ΓΙΑ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΠΟΥ ΘΑ ΛΕΙΠΟΥΝ ΚΑΙ ΦΕΤΟΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ

Οι εκλογές είναι όντως η γιορτή της δημοκρατίας; Κι αν ναι, γιατί δεν είναι όλοι προσκεκλημένοι;

Μετανάστες και μετανάστριες, ανάπηροι συμπολίτες μας, τρανς άτομα, εργαζόμενοι στη βαριά βιομηχανία του τουρισμού καθώς και αρκετοί ακόμα, δεν θα συμμετάσχουν στην εκλογική διαδικασία της 25ης Ιουνίου είτε γιατί αποθαρρύνονται από τα εμπόδια που ξέρουν ότι θα συναντήσουν είτε γιατί στερούνται των πολιτικών δικαιωμάτων τους.

Και την ευθύνη φέρει αποκλειστικά η Πολιτεία. Όπως και την δυνατότητα αυτό να αλλάξει.

Ανάπηροι σε αμαξίδιο VS ελληνικά σχολεία

Τα άτομα με κινητική βλάβη που είναι σε αμαξίδιο, συνήθως ψηφίζουν στο πεζοδρόμιο γιατί δεν μπορούν να φτάσουν στις μη προσβάσιμες τάξεις των σχολείων, όπου είναι στημένες οι κάλπες.

Νέα διάταξη που εντάχθηκε στον ν. 5043/2023 και εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην εκλογική αναμέτρηση της 21ης Μαΐου, προβλέπει τη λειτουργία “Ειδικά Διαμορφωμένων Χώρων” στο ισόγειο όλων των σχολείων της χώρας για τα ανάπηρα και με μειωμένη κινητικότητα άτομα, προκειμένου να μπορούν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα με τη βοήθεια είτε των δικαστικών αντιπροσώπων είτε της εφορευτικής επιτροπής.

Είναι αρκετό;

“Είναι ένα βήμα. Όμως είναι ένα αποσπασματικό βήμα. Εμείς διεκδικουύμε μία αλυσίδα προσβασιμότητας. Πως, δηλαδή, κάθε ανάπηρο άτομο, πρώτα θα καταφέρει να φτάσει στο εκλογικό κέντρο, όπου ανήκει, και μετά θα μπορεί να ψηφίσει ισότιμα.

Πρέπει, όμως, να σκεφτούμε. Τι γίνεται με τα μοναχικά ανάπηρα άτομα; Για παράδειγμα, με όλους τους ωφελούμενους πανελλαδικά του προγράμματος Βοήθεια στο Σπίτι. Δεν έχει προβλεφθεί ένας μηχανισμός που οργανωμένα θα μεταφέρει όσους θέλουν και μπορούν από και προς το σπίτι τους, από και προς τα εκλογικά κέντρα. Μόνο μεμονωμένα”, σημείωσε ο τυφλός δικηγόρος και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (ΔΣΑ), Βαγγέλης Αυγουλάς.

“Όσον αφορά τα τυφλά άτομα, όταν φτάσουμε να ψηφίσουμε, πάλι υπάρχει πρόβλημα, γιατί όλα τα ψηφοδέλτια είναι σε βλεπόντων. Άρα είτε εγώ εμπιστευτώ τον δικαστικό αντιπρόσωπο είτε κάποιον συνοδό που είναι εκείνη την ώρα στο παραβάν, είτε έχω πάρει από πριν έτοιμα τα ψηφοδέλτια της επιλογής μου, σε κάθε περίπτωση παραβιάζεται η μυστικότητα της δικής μου ψήφου. Δεν μπορώ, σε καμία περίπτωση, αυτό που θα ψηφίσω να το ξέρω μόνο εγώ”, συμπλήρωσε.

Άνθρωποι με σύνδρομο Down – Άλλες φορές ψηφίζουν άλλες όχι

Για τους ανθρώπους με σύνδρομο Down το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι τίθεται υπό αμφισβήτηση και η άσκησή του βασίζεται στο κριτήριο του εκάστοτε δικαστικού αντιπροσώπου.

“Είναι σημαντικό να μιλήσουμε και για τους ανθρώπους με νοητική αναπηρία. Άλλες φορές οι δικαστικοί αντιπρόσωποι επιτρέπουν σε ένα άτομο με σύνδρομο Down να ψηφίσει και άλλες φορές κρίνουν ότι δεν μπορεί.

Θεσμικά ψηφίζουν όσοι έχουν δικαιοπρακτική ικανότητα, αλλά αυτό ερμηνεύεται εκείνη την ώρα, κατά περίπτωση. Το δικαίωμα του εκλέγειν “δεν πρέπει να αφήνεται στην ερμηνεία κατά περίπτωση, πρέπει να βρεθούν τρόποι να ακουστούν”, τόνισε ο κ. Αυγουλάς.

Πριν φτάσουμε, όμως, στην “ημέρα της κάλπης” πρέπει επίσης να αναρωτηθούμε πώς έχει ενημερωθεί ένα ανάπηρο άτομο πριν ψηφίσει, αφού οι περισσότερες προεκλογικές εκπομπές και ομιλίες δεν έχουν διερμηνεία στη νοηματική ενώ οι ανάπηροι υποψήφιοι επίσης δεν αντιμετωπίζονται ισότιμα.

Για την ακρίβεια, “δίνουν έναν άνισο αγώνα, αφού ούτε τα κτίρια όπου γίνονται οι προεκλογικές συγκεντρώσεις είναι πάντα προσβάσιμα ούτε είναι το ίδιο εύκολο για έναν ανάπηρο υποψήφιο να βγει σε μια πλατεία να μοιράσει το προεκλογικό του υλικό”.

Η πολιτική εκπροσώπηση των αναπήρων και η συμμετοχή τους στα κέντρα λήψης αποφάσεων αποτελούν πάγιο αίτημα του αναπηρικού κινήματος. Φαίνεται, όμως, πως απέχει χιλιόμετρα μακριά από το σήμερα, που περίπου 1 εκατ. ανάπηροι συμπολίτες μας, όχι μόνο δεν συμπεριλαμβάνονται στα ψηφοδέλτια κομμάτων και οργανώσεων αλλά αποθαρρύνονται συνολικά από την άσκηση των εκλογικών τους δικαιωμάτων.

Μετανάστες – Οι αόρατοι συμπολίτες μας

“Ήρθα στην Ελλάδα το 1982 και ψήφισα για πρώτη φορά τώρα, στις εκλογές της 21ης Μαΐου. 41 χρόνια μετά. Την ημέρα που πήρα την υπηκοότητα έκλαιγα. Δεν ξέρω αν ήταν από χαρά ή από πίκρα, που όλη μου τη ζωή πάλευα για αυτό. Όλη μου τη ζωή.

Και εγώ λέω ότι είμαι και από τους τυχερούς. Γιατί ξέρω και τόσες άλλες γυναίκες που ζουν εδώ δεκαετίες, έχουν γεννήσει τα παιδιά τους εδώ ή τα έφεραν μικρά και δούλεψαν πολύ σκληρά για να τα σπουδάσουν και μέχρι σήμερα δεν έχουν πάρει την υπηκοότητα. Έχουν μπει πια στην τρίτη ηλικία και δεν είναι εύκολο για αυτές να τρέχουν συνεχώς για τα χαρτιά”, δήλωσε η Lauretta Macauley, από την Οργάνωση Ενωμένων Γυναικών Αφρικής.

Αυτή είναι η πραγματικότητα για χιλιάδες μετανάστες και μετανάστριες στην Ελλάδα. Ζουν, εργάζονται, φορολογούνται εδώ αλλά το κράτος αρνείται να τους αναγνωρίσει ως Έλληνες πολίτες.

Η διαδικασία για την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας (υπηκοότητα) γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη. Εξαντλεί οικονομικά και ψυχολογικά τους/τις υποψήφιους/ες, εγκλωβίζοντάς τους σε ένα αδιέξοδο διαρκούς αβεβαιότητας και φόβου, μετατρέποντάς τους, τελικά, σε πολίτες “δεύτερης κατηγορίας”.

Εκτός από τη γραφειοκρατία και τα χρόνια -ακόμα και δεκαετίες- αναμονής για τις αιτήσεις πολιτογράφησης που καλούνται να υπομείνουν οι υποψήφιοι, οι εξετάσεις και τα εισοδηματικά κριτήρια που προβλέπει ο νέος νόμος για την πολιτογράφηση, “όχι απλώς δεν προάγουν μια πολιτική συμπερίληψης, αλλά θέτουν δυσανάλογα εμπόδια σε ανθρώπους που, ύστερα από δεκάδες χρόνια διαμονής στην Ελλάδα, έχουν ολοκληρωτικά ενταχθεί στην ελληνική πολιτική κοινότητα και κοινωνία και το μόνο που τους μένει είναι η κτήση ιθαγένειας”, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στη σχετική έκθεση με τίτλο “Η Ιθαγένεια στην πράξη – Ουσιαστικές Προϋποθέσεις Πολιτογράφησης – Συστάσεις επί της Ουσίας”, η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕλΕΔΑ) και το Generation 2.0 for Rights, Equality & Diversity (Generation 2.0 RED).

Πώς γίνεται να ζητούν ελάχιστο επαρκές εισόδημα 7.500 ευρώ (χωρίς εξαρτώμενο μέλος), την ίδια ώρα που η οικονομική κρίση έχει οδηγήσει ένα μεγάλο μέρος των μεταναστ(ρι)ών στην ανεργία και που το φαινόμενο της αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας ανθεί, ιδιαίτερα στους τομείς που κατά βάση απασχολείται ο μεταναστευτικός πληθυσμός (κατασκευές, βιοτεχνία, επισιτισμός, αγροτική οικονομία, κατ’ οίκον απασχόληση), ο οποίος είναι πολλαπλάσια εκτεθειμένος σε τέτοιου είδους εκμετάλλευση;

“Πολλοί μετανάστες δουλεύουν σε αφεντικά που τους πληρώνουν πολύ λίγα λεφτά. Στη φορολογική τους δήλωση φαίνεται ότι μας βάζουν κανονικό μισθό, που, όμως, δεν τον πληρωνόμαστε στα αλήθεια. Πχ. γράφουν ότι σου δίνουν 700 ή 800 ευρώ μισθό και σου δίνουν 400 ευρώ. Καραμέλες. Οι περισσότεροι δεν πληρώνει κάθολου ΙΚΑ. Και ταυτόχρονα πρέπει να πληρώσεις τόσα λεφτά για τα χαρτιά σου και για τις εξετάσεις και να στείλεις λεφτά και στην πατρίδα σου. Πώς θα γίνει;

Εμείς δουλεύουμε εδώ, δεν ζούμε τσάμπα, έχουμε προσφέρει πολλά λεφτά στην χώρα. Οι γείτονές μας μας αγαπάνε. Αλλά οι κυβερνήσεις μιλούν για τους μετανάστες ως πρόβλημα. Λένε για τον φράχτη και τα σύνορα, αλλά δεν λένε ότι αν γίνουν όλα αυτά, πολλοί Έλληνες και ξένοι εργαζόμενοι, πχ στις ΜΚΟ, θα χάσουν τη δουλειά τους. Δημιουργούν την ξενοφοβία και το μόνο δικαίωμα που σου δίνουν είναι να υποστείς ρατσιστικά σχόλια στο δρόμο και στο λεωφορείο” τόνισε η κ. Macauley.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι σε αντιδιαστολή με τους ανθρώπους που ζουν και εργάζονται εδώ και έχουν πάρα πολλούς λόγους να ενδιαφέρονται για τις εκλογές και την πολιτική ζωή της χώρας, η κυβέρνηση της ΝΔ επέλεξε να διευκολύνει την ψήφο των “Ελληνων του εξωτερικού”, με σχετική συνταγματική αναθεώρηση, επειδή και μόνο ανήκουν στο ελληνικό έθνος. Ασχέτως αν η ζωή τους υπακούει στους νόμους μιας άλλης χώρας.

• Μετανάστες και μετανάστριες, οι οποίοι ζουν στην χώρα μας για δεκαετίες ή και γεννήθηκαν εδώ, δεν έχουν καταφέρει ακόμα να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια, αφηγήθηκαν την ιστορία τους στην εκδήλωση του G2RED και τηw ΕλΕΔΑ:

“Πολλά τρανς άτομα δεν πηγαίνουν να ψηφίσουν από φόβο ότι θα κακοποιηθούν”

Εμπόδια στην άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος συναντούν και τα τρανς άτομα, με τα περιστατικά τρανσφοβίας και χλευασμού να αποτελούν συχνό φαινόμενο κατά την ερχομό τους στην κάλπη.

Η Πρόεδρος του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ), Άννα Απέργη, μας είπε σχετικά:

“Με το ΣΥΔ έχουμε καταγράψει πάρα πολλά περιστατικά κακοποίησης τρανς προσώπων μέσα σε εκλογικά τμήματα από δικαστικούς αντιπροσώπους. Που τα αποκαλούσαν δημόσια σε λάθος όνομα, γένος και φύλο, μη σεβόμενοι την ταυτοτική τους υπόσταση, που προσέβαλαν την τιμή και την υπόληψη τους, παραβιάζοντας την αρχή της ίσης μεταχείρισης όπως επιτάσσει και το Άρθρο 5 του Συντάγματος μας, αγνοώντας την κείμενη νομοθεσία της νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου (ν. 4491/2017), καθώς και τις κατευθυντήριες γραμμές του Συνηγόρου του Πολίτη που επιτάσσουν την αναγνώριση της ταυτότητας φύλου κάθε προσώπου ως στοιχείου της προσωπικότητας, ασχέτως των στοιχείων της αστυνομικής ταυτότητας.

Επιπλέον, σε κάποιες περιπτώσεις εξ αυτών, χλεύαζαν τα τρανς άτομα με πολύ ειρωνικά και ρατσιστικά σχόλια, θέτοντας εν αμφιβόλλω το δημοκρατικό δικαίωμα κάθε πολίτη συμμετοχής στις εθνικές εκλογές με ισότιμο τρόπο.

Δυστυχώς, αποτελεί μία πραγματικότητα ότι για πάρα πολλά τρανς πρόσωπα (αν όχι για όλα) που ακόμη δεν έχουν ακόμη μεταβάλει τα έγγραφά τους ή που βρίσκονται στο μεσοδιάστημα της χρονοβόρας δικαστικής διαδικασίας της νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου, είναι ιδιαίτερα αποθαρρυντικό να πηγαίνουν στα εκλογικά τμήματα για να ψηφίσουν, από φόβο ότι θα κακοποιηθούν.

Οι εκλογές είναι η γιορτή της δημοκρατίας, όμως όχι για όλους τους συνανθρώπους μας δυστυχώς”.

Εκτός κάλπης και οι εποχικά εργαζόμενοι

Περίπου 220.000 εργαζόμενοι σε εποχικές θέσεις εργασίας (κυρίως στον επισιτισμό και σε ξενοδοχειακές επιχειρήσεις) στις τουριστικές περιοχές της χώρας αποκλείστηκαν από την κάλπη των εθνικών εκλογών με κυβερνητική υπογραφή.

Αφενός τα έξοδα μετακίνησης προς τον τόπο κατοικίας τους είναι για τους περισσότερους αβάσταχτα αφετέρου οι εργοδότες δεν επιτρέπουν στους υπαλλήλους τους να πάρουν ούτε ρεπό από την έναρξη της σεζόν. Αν και η κυβέρνηση της ΝΔ θα μπορούσε να λύσει το παρόν πρόβλημα, όπως ανέδειξε και με σχετική ανακοίνωσή της η Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας, επέλεξε να πετάξει τη μπάλα στην εξέδρα, προτείνοντας ως λύση τον θεσμό του ετεροδημότη.

Αγνοώντας, όμως, πως οι αιτήσεις για ετεροδημότευση έληξαν την 28η Φεβρουαρίου του 2023, όταν ακόμα δεν είχε ανακοινωθεί η ημερομηνία των βουλευτικών εκλογών του Μαΐου, πόσω μάλλον του Ιουνίου.

Εκτός, όμως, από τους εργαζόμενους στην τουριστική βιομηχανία, εκτός κάλπης φαίνεται πως αναγκάζονται να μείνουν και εκατοντάδες φοιτητές και φοιτήτριες, οι οποίοι λόγω εξεταστικής δεν μπορούν να μεταβούν στον τόπο τους. Βέβαια και για εκείνους που θεωρητικά το χρονικό περιθώριο τους επιτρέπει να φύγουν, είναι πρακτικά αδύνατον λόγω του υπέρογκου ποσού μετακίνησης.

Συνολικά υπολογίζεται ότι περίπου 420.000 νέοι ψηφοφόροι θα μείνουν εκτός της εκλογικής διαδικασίας.

Ελπίζουμε στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση να μετρηθούμε και να βγούμε περισσότεροι…