Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΠΟΥ ΕΧΑΣΕ 16 ΔΙΣ. ΣΕ ΜΙΑ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Όταν κάτι δεν απασχολούσε το μυαλό του περισσότερο από ένα video game, δεν ασχολείτο μαζί του. Είτε επρόκειτο για συζήτηση με φίλους, είτε για δουλειά.

Από παιδί είχε τα θέματα του με τη βαρεμάρα, έχοντας αποφασίσει πως στη ζωή του θα είναι αλτρουιστής. Μετά αποφάσισε να ασπαστεί τον αποτελεσματικό αλτρουισμό. Δηλαδή, να βγάζει χρήματα για να βοηθά άλλους.

Τις τελευταίες ημέρες, το μυαλό του 30χρονου Sam Bankman-Fried κάηκε (no pun intended) όπως προσπαθούσε να βρει τρόπο να σώσει την εταιρία που τον έκανε δισεκατομμυριούχο και όσους τον εμπιστεύτηκαν.

Τελικά, έθεσε νέο ρεκόρ σε απώλεια περιουσίας σε μια ημέρα (έφτασε στο 94%).

Του έμεινε 1.000.000.000 δολάρια, με το ‘άνοιγμα’ που πρέπει να καλύψει -για να μην πάρει στο λαιμό του όσους τον εμπιστεύτηκαν- να είναι 8.000.000.000 δολ.

Και όλα αυτά έγιναν γιατί ήταν λάθος τα μαθηματικά του. Δηλαδή, το πιο δυνατό σημείο που είχε.

Η ρυθμιστική αρχή κινητών αξιών των Μπαχάμες έχει παγώσει τα περιουσιακά στοιχεία μέρους της αυτοκρατορίας κρυπτογράφησης του Bankman-Fried και αποφάσισε να διορίσει εκκαθαριστή για μια από τις οντότητες του, καθώς ο επιχειρηματίας αγωνιζόταν να συγκεντρώσει έως και 8 δισεκατομμύρια δολάρια για να σώσει την FTX. Μεταξύ τους ήταν πολλοί celebrities.

“Βαριέμαι τόσο που θα πεθάνω”

Ο Bankman-Fried, γνωστός ως SBF, γεννήθηκε στο campus του Stanford, όπου δίδασκαν (νομική) και οι δυο γονείς του. Ο εβραϊκής καταγωγής επιχειρηματίας μεγάλωσε με ανθρώπους, εικόνες και παραστάσεις που προκαλούσαν διαρκώς το μυαλό του.

Μισούσε το σχολείο, γιατί μισούσε τον τρόπο που λειτουργούσε (“πάντα ένιωθα πιο άνετα στις κοινωνικές συναναστροφές με ηλικιωμένους”). Πήγαινε στο δημοτικό όταν είπε στη μητέρα του, κλαίγοντας πως “βαριέμαι τόσο πολύ, που θα πεθάνω”.

Έτσι οι γονείς του τον έστειλαν στο Canada/USA Mathcamp, καλοκαιρινό καμπ για εφήβους ηλικίας από 13 έως 18 χρόνων, από όλον τον κόσμο, που είναι ταλαντούχοι στα μαθηματικά.

Η διαδικασία υποβολής αίτησης περιλαμβάνει μια εισαγωγική εξέταση (το Qualifying Quiz), προσωπική έκθεση και δύο συστατικές επιστολές. Στα προαπαιτούμενα δεν είναι βαθμολογίες. Ο στόχος αυτού του συστήματος είναι να διασφαλιστεί πως όσοι θα πάνε στο καμπ, είναι παθιασμένοι με τα μαθηματικά.

Το ποσοστό αποδοχής είναι στο 15%. Ο Bankman-Fried έκανε γνωστές τις ικανότητες που είχε στο management.

“Η παραδοσιακή εκπαίδευση μας μαθαίνει μόνο άχρηστα πράγματα”

Από τα 14 δήλωνε αυτοδίδακτος ηθικός φιλόσοφος “ένας αποτελεσματικός αλτρουιστής”, πεδίο με το οποίο ασχολήθηκε χωρίς να τον ωθήσει προς τα εκεί κάποιος. Δηλαδή οι γονείς του, λάτρεις του ωφελιμισμού “που έχει ως ηθικό στόχο τη μεγιστοποίηση της συνολικής ευημερίας των ανθρώπων και δη όσων είναι σε δυσμενείς καταστάσεις” όπως είχε εξηγήσει η μητέρα του, Barbara.

Το γυμνάσιο και το λύκειο τα ‘έβγαλε’ χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον “γνωρίζοντας πως δεν είναι πράγματα για τα οποία έχω ‘φτιαχτεί’” και από το 2010 έως το 2014 βρισκόταν στο Massachusetts Institute of Technology (ΜΙΤ).

Δεν ήταν παιδικό του όνειρο, αλλά επιλογή του νομίσματος που πέταξε -με την άλλη να είναι το Cal Tech. Επέλεξε να ζήσει σε αδελφότητα -με μέλη όλων των φύλων-, την Έψιλον Θήτα “όπου είχαμε αντικαταστήσει το αλκοόλ με όσα λατρεύουν τα σπασικλάκια”.

Παράδειγμα;

Στα πάρτι έπαιζαν περίτεχνα επιτραπέζια παιχνίδια ή videogames. Στον Bankman-Fried άρεσαν όσα του δημιουργούσαν πίεση, γιατί του άρεσε να παίρνει γρήγορες αποφάσεις. Δεν ήταν ο πιο έξυπνος κάτοικος του σπιτιού, αλλά ήταν ο πιο χαρισματικός “με τον πλέον μη παραδοσιακό τρόπο”.

Εννοούσε ό,τι έλεγε και έτσι έγινε ο “commander” του Έψιλον Θήτα.

Όταν έφυγε είχε πτυχία στη φυσική και τα μαθηματικά.

Συνήθιζε να απορρίπτει την παραδοσιακή εκπαίδευση -συμπεριλαμβανομένου του ΜΙΤ-, εξηγώντας ότι “δεν υπήρχε κάτι που να έμαθα στο κολέγιο και να μου φάνηκε χρήσιμο -πλην της κοινωνικής ανάπτυξης. Ακαδημαϊκά όμως, ήταν όλα άχρηστα. Το σχολείο δεν είναι χρήσιμο για τις περισσότερες δουλειές”.

Παρ’ όλα αυτά αφιέρωσε τη ζωή του σε τομέα που έχει συσχετιστεί με το έγκλημα, τα κακόβουλα λογισμικά και την περιβαλλοντική ανευθυνότητα -όπως είχε γράψει το Finance του Yahoo!

Πήγε στην Wall Street για να βγάλει λεφτά και να τα μοιράσει

Φοιτητής ακόμα, είχε αρχίσει να ‘μπλοκάρει’, γράφοντας για τον ωφελιμισμό ή θρηνολογίες βασισμένες σε στατιστικά για το μπέιζμπολ ή την πολιτική.

Σε μια από τις πρώτες καταχωρήσεις, αυτοπροσδιορίστηκε ως “ένας απόλυτα ηδονιστικός κορυφαίου επιπέδου, κλασικός ωφελιμιστής”.

Αμφισβητούσε τα πάντα, από τον Shakespeare (είχε περάσει από γενιές 14 το Ρωμαίος και Ιουλιέτα) έως τα παλαιωμένα κρασιά και το αμερικανικό σύνταγμα “ως οδηγό δημόσιας πολιτικής”.

Στη δεύτερη χρονιά των σπουδών του, γνώρισε τον “αποτελεσματικό αλτρουισμό”, που όπως εξήγησε είναι το σημείο καμπής της ζωής του.

Πρόκειται για κίνημα που ιδρύθηκε από δύο καθηγητές φιλοσοφίας της Οξφόρδης. Παροτρύνει τους ανθρώπους να χρησιμοποιήσουν τον χρόνο και τους πόρους τους, για το ευρύτερο καλό, στο μεγαλύτερο δυνατό αριθμό. Όταν άκουσε τους δημιουργούς να μιλούν, κατάλαβε πως όσα σκεφτόταν χρόνια είχαν όνομα: ήταν ο αποτελεσματικός αλτρουισμός.

Τότε άρχισα να σκέφτομαι τι πρέπει να κάνω στη ζωή μου -σίγουρα δεν θα γινόμουν ακαδημαϊκός, όπως πίστευα έως τότε, μολονότι μισούσα την ακαδημαϊκή έρευνα.

Ένιωσε να ελκύεται από το concept “κερδίζω χρήματα για να τα προσφέρω γενναιόδωρα”, σε μια εξαιρετικά αποτελεσματική, υποχρηματοδοτούμενη αιτία, όπως, ας πούμε, η ανακούφιση από την ελονοσία.

Το επόμενο βήμα ήταν να γίνει vegan, αφού όπως όσοι αποτελεσματικοί αλτρουιστές σέβονταν τον εαυτό τους, έκαναν τα πάντα για να απαλλαγούν τα ζώα από τον πόνο.

Ως τριτοετής στο ΜΙΤ είχε να επιλέξει μεταξύ εργασίας στο Κέντρο Για τον Αποτελεσματικό Αλτρουισμό και τη Wall Street -όπου θα ‘έβγαζε’ τα χρήματα που θα μοίραζε.

Οι του Κέντρου τον ώθησαν προς τη Wall Street.

Το καλοκαίρι έκανε την πρακτική του σε ποσοτική εταιρία της Jane Street Capital, που τον προσέλαβε στη συνέχεια. Τι έκανε εκεί; “Είναι δύσκολο να εξηγήσω. Προσπαθείς να κάνεις τις σωστές συναλλαγές, με όποιο μέσο σε οδηγεί εκεί. Υπάρχει πολύς αυτοματισμός, αλλά υπάρχει και πολλή χειροκίνητη επίβλεψη και ένστικτο”.

Έμεινε στην εταιρία αυτή για τρία χρόνια “και γιατί μπορούσα να πηγαίνω με σορτς και σαγιονάρες”. Έδωσε τα μισά από τα κέρδη του σε φιλανθρωπικούς σκοπούς.

Ο παρτενέρ στο “έγκλημα”

Το 2017 ανάγκασε τον εαυτό του να κάνει διακοπές, για πρώτη φορά έπειτα από χρόνια “για να δω τι θα κάνω στη συνέχεια, με τη ζωή μου. Είχα επτά επιλογές”.

Tις περιόρισε σε 2: το Κέντρο Για τον Αποτελεσματικό Αλτρουισμό και τη δική του εταιρία εμπορίας κρυπτονομισμάτων. Τομέας για τον οποίον γνώριζε τότε ελάχιστα (δεν έδινε σημασία στα σχετικά μαθήματα στο ΜΙΤ.

Ένας φίλος του από το πανεπιστήμιο, ο Gary Wang ήξερε τα πάντα. Το 2014 είχε γράψει στο ΜΙΤ ένα ρομπότ διαπραγμάτευσης αρμπιτράζ bitcoin και κέρδισε 2.000 δολάρια σε ένα εξάμηνο. Εγκατέλειψε τα κρυπτονομίσματα, όταν πήγε στην Google για πρακτική.

Τα ‘ξαναέπιασε’ κατόπιν προτροπής του Bankman-Fried, στο κάλεσμα που έκανε σε φίλους του να μετακομίσουν στο Berkeley και να τον βοηθήσουν να ξεκινήσει ένα χρηματιστήριο crypto.

“Μας έλεγε πως έχει πιθανότητες επιτυχίας έως 25%, αλλά το ενδεχόμενο να ξεπεραστεί ήταν τεράστιο” δήλωσε ο Wang.

Ο πρωταγωνιστής της ιστορίας, είχε δηλώσει πως “υπήρχε τεράστια ζήτηση, τεράστια αστάθεια, τεράστιες εισροές, τεράστια ανατίμηση των τιμών, τεράστια προσοχή και ενδιαφέρον, αλλά δεν υπήρχαν υποδομές”.

Η όχι και τόσο φανταστική ιδέα

Για έναν arbitrageur (έναν άνθρωπο που ασχολείται με το αρμπιτράζ -στρατηγική που αποτυπώνεται με τον πιο απλούστερο τρόπο στο “αγοράζω χαμηλά, πουλάω ψηλά”), οι πιο προφανείς ευκαιρίες ήταν το “Kimchi premium” στην Κορέα και ένα πιο μέτριο premium στην Ιαπωνία.

Σε σχέση με τις τιμές ανταλλαγής bitcoin στις ΗΠΑ, στην Κορέα οι διαπραγματεύσεις γίνονταν για ποσά 30% μεγαλύτερα και στο Τόκιο για 10% πιο υψηλά.

Η ζήτηση εν τω μεταξύ, ήταν τεράστια σε αυτές τις χώρες, που ωστόσο εμπόδιζαν (με νόμους, κανονισμούς και φόβους) την πώληση του bitcoin από το εξωτερικό προς τα εκεί.

Ο Wang άρχισε να σχεδιάζει ένα πρωτότυπο σύστημα συναλλαγών, με τον ‘commander’ να του ζητά χειροκίνητη πλατφόρμα, ώστε να μπορεί η ομάδα να έχει μία διεπαφή για συναλλαγές σε κάθε χρηματιστήριο -αντί να χρειάζεται να πηγαίνει από ιστοσελίδα σε ιστοσελίδα”. Σε δεύτερη φάση, θα γινόταν αυτοματοποιημένο σύστημα συναλλαγών.

Τον Σεπτέμβριο του 2017, ο Bankman-Fried εγκατέλειψε την Jane Street και ο Wang την Google. Συναντήθηκαν Berkeley και έπιασαν δουλειά. Ένα μήνα μετά, ο Bankman-Fried έγινε διευθυντής ανάπτυξης στο Κέντρο Αποτελεσματικού Αλτρουισμού, στην ίδια πόλη.

Δεν τους είχε πει για την side job γιατί πίστευε πως μπορεί να ανταποκριθεί και στις δυο υποχρεώσεις. Το Νοέμβριο άφησε το Κέντρο και καταχώρησε την Alameda Research που έκανε δουλειές ήδη ένα μήνα.

Λόγω των νομισματικών περιορισμών για τo offshoring του κορεατικού Won, η Alameda Research επικεντρώθηκε στην προσπάθεια να επωφεληθεί από το ιαπωνικό bitcoin premium.

Θεωρητικά, η ιδέα ήταν απλή: ο Bankman-Fried θα αγόραζε bitcoin φτηνά στις ΗΠΑ και θα πουλούσε ακριβά στην Ιαπωνία. Θα ‘έστελνε’ τα κέρδη πίσω στις ΗΠΑ και θα άρχιζε από την αρχή.

Πρακτικά, τα πράγματα ήταν κάπως (πολύ) διαφορετικά: ανακάλυψε πως περισσότερες μεγάλες τράπεζες των ΗΠΑ δεν θα ασχολούνταν με ανταλλαγές κρυπτονομισμάτων, όπως και ότι τα ανταλλακτήρια crypto των ΗΠΑ (πχ το Coinbase), είχαν ημερήσια όρια ανάληψης -και για να περιορίσουν τα πιθανά κέρδη ενός arbitrageur. Το κακό τρίτωσε όταν έμαθε ότι έπρεπε κάποιος να είναι κάτοικος Ιαπωνίας, για να κάνει ορισμένες συναλλαγές με ιαπωνικά κρυπτονομίσματα ή τράπεζες.

Πολλοί Ιάπωνες ταμίες τραπεζών δεν είχαν ακούσει ποτέ για το αρμπιτράζ και έτσι δίσταζαν να διευκολύνουν τις συνεχόμενες μεταφορές ιαπωνικών γεν από ανταλλακτήρια crypto σε τράπεζες των ΗΠΑ -που σήμαιναν συναγερμό.

Ο Bankman-Fried ομολόγησε πως αισθανόταν σαν τον Σίσυφο, όπως προσπαθούσε να λύσει τα προβλήματα. Όταν τα κατάφερε, κέρδισε 20.000.000 δολάρια, πριν κλείσει ξανά η ‘κάνουλα’ στις αρχές του 2018 -χωρίς να καταλάβει ποτέ το λόγο.

Μάλλον δεν ήταν ο μόνος που έκανε αρμπιτράζ.

“Τι να την κάνεις την έκτη Porsche, αν έχεις πέντε;”

Έως το 2020 η εταιρία του τα πήγαινε αρκετά καλά, ωστόσο ο Bankman-Fried αισθανόταν απογοητευμένος από την έλλειψη ‘διχτιού ασφαλείας’ στα offshore ανταλλακτήρια. Ανέλαβε να γράψει τα ‘μπροσούρ’ για το πώς οι ανταλλαγές θα μπορούσαν να βελτιώσουν τις πρακτικές τους, ώστε να αποφύγουν τις ‘παιδικές ασθένειες’. Δεν τον άκουσε κανείς.

Είχε ήδη θέσει τις ενστάσεις του σε συνέδριο που έγινε το 2018 στο Μακάο, αναφέροντας περιπτώσεις που πελάτες έχασαν 25.000.000 δολάρια χωρίς να έχουν κάνει κάτι λάθος στα ανταλλακτήρια -πλήρωναν τα λάθη άλλων.

Πες, πες κάποιοι Ασιάτες πείστηκαν πως έχει τα δίκια του και ότι μπορεί να βοηθήσει. Έκλεισαν ραντεβού στο Χονγκ Κονγκ “νοίκιασα ένα χώρο σε WeWork και δεν έφυγα ποτέ από εκεί”.

Μαζί με τον Wang άρχισαν να φτιάχνουν πλατφόρμα ανταλλαγής όπως την ονειρεύονταν και δη σε ό,τι αφορούσε τον κίνδυνο και το περιθώριο κέρδους. Ήταν η εταιρία περιορισμένης ευθύνης FXT (Fu-Tures eXchange) που έκανε πρεμιέρα τον Απρίλιο του 2019.

Στον πρώτο χρόνο επωφελήθηκε ιδιαιτέρως από την επικερδή Αlmeda, που λειτουργούσε στο ίδιο διάστημα χωρίς τους βασικούς ‘παίκτες’ και σταδιακά άρχισε να χάνει τη δυναμική της.

Ήταν κάτι που ήξερε πως θα γίνει ο Bankman-Fried της ανοχής στον κίνδυνο -ως αποτέλεσμα της νοοτροπίας του αλτρουισμού.

Το concept αποτυπώθηκε από τη μητέρα του, Barbara ως εξής: “Αν κερδίζετε χρήματα για προσωπική χρήση, υπάρχει μια πολύ απότομη, φθίνουσα οριακή χρησιμότητα του εισοδήματος. Μετά την πέμπτη σας Porsche, χρειάζεστε πραγματικά μια έκτη;

Αν όμως, κερδίζετε χρήματα για να τα δώσετε σε φιλανθρωπικούς σκοπούς, δεν υπάρχει φθίνουσα οριακή χρησιμότητα των χρημάτων. Η τελευταία ζωή που σώζεις, αξίζει όσο και η πρώτη ζωή”.

Ήθελε να τους σώσει όλους και τελικά καταστράφηκε

Η συνεργασία της Almeda με την FXT δεν μπορούσε να κρατήσει για πάντα, για πολλούς διαφορετικούς λόγους (νομικούς και ηθικούς). Επρόκειτο όμως, για τόσο επικερδή σύμπραξη που ουδείς ήθελε να τη διαλύσει.

Η Alameda Research των 20 υπαλλήλων, έβγαζε έως και 1 εκατομμύριο δολάρια την ημέρα, για το μεγαλύτερο μέρος του 2020 μόνο μέσω της ‘καλλιέργεια απόδοσης’ που σχετίζεται με την αποκεντρωμένη χρηματοδότηση.

Οι δωρεές του -δισεκατομμυριούχου πια- Bankman-Fried σε φιλανθρωπικές οργανώσεις ανέρχονταν σε περίπου 35 εκατομμύρια δολάρια το μήνα -όπως είχε έναν στόχο στην πλάτη του, τον οποίον σημάδευαν οι ρυθμιστικές αρχές και όσοι δεν μπορούσαν να κάνουν ό,τι είχε κάνει εκείνος.

Η FTX έφτιαξε επίσης, ένα ίδρυμα που έχει διαθέσει περισσότερα από 11.000.000 σε φιλανθρωπικές οργανώσεις (Oxygen for India, Lighthouse Foundation, GiveDirectly -οργανισμός ανακούφισης από τη φτώχεια).

Fast forward στις 10/11 του 2022, ο Bankman-Fried έγινε ο άνθρωπος που έχασε σε μια ημέρα το μεγαλύτερο ποσοστό της περιουσίας του (15.000.000.000 δολ.). Ήταν το 94%.

Προηγήθηκε η κατάρρευση του FXT που το 2021 μετακόμισε στις Μπαχάμες -με τη ρυθμιστική αρχή κινητών αξιών της χώρας να ‘παγώνει’ τα περιουσιακά στοιχεία του ανθρώπου μας και να διορίζει εκκαθαριστή -αφού υπήρχαν στοιχεία για κακή διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων των πελατών της.

Ακολούθησε το μήνυμα του Bankman-Fried στους υπαλλήλους του: “Συγγνώμη. Ι f*** up”, όταν απέτυχε να βρει τα 8.000.000.000 δολάρια που λείπουν -και ανήκουν σε άλλους.

Η αρχή του τέλους ήταν όταν η BlockFi, πλατφόρμα δανεισμού ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων πάτησε ‘pause’ στις αναλήψεις των πελατών “γιατί δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε ως συνήθως, εξαιτίας της έλλειψης σαφήνειας σχετικά με την κατάσταση των FXT και Alameda”.

Σημείωση: μετά την κατάρρευση των κρυπτονομισμάτων φέτος, η FXT είχε σώσει την BlockFi με δάνειο 250.000.000 δολαρίων. Ο Bankman-Fried το έδωσε μολονότι είχε πως η πλατφόρμα συναλλαγών της FXT είχε ανεπαρκές υπόλοιπο εύκολα προσβάσιμων κεφαλαίων -ώστε να καλύψει τις απαιτήσεις των πελατών του.

Δάνεισε λεφτά που δεν είχε και σε άλλες δυο εταιρείες που κινδύνευαν και όταν όλα διαλύθηκαν, ομολόγησε πως “έκανα λάθη. Έπρεπε να έχω κάνει καλύτερα πράγματα και να επικοινωνήσω περισσότερα”.

Προσπάθησε να πουλήσει στον ‘αιώνιο εχθρό’ (Binance) “λόγω κρίσης ρευστότητας”, με τον οποίον ‘σφάζονταν’ για μήνες (έκανε ο ένας κακό στις δουλειές του άλλου). Δεν τελεσφόρησε, καθώς όπως δήλωσε η Binance “τα προβλήματα της εταιρείας είναι εκτός ελέγχου ή της ικανότητάς μας να βοηθήσουμε”.

Ο Bankman-Fried δεσμεύτηκε να δώσει στους πελάτες που επλήγησαν όσα χρήματα καταφέρει να βρει. Παρ’ όλα αυτά είναι πολλοί εκείνοι που λένε ότι δεν θα βρει σεντ.

Και -εάν πτωχεύσει το FXT- τη νύφη θα την πληρώσουν επενδυτές, startups που είχαν τα κεφάλαια τους στο FXT, η κοινότητα επιχειρηματικών κεφαλαίων, υποστηρικτές και άλλες επιχειρήσεις κρυπτονομισμάτων.

Οι ρυθμιστές που θα αναλάβουν την εκκαθάριση, θα δώσουν προτεραιότητα στα χρέη -με τους μη εξασφαλισμένους πιστωτές να είναι στο τέλος της ουράς όσων πρέπει να αποζημιωθούν. Και όλα αυτά γιατί δεν υπάρχει πρόγραμμα ανακούφισης, θεσπισμένο από την κυβέρνηση. Των Βερμούδων, όπου είναι η έδρα του FXT International που επλήγη.