ΓΙΑΤΙ Ο ΚΑΦΕΣ ΜΑΣ “ΣΤΕΛΝΕΙ” ΣΤΗΝ ΤΟΥΑΛΕΤΑ

Μεταξύ όσων προσφέρει το Google στην ανθρωπότητα είναι και το τι απασχολεί τους περισσότερους χρήστες, βάσει του αριθμού των σχετικών αναζητήσεων.

Ακολουθεί ο πίνακας με όσα ακολουθούν στην ερώτηση που αρχίζει ως “γιατί ο καφές”

Παρεμπιπτόντως, στις ΗΠΑ αυτή η ερώτηση διατυπώνεται 22.000 φορές το μήνα. Σήμερα θα απαντήσουμε στις επικρατέστερες απορίες για τον καφέ, αρχίζοντας από το Νο1.

Γιατί ο καφές μας προκαλεί ανάγκη για τουαλέτα

Η Pascale M. White, καθηγήτρια στο τμήμα γαστρεντερολογίας στο Mount Sinai Ηealth System (δίκτυο νοσοκομείων στη Νέα Υόρκη) και διευθύντρια γαστρεντερολογικής κλινικής εξήγησε σε συνέντευξη που έδωσε στο Popsugar πως απαιτείται περισσότερη έρευνα για να αποσαφηνιστούν οι λόγοι που ο καφές μας στέλνει στην τουαλέτα.

Κάτι που ισχύει για τουλάχιστον το 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού.

Υπάρχουν ωστόσο, κάποιες θεωρίες που έχουν ξεχωρίσει στις μελέτες.

Ο καφές αυξάνει την κινητική δραστηριότητα του παχέος εντέρου.

Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι ο καφές αυξάνει τη δραστηριότητα στο σημείο του παχέος εντέρου που λέγεται ορθοσιγμοειδές.

Σε μια εργασία, ερευνητές χώρισαν 92 “υγιείς νέους εθελοντές” σε τρεις ομάδες: στη μια έδωσαν κούπα με καφέ χωρίς ζάχαρη, στη δεύτερη ντεκαφεϊνέ και στην τρίτη ζεστό νερό.

Τέσσερα λεπτά μετά την κατανάλωση, οκτώ εξ όσων ήπιαν καφέ διατύπωσαν την ανάγκη να αφοδεύσουν -έχοντας παρουσιάσει αυξημένη κινητική απόκριση του παχέος εντέρου, που διήρκεσε τουλάχιστον 30 λεπτά.

Στη δημοσίευση αναφέρθηκε και ότι “η απόκριση δεν προκαλείται από τη θερμοκρασία ή τον όγκο του υγρού, καθώς το ζεστό νερό δεν είχε καμία επίδραση στην ορθοσιγμοειδή κινητικότητα. Αυτή πιθανότατα προκαλείται από ένα συστατικό του καφέ εκτός από την καφεΐνη”.

Άλλη μελέτη πρόσθεσε ότι “ο καφές ενδέχεται να προάγει την απελευθέρωση ορμονών που ρυθμίζουν την πέψη, όπως η γαστρίνη. Επίσης, μπορεί να χαλαρώσει τα κόπρανα λόγω της αυξημένης περισταλτικής, της συστολής και της χαλάρωσης των εντερικών μυών -που αφήνει λιγότερο χρόνο στο κόλον να επαναρροφήσει νερό από τα κόπρανα και να σχηματίσει συμπαγή κόπρανα”.

Έχει σημασία και τι βάζουμε στον καφέ.

Η γαστρεντερολόγος του Mount Sinai Ηealth System σημείωσε ότι ο τρόπος που ανταποκρίνεται στον καφέ το πεπτικό μας σύστημα, συνδέεται και με όσα βάζουμε σε αυτόν. Δηλαδή, γάλα ή τεχνητά γλυκαντικά.

“Όσον αφορά τα γαλακτοκομικά, μερικοί άνθρωποι μπορεί να έχουν δυσανεξία στη λακτόζη, που σημαίνει ότι δεν έχουν αρκετό ένζυμο που λέγεται ‘λακτάση’, για να διασπάσουν επαρκώς τη λακτόζη. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα που σχετίζονται με το γαστρεντερικό σύστημα. Κυρίως διάρροια”.

Πρόσθεσε πως δεν αποκλείεται να αναπτύξουμε δυσανεξία στη λακτόζη αργότερα στη ζωή μας ή να μας προκαλούν περισσότερη δυσανεξία κάποια προϊόντα, συγκριτικά με άλλα.

“Μερικοί άνθρωποι μπορεί να έχουν αυτή τη συγκεκριμένη αντίδραση με το παγωτό, αλλά όχι με το γιαούρτι” εξήγησε χαρακτηριστικά, πριν καταλήξει στο ότι “το γάλα στον καφέ μπορεί επίσης, να είναι ο ένοχος των αυξημένων κινήσεων του εντέρου”.

Τι ισχύει για τον ντεκαφεϊνέ

Οι μελέτες που ασχολήθηκαν με συγκρίσεις μεταξύ καφεϊνούχου και ντεκαφεϊνέ ροφήματος, ενημέρωσαν πως φαίνεται να έχουν παρόμοια επίδραση στο παχύ έντερο. Υπάρχουν ωστόσο, στοιχεία που δείχνουν ότι ο καφές με καφεΐνη έχει 23% ισχυρότερη διεγερτική δράση σε σύγκριση με τον ντεκαφεϊνέ στο παχύ έντερο. Χρειάζεται ωστόσο, περισσότερη έρευνα.

Γιατί λέμε “γαλλικό” τον καφέ φίλτρου

Αν παραγγείλουμε στη Γαλλία γαλλικό καφέ, δεν θα καταλάβουν τι θέλουμε. Αυτό που λέμε στην Ελλάδα “γαλλικό καφέ” (με τη συσκευή που χρειάζεται φίλτρο και καταλήγει σε κανάτα), εκτός συνόρων το λένε ‘καφέ φίλτρου’ και στην Αμερική ‘black coffee’.

Οι Γάλλοι χρησιμοποιούν για τον καφέ φίλτρου το χαρακτηριστικό σκεύος που είναι σαν ποτήρι με πρέσα. Λέγεται french press (γαλλική πρέσα), χάριν των Mayer και Delforge που πήραν την πατέντα το 1852.

Η σημερινή γαλλική πρέσα είναι δημιούργημα δυο Ιταλών (Attilio Calimani και Giulio Moneta), οι οποίοι εξασφάλισαν το σχετικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το 1929. Ένας Ελβετός (Faleiro Bondanini) ανέλαβε τη μαζική παραγωγή.

Και ο δικός μας γαλλικός και ο french press και ο black προκύπτουν με τη διαδικασία που λέγεται brew (ζύμωση): αφορά την προσθήκη χλιαρού νερού στον αλεσμένο καφέ που έχει τοποθετηθεί σε φίλτρο. Διαδικασία που αναπτύσσει τη γεύση στο δοχείο που το φτιάχνουμε.

Αν βάλουμε πολύ ζεστό νερό, ο καφές θα αποκτήσει πικρή γεύση. Έτσι απαντήσαμε και στην πέμπτη πιο συνηθισμένη απορία για τον καφέ. Αν τον ξαναζεστάνουμε, ‘σκοτώνουμε’ τη γεύση. Προτείνεται η θέρμανση του φλιτζανιού, σε περίπτωση που έχει κρυώσει ο καφές.

Γιατί απαγορεύεται ο καφές στην εγκυμοσύνη

Πολλές μελέτες έχουν γίνει σχετικά με το πώς μπορεί να επηρεάσει η καφεΐνη την εγκυμοσύνη. Αυτή που δημοσιεύτηκε το Μάρτιο του 2021 αναφέρει μεταξύ άλλων πως “πιστεύεται ότι προκαλεί συστολή των αιμοφόρων αγγείων στη μήτρα και τον πλακούντα, γεγονός που θα μπορούσε να μειώσει την παροχή αίματος στο έμβρυο και να αναστείλει την ανάπτυξη.

Εικάζεται και ότι η καφεΐνη θα μπορούσε δυνητικά να διαταράξει τις ορμόνες του στρες του εμβρύου, θέτοντας τα βρέφη σε κίνδυνο για γρήγορη αύξηση βάρους μετά τη γέννηση και για παχυσαρκία, καρδιακές παθήσεις και διαβήτη αργότερα”.

Επίσης, οι έγκυες γυναίκες που κατανάλωναν το ισοδύναμο της καφεΐνης με μισό φλιτζάνι καφέ την ημέρα, κατά μέσο όρο, είχαν ελαφρώς μικρότερα μωρά από τις έγκυες που δεν κατανάλωναν καφεϊνούχα ποτά. “Το μικρότερο μέγεθος γέννησης μπορεί να θέσει τα βρέφη σε υψηλότερο κίνδυνο για παχυσαρκία, καρδιακές παθήσεις και διαβήτη αργότερα στη ζωή τους”.

Γιατί ο καφές ‘πειράζει’ κάποιους

Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν δυσανεξία στον καφέ και άλλοι που έχουν αλλεργία σε αυτόν (βλ. ανοσολογική απόκριση σε συγκεκριμένες ουσίες του, όπως οι πρωτεΐνες). Εκδηλώνεται με κνίδωση, πρήξιμο ή δυσκολία στην αναπνοή. Αν παρουσιάσουμε τέτοια συμπτώματα, τρέχουμε σε επαγγελματία υγείας.

Σε ό,τι αφορά τη δυσανεξία (που έχει επίπεδα και αφορά το 10% του γενικού πληθυσμού), μπορεί να οφείλεται

α) σε ευαισθησία στην καφεΐνη (το φυσικό διεγερτικό το οποίο επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα μπορεί να προκαλέσει νευρικότητα, ανησυχία, άγχος, γρήγορο καρδιακό ρυθμό ή πεπτικά προβλήματα),

β) σε πεπτικά προβλήματα (το όξινο του καφέ προκαλεί θέματα σε όσους έχουν ευαισθησία στο στομάχι ή πεπτικές παθήσεις -πχ παλινδρόμηση οξέος και σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου),

γ) σε γενετικούς παράγοντες (το σώμα μεταβολίζει την καφεΐνη διαφορετικά με βάση τις γενετικές παραλλαγές -το καταλαβαίνουμε αν νιώσουμε δυσφορία ή δυσανεξία),

δ) σε κάποια φάρμακα ή καταστάσεις υγείας (αλληλεπιδρούν αρνητικά με τον καφέ),

στ) σε επινεφριδιακή κόπωση (η παρατεταμένη ή υπερβολική κατανάλωση καφέ μπορεί να ασκήσει πίεση στα επινεφρίδια, τα οποία παράγουν ορμόνες που εμπλέκονται στη διαχείριση των αντιδράσεων στο στρες. Με τον καιρό, αυτό ενδέχεται να οδηγήσει σε κόπωση ή απορρύθμιση των επινεφριδίων. Τα συμπτώματα είναι η κόπωση, η ευερεθιστότητα και η δυσκολία ανοχής στον καφέ) και

ε) σε ψυχολογικούς παράγοντες (ο καφές αυξάνει την εγρήγορση και έτσι μπορεί να προκαλέσει άγχος ή ανησυχία -ιδιαίτερα σε άτομα επιρρεπή στο άγχος ή με υποκείμενες ψυχολογικές παθήσεις).

BONUS I: Γιατί ο καφές μου φέρνει υπνηλία

Υπάρχουν άνθρωποι που πίνουν καφέ το βράδυ και μετά πηγαίνουν για ύπνο. Ο λόγος που δεν τους ‘πιάνουν’ οι διεγερτικές ικανότητες της καφεΐνης είναι οι εξής:

• Η αδενοσίνη είναι ένωση που συσσωρεύεται στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια της ημέρας και προάγει τον ύπνο -μας δημιουργεί υπνηλία. Η καφεΐνη μπλοκάρει τους υποδοχείς της στον εγκέφαλο -και για αυτό μας ξυπνάει. Εάν όμως, το σώμα μας αναπτύξει υψηλή ανοχή στην καφεΐνη, όταν εξασθενούν τα αποτελέσματα της νιώθουμε πιο κουρασμένοι από πριν, καθώς είναι λιγότερη η αδενοσίνη που φτάνει στον εγκέφαλο.
• Ο καφές μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, προκαλώντας έκρηξη ενέργειας και εγρήγορσης, που μπορεί να ακολουθηθεί από ταχεία πτώση των επιπέδων και άρα σε κόπωση και υπνηλία. Συνήθως αυτό συμβαίνει όταν πίνουμε καφέ με άδειο στομάχι ή προσθέτουμε γλυκαντικές ουσίες.
• Ως διουρητικό ο καφές αυξάνει την παραγωγή ούρων κα αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση -που με τη σειρά της μπορεί να προκαλέσει κόπωση.

Μετά υπάρχουν και οι μοναδικές ευαισθησίες του καθενός μας, στον τρόπο που μεταβολίζουμε τον καφέ.

BONUS II: Γιατί απαγορεύεται ο καφές στην ομοιοπαθητική

Η βάση της ομοιοπαθητικής (όμοιον και πάθος) είναι το αξίωμα πως “τα όμοια θεραπεύονται με τα όμοια”. Ως εκ τούτου, μια ουσία μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα ασθένειας σε υγιές άτομο, όταν καταναλώνεται σε μεγάλες δόσεις, αλλά σε ελάχιστες μπορεί να ανακουφίσει από αυτά τα συμπτώματα.

Στην κλασική ομοιοπαθητική, συνιστάται η αποφυγή ουσιών με έντονες γεύσεις, οσμές ή φαρμακευτικές ιδιότητες, καθώς τα ομοιοπαθητικά φάρμακα είναι ουσίες υψηλής αραίωσης, οι οποίες πιστεύεται πως διεγείρουν τις ικανότητες της αυτοθεραπείας.

Άρα, ισχυρές ουσίες δεν αποκλείεται να επηρεάσουν τη δράση τους.