ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ;

Στα μέσα του Σεπτέμβρη είχε γίνει γνωστό πως λόγω έλλειψης αναισθησιολόγων ήταν στη λίστα αναμονής 2.925 προγραμματισμένα χειρουργεία, στο μεγαλύτερο νοσοκομείο Παίδων της Ελλάδας, το “Αγία Σοφία”.

Ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης είχε δηλώσει ότι “δεν υπάρχει μαγική λύση” ως προς την άμεση και συνολική αντιμετώπιση του προβλήματος.

Έτσι είπε πως αρχικά θα μετακινούνταν αναισθησιολόγοι από άλλα νοσοκομεία (σ.σ. που θα έρχονταν αντιμέτωπα με κενά), ενώ εξαγγέλθηκε προκήρυξη κατά προτεραιότητα, για θέσεις αναισθησιολόγων “και λοιπών απαραίτητων θέσεων”, στο συγκεκριμένο -υποστελεχωμένο από την εποχή του πρώτου μνημονίου- νοσοκομείο.

Αφού πρώτα πούμε το αυτονόητο, ότι όλες οι ιατρικές θέσεις σε ένα νοσοκομείο είναι απαραίτητες, θα πούμε και πως όλες οι ειδικότητες σε όλα τα νοσοκομεία του ΕΣΥ έχουν ελλείψεις, όπως διαβεβαίωσε το Magazine η Όλγα Κοσμοπούλου, μέλος του διοικητικού συμβουλίου στην Ένωση Ιατρών Νοσοκομείων Αθήνας-Πειραιά (ΕΙΝΑΠ).

Στην επικοινωνία μας, τη ρωτήσαμε κατ’ αρχάς αν υπάρχει εξέλιξη με το θέμα του “Αγία Σοφία”. Μας είπε ότι “δεν υπάρχει κάποια εξέλιξη. Και το θεωρώ υποκριτικό, με την έννοια ότι συνολικά το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) θέλει ενίσχυση.

Η κυβέρνηση δεν κάνει τίποτα προς αυτήν την κατεύθυνση. Δεν κάνει καν προσλήψεις για τις θέσεις των υγειονομικών που αποχωρούν με σύνταξη”.

Τον τελευταίο χρόνο σε αυτήν την κατηγορία ανήκαν 5.000 άνθρωποι. “Αν δείτε πόσες προσλήψεις λέει ότι έκανε η κυβέρνηση, είναι κάτω από 1000”.

Η διαδικασία κάλυψης των κενών που δεδομένα θα δημιουργηθούν δεν θα έλεγες πως είναι ιδιαίτερα περίπλοκη. “Η κυβέρνηση θα έπρεπε να κάνει προκηρύξεις έξι μήνες νωρίτερα, ώστε να καλύπτονται άμεσα τα κενά”.

Αλλά δεν έκανε. “Αυτό που έκανε ήταν να προκηρύξει τρίμηνες θέσεις, για επικουρικούς νοσηλευτές μέσα στην πανδημία. Θα ήθελα να ρωτήσω εκπροσώπους όλων των επαγγελμάτων, ποιος θα άφηνε τη σιγουριά για να πάει να δουλέψει αλλού για τρεις μήνες.

Η εργασία δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως χόμπι. Οφείλει να είναι μόνιμη και να έχει σταθερότητα για να προσελκυστεί ο άλλος”.

Τη σήμερον ημέρα, εκεί όπου χρειάζονται 5 γιατροί, υπάρχει ένας σε όλες τις ειδικότητες του ΕΣΥ.

Τι γίνεται εκτός συνόρων με τους αναισθησιολόγους

Η έλλειψη αναισθησιολόγων είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα. Παντού υπάρχουν ελλείψεις, για πολλούς και διαφόρους λόγους -τους οποίους και προφανώς θα δούμε.

Η Μεγάλη Βρετανία ενημέρωσε προ ημερών πως η έλλειψη αναισθησιολόγων μπορεί να φτάσει στους 11.000 έως το 2040. Γεγονός που θα επηρεάσει 8.250.000 χειρουργικές επεμβάσεις.

Προς το παρόν είναι στο -1400 “γεγονός που σημαίνει ότι εκατομμύρια επεμβάσεις δεν μπορούν να γίνουν”. Από το Δεκέμβριο του 2021 μέχρι σήμερα, έχουν γίνει 226.904 λιγότερες.

Στις ΗΠΑ εκτιμήθηκε ότι έως το 2034 θα υπάρχουν μεταξύ 37.800 και 124.000 ελλείψεις γιατρών, σε πρωτοβάθμια και ειδική περίθαλψη.

Σε ό,τι αφορά την αναισθησιολογία, η πρόβλεψη είναι πως θα υπάρχει έλλειμμα μεταξύ 10.300 και 35.000 γιατρών “και αυτό είναι πιθανό να έχει αντίκτυπο στην ποιότητα της φροντίδας που λαμβάνει ένας ασθενής”.

Γιατί δεν υπάρχουν αναισθησιολόγοι

Τα διαδοχικά κύματα της πανδημίας εξέθεσαν την κρίση στις ελλείψεις γιατρών που υπάρχουν στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, παγκοσμίως.

Μη επείγουσες και εκλεκτικές χειρουργικές επεμβάσεις απαγορεύτηκαν για κάποια διαστήματα, προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος λοιμώξεων σε ασθενείς και παρόχους φροντίδας, αλλά και να διατηρηθούν βασικοί πόροι -κλίνες, κρεβάτια της ΜΕΘ και αναπνευστήρες, μεταξύ άλλων.

Όταν έγινε άρση του ‘εμπάργκο’, υπήρχε συσσώρευση επεμβάσεων και άρα χρειάζονταν περισσότεροι αναισθησιολόγοι. Που δεν προσλήφθηκαν ένεκα των συνθηκών και ως εκ τούτου, μεγάλο ποσοστό (εκτιμάται στο 60%) των υπαρχόντων ‘κάηκε’.

Ή αν προτιμάς, εξουθενώθηκε.

Μη ξεχνάς πως σε επεμβάσεις προκύπτουν απρόοπτα, όπως προκύπτει ανάγκη παρουσίας σε έκτακτο χειρουργείο. Γενικά, δεν υπάρχει ‘ωράριο’ όπως το έχει στο μυαλό του ο μέσος άνθρωπος, ενώ υπάρχει διαρκές άγχος. Όταν μαζεύεται, προκύπτει burnout.

Κατά τους Βρετανούς αυτός ήταν ο κύριος λόγος που δεν ήταν λίγοι όσοι αποφάσισαν να βγουν σε πρόωρη σύνταξη. Ή επέλεξαν άλλες εργασίες -πχ οδοντιατρικές υπηρεσίες ή υπηρεσίες μητρότητας. Στις εναλλακτικές είναι και η έρευνα, η παιδιατρική, η μαιευτική και η κρίσιμη φροντίδα.

Δεν βοηθά το γεγονός ότι ένα μεγάλο ποσοστό αναισθησιολόγων είναι άνω των 50 χρόνων -και ως εκ τούτου σύντομα θα συνταξιοδοτηθούν, χωρίς να υπάρχουν επαρκείς ‘διάδοχοι’. Και δεν υπάρχουν πολλοί νέοι αναισθησιολόγοι, καθώς είναι ένα άκρως απαιτητικό επάγγελμα που στερείται ευελιξίας στις ώρες εργασίας.

Εν τω μεταξύ, όσοι έχουν ήδη επιλέξει αυτήν την κατεύθυνση χρειάζονται πολλά χρόνια για να πιστοποιηθούν και να πιάσουν δουλειά, ενώ δεν υπάρχουν πολλές θέσεις για εκπαίδευση.

Στην Ελλάδα υπάρχει και θέμα εγκατάλειψης του συστήματος υγείας

Όπως εξηγεί η Όλγα Κοσμοπούλου στο Magazine “στην Ελλάδα δεν ισχύει ακριβώς ό,τι εκτός συνόρων. Αυτό που έχει γίνει είναι ότι έχει εγκαταλειφθεί συνολικά, το σύστημα υγείας.

Πολλοί νέοι γιατροί έχουν φύγει στο εξωτερικό, μετά τα μνημόνια.

Πρόκειται για ιστορία αιμορραγίας μιας δεκαετίας. Προφανώς και αυτοί που διοικούν τη χώρα την έβλεπαν να εξελίσσεται, αλλά δεν μερίμνησαν εγκαίρως.

“Υπάρχει πρόβλημα και σε άλλες ειδικότητες. Σε λίγα χρόνια, αν δεν υπάρξει μέριμνα, δεν θα έχουμε παθολογοανατόμου. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει κανείς να βλέπει τις βιοψίες των ανθρώπων”.

Κατά την έξαρση της πανδημίας έγινε ξεκάθαρο ότι δεν υπάρχουν και αρκετοί πνευμονολόγοι.

“Αυτήν την στιγμή, έχει κορυφωθεί το πρόβλημα με τους αναισθησιολόγους μεν, αλλά υπάρχουν και θα ανακύψουν πολύ σύντομα ζητήματα και με άλλες ειδικότητες.

Όσο χειροτερεύουν οι συνθήκες εργασίας, γεγονός που οφείλεται στο ότι είμαστε λίγοι γιατροί, τόσο περισσότερο σταματά να είναι ελκυστικό το σύστημα υγείας για έναν νέο γιατρό.

Πριν 23 χρόνια που διορίστηκα, ο λόγος που διάλεξα το δημόσιο νοσοκομείο ήταν αφενός για να μην παίρνω χρήματα από τους ασθενείς -στον ιδιωτικό τομέα αισθανόμουν άσχημα-, αφετέρου προκειμένου να έχω επιστημονική αλληλεπίδραση με τους συναδέλφους. Αυτό είναι κάτι απαραίτητο για να ζούμε ως γιατροί. Αν λειτουργείς μόνος, δεν εξελίσσεται καθόλου το μυαλό σου.

Όταν δουλεύουμε ατελείωτα και με τόσους πολλούς ασθενείς, τόσο λίγοι γιατροί είναι φυσιολογικό να σταματά και η αλληλεπίδραση.

Σε ό,τι αφορά το οικονομικό κομμάτι, οι μισθοί των νοσοκομειακών γιατρών είναι από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη. Μειώθηκαν περαιτέρω με τις οριζόντιες περικοπές των μνημονίων.

Όλα αυτά οδηγούν τους νέους γιατρούς σε άλλες χώρες, στις οποίες η κοινωνία τους υπολήπτεται περισσότερο συνολικά”.

Τα στοιχεία της εξόδου “έδειχναν μέχρι πριν κάποια χρόνια πως έχουν φύγει για το εξωτερικό 5.000 νέοι γιατροί, μετά την κρίση.

Όλα αυτά έχουν ξεκάθαρες συνέπειες και στους ασθενείς “, με εξετάσεις, διαγνώσεις και χειρουργεία να καθυστερούν.

Ποια μπορεί να είναι η λύση

Σε πρώτη φάση και σε ό,τι αφορά τους αναισθησιολόγους “πρέπει να προσληφθούν άμεσα όλοι όσοι έχουν κάνει τα χαρτιά τους για το ΕΣΥ και περιμένουν, με συνοπτικές διαδικασίες.

Μετά πρέπει να δοθούν κίνητρα στην ειδικότητα (υπάρχουν πολλές μορφές για όποιον θέλει να τα δώσει), ώστε να προσελκυστούν περισσότεροι γιατροί σε αυτήν την ειδικότητα. Γενικά χρειάζονται κίνητρα για να έλθουν όλες οι ειδικότητες στο ΕΣΥ”.

Ένα σχόλιο για τον προσωπικό γιατρό; “Είναι θέμα που αφορά ιδιώτες, αλλά και τους συναδέλφους μας που εργάζονται σε κέντρα υγείας. Πρόκειται για εικονική πραγματικότητα. Ο θεσμός είναι λίγο κοροϊδία”, έτσι όπως είναι.

Στη Μεγάλη Βρετανία, του αντίστοιχου προβλήματος με την Ελλάδα σε αναισθησιολόγους, έχουν αρχίσει χρηματοδοτήσεις προγραμμάτων που επιταχύνουν τις εξελίξεις.

Αρχής γενομένης από αυτήν για την εκπαίδευση 100 γιατρών που θα απορροφηθούν άμεσα -υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, όχι μόνο λόγια.

Οι καθ’ ύλην αρμόδιοι εξήγησαν ότι το σύστημα υγείας “αντιμετωπίζει ως ωρολογιακή βόμβα το ζήτημα με τους αναισθησιολόγους. Ήδη έχουμε έντονες ελλείψεις εργατικού δυναμικού που εμποδίζουν την πραγματοποίηση τεράστιου αριθμού επεμβάσεων. Αν δεν ληφθούν επείγοντα μέτρα, το πρόβλημα θα επιδεινωθεί.

Χωρίς αυτήν την επένδυση, θα υπάρχουν επιπτώσεις στη φροντίδα των ασθενών και περαιτέρω συνέπειες στη ψυχική υγεία του σημερινού εργατικού δυναμικού”.

Στη χώρα μας συνήθως συνήθως αρκούμαστε σστις εξαγγελίες.

Πριν σε αφήσω, θα ήθελα να σου θυμίσω κάτι πολύ βασικό.

Τι κάνει ένας αναισθησιολόγος

Τον καλύτερο γιατρό να έχεις βρει για μια επέμβαση, αν δεν υπάρχει αναισθησιολόγος δεν μπορεί να γίνει το χειρουργείο. Επίσης, αν κάνει ένα μικρό λάθος (ή έναν λάθος υπολογισμό) ο αναισθησιολόγος, μπορεί να μην ‘ξυπνήσεις’ ποτέ από τη νάρκωση.

Η πίεση είναι υψηλότερη όταν οι αναισθησιολόγοι εκτελούν πολλαπλές εργασίες και προσαρμόζουν τα φάρμακα για να διατηρήσουν ζωτικά στοιχεία του ασθενούς, όπως η αρτηριακή πίεση, ο ρυθμός αναπνοής, ο καρδιακός παλμός και η φυσική κατάσταση.

Οι αναισθησιολόγοι είναι επαγγελματίες γιατροί, υπεύθυνοι για την ανάπτυξη λύσεων προεγχειρητικής φροντίδας και μεθόδων θεραπείας για την εξάλειψη του πόνου.

Συνταγογραφούν φάρμακα για χειρουργικές επεμβάσεις -όπως καισαρικές τομές, επεμβάσεις καταρράκτη, βιοψίες μαστού και στεφανιαία παράκαμψη-, ώστε οι ασθενείς να γίνουν αναίσθητη στον πόνο, κατά κατά τη διάρκεια ιατρικών διαδικασιών που λέγονται ‘αναισθησίες’.

Για να καταλήξουν στο κατάλληλο αναλγητικό φάρμακο (κατά περίσταση), κάνουν φυσική εξέταση του ασθενούς, εξετάζουν το ιατρικό ιστορικό και ερμηνεύουν τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων που γίνονται πριν τη χειρουργική επέμβαση.

Παρακολουθούν επίσης, τους ασθενείς κατά τη διάρκεια του χειρουργείου, ώστε να διασφαλίσουν ότι τα ζωτικά τους στοιχεία είναι εντός των ορίων -ανάλογα με τη διαχείριση του πόνου που χορηγείται και τα απαιτούμενα επίπεδα συνείδησης.

Μετά την επέμβαση, επιβλέπουν τις επιδράσεις των φαρμάκων στην κατάσταση του ασθενούς. Φροντίζουν έναν ασθενή τη φορά, με τους κύριους γιατρούς να είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση του πόνου, ενδεχόμενων λοιμώξεων, οιδημάτων και άλλων αναγκών.

Όλα αυτά τα κάνουν μαζί με αναισθησιολόγους νοσηλευτές, οι οποίοι καλύπτουν τα κενά σε πολλές χώρες. Κάτι που δεν θα έπρεπε να συμβαίνει -καθώς πρόκειται για δυο επαγγέλματα που ‘ακούγονται’ ίδια, αλλά δεν είναι.

Οι αναισθησιολόγοι έχουν εκπαιδευτεί -για 8 έως 12 χρόνια– για να δίνουν οδηγίες και οι αναισθησιολόγοι νοσηλευτές για να τις εκτελούν. Υπάρχει μια σειρά διαδικασιών που δεν μπορούν να γίνουν από νοσηλευτές αναισθησιολόγους, καθώς τίθεται θέμα παραβίασης ευθυνών και καθηκόντων.