ΕΙΔΑΜΕ ΤΟ “1899” ΣΤΟ NETFLIX ΚΑΙ (ΔΕ) ΧΑΘΗΚΑΜΕ ΣΤΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Το ταξίδι προς την Αμερική, τη Γη της επαγγελίας το έχουμε δει σε πολλές ταινίες με πολλούς τρόπους. Ωστόσο, στη σειρά του Netflix “1899”, η οποία έχει αποκτήσει μυριάδες φανατικούς οπαδούς, μπαίνει σε μία τελείως διαφορετική… διάσταση. Γιατί αυτό το ταξίδι προς το περίφημο αμερικανικό όνειρο δεν είναι τίποτε άλλο από ένα μεταμφιεσμένο κβαντικό άλμα.

Δύο χρόνια μετά τη sci-fi γερμανική σειρά “Dark” οι Jantje Friese και Baran bo Odar δημιουργούν το “1899” και κάνουν ένα πολυπρισματικό πανηγύρι συμβόλων, με ένα φινάλε που θα λάτρευε ο Μπάουι. Το ταξίδι στον χρόνο, τα παράλληλα σύμπαντα, και τα μυστήρια του εγκεφάλου, μικρόκοσμος και μακρόκοσμος, ανακατεύονται σε μια υπαρξιακή “σούπα” που τελικά ευτυχώς βγάζει κάποιο νόημα.

Την εβδομάδα 14 Νοεμβρίου με 20 Νοεμβρίου οι χρήστες του Netflix στρίμαραν το “1899” για συνολικά 79.2700.000 ώρες, χρόνος ρεκόρ για την πλατφόρμα.

“Ο εγκέφαλος είναι βαθύτερος από τη θάλασσα” ακούμε σε ένα από τα 8 επεισόδια του “1899”, και ήδη από την πρώτη σκηνή έχουμε καταλάβει ότι τα πράγματα σίγουρα δεν είναι όπως φαίνονται.

Η ατμόσφαιρα “φωνάζει” θρίλερ, ωστόσο το αίμα και η βία είναι τα τελευταία πράγματα που μας απασχόλησαν. Βάλε κάτι από Τιτανικό που τελικά δε βούλιαξε, απαλές “αναφορές” στο επικό Matrix με ολίγη από τη σπηλιά του Πλάτωνα και βουαλά το “1899” (ή 999 με την πρόσθεση των δύο πρώτων ψηφίων, που αριθμολογικά σημαίνει το τέλος μιας εποχής και την αρχή μιας καινούργιας. [ακολουθεί spoiler]

Από τον Κέρβερο στον Προμηθέα, μια καταπακτή δρόμος

Το σκηνικό στήνεται σε ένα μεγαθήριο ατμόπλοιο που διαπλέει τον Ατλαντικό και λέγεται “Κέρβερος” (το μυθικό πλάσμα με τα τρία κεφάλια που φυλούσε τον Κάτω Κόσμο). Οι 1400 επιβάτες του είναι μετανάστες από διάφορες εθνικότητες, ενώ παρούσες έντονα είναι και οι κοινωνικές τάξεις… οι πλούσιοι μένουν στα επάνω καταστρώματα και οι φτωχοί στα κάτω (αλά Τιτανικός και “Snowpiercer”). Μιλούν γαλλικά, αγγλικά, καντονέζικα, πολωνικά, πορτογαλικά, ισπανικά, γερμανικά και δανέζικα. Και συνεννοούνται!

Βρισκόμαστε στο 1899, δηλαδή 13 χρόνια πριν πέσει ο Τιτανικός στο παγόβουνο. Την ταινία του Κάμερον σκεφτήκαμε πολλές φορές στο πρώτο επεισόδιο, ειδικά στη σκηνή του γεύματος στο σαλόνι του πλοίου. Διάχυτη η αίσθηση ότι αναμένεται σφοδρή σύγκρουση με… κάτι που παραμονεύει εκεί έξω, σε αυτή την εφετζίδικα εφιαλτική γκριζίλα του Ατλαντικού. Τελικά, δεν ήταν παγόβουνο, ούτε το Κράκεν. Δεν μπορούμε να φανταστούμε ποιος είναι ο κίνδυνος, πάντως είναι σίγουρο ότι οι μεταλλικές επιφάνειες που εγκιβωτίζουν τους επιβάτες μέσα σε αυτό το καφκικό μεγαθήριο πλοίο έχουν κάτι ξεκάθαρα απειλητικό.

Οι χρήστες στο Twitter λάτρεψαν το γεγονός ότι οι ήρωες του “1899” τσακώνονται και λένε τον πόνο τους… ακόμα και όταν ο απέναντι μιλάει άλλη γλώσσα. Μα πώς συνεννοούνται;

Οι πρωταγωνιστές της σειράς θα μπορούσαν να είναι… ανέκδοτο. Ένας παπάς, μια γκέισα, μια έγκυος, ο καπετάνιος, ο πρώτος βοηθός, ο λαθρεπιβάτης, ο πρώην στρατιώτης… Τα πράγματα όμως είναι σοβαρά. Όλοι έχουν την κρυφή ιστορία τους και έχουν έρθει στο πλοίο για να την αποφύγουν ή για να την ξαναζήσουν. Βασανίζονται από κάποιον εφιάλτη και από τα ένοχα μυστικά τους.

Αφηγήτρια η Μόρα Φράνκλιν, ρόλο τον οποίο ερμηνεύει εξαιρετικά η 38χρονη ηθοποιός Έμιλι Μπίτσαμ, την οποία έχουμε δει στην ταινία “Little Joe” με το spooky λουλούδι, που βραβεύτηκε στις Κάννες. Η Μόρα είναι γιατρός παρά το ότι στην εποχή της οι γυναίκες δεν γίνονται γιατροί και δεν φοράνε παντελόνια για να μην μπορούν να… τρέξουν!

Η κοκκινομάλλα Φράνκλιν (όνομα που παραπέμπει από πρόεδρο της Αμερικής μέχρι το πείραμα του Φραγκλίνου με τον χαρταετό) είναι δυναμική, πεισματάρα, μορφωμένη και ειδικεύεται στα θέματα του εγκεφάλου, ένα συναρπαστικό πεδίο γνώσης που μόλις τότε στην αλλαγή του αιώνα κάνει την εμφάνισή του.

Ό,τι πετάει και ό,τι κολυμπάει στο 1899 είναι σύμβολο. Το νούμερο της καμπίνας 1011, τα ονόματα των επιβατών και των πλοίων, οι πυραμίδες, οι οθόνες του Μεγάλου Αδελφού, η καταπακτή, ο χρυσοκάνθαρος, οι σύριγγες που σε μια άλλη ταινία θα ήταν ασφαλώς το μπλε και το κόκκινο χάπι…

Η Μόρα ξυπνάει με σημάδια στα χέρια από κάποιου είδους δεσμά, ενώ στο μυαλό της ο εαυτός της κακοποιείται μέσα σε ένα ψυχιατρείο. Υπεύθυνος; Ο πατέρας της. Στόχος: Να βρει τον αδερφό της που βρισκόταν σε ένα άλλο πλοίο της ίδιας εταιρίας, το οποίο εξαφανίστηκε. Το πλοίο, που λέγεται Προμηθέας (που έκλεψε τη φωτιά την έδωσε στους ανθρώπους και ο Δίας τον καταδίκασε να είναι δεμένος σε έναν βράχο και ένας γυπαετός να του τρώει το συκώτι, ξανά και ξανά) κάνει την εμφάνισή του και τότε η προαιώνια συνάντηση Κέρβερου-Προμηθέα αποκτά ιδιαίτερη σημασία για όλους τους επιβάτες.

Κεντρικό πρόσωπο και ο άνθρωπος που θα συνδράμει τις προσπάθειες της Μόρα να φτάσει στην αλήθεια είναι ο γοητευτικός καπετάνιος του πλοίου, Έικ Λάρσεν (ηθοποιός Αντρέας Πίτσμαν), που κυκλοφορεί χαροκαμένος από τον χαμό της γυναίκας και των παιδιών του σε ανεξήγητη φωτιά. Μεταξύ τους αναπτύσσεται μία έλξη, που όμως δεν θα ευοδωθεί… ακόμα.

Μοναδικός επιβαίνων στον Προμηθέα ένα περίεργο αγόρι, που η γάτα του έφαγε τη γλώσσα, αλλά η πυραμίδα που κρατάει στα χέρια του αποτελεί κλειδί για την υπόθεση. Στο κατόπι του παιδιού και ένας περίεργος άνδρας (στον ρόλο ο Ανερίν Μπάρναρντ) που τελικά γνωρίζει την Μόρα πολύ καλύτερα από ό,τι περιμέναμε.

Οι χαρακτήρες κινούνται ως επί το πλείστον σε δίπολα που εναλλάσσονται. Κάθε επιβάτης έχει τη δική του εμπειρία αφύπνισης και είναι καταδικασμένος να επαναλαμβάνει τον… εαυτό του.

Οι επιβάτες φτάνουν στα άκρα για να σκοτώσουν το παιδί που θεωρούν υπεύθυνο για τα όσα γκραν γκινιόλ συμβαίνουν στο πλοίο, αλλά πολύ γρήγορα καταλαβαίνουμε ότι η μοίρα τους είναι να παίρνουν με το συναίσθημα τις ίδιες λάθος αποφάσεις και τελικά καρμικά να … καταστρέφονται.

Η λέξη “Ξύπνα” που ακούμε συχνά στην ταινία έχει κομβική σημασία και γίνεται σχεδόν mantra για την πρωταγωνίστρια που φαίνεται αρχικά να είναι έρμαιο της κατάστασης. Μαθαίνουμε ότι το πλοίο ανήκει στον πατέρα της Μόρα, τον Χένρι Σίνγκλεκτον, που σκιαγραφείται ως ο “κακός” της υπόθεσης. Σκοπός μας δεν είναι να διηγηθούμε όλη την πλοκή, όμως τελικά η Μόρα φαίνεται να είναι ο “ενορχηστρωτής” των πάντων, κάτι που γίνεται προφανές όταν η… προσομοίωση καταστρέφεται.

5 πραγματα που μας άρεσαν, αλλά μας “έκαψαν”

1. Οι επιβάτες μιλούν τη γλώσσα τους και αυτό σημαίνει πολλές διαφορετικές γλώσσες ανά πάσα στιγμή. Οι χρήστες στο Twitter λάτρεψαν το γεγονός ότι οι ήρωες του “1899” τσακώνονται και λένε τον πόνο τους … ακόμα και όταν ο απέναντι μιλάει άλλη γλώσσα. Πώς συνεννοούνται; Μία αλληγορία για την αποξένωση; Μία νότα πολυπολιτισμικότητας; Ή μήπως ο απέναντι καταλαβαίνει γιατί αυτή η συζήτηση έχει γίνει πολλές φορές…Πάντως όταν ερωτεύονται είναι φανερό ότι δεν χρειάζεται να μιλάνε την ίδια γλώσσα.
2. Η καταιγιστική χρήση συμβόλων αγγίζει κάπου την υπερβολή. Ό,τι πετάει και ό,τι κολυμπάει είναι σύμβολο. Το νούμερο της καμπίνας 1011, τα ονόματα των επιβατών και των πλοίων, οι πυραμίδες, οι οθόνες του Μεγάλου Αδελφού, η καταπακτή, το σκαθάρι (ή χρυσοκάνθαρος), οι σύριγγες που σε μια… άλλη ταινία θα ήταν ασφαλώς το μπλε και το κόκκινο χάπι.
   NETFLIX

3. Τα τραγούδια στο τέλος κάθε επεισοδίου είναι μια ευχάριστη αυτοαναφορική έκπληξη, καθώς συνδέονται άμεσα με τη θεματολογία του. Ξεκινάμε με το “White Rabbit” (Jefferson Airplane), που ακούσαμε και στο “The Matrix Resurrections” και βασίστηκε στην ιστορία της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων που πέφτει στη λαγότρυπα. Συνεχίζουμε με το “Child in time” των Deep Purple (επεισόδιο “The Boy”), το “The Killing Moon” των Echo and the Bunnymen (επεισόδιο “The Fog”), το “Don’t Fear the Reaper” των Blue Öyster Cult (επεισόδιο “The Fight”), το “All Along the watchtower” του Χέντριξ (επεισόδιο “The Pyramid”) και το “The Wind” του Cat Stevens στο επεισόδιο “The Storm”, που “ντύνει” το καταπληκτικό πλάνο όλων των … πλοίων μαζί. Και στο τέλος, στην ανατροπή του 8ου επεισοδίου η Μόρα ξυπνάει με μουσικό χαλί το “Starman” του David Bowie, για ευνόητους λόγους. Πίσω από το soundtrack του “1899” βρίσκεται ο Αυστραλο-ισλανδός μουσικός Ben Frost, ενώ στα credits αναφέρεται και το όνομα του Έλληνα George Emmanuel και του Pentagram Music Studio στην Αθήνα.
4. Η ερμηνεία του πιτσιρικά Fflyn Edwards στον ρόλο του Έλιοτ είναι απόλαυση, καθώς συνεχώς φοβόμαστε ότι θα κάνει κάτι διαβολικό, αλλά δεν το κάνει.
   NETFLIX

5. Το φινάλε “ξαναστήνει” τα πιόνια για τη συνέχεια και τα επόμενα επεισόδια που αναμένουμε με ανυπομονησία. Η Μόρα ξυπνάει με κοντά μαλλιά σε αυτό που φαίνεται να είναι η αλήθεια (με επιφύλαξη πάντα) – σαν άλλος Neo στο Matrix αφού έχει πάρει το κόκκινο χάπι. Ο πατέρας της δεν είναι υπεύθυνος για όλα αυτά, αλλά εκείνη. Μόνο που σε αυτή την πραγματικότητα ο αδερφός της, ο Ciaran έχει πάρει τα ηνία της “κατάστασης” (με επιφύλαξη και αυτό). Τελικά οι επιβάτες μήπως δεν αφήνουν πίσω τους τη Γηραιά ήπειρο, αλλά τον γηραιό πλανήτη Γη; Το ερώτημα του τηλεθεατή παραμένει. Ποιος τελικά είναι ο “master of the universe” της υπόθεσης;

Να το δω; Συμπέρασμα με ολίγη κριτική

Όσο και να μη θέλουμε να το παραδεχτούμε -γιατί η σειρά μας άρεσε- σε πολλά σημεία οι διάλογοι ήταν βασανιστικά αργοί, καλύπτοντας απλώς τον χρόνο για την επόμενη “στροφή” στο σενάριο. Η αφήγηση – κάποιες φορές- χάθηκε προσπαθώντας να κάνει κάθε χαρακτήρα σημαντικό. Πόσες ματιές με νόημα που δεν καταλαβαίνεις μπορείς να αντέξεις και πόσες αγχωτικές δυνατές ανάσες της Μόρα; Πολλές είναι η απάντηση.

Κάπου εκεί ανάμεσα στους διαλόγους και στις προσωπικές ιστορίες των πρωταγωνιστών μπερδέψαμε και τις καταπακτές! Καλές οι παραμυθένιες λαγότρυπες της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων, αλλά χρειαστήκαμε κάποιο χρόνο να συνειδητοποιήσουμε ποια καταπακτή πάει πού, από πού, και για ποιον λόγο. Ευτυχώς το τελευταίο επεισόδιο μας αποζημίωσε για όλα όσα δεν είχαμε καλοκαταλάβει και μας άφησε να περιμένουμε τα επόμενα.

Στριμάρει στο Netflix