ΓΙΑΤΙ ΚΕΡΔΙΣΕ ΤΗ ΔΙΚΗ Ο ΤΖΟΝΙ ΝΤΕΠ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΕΧΑΣΕ ΤΟΝ ΤΖΑΚ ΣΠΑΡΟΟΥ

Για έξι εβδομάδες όλος ο πλανήτης μπορούσε να συντονιστεί live με τις καθημερινές εξελίξεις της δίκης που αφορούσε τη μήνυση του Τζόνι Ντεπ κατά της Άμπερ Χερντ, για συκοφαντική δυσφήμιση. Ζητούσε ως αποζημίωση 50.000.000 δολάρια, καθώς καταστράφηκε η υπόληψη και η καριέρα του. Η Χερντ αντεμήνυσε ζητώντας 100.000.000 δολάρια.

Προφανώς και παρουσιάστηκαν, όπως και ειπώθηκαν καταστάσεις και εμπειρίες που αμφότεροι θα ήθελαν να μη ξέρει όλος ο κόσμος. Η Χερντ εξέθεσε πτυχές της παιδικής της ηλικίας, όπως αποκάλυπτε ψυχικές διαταραχές, με τον Ντεπ να μιλάει για πρώτη φορά (με λεπτομέρειες) για τον τρόπο που προσδιόρισε την εξέλιξη του η μητέρα του. Ευτυχώς ή δυστυχώς, με κάθε απόφαση που παίρνουμε σε αυτήν τη ζωή, κάτι κερδίζουμε και κάτι χάνουμε.

Τι έχασε η Χερντ και τι ο Ντεπ

Εκατομμύρια άνθρωποι που λες, παρακολούθησαν μια εκ των πιο δημοφιλών υποθέσεων της εποχής του #metoo που οδηγήθηκε στις δικαστικές αίθουσες. Δηλαδή, όσα έγιναν στο δικαστήριο της Fairfax County -όπου είναι τα πιεστήρια της Washington Post, μέσο που δημοσίευσε (το 2018) το άρθρο που έγραψε η πρωταγωνίστρια του Aquaman και δημοσίευσε το μέσο.

Το θέμα ήταν η εμπειρία της ως θύμα ενδοοικογενειακής βίας. Περιέγραφε τον εαυτό της και ως θύμα σεξουαλικής βίας. Δεν έγραψε ούτε μια φορά το όνομα του πρώην συζύγου της. Αυτό που έκανε ήταν να περιγράψει σκηνές βίας και τρόμου που όλοι ‘απέδιδαν’ στον Ντεπ, αφού είχε προηγηθεί δημοσίευση φωτογραφιών της με μώλωπες.

Αυτών των αποκαλύψεων ακολούθησε σάλος στα παγκόσμια media που ήταν καταδικαστικά για τον Ντεπ. Η Sun τον είχε χαρακτηρίσει στο πρωτοσέλιδο της “Wife Beater” και εκείνος κινήθηκε νομικά -σε δικαστήριο της Μεγάλης Βρετανίας που δεν τον δικαίωσε.

Θα εξηγήσουμε το λόγο, αφού φυσικά αναφέρουμε τι αποφάσισαν (ομόφωνα) οι επτά ένορκοι, τα ξημερώματα της Πέμπτης 2/6 -ώρα Ελλάδας-, έπειτα από 13 ώρες αξιολόγησης των ατελείωτων στοιχείων που είχαν στη διάθεση τους -από τις καταθέσεις μαρτύρων και όσα προσκόμισαν οι δικηγόροι.

Η Χερντ ήταν ένοχη στην κατηγορία της συκοφαντικής δυσφήμισης -που ήταν το θέμα της δίκης, η οποία εξελίχθηκε σε τηλεοπτικό show.

Επιδίκασαν στον Ντεπ αποζημίωση μεγαλύτερη των 10.000.000 δολαρίων, αποφασίζοντας πως η Χερντ κατασκεύασε τους ισχυρισμούς περί κακοποίησης της κατά τη διάρκεια του γάμου τους. Οι ένορκοι έκριναν πως ο ενάγων πρέπει να πάρει άλλα 5.000.000 δολάρια σε ποινική αποζημίωση, με το δικαστή να θυμίζει ότι βάσει του νόμου της πολιτείας υπάρχει όριο σε αυτήν την κατηγορία αποζημιώσεων και είναι τα 350.000 δολάρια.

Σε ό,τι αφορά τη μήνυση της Χερντ, οι ένορκοι επιδίκασαν 2.000.000 δολάρια, ως αποζημίωση, για ζημιές -από τις δηλώσεις του πρώην δικηγόρου του Ντεπ, περί των ισχυρισμών της. Η νομική της ομάδα υποστήριξε πως παρουσίασε πλήθος αποδεικτικών στοιχείων πως είχε κακοποιηθεί. Κάτι αντίστοιχο όμως, έκαναν και οι δικηγόροι του Ντεπ -για να γίνει σαφές ότι η σχέση τους μπορεί να γίνει η φωτογραφία του φαινομένου που είναι γνωστό ως intimate partner violence (βία μεταξύ ερωτικών συντρόφων).

Από το “ένοχος” στο “ένοχη”

Το αντικείμενο της μήνυσης του Ντεπ ήταν η συκοφαντική δυσφήμιση της Χερντ. Διευκρινιζόταν πως όλοι οι ισχυρισμοί της Αμερικανίδας ηθοποιού είχαν ως στόχο να καταστρέψουν τη φήμη του πρώην συζύγου της.

Εκείνη περιέγραψε δεκάδες περιπτώσεις κακοποίησης της από τον Ντεπ, ενώ εκείνος από την αρχή αρνείτο την όποια σεξουαλική ή σωματική κακοποίηση -και επέμενε πως η Χερντ ήθελε το κακό του. Οι χρήστες στα social media και όσοι άλλοι συνηθίζουν να έχουν άποψη για όλα, επικεντρώθηκαν στις τραγικές αφηγήσεις αμφότερων και το αν όντως υπήρχε κακοποίηση από τον Ντεπ προς τη Χερντ.

Το θέμα όμως, παρέμενε η συκοφαντική δυσφήμιση της Χερντ. Ο Ντεπ έπρεπε να αποδείξει πως την έκανε.

Στη Μεγάλη Βρετανία ο νόμος για τη συκοφαντική δυσφήμιση είναι συνήθως πιο ευνοϊκός για τους ενάγοντες. Τόσο που υπάρχει φαινόμενο, το οποίο λέγεται ‘τουρισμός συκοφαντίας’.

Αν και η Χερντ δεν κατονομάστηκε στη βρετανική υπόθεση, κατέθεσε επί αρκετές ημέρες ως μάρτυρας που κάλεσε η Sun. Ο Βρετανός δικαστής έκρινε ότι οι ισχυρισμοί εναντίον του Ντεπ ήταν “ουσιαστικά αληθινοί. Η συντριπτική πλειοψηφία των αναφερόμενων επιθέσεων έχουν αποδειχθεί να ανταποκρίνονται στο απαιτούμενο επίπεδο των αστικών υποθέσεων” όπως έγραψε στην απόφαση, το 2020. Το civil standard είναι φράση που χρησιμοποιείται στις αστικές υποθέσεις και σημαίνει πως είναι πιο πιθανό τα γεγονότα να είναι, όπως λέει πως είναι ένα από τα μέρη και ο ενάγων έχει την ευθύνη να αποδείξει πως υπάρχουν όλα τα νομικά στοιχεία”.

Ως εκ τούτου, δεν ήταν ο Ντεπ αυτός που έπρεπε να αποδείξει πως δεν κακοποιούσε τη γυναίκα του -όπως θα συνέβαινε αν η υπόθεση εκδικαζόταν στις ΗΠΑ. Η Sun έπρεπε να αποδείξει πως ήταν.

Η διάκριση είναι σημαντική, καθώς σε πολλές περιπτώσεις υπάρχουν στοιχεία και από τις δυο πλευρές και οι ένορκοι δεν μπορούν να καταλάβουν ποιος λέει την αλήθεια. Ποιο μέρος έχει αποδείξεις ‘ζημίας’. Έτσι, ενώ στη Μεγάλη Βρετανία, ο δικαστής αποδέχθηκε τις 12 ξεχωριστές πράξεις βίας του Ντεπ, στη Βιρτζίνια οι ένορκοι έκριναν πως υπήρχαν μηδενικές πράξεις ενδοοικογενειακής βίας και ότι οι ισχυρισμοί της κυρίας Χερντ για το αντίθετο ήταν ‘μια απάτη‘”.

Το σύστημα DARVO

Στις ΗΠΑ για να αποδείξει κάποιος τη συκοφαντική δυσφήμιση πρέπει να αποδείξει ότι τραυματίστηκε από ένα άτομο που ενεργούσε με πραγματική κακία.

Ο δικηγόρος διεθνών μέσων ενημέρωσης (ο οποίος είναι εξοικειωμένος και με τις δυο υποθέσεις του Ντεπ), Μαρκ Στέφενς εξήγησε στην Washington Post το λόγο που ο Ντεπ κέρδισε την τελευταία δίκη. Κατά δήλωση του, η νομική ομάδα του Αμερικανού σταρ χρησιμοποίησε στρατηγική που ήταν γνωστή ως DARVO. Το ακρωνύμιο προκύπτει από τις λέξεις Deny, Attack, Reverse Victim και Offender (άρνηση, επίθεση, αντιστροφή θύματος και θύτη). “Έχει διαπιστωθεί πως λειτουργεί πολύ καλά όταν υπάρχουν ένορκοι. Με τους δικαστές τα πράγματα είναι διαφορετικά, αφού αυτοί είναι εκπαιδευμένοι να εξετάζουν τα αποδεικτικά στοιχεία”, σχολίασε ο δικηγόρος.

Οι οδηγίες που είχαν δοθεί στους ενόρκους περιλάμβαναν τρεις ερωτήσεις με πολλά μέρη που θα τους βοηθούσαν να καταλήξουν κάπου. Δηλαδή, να κρίνουν α) αν υπήρχε δυσφήμιση, β) αν το άρθρο της Χερντ αφορούσε τον Ντεπ και γ) αν η Χερντ ενήργησε με ‘πραγματική κακία’.

Η νομική ομάδα του Ντεπ ξεχώρισε δυο αποσπάσματα του επίμαχου άρθρου της Χερντ, εξηγώντας πως σε αυτά αναφερόταν ξεκάθαρα στον πελάτη τους.

Στο πρώτο η Χερντ έγραφε “πριν από δύο χρόνια, έγινα δημόσιο πρόσωπο που εκπροσωπούσε την ενδοοικογενειακή κακοποίηση και ένιωσα την πλήρη οργή του πολιτισμού μας”. Οι δικηγόροι του Ντεπ θύμισαν πως δυο χρόνια πριν τη δημοσίευση του άρθρου (το 2016) η Χερντ είχε κατηγορήσει τον ηθοποιό για ενδοοικογενειακή βία.

Στο δεύτερο απόσπασμα, η ηθοποιός ανέφερε ότι “είχα το σπάνιο πλεονέκτημα να δω, σε πραγματικό χρόνο, πώς τα ιδρύματα προστατεύουν τους άνδρες που κατηγορούνται για κακοποίηση”. Παρεμπιπτόντως, οι νομικοί εκπρόσωποι του Ντεπ ζήτησαν αποζημίωση και για τον τίτλο που εμφανίστηκε στο site της εφημερίδας. Δεν τον είχε γράψει η Χερντ, αλλά είχε ποστάρει το άρθρο στο Twitter.

Ας δούμε τι πόσταρε μετά την ήττα

Έγραψε πως είναι απογοητευμένη με την απόφαση και το τι σημαίνει για τις άλλες γυναίκες. Ότι παρουσίασε πάρα πολλά στοιχεία που ωστόσο, δεν κατάφεραν να ‘νικήσουν’ τη δύναμη της επιρροής του πρώην συζύγου της. Τόνισε ότι είναι πισωγύρισμα και επιστρέφει τους πάντες στην εποχή που η γυναίκα που μιλούσε, εξευτελιζόταν. Πως πηγαίνει πίσω την ιδέα ότι η βία εναντίον των γυναικών πρέπει να ληφθεί σοβαρά. Καταλήγει στο ότι πιο πολύ λυπάται “γιατί φαίνεται να έχασα ένα δικαίωμα που είχα ως Αμερικανίδα: να μιλώ ελεύθερα και ανοιχτά”.

Το θέμα είναι πως όσοι παρακολούθησαν τη δίκη, ξέρουν πως όσα έγραψε (και δη ως εκπρόσωπος των κακοποιημένων γυναικών) είναι κάπως προβληματικά.

Τι σημαίνει το #JusticeForJohnnyDepp

Από το 2016 και τις κατηγορίες της Χερντ για κακοποίηση, ο Ντεπ έχασε όλες τις δουλειές του. Όπως κατέθεσε στο δικαστήριο, ο ίδιος και οι οικείου του (για παράδειγμα, τα παιδιά του) είχαν και μεγάλα θέματα με τη ψυχική τους υγεία. Οι φαν του ήταν πάντα δίπλα του (κυριολεκτικά έξω από το δικαστήριο και μεταφορικά στα social media), με το #JusticeForJohnnyDepp να τρεντάρει καθημερινά.

Μεταξύ αυτών που έγιναν στα Social Media μετά τη δικαίωση του Ντεπ (για τη συκοφαντική δυσφήμιση, θα ήθελα να επαναλάβω) ήταν η απαίτηση του λαού προς την Disney να επαναφέρει τον άνθρωπο τους στους Πειρατές της Καραϊβικής. Πολλοί απαίτησαν από την Disney να ζητήσει συγγνώμη στον Ντεπ, που τον έκανε θύμα της cancel culture πριν αποφανθεί η δικαιοσύνη, όπως έγραφαν. Υπήρχε και online petition για τη συγκέντρωση υπογραφών όσων θέλουν να τον δουν στον εμβληματικό ρόλο.

Ο ίδιος ο ‘Jack Sparrow’ είχε ομολογήσει πως “από τη δεύτερη κατηγορία που έκανε (η Χερντ) εναντίον μου, ήμουν βέβαιος πως η καριέρα μου έχει τελειώσει”. Πρόσθεσε ότι δεν θα γύριζε σε αυτόν τον ρόλο, για όλα τα χρήματα του κόσμου.

Δεδομένου ότι η Disney έχει δομήσει την ύπαρξη της στην ‘καθαρή’ της εικόνα και να ήθελε να δώσει πίσω στον Ντεπ το συμβόλαιο που του ακύρωσε, όταν του απαγγέλθηκαν οι πρώτες κατηγορίες, δεν μπορεί να το κάνει.

Όπως γράφει η Guardian, η έκβαση της υπόθεσης δεν αλλάζει ιδιαίτερα το status του Ντεπ (ή της Χερντ) στο Hollywood. “Τα studios θα είναι επιφυλακτικά στο να προσλάβουν έναν ηθοποιό με τόσες πολλές οδυνηρές κατηγορίες για κακοποίηση. Έτσι, ο Ντεπ –μακράν ο πιο επιτυχημένος και υψηλού προφίλ ηθοποιός από το ζευγάρι- δεν είναι πιθανό να βρει δουλειά σε μια ταινία μεγάλου προϋπολογισμού στην εγγύς μέλλον. Και αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή το εργατικό δυναμικό του Hollywood είναι ολοένα και πιο ακτιβιστικό. Άρα θα μπορούσε κάλλιστα να αρνηθεί να εργαστεί σε έργο του Ντεπ -όπως έκανε η Χάτσετ με αυτοβιογραφία του Γούντι Άλεν”.

Βέβαια, υπάρχουν πρόχειρα και τα παραδείγματα των Μελ Γκίμπσον και Κέβιν Σπέισι που επέστρεψαν έπειτα από τεράστια σκάνδαλα. “Καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του, ο Ντεπ έδειξε να προτιμά τις πιο μικρότερες, ασυνήθιστες ταινίες και αναμφίβολα θα συνεχίσει να τις κάνει -με μειωμένες αμοιβές. Αναπόφευκτα, ίσως, ο μεγάλος αριθμός ένθερμων υποστηρικτών του στα social media θα οδηγούσε τους παραγωγούς στο συμπέρασμα ότι αναμφίβολα υπάρχει μια αγορά για ένα προϊόν της Ντεπ”. Aπλά δεν θα είναι αυτή του Jack Sparrow.