Η ΜΑΡΙΑ ΔΕΝ ΧΡΩΣΤΑΕΙ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΣΕ ΚΑΝΕΝΑΝ

Ζούμε στη φανταστική εποχή που ενώ προκύπτουν διαρκώς λόγοι για να προχωρήσουμε στον επαναπροσδιορισμό μας ως κοινωνίας (να αντιληφθούμε πως δεν υπάρχει διαφορετικό, ανώτερο ή κατώτερο, αλλά μόνο άνθρωποι), γυρίσαμε αιώνες πίσω τη μέρα που έγινε ξεκάθαρο ότι η γυναίκα εξακολουθεί να θεωρείται ‘μηχανή αναπαραγωγής’.

Διαφορετικά, δύσκολα θα βλέπαμε ποτέ το σποτ που δημιουργήθηκε για να ενημερώσει επί του 1ου Συνεδρίου Γονιμότητας και Αναπαραγωγικής Αυτονομίας. Το περιεχόμενο του αμφισβητούσε πως μας ανήκει η κυριότητα της μήτρας μας -στη λογική του ποιες είμαστε εμείς, να αποφασίζουμε τι θέλουμε και τι μπορούμε. Απαιτούσε να θέσουμε εαυτούς προ των ευθυνών μας και να απολογηθούμε που δεν κάναμε το χρέος μας, προς την κοινωνία και το πατριαρχικό αφήγημα που μας θέλει να έχουμε ως προορισμός την αναπαραγωγή και ως φύση τη μητρότητα.

Θα μπορούσαμε να ‘παίξουμε’ το ‘βρες το λάθος’, μιλώντας με καθ’ ύλην αρμοδίους. Προτιμήσαμε να κάνουμε κάτι άλλο: να ζητήσουμε από τη Μαρία να αφηγηθεί την ιστορία της. Είναι μια γυναίκα που έχασε τον εαυτό της (λίγο έλειψε να χάσει και την υγεία της) όπως είχε μπει σε μια ατέρμονη και επώδυνη διαδικασία να ικανοποιήσει όσα ήθελαν οι άλλοι από εκείνη. Χωρίς να έχει βρει το χρόνο -ή το χώρο- να σκεφτεί και να αποφασίσει τι θέλει η ίδια. Για τον εαυτό της.

“Ένιωθα πως με είχαν βάλει μπροστά σε εκτελεστικό απόσπασμα”

Η 45χρονη -σήμερα- γυναίκα είχε αφηγηθεί στο NEWS 24/7 τα μύρια όσα είχε περάσει, όπως προσπαθούσε να αποκτήσει παιδί με εξωσωματική γονιμοποίηση στα 38 της “χωρίς να είμαι πολύ σίγουρη αν ότι ήθελα να κάνω παιδί ήταν δική μου επιθυμία ή επιθυμία που μου δημιούργησε η κοινωνία ή ακόμα και οι γονείς μου”. Είχε προτείνει στις γυναίκες που “ενδεχομένως να βρίσκονται στη θέση μου” πριν μπουν στην όποια διαδικασία να αναζητήσουν τη βοήθεια ειδικού “ώστε να καταλάβουν αν όντως οι ίδιες θέλουν παιδί ή αν είναι πιεσμένες από τα ‘θέλω’ και τα ‘πρέπει’ της κοινωνίας και των δικών τους ανθρώπων“.

Είχε εξηγήσει και πως “εκτός και αν υπάρχει τρανταχτή απόδειξη πως το σπέρμα του άνδρα είναι ασθενές (η εξέταση DFI είναι η πιο κατατοπιστική -αλλά δεν γίνεται από όλους), όλη την ευθύνη την παίρνει η γυναίκα. Χωρίς απαραίτητα να της αναλογεί. Υπάρχουν ουκ ολίγες άλλες περιπτώσεις, για τις οποίες δεν ενημερώνουν οι ειδικοί. Παρ’ όλα αυτά, πάντα άκουγα ‘μπορεί το πρόβλημα να οφείλεται στο ωάριο. Ποτέ δεν τέθηκε θέμα για το σπέρμα του συντρόφου μου”.

Δεν υπάρχει ακόμα εξέταση που να ελέγξει εάν ένα ωάριο είναι καλό ή όχι. Με το που θα επιχειρήσεις να επέμβεις, το καταστρέφεις. Αυτή είναι η βασική διαφορά με τον έλεγχο του σπέρματος -σε πρώτη φάση. Εν τω μεταξύ, αν ο άνδρας έχει στύση δεν σημαίνει πως έχει και καλή ποιότητα σπέρματος.

Ενόσω κακοποιούσε τον εαυτό της και το σώμα της (“δεν το άφησα να ξεκουραστεί, από τη μια εξωσωματική στην άλλη. Μιλούσαν όλοι για την ηλικία μου. Ένιωθα λες και με είχαν βάλει μπροστά σε εκτελεστικό απόσπασμα. Κάποιος γιατρός μου είπε ‘τώρα θυμήθηκες να κάνεις παιδί;‘”) και είχε δυο αποβολές (“δεν πήρα το χρόνο να θρηνήσω τις απώλειες, δεν συζητήσαμε ποτέ με τον σύντροφο μου για αυτές -δεν με άφηνε καν να κλάψω. Άκουγα μόνο ‘δεν πρέπει να χάσουμε χρόνο”), άκουσε τον άνδρα της να της λέει ότι δεν άντεχε άλλο (“δεν ήθελε άλλο άγχος. Ήθελε να γίνει πατέρας και να έχει το παιδί το δικό του DNA -όπως μου είπε, είχε κουραστεί. Δικαίωμα του. Εν τούτοις, δεν είμαι σίγουρη ότι κατάλαβε τι είχα περάσει. Εγώ έκανα τις ενέσεις και πρηζόμουν, πονούσα, έκλαιγα και γελούσα στο ίδιο δεκάλεπτο, μου έπεφταν τα μαλλιά, έπαιρνα κιλά, είχα εφιάλτες το βράδυ -όλα αυτά από τις ορμόνες- και ήθελα να πεθάνω όταν άκουγα ‘δεν υπάρχει υγιές έμβρυο’, γιατί αισθανόμουν η υπεύθυνη”).

Μετά το χωρισμό της, πήρε το χρόνο της για να διαχειριστεί όλες τις απώλειες και τους λόγους που είχε υποβάλει τον εαυτό της σε κίνδυνο (“εφόρου ζωής πρέπει να με εξετάζει -ανά τακτά χρονικά διαστήματα- μαστολόγος, ενώ είναι επιβεβλημένες οι τακτικές γυναικολογικές εξετάσεις“). Θα έχετε υπ’ όψιν σας πως έχει γίνει αντικείμενο ουκ ολίγων ερευνών η σχέση των φαρμάκων γονιμότητας με την αύξηση ρίσκου για καρκίνο στο στήθος. Η πιο πρόσφατη έρευνα είναι και η μεγαλύτερη που έχει γίνει για το αντικείμενο. Την έκανε το King’s College του Λονδίνου. Είχε ως δείγμα 1.800.000 γυναίκες που παρακολουθούνταν για 27 χρόνια. Τα συμπεράσματα δημοσιεύτηκαν στις 21/6. Βάσει αυτών, τα συγκεκριμένα φάρμακα δεν φαίνεται να αυξάνουν το ρίσκο. Προφανώς και το φαινόμενο θα συνεχίσει να μελετάται.

Σε κάθε περίπτωση, πέραν όσων δημιούργησε στο σώμα και τη ψυχή της, η Μαρία πλήρωσε κοντά στις 10.000 ευρώ για τις εξωσωματικές (“δηλαδή τις ορμόνες που παίρνεις -ένα κουτί που χρησιμοποιείς δυο φορές, κοστίζει 800 ευρώ και δεν ξέρεις πόσα μιλιγκράμ θα χρειαστείς“) , με το κράτος να μην καλύπτει κάτι “καθώς είναι κάτι που κάνει, αφότου αποδειχθεί πως εκατό τοις εκατό η γυναίκα και ο άνδρας δεν μπορούν να κάνουν παιδί. Αυτό είναι κάτι πολύ δύσκολο. Υπάρχει βέβαια, εναλλακτική”.

Όπως λέει, η άλλη option τεντώνει τα όρια της νομιμότητας και αφορά γιατρούς που πιστοποιούν αυτά που θέλει το κράτος -χωρίς να υπάρχουν αποδείξεις. Ειρήσθω εν παρόδω, σε άλλα κράτη το κράτος επιδοτεί έως και τρεις εξωσωματικές, εφόσον ένα από τα δυο μέλη του ζευγαριού έχει πιστοποιημένο πρόβλημα γονιμότητας -όχι όσο ακραία το ζητούν στην Ελλάδα.

Η κατάψυξη -που τελικά δεν είναι ‘μαξιλαράκι’ και μπορεί να γίνει χωρίς ορμόνες

Πριν τη συμπλήρωση ενός χρόνου από το χωρισμό της -και το τέλος μιας μεγάλης και επίπονης ιστορίας-, αποφάσισε πως θα προχωρούσε σε κατάψυξη ωαρίων “για να μην έχω ανάγκη κανέναν. Το θέμα ήταν κυρίως δικό μου. Ψυχολογικό. Δεν σκεφτόμουν πια πως έπρεπε να κάνω παιδί, αλλά ότι έπρεπε να κάνω την κατάψυξη, για να νιώσω καλύτερα. Πιο ασφαλής. Ήταν κάτι που είχα αποφασίσει να κάνω εγώ -δεν μου το επέβαλε κάποιος. Δεν ήξερα αν θέλω να γίνω μητέρα. Ήμουν όμως, βέβαιη πως έχω ανάγκη αυτό το ‘μαξιλαράκι'”.

Σήμερα ξέρει ότι “η κατάψυξη δεν είναι ‘μαξιλαράκι’, καθώς είναι υπαρκτό το ενδεχόμενο να καταστραφούν, όταν επιχειρηθεί η μεταφορά”. Ξέρει και ότι “από μια ηλικία και μετά και ανάλογα με τις καταπονήσεις του οργανισμού μας, το θέμα δεν είναι να μείνεις έγκυος και να κάνεις παιδί, αλλά αν θα ζήσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή μετά για να χαρείς το παιδί σου”.

Είχε ρωτήσει για τη σχετική διαδικασία, από όταν ήταν 33. Ο γυναικολόγος της, της είχε πει τότε πως ‘δεν χρειάζεται να μπεις σε αυτήν την ταλαιπωρία. Θα βρεις κάποιον. Μην βιάζεσαι’. “Δεν μου είχε πει πως όταν είσαι μικρή σε ηλικία, η κατάψυξη γίνεται πιο απλά. Δεν κάνεις ενέσεις με ορμόνες. Η λήψη γίνεται σε φυσικό κύκλο. Πας κάθε μήνα, σε 2-3 μήνες, με το ωάριο σου, σε φυσικό κύκλο και τέλος“. Σε μεγαλύτερες ηλικίες δεν υπάρχει αυτή η εναλλακτική.

Στην πρώτη απόπειρα “αισθάνθηκα πως με κοροϊδεύουν. Ο γιατρός μου είχε πει ότι θα πρέπει να κάνουμε υστεροσκόπηση. Είναι εξέταση που ελέγχει το εσωτερικό της μήτρας και κοστίζει 1000 ευρώ. Ευτυχώς που είχα γίνει επιφυλακτική και ρώτησα και άλλους γιατρούς. Μου εξήγησαν πως η υστεροσκόπηση γίνεται όταν πας να μεταφέρεις έμβρυα”.

Δεν ξέρω αν κατάλαβες, αλλά είχα πάει σε έναν επιστήμονα, είχα ξεδιπλώσει και πάλι τον πόνο μου, με κλάματα -γιατί σε ρωτούν το λόγο που τους επισκέπτεσαι- και εκείνος θα με έβαζε να κάνω περιττή εξέταση, μόνο και μόνο για τα χρήματα. Ενώ του είχα πει πως είμαι μόνη, ότι έχω αυτά τα λίγα χρήματα και θέλω να διατηρήσω ζωντανή την ελπίδα να γίνω μητέρα.

Ακολούθησε προσωπική έρευνα. Αυτή κατέληξε στο κέντρο εξωσωματικής, το οποίο εμπιστεύτηκε “όταν πια ήμουν 41”. Από τις πρώτες ερωτήσεις που της είχαν κάνει ήταν αν έχει ‘λυθεί’ ο γάμος. “Αν δεν έχει λυθεί τα ωάρια που βγάζουν οι γυναίκες, ανήκουν και στους δύο”.

Η διαδικασία που ακολουθείται είναι ίδια με εκείνη της εξωσωματικής: αφορά αφορά τη διέγερση ωοθηκών, με τη χορήγηση ορμονών.”Όταν το ‘σύστημα’ της γυναίκας λειτουργεί κανονικά -δηλαδή σε φυσικό κύκλο- κάθε μήνα ‘κατεβάζει’ ένα ώριμο, προς γονιμοποίηση, ωάριο. Με τις ορμόνες, αντί να ωριμάσει ένα ωάριο, ανάλογα με την ηλικία σου και τι θα σου χορηγήσουν, ωριμάζουν πολλά περισσότερα. Στις εξωσωματικές, ακολουθεί η μείξη με το σπέρμα του άνδρα στο εργαστήριο. Στις καταψύξεις, της αφαίρεσης των ωαρίων ακολουθεί η ψύξη”.

Οι συνέπειες από τη ‘βόμβα’ με τις ορμόνες που δέχεται ο οργανισμός, είναι οι ίδιες. “Είχα ζητήσει από την αρχή να μη μου δώσουν πολλές, γιατί είχα ήδη πάρει μεγάλη ποσότητα. Για να καταλάβεις όμως, τι γίνεται έχω ακούσει περίπτωση που γυναίκα είχε 50 ωάρια σε 12 μέρες. Δεν ξέρω αν έχεις δει, αλλά τελευταία τα κέντρα γονιμοποίησης διαφημίζουν στα social media πως ακολουθούν mild πλάνα. Ότι δίνουν λίγες ορμόνες. Εμένα μου είχαν πει πως δεν επηρεάζεται η υγεία μου, όποια και αν είναι η ποσότητα.

Στα θετικά είναι ότι σε παρακολουθούν συνέχεια. Κάνεις τις ενέσεις τη δεύτερη μέρα της έμμηνου ρύσεως και κάθε δυο μέρες πας για υπέρηχο -για να δουν πόσα ωάρια σχηματίζονται. Σε 6 μέρες είχα 15 ωάρια, για να καταλάβεις τα νούμερα που προκύπτουν και την ‘έκρηξη’ ορμονών που γίνεται στο σώμα της γυναίκας. Πρήζονται τα άκρα σου και το στήθος σου -όπου πονάς πάρα πολύ. Στις 12 μέρες πας στο γιατρό και κάνεις την ωοληψία. Δηλαδή, κάνουν μικρές τρυπίτσες στις ωοθήκες για να πάρουν τα ωάρια” και είναι όσο επώδυνο φαντάζεστε, όταν περάσει η μερική αναισθησία. “Σιγά, σιγά επανέρχεσαι”.

Το κόστος της κατάψυξης ήταν “κοντά στα 4.000 ευρώ. Συμπεριλαμβάνονται τα φάρμακα (οι ορμόνες) και ό,τι περιλαμβάνει η διαδικασία”. Αυτό που προτείνει “στις νεαρές κοπέλες που βλέπω πως αγχώνονται, γιατί περνούν τα χρόνια και δεν βρίσκουν σύντροφο, είναι να μελετήσουν το ενδεχόμενο κατάψυξης σε φυσικό κύκλο. Που δεν περιλαμβάνει τη λήψη ορμονών. Η γυναίκα πηγαίνει μια φορά το τρίμηνο και ‘δίνει’ το ωάριο της. Μπορεί να το κάνει και σε βάθος χρόνων.

Αν θέλει να βοηθήσει το κράτος την υπογονιμότητα, μια λύση είναι να καλύψει το έξοδο της ωοληψίας -η δική μου είχε στοιχίσει 2.000 ευρώ. Και να καλύψει και την κατάψυξη σπέρματος, καθώς πρόσφατες έρευνες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και στους νέους άνδρες.

Μετά τη ψύξη, βάσει των συμφωνηθέντων έπρεπε να δώσει 300 ευρώ για τον πρώτο χρόνο της παραμονής του υλικού της στο κέντρο και από το δεύτερο χρόνο και μετά το κόστος είναι στα 200 ευρώ. “Η τιμή εξαρτάται από τον αριθμό των ωαρίων που έχεις αποφασίσει να καταψύξεις. Εγώ ‘έβγαλα’ 14 και τα ώριμα (που μόνο οι ειδικοί ξέρουν ακριβή νούμερα και την αλήθεια -εσύ απλά τους εμπιστεύεσαι) ήταν 9“. Αν μ,α μέρα αποφασίσει πως δεν χρειάζεται αυτά τα ωάρια, τι πρέπει να κάνει; “Τώρα θα μπω σε αυτήν τη διαδικασία. Φαντάζομαι πως υπάρχει πρωτόκολλο”. Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζει πως όντως είναι τα δικά της ωάρια αυτά που καταστρέφονται. Ή αν τελικά, θα καταστραφούν. Δεν σου είπα όμως, γιατί δεν θέλει να ‘κρατήσει’ τα ωάρια: αποφάσισε να προσπαθήσει να υιοθετήσει ένα παιδί.

Η υιοθεσία που δεν είναι πια ουτοπία

“Να σου πω ότι έκανα την αίτηση για υιοθεσία, στις αρχές του 2020. Τότε πήγα στη δικηγόρο και είπα πως θέλω να κινήσω διαδικασίες. Το επεξεργαζόμουν καιρό πριν. Είχα αρχίσει τη σχετική αναζήτηση, μετά το χωρισμό μου. Δεν υπήρχε όμως, ακόμα το νομικό πλαίσιο και η πλατφόρμα που έγινε το 2019. Ήταν κάτι που είχε υποσχεθεί η προηγούμενη κυβέρνηση πως θα το κάνει, το είχα ακούσει και το περίμενα. Μέχρι το 2019 όποιος ήθελε να υιοθετήσει ένα παιδί, έκανε αίτηση σε κάθε ένα από τα ιδρύματα που υπάρχουν.

Το 2019 δημιουργήθηκε μια αρχή που συγκέντρωσε όλα τα ιδρύματα στην πλατφόρμα. Από ό,τι έχω ακούσει είναι 82 στην Ελλάδα -δημόσια, ιδιωτικά και εκκλησιαστικά. Ο μεγάλος τους αγώνας ήταν να δώσουν όλα τα ιδρύματα τους φακέλους των παιδιών. Εκεί υπήρξαν πολλές δυσκολίες, καθώς πολλά ιδιωτικά δεν έδιναν. Χρειαζόταν να δημιουργηθεί νομικό πλαίσιο που να τα υποχρεώνει να δώσουν τους φακέλους”. Γιατί δεν έδιναν;

Οι ‘άλλου τύπου υιοθεσίες’

“Από αυτά που έχω ψάξει και διαβάσει, έχω καταλάβει -χωρίς να είμαι απόλυτα σίγουρη- πως υπήρχε ιδιοτέλεια. Από κάπου έπαιρναν χορηγίες. Επίσης, αν μειώνονταν τα παιδιά που φιλοξενούνταν σε αυτά, θα χάνονταν δουλειές. Η δικηγόρος που έχει αναλάβει την υπόθεση μου, μου έχει πει πως υπάρχουν και στοιχεία που δείχνουν πως γίνονταν υιοθεσίες ‘κάτω από το τραπέζι’. Κατά καιρούς την είχαν πλησιάσει διάφοροι για να τη ρωτήσουν αν ενδιαφέρεται να συνεργαστεί ‘με άλλου τύπου υιοθεσίες’, χωρίς να διευκρινίσουν περαιτέρω”.

Η Μαρία ήξερε πως αν ήθελε να πάρει παιδί ‘κάτω από το τραπέζι’ μπορούσε. “Ήθελα όμως, να το πάω τυπικά και νόμιμα. Για αυτό και από το 2017 δεν έκανα κίνηση. Ήξερα πως υπάρχουν πολλές υποθέσεις εν αναμονή, καθώς υπήρχαν αρκετά αιτήματα και πολύ λίγοι κοινωνικοί λειτουργοί να τις διαχειριστούν. Όλο αυτό δεν λειτουργούσε. Είχα αναζητήσει τη διακρατική υιοθεσία. Ήταν η περίοδος που για κάποιο λόγο -δεν θυμάμαι ποιον- η Αιθιοπία είχε σταματήσει να δίνει παιδιά. Επίσης, χρειαζόσουν κι εκεί πάρα πολλά χρήματα, για αιτήσεις και ταξίδια. Τότε δεν τα είχα, οπότε δεν προχώρησα”.

Επανήλθε όταν άλλαξε ο νόμος. “Ακόμα θυμάμαι τη Θεανώ Φωτίου να λέει σε συνεντεύξεις ‘καταφέραμε και ανοίξαμε αυτήν την πλατφόρμα. Στόχος μας είναι να μην υπάρχει κανένα παιδί σε ίδρυμα’. Περίμενα λίγο έως ότου βγουν τα ΦΕΚ, να δω τις διαδικασίες και μετά μίλησα με τη δικηγόρο μου. Μου σύστησε λίγη ακόμα υπομονή έως ότου ‘ανέβει’ η πλατφόρμα”.

Την πλατφόρμα θα τη βρεις, αν αναζητήσεις στο Google το anynet.gr “Είναι από το αναδοχή και υιοθεσία. Εκεί κάνεις την αρχική αίτηση. Είναι άλλη για την υιοθεσία και άλλη για την αναδοχή”. Και είναι δωρεάν.

Αίτηση υιοθεσίας μπορούν να κάνουν μονογονεϊκές και ετεροφυλοφιλικές οικογένειες. Στις μονογονεϊκές οικογένειες, δεν παίζει ρόλο τι κάνεις στο κρεβάτι σου. “Επειδή στην Ελλάδα δεν είναι νόμιμος ο γάμος μεταξύ ομοφυλόφιλων. Όπως και κάθε άλλο ζευγάρι που δεν έχει παντρευτεί, αν έχει κάνει σύμφωνο συμβίωσης μπορεί να κάνει αίτηση για αναδοχή”.

Συγκεντρώνεις τα έγγραφα που χρειάζονται “είναι πολύ ξεκάθαρα τα πάντα”, κάνεις κάποιες εξετάσεις “για αφροδισιακά, υγείας και ψυχιατρική εκτίμηση, όλα σε γιατρούς του δημοσίου” και είσαι έτοιμος να καταθέσεις την αίτηση. ”Αφού γίνει αυτό, παίρνεις αριθμό πρωτοκόλλου -σου αποστέλλεται με email. Το πρόβλημα είναι το διάστημα που χρειάζεται από όταν πάρεις αριθμό πρωτοκόλλου έως ότου ανατεθεί η αίτηση σου σε κάποιο κοινωνικό λειτουργό, γιατί είναι πολύ λίγοι. Αυτό που κατάφερε ο νόμος είναι ότι δεν βάζει τους κοινωνικούς λειτουργούς των ιδρυμάτων να αναλάβουν τη διαδικασία, αλλά από περιφέρειες -ορίζονται ανάλογα με το πού κατοικοεδρεύεις. Έτσι υπάρχει ο κοινωνικός λειτουργός που εκπροσωπεί το θετό υποψήφιο γονέα και, όταν έλθει το ‘ταίριασμα’ (θα εξηγήσω στη συνέχεια τι είναι αυτό), υπάρχει εκείνος που εκπροσωπεί το παιδί”.

“Η κοινωνική έρευνα δεν έχει σχέση με την κοινωνική λειτουργό που είδαμε στις ‘Άγριες Μέλισσες’”

Την υπόθεση της Μαρίας ανέλαβε μέλος της Περιφέρειας Αττικής. “Με ενημέρωσε η ίδια, δια τηλεφώνου που έγινε έξι μήνες, αφότου είχα πάρει αριθμό πρωτοκόλλου. Στο μεσοδιάστημα, μπορούσα να δω στην πλατφόρμα πως ακόμα αναζητείται ο κοινωνικός λειτουργός για την αίτηση μου. Για αυτά που είχα ακούσει να συμβαίνουν προ πλατφόρμας -περνούσε και διετία-, η υπόθεση μου ανατέθηκε σε κοινωνική λειτουργό πολύ νωρίς. Ήμασταν εν μέσω lockdown όταν μου τηλεφώνησε και με ενημέρωσε πως έχει αναλάβει την αξιολόγηση και την έρευνα μου (η διαδικασία δεν έχει την παραμικρή σχέση με την κοινωνική λειτουργό στις ‘Άγριες Μέλισσες’). Μου ζήτησε ένα μήνα για να ‘κλείσει’ κάποιες υποθέσεις που ήταν ήδη σε εξέλιξη, μέχρι να αρχίσουμε να βρισκόμαστε για τις συνεδρίες”.

Η πρώτη συνάντηση έγινε έπειτα από ενάμιση μήνα. “Από την πρώτη επαφή μου είπε πως βάσει νόμου, οι κοινωνικοί λειτουργοί οφείλουν μέσα σε έξι μήνες, από τη στιγμή που θα τους ανατεθεί μια αίτηση, να έχουν ‘κλείσει’ την έρευνα”. Τι περιλαμβάνει αυτή; “Δεν γίνονται ανακρίσεις. Ούτε κοιτούν κάτω από τα χαλιά. Θα έλθουν να δουν το σπίτι σου, ώστε να διαπιστώσουν αν μπορείς να παρέχεις στο παιδί τα δέοντα, θα συζητήσουν με τους δικούς σου -αν θέλουν και μπορούν-, ώστε να δουν το ευρύτερο οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον του ανθρώπου που έχει κάνει την αίτηση. Βλέπεις, το σύστημα λειτουργεί εκατό τοις εκατό παιδοκεντρικά. Τους ενδιαφέρει αποκλειστικά, το καλό του παιδιού”.

Τι είναι λοιπόν, η κοινωνική έρευνα; “Στις συνεδρίες που κάνεις με την κοινωνική λειτουργό, συζητάς για ό,τι σε αφορά. Για την ιστορία σου, όσα έχεις κάνει, που έχεις μεγαλώσει, πώς, τις προσδοκίες σου, πώς σκέφτεσαι την υιοθεσία. Ό,τι μπορεί να συνθέσει ένα πλήρες προφίλ. Τις μίλησα για τις εξωσωματικές, όσα ακολούθησαν. Με συνεχάρη γιατί έβαλα τα όρια μου και δεν είχα προχωρήσει σε παραπάνω εξωσωματικές. Είχε υπ’ όψιν της γυναίκες που είχαν κάνει 10 και πλέον εξωσωματικές. Μου είπε επίσης, πως είχα πράξει ορθώς που άφησα το χρόνο να περάσει, καθώς είχα τη δυνατότητα να διαχειριστώ το πένθος μου.

Μου εξήγησε ότι ‘το εγκαταλελειμμένο παιδί πάντα πενθεί, γιατί έχει μνήμες. Ως εκ τούτου, οφείλω να έχω περάσει το δικό μου πένθος, για να καταλάβω αυτό του παιδιού και να το βοηθήσω να το ξεπεράσει.

“Αυτό μου είχε δώσει δύναμη. Στις συνεδρίες -που δεν ήταν εύκολες- κατά τη διάρκεια των οποίων μιλούσαμε για εμένα, η κοινωνική λειτουργός μου παρουσίασε όλα τα γκρι σενάρια. Τα χειρότερα που μπορούν να συμβούν. Αυτό ήταν κάτι που τουλάχιστον για εμένα, λειτούργησε πολύ καλά. Ήταν ό,τι χρειαζόμουν”. Έχω και παράδειγμα.

“Πώς θα αντιδρούσες αν έμπαινες σπίτι και έβλεπες την τηλεόραση στο πάτωμα και σκισμένους τους καναπέδες;”

“Μου είχε αναφέρει ένα ‘ταίριασμα’ που είχε πάει πολύ καλά στο ίδρυμα. Μου εξήγησε πως αν εμείς που θέλουμε να υιοθετήσουμε έχουμε μια φορά άγχος, τα παιδιά στα ιδρύματα έχουν 150.000 φορές περισσότερο. Συνήθως δε, πλασάρουν τον καλύτερο τους εαυτό γιατί θέλουν πάρα πολύ να φύγουν από το ίδρυμα. Μετά στο πρώτο διάστημα στο σπίτι όλα είναι υπέροχα και συνήθως στους δυο μήνες αρχίζει το τσεκάρισμα αντοχής από το παιδί: προκαλεί τον γονέα να αποδείξει πως το θέλει, γιατί έχει περάσει εγκατάλειψη, ενδεχομένως και απόρριψη, φοβίες. Έχει μεγαλώσει σε ίδρυμα και δεν έχει μάθει να υπάρχει σε ένα σπίτι που το εξιδανικεύει -πιστεύει πως δεν υπάρχουν κανόνες ή υποχρεώσεις.

Η κοινωνική λειτουργός με ρώτησε πώς θα αντιδρούσα αν έμπαινα μια μέρα στο σπίτι και το παιδί είχε πετάξει την τηλεόραση στο πάτωμα και είχε σκίσει τους καναπέδες. Ή αν φώναζε στο δρόμο ή αν χτυπούσε παιδάκια στο σχολείο. Ομολογώ ότι είχα τρομάξει όταν είχα ακούσει αυτά τα σενάρια. Μου έλεγε πως υπάρχουν και οι πολύ καλές στιγμές και της είχα ζητήσει να συνεχίσει να μου μιλάει για τα πιο δύσκολα.

Μέσω των συνεδριών, οι κοινωνικοί λειτουργοί μιλούν μαζί σου για όσα μπορεί να έχει περάσει ήδη το παιδί. Για αρχή, όταν μπαίνει στο ίδρυμα καθυστερεί η ψυχοσυναισθηματική του ανάπτυξη. Βιολογικά είναι 6 χρονών, αλλά ψυχολογικά και σωματικά είναι 4. Θέλει πολλή προσπάθεια και υποστήριξη για να το βοηθήσεις. Υπάρχουν παιδιά που παρουσιάζουν π.χ πρόβλημα λόγου στα ιδρύματα. Λίγο καιρό αφού τοποθετηθούν σε θετούς γονείς αρχίζουν να μιλάνε. Η αγάπη και το σταθερό περιβαλλον τα βοηθάει.

“Έρχεσαι σε κόντρα με τον εαυτό σου”

“Οι ειδικοί σε προετοιμάζουν για όλα. Για να κατανοήσεις πως πίσω από κάθε ακραία αντίδραση υπάρχει ένας λόγος. Σε εκπαιδεύουν για να μπορείς να καταλάβεις και να διαχειριστείς τα πάντα, προς όφελος του παιδιού. Επαναλαμβάνουν τακτικά την ερώτηση ‘για ποιον θες να υιοθετήσεις ένα παιδί; Εσένα και την κοινωνία; Το παιδί; Εσένα και το παιδί;’. Έρχεσαι σε κόντρα με τον εαυτό σου στην κοινωνική έρευνα”, στο πλαίσιο της οποίας ο κοινωνικός λειτουργός καταλαβαίνει μέχρι πού φτάνουν τα όρια του κάθε ενδιαφερομένου.

“Η μεγάλη πρόκληση είναι να αισθανθεί το παιδί ασφάλεια, πως δεν θα το εγκαταλείψεις κι εσύ. Είναι υψίστης σημασίας να μην περιμένεις πως το παιδί θα εκφράσει όσα νιώθει με λέξεις. Το πιθανότερο είναι πως θα το κάνει με πράξεις. Είναι δική μας δουλειά να του μάθουμε να αναγνωρίζει τα συναισθήματα που νιώθει και να μη φοβάται να τα πει”.

Θυμήθηκε μια ερώτηση που όταν την άκουσε ξέσπασε σε κλάματα. “Εκείνο το πρωί που μου είχε πει ‘πες μου μέχρι ποιο βαθμό κακοποίησης μπορείς να αντέξεις’. Μου εξήγησε πως τα περισσότερα παιδιά μέσα στα ιδρύματα είναι κακοποιημένα -σωματικά και ψυχικά, ίσως και σεξουαλικά. Στα καλά στελεχωμένα ιδρύματα (τα δημόσια) υπάρχουν κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχίατροι και ψυχολόγοι και έχουν καταφέρει να καταγράψουν τι έχει γίνει στο παιδί. Αν είναι σε μη καλά στελεχωμένο ίδρυμα, δεν ξέρεις τίποτα για αυτό”. Τι είχε όμως, απαντήσει για το επίπεδο της κακοποίησης που μπορεί να διαχειριστεί. “Είχα πει πως θεωρώ ότι μπορώ να τα καταφέρω όλα, εννοείται σε συνεργασία με παιδοψυχολόγο, πλην της σεξουαλικής κακοποίησης. Με ρώτησε να πω το ‘γιατί’. Έβαλα τα κλάματα, γιατί μπήκα στη θέση του παιδιού. Η ειδικός μου εξήγησε πως είναι καλό ότι έχω ενσυναίσθηση -είναι κάτι που ζητούν από τους γονείς. Υπήρχε και ένα ‘αλλά’: έπρεπε να κάνω το επόμενο βήμα”. Ποιο είναι αυτό; “Να μάθω να διαχειρίζομαι τα συναισθήματα μου, γιατί θα έχω γονεϊκό ρόλο”.

“Πες την αλήθεια, εσύ με γέννησες”

Το βασικό πρόβλημα που υπήρχε στο παρελθόν, κυρίως με τις υιοθεσίες μετά τον πόλεμο “όταν έπαιρναν τα παιδιά σε μικρή ηλικία” ήταν πως δεν τους έλεγαν ότι είναι υιοθετημένα “και όταν το ανακάλυπταν γκρεμιζόταν ο κόσμος τους. Αυτές είναι οι παλαιάς κοπής υιοθεσίες”. Στη σύγχρονη εποχή “οφείλεις να σεβαστείς το βιολογικό γονέα του παιδιού και την ταυτότητα του παιδιού. Αυτό που έχω δηλώσει πως θέλω να γίνει είναι όταν το παιδί φτάσει στα 18, να έχει πλήρη πρόσβαση στο ποιος είναι ο βιολογικός του γονέας”. Μπορείς να ζητήσεις να μην έχει; “Αυτό είναι ανήθικο”. Στις συνεδρίες έχει διευκρινιστεί η ανάγκη να ξέρει το παιδί την αλήθεια “όπως και ότι δεν είναι όλες οι ιστορίες για να τις λέμε στα παιδιά, ειδικά στις μικρές ηλικίες”.

Η κοινωνική λειτουργός της εξήγησε πως θα έλθει μια μέρα που θα τη ρωτήσει το παιδί να του πει το λόγο που το εγκατέλειψε η βιολογική του μητέρα. Ή θα πουν ‘έλα πες την αλήθεια, εσύ με γέννησες’.

“Οι απορίες αυτές είναι ενδεικτικές της μεγάλης ανάγκης που έχει, να ‘κλείσει’ το κενό της ταυτότητας του. Συνήθως έπεται της προσαρμογής που διαφέρει από παιδί σε παιδί, άρα δεν ξέρεις πότε θα ακούσεις την ερώτηση. Σίγουρα θα είναι σε ανύποπτο χρόνο. Σίγουρα θα σε αιφνιδιάσει με ερωτήσεις που δεν θα είναι ευχάριστες. Αν αντιδράσεις σπασμωδικά, ‘κόβεις’ την επικοινωνία μαζί του και το κάνεις να φοβάται να σου μιλήσει -αυτό ισχύει σε βιολογικό και θετό παιδί, έτσι;”. Κάνεις το παιδί να θέλει να σε προστατέψει “αλλά δεν είναι αυτός ο ρόλος του. Και πρέπει να το καταλάβεις, ώστε να το σταματήσεις. Οφείλω να πω ότι μετά τη συγκεκριμένη επισήμανση, έκλαιγα τρεις ώρες” ενθυμούμενη τη δική της παιδική ηλικία και τα ‘μη μου λες τέτοια, θα με πεθάνεις’ της δικής της μητέρας, σε ό,τι ήταν αντίθετο με τα ‘θέλω’ της.

“Μας μαθαίνουν όταν αιφνιδιαζόμαστε, να ελέγχουμε τις αντιδράσεις μας, ώστε να απαντάμε ψύχραιμα ‘δεν ξέρω να σου απαντήσω αυτήν την στιγμή. Σου υπόσχομαι θα το κοιτάξω, θα ψάξω και θα σου απαντήσω’. Δημιουργείς μια συνθήκη και μετά όντως, ψάχνεις, βρίσκεις και λες. Του εξηγείς πως άκουσα τι είπες και θα γυρίσω με απαντήσεις. Πριν τις δώσουμε, οφείλουμε να μιλήσουμε με τις κοινωνικές υπηρεσίες για το πώς θα μεταφέρουμε στο παιδί μια ιστορία που δεν είναι ευχάριστη”.

“Δεν λες σε κανέναν πως το παιδί είναι υιοθετημένο”

Στις συνεδρίες μαθαίνεις να μην αμφισβητείς την ύπαρξη σου, αν το παιδί αποκαλέσει μαμά τη γυναίκα που το έφερε στον κόσμο, στις συζητήσεις σας. “Δεν σημαίνει πως αναιρεί το δικό μας ρόλο. Είναι μια ανάγκη όμως, που έχει να μάθει την ταυτότητα του. Ένα μεγάλο στοίχημα, που θέλει πολλή προετοιμασία για όλους όσοι ενδιαφέρονται να γίνουν θετοί γονείς, είναι να είναι βέβαιοι πως μπορούν να ανταπεξέλθουν σε ό,τι και αν συμβεί. Ότι είμαστε υπόλογοι. Και το ‘δεν το θέλω πάρ’ το πίσω’ δεν είναι option”. Οι κοινωνικοί λειτουργοί εξηγούν πως οι ‘επιστροφές’ ακούγονται εγκληματικές, εν τούτοις σώζουν το παιδί από περαιτέρω κακουχίες.

Ήλθε η ώρα για άλλη μια προσομοίωση που έζησε η Μαρία: αυτή της αναμονής του παιδιού έξω από το σχολείο, παρέα με άλλους γονείς. “Με έβαλε να περιμένω το παιδί, έξω από το σχολείο με τους υπόλοιπους γονείς και κηδεμόνες. ‘Θα βλέπουν μόνο εσένα. Θα σε ρωτήσουν ‘ο μπαμπάς;’ Τι θα απαντήσεις;’. Θα πω ότι είμαι μόνη. ‘Θα σε ρωτήσουν: πώς το κάνατε;’. Θα απαντήσω πως είναι υιοθετημένο. ‘Λάθος. Οι θετοί γονείς συνηθίζουν να λένε στο σχολείο πως το παιδί είναι υιοθετημένο, αλλά αυτό είναι λάθος, καθώς το στιγματίζουν. Δεν το κάνουν από κακία, αλλά το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Δεν χρειάζεται να πεις τίποτα’. Και τι θα απαντήσω; ‘Πόση σημασία έχει για εσένα να μάθεις αυτήν την πληροφορία;’. Ήταν πολύ μεγάλο μάθημα αυτό.

Να σημειώσω δε, πως αυτή ήταν η εισαγωγή. Στην εκπαίδευση των 30 ωρών με ψυχιάτρους και κοινωνικούς λειτουργούς, που πρόσφερε η περιφέρεια στην οποία ανήκω (σκέψου πως ο νόμος είναι πολύ νέος και δοκιμάζουν διάφορα, ώστε να καταλήξουν στο τι είναι καλύτερο -μας ζήτησαν feedback), υπήρχε ολόκληρη μέρα για το παιδί στο σχολείο, το παιδί με άλλο χρώμα, για τα δικαιώματα και την ταυτότητα του καθώς και το πόσο κλειστή είναι η ελληνική κοινωνία στην διαφορετικότητα, ακόμα”.

Ακολουθεί ένα από τα video που ανήκουν στην εκπαίδευση των ενδιαφερομένων να υιοθετήσουν παιδί -στο πλαίσιο της οποία δόθηκε και πολύ υλικό, όπως για παράδειγμα βιβλία, ταινίες και ντοκιμαντέρ.

“Στην εκπαίδευση (υπάρχει και σχετικό εγχειρίδιο) μάθαμε πως ούτε στη δασκάλα θα πούμε πως είναι υιοθετημένο το παιδί -εκτός και αν παραστεί ανάγκη”. Αν το παιδί επιλέξει να το πει, προφανώς και είναι δικαίωμα του. “Ό,τι θέλει θα πει. Το θέμα είναι να το έχω βοηθήσει να καταλάβει πως δεν υπάρχει λόγος να αισθάνεται άσχημα ή να απολογείται. Όπως οφείλουν να κάνουν οι βιολογικοί γονείς με τα παιδιά τους, στην περίπτωση που εκείνα αντιμετωπίζουν τις όποιες προκλήσεις στο σχολείο. Το μεγάλωμα και η ανατροφή ενος μη βιολογικού παιδιού ειναι το ίδιο με ενός βιολογικού. Το σημαντικό είναι να δημιουργηθεί μια σχέση εμπιστοσύνης ασφάλειας και ανιδιοτελούς αγάπης ”.

Το ερωτηματολόγιο που σε βοηθά να καταλάβεις τι μπορείς και όχι τι θες

“Όλη η αξιολόγηση που σου γίνεται έχει ως στόχο να συμπληρώσεις σωστά το ερωτηματολόγιο, ως προς το τι μπορείς να υιοθετήσεις. Όχι το τι θες. Είναι πολύ σημαντική αυτή η διαφορά”, λέει η Μαρία που εξηγεί και τι περιλαμβάνει αυτό το ερωτηματολόγιο. “Έχει δέκα κουτάκια και δηλώνεις την ηλικία του παιδιού που θα ήθελες να υιοθετήσεις, το φύλο, τη φυλή, αν θες να είναι υγιές τυπικής ανάπτυξης, αν έχεις θέμα να έχει κάποιες χρόνιες παθήσεις, αναπηρία ή/και ψυχοσωματικές δυσκολίες ή/και διαταραχές”.

Υπάρχουν και 20 ερωτήσεις που χρειάζονται απάντηση –γράφει και η κοινωνική λειτουργός την δικη της άποψη χωρίς να την βλέπει ο υποψήφιος γονέας και την αναθεωρεί και ή προϊσταμένη της περιφέρειας-, του τύπου “ποιες είναι οι προσδοκίες σου από το γονεϊκό σου ρόλο;” ή “τι είσαι διατεθειμένος να κάνεις για την ανατροφή του παιδιού;” ή “πώς χειρίζεσαι τις δύσκολες καταστάσεις;”. Όταν ενδιαφέρονται ζευγάρια για υιοθεσία, απαντούν σε αυτές τις ερωτήσεις και ο άνδρας και η γυναίκα. Στις μονογονεϊκές απαντούν οι ενδιαφερόμενοι και αυτοί που έχουν δηλώσει ως κηδεμόνες, σε περίπτωση που τους συμβεί κάτι. Εν προκειμένω, απάντησε η αδελφή της Μαρίας.

“Πριν απαντήσω στις ερωτήσεις, η κοινωνική λειτουργός με είχε ρωτήσει ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος μου. Απάντησα ‘να με εμπιστευτεί το παιδί ως μαμά του’. Μου σχολίασε ‘να ξέρεις πως αυτό είναι και το άγχος του παιδιού‘”. Ενώ μιλούσε βούρκωσε, βούρκωσα και ξαναβούρκωσα τώρα που τα γράφω.

“Είναι ΟΚ να καταλάβεις πως δεν μπορείς να προχωρήσεις”

Η πρωταγωνίστρια της ιστορίας μας είχε ξεκαθαρίσει από την πρώτη συνεδρία πως δεν πάει για μωρό παιδί, αλλά για μεγαλύτερης ηλικίας (“5 με 8, γιατί θέλω να προλάβω την προεφηβεία. Θέλω να έχω χρόνο να δουλέψουμε με το παιδί και να έχουμε επιτύχει το δέσιμο”). Δεν το έχει ‘κλείσει’ στο φύλο και τη φυλή. “Δεν έχω βάλει διεγνωσμένες ψυχιατρικές παθήσεις. Έχω βάλει μη διεγνωσμένες ψυχοσυναισθηματικές δυσκολίες. Μπορεί κάποιος να πει ‘θα το παλέψω’, για όλα. Θεωρώ ωστόσο, ότι οφείλουμε να είμαστε σίγουροι πως δεν θα κάνουμε πίσω. Η κοινωνική λειτουργός μου έχει πει ότι μετά την εκπαίδευση, είναι πολλοί αυτοί που κάνουν πίσω”.

Κάτι που προφανώς δεν είναι κακό “αφού αναγνωρίζουν πως δεν θα τα καταφέρουν, πριν να είναι αργά”. Η Μαρία είχε ως βασικό άγχος “αν θα είμαι εγώ καλή μητέρα, αν θα μπορέσω να προσφέρω ό,τι έχει ανάγκη το παιδί. Όχι αν το παιδί θα είναι καλό για εμένα. Ξέρω πως δεν υπάρχει τέλεια μάνα. Όπως ξέρω και ότι το παιδί θα με ‘βαθμολογήσει’ όταν ενηλικιωθεί”.

Οι ηλικίες χωρίζονται από 0-2, 2-5, 5-8, 8-12, 12-15 και 15-18. “Οι περισσότεροι ενδιαφέρονται για τις ηλικίες 0-2 και το ενδιαφέρον ξεπερνά τον αριθμό των παιδιών που είναι σε αυτές τις ηλικίες. Άρα, υπάρχει μεγάλη αναμονή. Έχεις το δικαίωμα να αρνηθείς το ‘ταίριασμα’ τρεις φορές. Αν το κάνεις, μετά ξεκινάς από την αρχή τη διαδικασία”. Σημείωσε πως στο ‘ταίριασμα’ δεν συναντάς το παιδί -το παιδί δεν μαθαίνει ποτέ ότι το προσπέρασες, άρα δεν δημιουργούνται άλλες πληγές στη ψυχή του.

Τι είναι ‘ταίριασμα’;

Από τα όσα αναφέρει κάθε ενδιαφερόμενος στο ερωτηματολόγιο προκύπτει το matching που είναι ευρέως γνωστό στα dating apps, με παιδιά -τα οποία επίσης, μπαίνουν στην πλατφόρμα με τα δικά τους, ξεχωριστά χαρακτηριστικά. Το ‘ταίριασμα’ το κάνει ειδικός αλγόριθμος. “Μετά το τέλος της κοινωνικής έρευνας, περνάς στην εκπαίδευση και ακολούθως ‘ανεβαίνει’ το προφίλ σου στην πλατφόρμα και αποκτάς αριθμό υποψήφιου γονέα -τον απέκτησα πριν 15 μέρες. Στην πλατφόρμα υπάρχουν ήδη τα προφίλ των παιδιών, τα οποία έχουν δημιουργήσει οι κοινωνικοί λειτουργοί των ιδρυμάτων. Κάθε βράδυ ‘τρέχει’ το database. Έτσι προκύπτει το ‘ταίριασμα‘”.

Ακολούθως ενημερώνεται ο κοινωνικός λειτουργός του ενδιαφερομένου γονέα και επικοινωνεί με εκείνον του παιδιού. Θα βάλουν κάτω όλα τα δεδομένα, ώστε να καταλήξουν αν το ‘ταίριασμα’ μπορεί να είναι επιτυχημένο -για το παιδί. “Έως εκείνο το σημείο, εγώ δεν θα έχω ενημερωθεί για το παραμικρό. Αν συμφωνήσουν να προχωρήσουμε, θα ενημερωθώ εγώ, θα λάβω τον αναλυτικό φάκελο του παιδιού και μετά θα αποφασίσω αν θα προχωρήσω. Αυτό είναι το σημείο που μπορείς να πεις ‘όχι’. Αν πεις ‘ναι’, υπάρχει διαδικασία ανάλογα με την ηλικία, που πηγαίνεις και το επισκέπτεσαι για κάποιο διάστημα στο ίδρυμα. Έχω ρωτήσει πότε μαθαίνει το παιδί ότι θα το επισκεφτεί υποψήφιος γονέας. Είναι πληροφορία που τους παρέχεται την παραμονή, γιατί έχουν πολύ άγχος”.

Η βασική διαφορά μεταξύ υιοθεσίας και αναδοχής

“Όταν γίνεσαι ανάδοχος γονέας, δεν είσαι ο επίσημος κηδεμόνας του παιδιού. Την κηδεμονία του παιδιού την έχει ο βιολογικός γονέας. Όταν υιοθετείς ένα παιδί, έρχεται επίσημα κάτω από την κηδεμονία σου”. Αν διερωτάσαι γιατί να γίνεις ανάδοχος, η απάντηση είναι μία: για να μην είναι το παιδί στο ίδρυμα, έως ότου αποδεσμευτεί δικαστικά από τους βιολογικούς γονείς ή γυρίσει τελικά σε εκείνους.

Όπως αναφέρεται στην πλατφόρμα ‘η αναδοχή είναι μια πράξη αλτρουισμού και γενναιοδωρίας. Στοχεύει να προσφέρει στα βρέφη, στα μικρά παιδιά, ακόμη και στους εφήβους, στοργή, τρυφερότητα, ασφάλεια, οικογενειακή θαλπωρή, ερεθίσματα και αποκλειστική φροντίδα, ακριβώς όπως μόνο μια ζεστή αγκαλιά μπορεί να προσφέρει’.

“Είχα ενδιαφερθεί και εξακολουθώ να ενδιαφέρομαι για αναδοχή -σε μεταγενέστερο χρόνο. Έχω μάθει πως ο σκοπός των κοινωνικών υπηρεσιών είναι να μη φύγει το παιδί από τη βιολογική οικογένεια. Αν φύγει σημαίνει πως πάρα πολύ δύσκολα θα γυρίσει, ενώ οι κοινωνικές αρχές έχουν ως προτεραιότητα να βοηθήσουν τη βιολογική οικογένεια να κρατήσει το παιδί -δεν είναι όλες οι περιπτώσεις κακοποιητικές. Υπάρχουν πολλοί τύποι αναδοχών. Η ‘πρώτη αγκαλιά’ που είναι για τα βρέφη που εγκαταλείπουν οι μητέρες τους, μετά τη γέννηση τους, οι βραχύχρονες, οι μακρόχρονες -που συνήθως γίνονται υιοθεσία. Δεν μπορούν να γίνουν υιοθεσία, αν δεν ολοκληρωθεί το δικαστικό κομμάτι”, γιατί ο βιολογικός γονέας μπορεί να προβάλει αξιώσεις, στο όποιο σημείο.

“Οι καθ’ ύλην αρμόδιοι επισημαίνουν στους ενδιαφερομένους πως είναι χρήσιμο να μην επιδιώκουν υιοθεσίες μέσω της αναδοχής, γιατί είναι άλλο πράγμα. Τα παιδιά για αναδοχή είναι πολλά περισσότερα από τα παιδιά για υιοθεσία. Και στην αναδοχή υπάρχει κοινωνική έρευνα και εκπαίδευση που είναι άλλου περιεχομένου, αφού πρόκειται για διαφορετικές συνθήκες”. Στην υιοθεσία ο βιολογικός γονέας δεν μπορεί να έχει επαφή με το παιδί -δεν επιτρέπεται δια νόμου, ενώ στις ΗΠΑ αυτό είναι κάτι που γίνεται στο πλαίσιο της ‘ανοιχτής υιοθεσίας’. Στην αναδοχή, μπορεί.

Η κοινή συνισταμένη είναι πως “και στις υιοθεσίες και στις αναδοχές παντρευόμαστε τους κοινωνικούς λειτουργούς. Δεν μας αφήνουν ποτέ”.

Μύθος το ‘δεν δίδονται παιδιά σε μονογονεϊκές οικογένειες’

Διαβεβαιώνει πως “είναι πια αστικός μύθος ότι δεν δίδονται παιδιά σε μονογονεϊκές οικογένειες. Δεν έμαθα ακριβή ποσοστά. Η κοινωνική λειτουργός ωστόσο, που με έχει αναλάβει μου είπε πως έχει πολύ πρόσφατο παράδειγμα γυναίκας άνω των 40 που το Νοέμβριο υιοθέτησε ένα κοριτσάκι 2.5 ετών. Την αίτηση την είχε κάνει τρία χρόνια νωρίτερα. Ο λόγος που καθυστέρησε ήταν ότι είχε ζητήσει αποκλειστικά παιδί ηλικίας 0 έως 2 χρόνων. Οι περισσότεροι ζητούν παιδιά ηλικίας 0 έως 2”.

Ανάλογα με το πόσο ‘ανοιχτό’ είναι το ερωτηματολόγιο, μια υιοθεσία μπορεί να ολοκληρωθεί σε ένα με ενάμιση χρόνο. Από τη στιγμή που υιοθετήσει ένας γονέας το παιδί, χρειάζεται άλλα δυο χρόνια για να ‘κλείσει’ και τυπικά το θέμα, με τη σχετική δικαστική απόφαση. “Πλέον οι θετοί γονείς δικαιούνται, δια νόμου ό,τι και οι βιολογικοί. Τις άδειες, τα επιδόματα. Επίσης, τα έξοδα αφορούν μόνο τη δίκη για την οριστικοποίηση της υιοθεσίας. Αν γεννούσες, δεν θα έδινες χρήματα;”.

Αν ήξερε τότε που μπήκε στη διαδικασία των εξωσωματικών όσα ξέρει σήμερα -εμπειρικά- θα έκανε τα ίδια; “Όχι. Θα πήγαινα κατευθείαν στην υιοθεσία. Ήθελα να γίνω μητέρα, γιατί ένιωθα πως είχα αγάπη να δώσω και την επιθυμία να φροντίσω μια ψυχή. Αυτά θα κάνω”.