σχέση που, χρειάζεται δουλειά – και ξεχωριστά και μαζί – για να ευοδώσει. Όσοι σκεφτόμασταν ότι θέλουμε να ζήσουμε έναν τέτοιον έρωτα, σαν του Μαρκορά με την Κουντουράτου, μήπως να το ξανασκεφτούμε;

Τι γίνεται με τις επαναλήψεις;

Φυσικά, προκύπτει και ένα μεγάλο ερώτημα σχετικά με τις επαναλήψεις της σειράς, σχεδόν 25 χρόνια μετά το τέλος της. Ήδη στο εξωτερικό έχει ξεκινήσει μία διαδικασία «κοπτοραπτικής» των ρατσιστικών ή σεξιστικών εκφράσεων σε βιβλία, ταινίες, καλλιτεχνικά έργα, που μπορεί και να θεωρούνται αριστουργήματα. Θα έπρεπε, μήπως, να σταματήσει μία τέτοια σειρά να προβάλλεται σήμερα, αφού έρχεται σε σύγκρουση με την προσπάθεια για μια ισότιμη κοινωνία; Ή σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει να την παρακολουθούμε και την κρίνουμε με «συγκυριακούς όρους», λαμβάνοντας υπόψιν την εποχή στην οποία πρωτοπροβλήθηκε;