ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΝΑ ΚΟΛΛΗΣΟΥΜΕ ΟΛΟΙ ΟΜΙΚΡΟΝ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΟΛΟΥ ΚΑΛΗ ΙΔΕΑ

Τη Δευτέρα 3/1 Αυστραλοί επιστήμονες έδωσαν ελπίδα στον πλανήτη, σε ό,τι αφορά τη μετάλλαξη όμικρον. Αποκάλυψαν πως έρευνα έδειξε ότι τα λευκά αιμοσφαίρια παίζουν την καλύτερη άμυνα στο υπερμεταδοτικό στέλεχος, όταν εκείνο ‘ξεγελάει’ όλες τις άλλες προσπάθειες του οργανισμού να το νικήσει.

Την ίδια ώρα, η Νότιος Αφρική όπου πρωτοεμφανίστηκε η ‘όμικρον’ και έκανε κατάληψη, ενημέρωσε ότι η αύξηση των θανάτων ήταν μικρή, αναλογικά με τον πολλαπλασιασμό των κρουσμάτων, που δίχως αμφιβολία προκαλούν τεράστια πίεση στα ήδη καταπονημένα συστήματα υγείας. Εκπρόσωπος του Συμβουλίου Ιατρικής Έρευνας της Νοτίου Αφρικής, είπε χαρακτηριστικά στους New York Times πως “μας εντυπωσίασε η ταχύτητα με την οποία κλιμακώθηκε, αλλά και αποκλιμακώθηκε το κύμα της όμικρον στη χώρα μας”.

Θύμισε μία ξαφνική πλημμύρα, την οποία πάντως ξεπεράσαμε σχετικά γρήγορα.

Πώς μετά να μη σκέφτεσαι να κολλήσεις, να τελειώνεις -εσύ και ο πλανήτης, αφού αν μολυνθούμε όλοι ο ιός θα γίνει ενδημικός; Θα πρότεινα να το δούμε λίγο πιο ψύχραιμα το θέμα.

Η κούραση είναι δεδομένη, αλλά…

Η αλήθεια είναι πως υπάρχει μια κούραση. Μια εξάντληση από το άγχος του να μη νοσήσουμε (οι ίδιοι και όσοι αγαπάμε), του αν θα περάσουμε ‘αναίμακτα’ τυχόν μόλυνση με SARS-CoV-2 και του τι μας περιμένει γενικότερα. Θα συμφωνείς ότι η πανδημία έχει δοκιμάσει το σώμα, το μυαλό και τη ψυχή μας για δυο χρόνια και δεν βοηθά πολύ το γεγονός ότι δεν αναμένεται να μας αφήσει σε ησυχία κάπου εδώ κοντά.

Με αυτά και με αυτά, σκέφτεσαι μήπως θα ήταν χρήσιμο να κολλήσεις με ‘όμικρον‘ και να τελειώνεις, καθώς βλέπεις πως είναι σούπερ μεταδοτική μεν, εν τούτοις δεν είναι όσο επικίνδυνη ήταν η ‘δέλτα‘.

Θα ήθελα να σου κάνω μια ερώτηση; Πόσο σίγουρος/σίγουρη μπορείς να είσαι ότι θα νοσήσεις με ‘όμικρον’, δεδομένου και ότι τα ποσοστά της ‘δέλτα’ στη χώρα μας παραμένουν πολύ υψηλά; Επίσης, πόσο βέβαιος/βέβαια είσαι ότι δεν θα ταλαιπωρηθείς; Ή ότι δεν θα πάρεις κάποιον στο λαιμό σου -με τα συμβάντα ασθενών που κρύβουν τη μόλυνση και μεταδίδουν τον ιό σε ανθρώπους που καταλήγουν, να έχουν σταθερή αύξηση;

Eίναι φυσιολογικό να θέλεις να παραιτηθείς της προσπάθειας -να μείνεις υγιής

To φαινόμενο give-up-itis (GUI) υπάρχει από το 1954, όταν χρησιμοποίησε τον όρο ο Major Henry A. Segal, γιατρός του αμερικανικού στρατού, για να αναφερθεί σε αιχμαλώτους πολέμου στην Κορέα. Είχε περιγράψει κατ’ αυτόν τον τρόπο την ακραία απάθεια που έδειχναν (όταν ένιωθαν βέβαιοι πως δεν υπάρχει ελπίδα σωτηρίας) και τους οδηγούσε στο ψυχογενή θάνατο. Δηλαδή, η ψυχική ήττα γινόταν οργανικό αίτιο του θανάτου τους. Το κύριο κοινό σύμπτωμα ήταν η κατάθλιψη.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, επιβεβαίωσαν τη συμπεριφορά αυτή άνθρωποι που επίσης είχαν βιώσει την απελπισία στο έπακρο. Μεταξύ τους ήταν και επιζώντες του Άουσβιτς, οι οποίοι είχαν καταθέσει πως είχαν παρατηρήσει αυτήν την παραίτηση γύρω τους. Έρευνα που έγινε αποκάλυψαν ότι στην απόλυτη απελπισία μας, υπάρχει απώλεια δραστηριότητας στο τμήμα του εγκεφάλου που μας παρέχει κίνητρα για να φροντίσουμε τον εαυτό μας. Αυτό δηλαδή, που λέγεται ‘ένστικτο επιβίωσης’.

Είσαι σε τέτοια συνθήκη; Όχι.

Άρα είσαι ό,τι όλος ο πλανήτης, από πέρυσι: νιώθεις εξαντλημένος, ελαφρώς απελπισμένος και βέβαιος πως δεν μπορείς να αποφύγεις τη μόλυνση. Εξ ου και θες να ‘παραδοθείς’. Αρχικά φοβηθήκαμε -τρομοκρατηθήκαμε-, μετά νιώσαμε θλιμμένοι και πολύ αγχωμένοι, δεν μπορούσαμε να συγκεντρωθούμε εύκολα, ευχόμασταν να βγουν τα εμβόλια, βγήκαν, τα κάναμε, την πανδημία όμως, δεν τη ξεφορτωθήκαμε, προέκυψαν δυσκολίες στον ύπνο (το φαινόμενο ονομάστηκε coronasomnia) και το αίσθημα πως είμαστε ‘άδειοι’ και ότι όλα είναι στάσιμα. Οι επιστήμονες το ονόμασαν lashing (μαρασμό). Για την ιστορία, νονός ήταν ο κοινωνιολόγος Corey Keyes.

Ιδού πώς την πατήσαμε όλοι

Όπως γράφουν οι New York Times, στο ξέσπασμα της πανδημίας, το σύστημα ανίχνευσης απειλών που υπάρχει στον εγκέφαλο μας (αμυγδαλή) δούλευε υπερωρίες. Όταν άρχισαν να προκύπτουν τρόποι προστασίας (πχ η χρήση μάσκας) μειώσαμε το επίπεδο του τρόμου μπροστά στην απειλή, αναπτύσσοντας ρουτίνες. Οι μήνες όμως, περνούσαν και ουσιαστικά δεν άλλαζε κάτι. Και έτσι πέσαμε σε μαρασμό. Αισθανθήκαμε απελπισμένοι, πως δεν έχει μείνει άλλη ενέργεια μέσα μας και ανάξιοι. Όλο αυτό ονομάστηκε lashing (έλλειψη ευεξίας) και τοποθετήθηκε μεταξύ της καλής ψυχικής υγείας και της κατάθλιψης.

Δεν είχαμε συμπτώματα ψυχικής ασθένειας (γενικά), εν τούτοις είχαμε την εικόνα ασθενών. Η ατονία διατάραξε τη δυνατότητα μας να συγκεντρωνόμαστε και αυτό είχε αντίκτυπο και στις δουλειές μας. Το πιο επικίνδυνο του μαρασμού ήταν η αδιαφορία μας για την αδιαφορία. Όταν δεν αναγνωρίζεις πως υποφέρεις, δύσκολα θα ζητήσεις και βοήθεια.

Σήμερα θα σου πω ότι είναι χρήσιμο να δίνεις όνομα σε ό,τι νιώθεις. Αυτό που νιώσαμε όλοι πέρυσι ήταν θλίψη, όπως ‘κλαίγαμε’ για την απώλεια όσων γνωρίζαμε έως τότε ως φυσιολογικών. Επίσης, βοηθά να απαντάς πώς νιώθεις, όταν σε ρωτούν ‘πώς είσαι;’, αντί του τυπικού “καλά”. Να το βγάζεις από μέσα σου και να το ακούς, ώστε να μπορείς και να το διαχειριστείς. Μετά βάλε μικρούς στόχους (βρες μια νέα πρόκληση), προσφέροντας στον εαυτό σου λίγο προσωπικό -χωρίς διακοπές- χρόνο.

Θέλω να σου πω ότι υπάρχουν τρόποι να αφήσεις πίσω τη σκέψη “να αρρωστήσω, να ησυχάσω”, αφού κατά πάσα πιθανότητα, δεν θα ησυχάσεις.

Ήλθε η ώρα να (ξανα)μιλήσουμε για τον Long Covid

Οι Financial Times έκριναν πως είχε σημασία να ενημερώσουν ότι περισσότεροι από 100 εκατομμύρια κάτοικοι του πλανήτη αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της ασθένειας με Covid-19 για τουλάχιστον 12 εβδομάδες, μετά τη διάγνωση. Πολλοί ζούσαν τα ‘απόνερα’ για διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών. Έρευνα που έγινε στη Μεγάλη Βρετανία ενημέρωσε ότι 1 στους τρεις νοσηλευμένους υπέφεραν από Long Covid και ένα χρόνο μετά την μόλυνση τους.

Τα κύρια συμπτώματα είναι η κόπωση και προβλήματα στην αναπνοή. Μερικοί έχουν εμφανίσει και βλάβη σε όργανα τους. Ένας στους 10 είχε κλινικά σχετική νοητική εξασθένηση, γνωστή ως ‘ομίχλη του εγκεφάλου’ (brain fog).

Επίσης, δεν αποκλείεται ποτέ το ενδεχόμενο να μολυνθείτε ξανά. Αυτό συνέβη σε Βρετανίδα γιατρό που μίλησε στους FT και όπως είπε, αρρώστησε τον Απρίλιο του 2020 -κατά την εργασία της σε μονάδα εντατικής θεραπείας ασθενών με κορονοϊό. Είχε Long Covid για ένα χρόνια και τον Οκτώβριο του 2021 ασθένησε εκ νέου. “Η λέξη ‘κούραση’ δεν επαρκεί για να περιγράψω αυτό που νιώθω. Υπάρχουν πρωινά που μια ώρα αφότου ξυπνήσω αισθάνομαι σαν να μου έχουν κάνει αναισθησία. Θέλω μόνο να ξαπλώσω”.

Τι προκαλεί το Long Covid; Αυτό είναι κάτι που εξακολουθούν να ερευνούν οι γιατροί. Μελέτη παρείχε σημαντική ένδειξη που έδωσε βαρύτητα στην υπόθεση ότι προκαλείται από συνεχιζόμενη ανοσολογική αντίδραση. Διαπιστώθηκε πως ασθενείς είχαν αυξημένους δείκτες φλεγμονών. Δηλαδή, η δράση του κορονοϊού στα εντός μας δεν σταματά, όταν βγαίνουμε ‘αρνητικοί’.

Το σώμα στρέφεται στον εαυτό του ως αποτέλεσμα όλης αυτής της φλεγμονής κατά την περίοδο του Covid και επιτίθεται στον ίδιο του τον ιστό.

Δεν έχει αποκλειστεί το ενδεχόμενο να υπάρχει γενετική προδιάθεση που καθορίζει ποιος είναι πιο πιθανό να υποστεί αυτό το είδος ανοσοαπόκρισης. Άλλη υπόθεση θέλει τον ιό να επιτίθεται στα ενεργειακά αποθέματα των κυττάρων (μιτοχόνδρια). Δεν αποκλείεται να ισχύουν και τα δυο σενάρια, εξ ου και οι μελέτες συνεχίζονται. Η τελευταία έδωσε και μια εξήγηση που δεν είχε ξανακουστεί.

O SARS-CoV-2 απλώνεται σε όλα τα όργανα

Αν όλα τα παραπάνω δεν σου λένε κάτι, ως προς τη διάθεση που έχεις να ασθενήσεις, ήλθε η ώρα να ρίξω τον ‘άσο’ που έχω στο μανίκι. Για το τέλος θα αφήσω το Joker. Σύμφωνα με μελέτη του αμερικανικού National Institutes of Health, που αξιολογεί το ιατρικό περιοδικό Natura, ο SARS-CoV-2 παραμένει σε όλο το σώμα και το μυαλό, μετά τη μόλυνση μας.

Άπαξ και μπει μέσα μας, εξαπλώνεται σχεδόν σε όλα τα όργανα του σώματος, γεγονός που θα μπορούσε να συμβάλει στα συμπτώματα που παρατηρούνται στους ασθενείς με Long Covid. Στην εκ των πιο ολοκληρωμένων μελετών του τρόπου με τον οποίον πολλαπλασιάζεται ο ιός στα ανθρώπινα κύτταρα και μένει στο σώμα, τονίζεται ότι “προσφέρονται απαντήσεις στην ερώτηση γιατί ο Covid-19 φαίνεται να επηρεάζει τόσα πολλά όργανα και μπορεί να βοηθήσει να καταλάβουμε γιατί ο Long Covid εμφανίζεται και σε άτομα με ήπια συμπτώματα ή ασυμπτωματικά”.

Αυτό που έκαναν οι ερευνητές ήταν να πάρουν και να αναλύσουν δείγματα ιστών από αυτοψίες 44 ασθενών που κατέληξαν μετά τη μόλυνση κατά το πρώτο έτος της πανδημίας. Ανακάλυψαν πως κάποια σωματίδια του ιού είχαν μείνει σε πολλά μέρη του σώματος, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς και του εγκεφάλου, για διάστημα έως και 230 ημέρες μετά την εμφάνιση του πρώτου συμπτώματος.

“Αυτό θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει μόλυνση, με ‘ελαττωματικά’ τμήματα του ιού, κάτι που έχουμε ξαναδεί σε επίμονες λοιμώξεις, μεταξύ ασθενών που έχουν ιλαρά. Ακόμα δεν γνωρίζουμε ποια θα είναι η συνέπεια της χρόνιας ασθένειας στα επόμενα χρόνια” τόνισε η καθηγήτρια παγκόσμιας βιοασφάλειας στο University of New South Wales της Αυστραλίας, Raina MacIntyre.

Θα δούμε καρδιακή ανεπάρκεια σε νεαρές ηλικίες ή πρώιμη άνοια; Αυτά είναι ερωτήματα που απαιτούν προληπτική προσέγγιση της δημόσιας υγείας, ώστε να μετριαστεί η εξάπλωση του ιού.

Εν αντιθέσει με όλες τις άλλες έρευνες αυτοψιών, η ομάδα του NIH είχε πιο ολοκληρωμένη διαδικασία συλλογής ιστού, που συνήθως λαμβανόταν εντός μιας μέρας μετά το θάνατο ασθενούς. Οι μελετητές χρησιμοποίησαν και διάφορους τρόπους, ώστε να διατηρήσουν τον ιστό -ώστε να υπολογίσουν τα επίπεδα του ιού σε αυτόν. Εν συνεχεία, κατάφεραν να αναπτύξουν τον ιό που συνέλεξαν από διάφορους ιστούς σε καρδιά, πνεύμονες, λεπτό έντερο και επινεφρίδια.

“Τα αποτελέσματα μας δείχνουν ότι ενώ το υψηλότερο φορτίο του SARS-CoV-2 εντοπίζεται στην αναπνευστική οδό και τους πνεύμονες, ο ιός μπορεί να διαδοθεί από την αρχή της μόλυνσης και να φτάσει σε κύτταρα ολόκληρου του σώματος, συμπεριλαμβανομένου όλου του εγκεφάλου”.

Η μετάλλαξη ‘όμικρον’ δεν σκοτώνει, αλλά απλώνεται σε όλο το σώμα

Θα σκέφτεσαι πως η ‘όμικρον’ είναι πιο απαλή μορφή. Μια στιγμή να σου παρουσιάσω την πιο πρόσφατη έρευνα και επ’ αυτής της μετάλλαξης. Ερευνητές από το Hong Kong University το συγκεκριμένο στέλεχος περνάει πιο δύσκολα, έως ότου κάνει την αντιγραφή του στον ανθρώπινο πνευμονικό ιστό, συγκριτικά με τον ‘δέλτα’ ή τον αρχικό SARS-CoV-2. Και ναι, είναι περισσότερες από 10 φορές λιγότερο αποτελεσματικό -από τον ανταγωνισμό του. Παρ’ όλα αυτά, αν βρει το δρόμο του από το αναπνευστικό μας σύστημα, απλώνεται παντού. Στους ανεμβολίαστους δεδομένα προκαλεί σοβαρότερα συμπτώματα.

“Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η σοβαρότητα της ασθένειας στους ανθρώπους, δεν καθορίζεται μόνο από την αναπαραγωγή του ιού, αλλά και από την ανοσολογική απόκριση του ξενιστή, στη μόλυνση”. Δηλαδή, από τον οργανισμό μας.

Αν κατόπιν όλων αυτών δεν έχεις αλλάξει άποψη, είσαι σίγουρος/σίγουρη πως δεν θα σου αφήσει κάτι (που θα βγει σε μελλοντική έρευνα) ή ότι δεν θα σε στείλει στο νοσοκομείο ή τη ΜΕΘ, τότε δεν έχω κάτι άλλο να πω. Πέραν του καλή τύχη.