ΚΑΙΓΟΜΑΣΤΕ ΑΛΛΑ ΘΑ ΑΝΑΓΚΑΣΤΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΙΜΕ ΞΥΛΑ

Ο Γιώργος Αλεξάκης έγραψε για τη ‘νάρκη’ του φυσικού αερίου στον προϋπολογισμό της Ελλάδας, αφότου η Gazprom “προειδοποίησε”για αύξηση 60% στην τιμή.

Σημείωση: η Gazprom είπε και ότι μείωσε κατά 13% την παραγωγή φυσικού αερίου από την αρχή του 2022 έως τα μέσα του Αυγούστου, αλλά δεν έχασε τίποτα -χάριν της εκτίναξης της τιμής.

Όπως προετοιμαζόμαστε για τον προσεχή χειμώνα, θα ήταν χρήσιμο να δούμε και πώς θα μπορούμε να ζεσταθούμε και παράλληλα, να ζήσουμε (δηλαδή, να έχουμε χρήματα για να φάμε, να μετακινηθούμε κλπ).

Προφανώς και οι Έλληνες δεν είμαστε οι μόνοι που έχουμε αυτά τα άγχη. Τα έχουν όλοι οι Ευρωπαίοι και δη μετά τις εκτεταμένες περιόδους καύσωνα, ξηρασίας και πυρκαγιών αυτού του καλοκαιριού.

Υπ’ όψιν, αναλυτές -και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή– ενημέρωσαν ότι οι συνθήκες θα γίνονται ακόμα χειρότερες κάθε καλοκαίρι που περνάει.

Οι καύσωνες έφεραν ξηρασία, πυρκαγιές και μεγαλύτερες τιμές στην ενέργεια

Θα ήθελα να πάρεις ένα λεπτό και να σκεφτείς πώς η Ελλάδα πάντα είναι η εξαίρεση του κανόνα: ενώ συνήθως ήμασταν εμείς αυτοί που είχαμε επίμονους καύσωνες και πυρκαγιές τα καλοκαίρια, φέτος τα φαινόμενα αυτά χαρακτήρισαν πολλές άλλες χώρες -πλην ημών.

Στη λίστα ήταν και έθνη που μέχρι πρότινος δεν ήξεραν τι είναι ο καύσωνας (εξ ου και μέχρι πρότινος οι αγορές δεν διέθεταν κλιματιστικά -όπως και δεν έλιωναν οδοστρώματα). Ή δασικές πυρκαγιές ή σκέτες πυρκαγιές σε μεγάλες πόλεις, τα καλοκαίρια (με τρανό παράδειγμα τη Μεγάλη Βρετανία που μπήκε κι επίσημα σε κατάσταση ξηρασίας.

Ναι, κλιματική αλλαγή λέγεται -αλλά δεν φαίνεται να συγκινούνται πολλοί από αυτούς που μπορούν να αλλάξουν την πορεία μας στον ολισθηρό δρόμο που ‘τραβάμε’ (και είναι η έκτη μαζική εξαφάνιση ειδών -η πρώτη για την οποία φταίει ο άνθρωπος).

Από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο διαδοχικοί καύσωνες επηρέασαν πολλές περιοχές της ηπείρου και προκάλεσαν εκκενώσεις και θανάτους.

Πέραν ημών, δασικές πυρκαγιές αντιμετώπισαν οι Αλβανία, Ανδόρα, Κύπρος, Κροατία, Τσεχία, Γαλλία, Γερμανία, Ιρλανδία, Ιταλία, Ρουμανία, Ολλανδία, Νορβηγία, Πολωνία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σλοβενία, Τουρκία, Ισπανία, Ελβετία και Μεγάλη Βρετανία.

Η υψηλότερη θερμοκρασία που καταγράφηκε ήταν 47°C, στο Pinhão της Πορτογαλίας, στις 14 Ιουλίου. Η χώρα που έζησε τις πιο καυτές θερμοκρασίες της ιστορίας της -οι καταγραφές άρχισαν το 1931, είδε περισσότερους από 12.000 ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους από θερμοπληξία ή άλλους τρόπους που σχετίζονται με την υπερβολική ζέστη και τις φωτιές.

Ήταν το πιο θανατηφόρο φαινόμενο, μετά την ξηρασία του 2011 στην Ανατολική Αφρική και ο πιο θανατηφόρος καύσωνας, μετά εκείνον του 2010 στη Ρωσία.

Τον Ιούνιο κατεγράφησαν θερμοκρασίες από 40 έως 43°C σε περιοχές της Ευρώπης, με τη Γαλλία να αντιμετωπίζει τις μεγαλύτερες θερμοκρασιακές ανωμαλίες και να καταγράφει πολλά διαδοχικά ρεκόρ.

Ένας δεύτερος σοβαρός καύσωνας (που αφορούσε όλες τις παραπάνω χώρες) σημειώθηκε στα μέσα Ιουλίου και έφτασε έως στα βόρεια της Μεγάλης Βρετανίας -όπου σημειώθηκαν, για πρώτη φορά, θερμοκρασίες που ξεπέρασαν τους 40°C.

Το τρίτο κύμα καύσωνα άρχισε τον Αύγουστο σε μέρη της Γαλλίας και της Ισπανίας και θερμοκρασίες που έφτασαν στους 38°C. Συνεχίστηκε η ζεστή περίοδος στη Μεγάλη Βρετανία, η Ουγγαρία κατέγραψε το μεγαλύτερο ρεκόρ ξηρασίας από το 1991 και η Ιταλία το μεγαλύτερο των τελευταίων 70 χρόνων.

Όλα αυτά είχαν ως συνέπεια να προκύπτουν εκτεταμένες ξηρασίες που διευκόλυναν τις καταστροφικές πυρκαγιές.

Επιδεινώθηκε και το πρόβλημα της εφοδιαστικής αλυσίδας

Οι καύσωνες είχαν ως συνέπεια και τη μείωση νερού σε πολλά έθνη. Πολλοί δήμοι εξέδωσαν ανακοινώσεις για λογική χρήση, καθώς απειλούνται και πολλές καλλιέργειες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε τις χώρες/μέλη να χρησιμοποιήσουν ξανά τα επεξεργασμένα αστικά λύματα, για γεωργική άρδευση.

Στη Γερμανία, ο Ρήνος απειλήθηκε με κλείσιμο για το κοινό καθώς η εκ των βασικών πλωτών οδών της Ευρώπης είχε ‘στερέψει’. Σε δεύτερη ανάγνωση, “η ενεργειακή κρίση επιδεινώνεται από τα πολύ χαμηλά επίπεδα νερού σε βασικά σημεία στα ποτάμια της Ευρώπης που δυσχεραίνουν τη μεταφορά ντίζελ, άνθρακα και άλλων εμπορευμάτων μέσω της ηπείρου.

Οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας θα μπορούσαν να καταλήξουν να χρησιμοποιούν περισσότερο φυσικό αέριο ως εναλλακτική λύση” που έγραψε το Bloomberg News. Να θυμίσω ότι από το ξέσπασμα της πανδημίας υπάρχει πρόβλημα με την εφοδιαστική αλυσίδα, που δεν αναμένεται να τακτοποιηθεί για τουλάχιστον έναν ακόμα χρόνο.

Τα ‘άλματα’ των τιμών σε αέριο και ρεύμα δεν έχουν τελειώσει

Από το ξέσπασμα του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Ευρώπη αντιμετωπίζει ενεργειακή κρίση που μέρα με τη μέρα γίνεται χειρότερη. Παρεμπιπτόντως, το ‘μέρα με τη μέρα’ είναι κυριολεκτικό, καθώς η τιμή του φυσικού αερίου αυξάνεται κάθε μέρα, όπως και αυτές του ηλεκτρισμού.

Από την αρχή όσων συμβαίνουν ακόμα στην Ουκρανία, το Magazine είχε ενημερώσει για το πώς η Ευρώπη επέστρεψε στον Βλαντίμιρ Πούτιν να τη χειραγωγεί με το φυσικό αέριο. Έτσι γίναμε ο μεγαλύτερος και πιο κερδοφόρος πελάτης του.

Ενώ η ήπειρος μας έδινε κάθε ημέρα 1.000.000.000 ευρώ στη Ρωσία, αυξάνονταν οι κυρώσεις και την ίδια ώρα, αυξάνονταν και οι αντιδράσεις του “Τσάρου” που άρχισε να περιορίζει την προμήθεια.

Στις αρχές του Ιουνίου η λειτουργία ήταν πλήρης. Στις 15/6 έφτασε στο 40% και στις 27/7 έγινε 20%. Όσο μειωνόταν η ροή, αυξάνονταν οι τιμές του αερίου και συμπαρέσυραν εκείνες του ρεύματος.

Στις αρχές του Ιουνίου η τιμή της μεγαβατώρας -στο χρηματιστήριο- ήταν στα 100 ευρώ. Την Τρίτη 26/7 ‘έκλεισε’ στα 214 ευρώ (ένα χρόνο νωρίτερα ήταν στα 40 ευρώ), για να κάνει νέο ρεκόρ την Τρίτη 16/8.

Όπως έγραψε η Wall Street Journal “έγινε το μεγαλύτερο ρεκόρ των τελευταίων 14 χρόνων, με το ποσό να είναι 150% μεγαλύτερο από εκείνο που ήταν πέρυσι”.

Την ίδια ώρα, οι τιμές του ρεύματος είναι 10 φορές μεγαλύτερες από πέρυσι. Αντίθετα, η τιμή του πετρελαίου έπεσε κατά 1/3 από το ρεκόρ που έγινε, στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Βέβαια, οι οικονομίες της κεντρικής και της ανατολικής Ευρώπης εξαρτώνται από το ρωσικό πετρέλαιο -και το αέριο.

Συμπέρασμα: η ύφεση θεωρείται παντού δεδομένη.

Πώς ‘ακυρώθηκαν’ οι εναλλακτικές

Πριν ξανασυναντηθούν (το Σεπτέμβριο) οι 27 υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ, για να αποφασίσουν τι θα κάνουν τελικά, από όσα προτάθηκαν στα τέλη του Ιουλίου, στη συνάντηση τους για τη διαχείριση της ενεργειακής κρίσης (ακούσαμε για συμφωνία εθελοντικής μείωσης χρήσης στο 15% και πλάνο 210 δισεκατομμυρίων ευρώ για παραγωγή του 40% της ευρωπαϊκής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές έως το 2030, αλλά δεν υπήρξε ποτέ κάτι το απτό), είναι χρήσιμο να γνωρίζεις και αυτά που ακολουθούν.

Οι υψηλές θερμοκρασίες δεν επέτρεψαν να μπουν στις αποθήκες επαρκές αέριο για να καλυφθούν οι ελάχιστες ανάγκες των μελών της ΕΕ (το 1/4 αυτής της ποσότητας πάει στη βιομηχανία -που θα ‘χτυπηθεί’ πρώτη από τη μειωμένη εισροή).

Η ΕΕ ενθαρρύνει τις εταιρείες να στραφούν σε άλλες μορφές καυσίμων. Σε αυτό το πλαίσιο, ζήτησε από τα κράτη-μέλη να καταρτίσουν λίστες με ποιες επιχειρήσεις θα πρέπει να κληθούν να σταματήσουν την παραγωγή, σε περίπτωση ξαφνικών ελλείψεων φυσικού αερίου.

Σύμφωνα με την Gas Infrastructure Europe, έχει καλυφθεί το 75% των χώρων αποθήκευσης. Ο στόχος είναι το 81% έως την 1η ημέρα του Νοέμβρη. Οι καύσωνες τον έκαναν δύσκολο ως προς την υλοποίηση του, μαζί με το κόστος που είναι 10 φορές μεγαλύτερο από τον ιστορικό μέσο όρο.

Συνεχίζουμε.

Οι επίμονοι καύσωνες αύξησαν τη ζήτηση της Ευρώπης και της Βορείου Ασίας για αέριο -τις οποίες προσπάθησαν να καλύψουν οι πάροχοι υγροποιημένου αερίου. Βεβαίως, επειδή αυξήθηκε η ζήτηση, αυξήθηκαν και αυτές οι τιμές.

Ο ζεστός, ξηρός καιρός αυτού του καλοκαιριού προκάλεσε και άλλες συνέπειες: δεν υπήρχε αρκετός αέρας ή αρκετές φορτηγίδες άνθρακα στη Γερμανία, ενώ στη Γαλλία τα πυρηνικά εργοστάσια δεν μπορούν να πάρουν αρκετό νερό για ψύξη. Και φυσικά, τα επίπεδα υδροηλεκτρικής ενέργειας είναι γενικά αρκετά χαμηλά, ειδικά στη Νορβηγία. Όλα αυτά τα εξήγησε ο αναλυτής της Rystad Energy, Xi Nan.

Η Wall Street Journal αποκάλυψε ότι αναγνωρίζοντας το τεράστιο πρόβλημα που προκύπτει, η Γερμανία  σχεδιάζει να αναβάλει το κλείσιμο των τριών τελευταίων πυρηνικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής της. Δηλαδή, είναι έτοιμη να σταματήσει πολιτική δύο δεκαετιών για την εγκατάλειψη της πυρηνικής ενέργειας. Γεγονός που θα επιδεινώσει την κλιματική κρίση.

Τον βλέπεις τον φαύλο κύκλο, έτσι;

Και ποιος είναι ο κερδισμένος; Πέραν της Ρωσίας που εξακολουθεί να πουλάει, οι ΗΠΑ που… έσπευσαν να βοηθήσουν την Ευρώπη με πωλήσεις φυσικού αερίου, σε υγροποιημένη μορφή.

Οι καμμένοι του καλοκαιριού θα αναζητήσουν ξύλα

Οικονομικοί και πολιτικοί αναλυτές εξηγούν πως οι κυβερνήσεις (λένε πως) αναζητούν τρόπους να περιορίσουν τους λογαριασμούς ενέργειας, χωρίς να αυξήσουν τη ζήτηση φυσικού αερίου ή/και να θέσουν εκτός λειτουργίας τις εταιρείες παροχής ενέργειας ή/και να βλάψουν τα δημόσια οικονομικά.

Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Να σου πω τι γίνεται ήδη.

1. Στη Γαλλία έχει απαγορευθεί η χρήση κλιματιστικών στα καταστήματα, ενώ είναι ανοιχτές οι πόρτες.
2. Στην Ισπανία (που δεν παίρνει πολύ αέριο από τη Ρωσία) απαγορεύεται η ρύθμιση των air conditions σε θερμοκρασίες κάτω των 27 βαθμών, σε δημόσιους χώρους.
3. Στη Γερμανία, όπου η θέρμανση των σπιτιών γίνεται με αέριο (εκεί πάει το 1/3 της ποσότητας που παίρνει η χώρα –όσοι έδιναν έως πέρυσι 1.080 ευρώ το μήνα, θα δίνουν 3.240 ευρώ), σε πολλές πόλεις έχουν σβήσει τα δημόσια φώτα, έχουν ‘χαμηλώσει’ οι θερμοστάτες και έχουν κλείσει δημόσιας χρήσης πισίνες. Η κυβέρνηση όρισε μια χειμερινή εισφορά σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις και μετά υποσχέθηκε να δώσει πακέτο ανακούφισης στους καταναλωτές.

Η προσαύξηση στοχεύει να καλύψει το κόστος που επιβαρύνουν οι πάροχοι φυσικού αερίου στη χονδρική αγορά -μερικές φορές για να αγοράσουν φυσικό αέριο που έπαιρναν προηγουμένως από τη Ρωσία. Οικονομολόγοι της ING Groep δήλωσαν ότι η χρέωση θα ωθήσει τον πληθωρισμό της Γερμανίας, πάνω από το 10% το τελευταίο τρίμηνο του 2022.

Η Ελλάδα έχει ξεπεράσει προ πολλού αυτό το νούμερο, αλλά από ό,τι φαίνεται ακόμα δεν έχουμε δει το ταβάνι.

Επειδή δεν αναμένεται να ‘απογαλακτιστεί’ η Ευρώπη από το ρωσικό αέριο κάπου εδώ κοντά, ώστε να επιστρέψουν οι τιμές σε επίπεδο που θα επιτρέπει στους κατοίκους της ηπείρου να αναπνέουν λίγο καλύτερα (απαλλαγμένοι από τόνους άγχους), θα ήταν χρήσιμο να σκεφτούμε πώς μπορούμε να ζεσταθούμε αυτόν τον χειμώνα και παράλληλα, να έχουμε χρήματα για να φάμε.

Στο γράφημα βλέπεις την αύξηση των αναζητήσεων της λέξης “καυσόξυλα‘ στη Γερμανία, λύση στην οποία έχουν ήδη στραφεί οι Βέλγοι και οι Ολλανδοί. O επικρατέστερος τρόπος αναζήτησης είναι το firewood near me. Μάντεψε: ναι, η αύξηση στη ζήτηση, έφερε αύξηση τιμών (διπλασιάστηκαν).

Όπως αναφέρει η Washington Post “στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο Ουκρανία, οι δήμοι πριονίζουν δέντρα, όπως προετοιμάζονται για την αβεβαιότητα που μπορεί να φέρει ο πόλεμος και το τσουχτερό κρύο”.

Στην Ουγγαρία, η κυβέρνηση αντιτάχθηκε στην ευρωπαϊκή τάση και διαπραγματεύτηκε την αύξηση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου. Μετά, χαλάρωσαν τους περιορισμούς στην υλοτομία, ώστε να ενισχύσουν τα αποθέματα καυσόξυλων. Η συγκεκριμένη απόφαση οδήγησε σε διαδηλώσεις στη Βουδαπέστη, με χιλιάδες να διαμαρτύρονται πως η ανεξέλεγκτη κοπή ξύλων θα επιδεινώσει την κλιματική αλλαγή.

Στην Ελλάδα έχουμε ζήσει την αποπνικτική ατμόσφαιρα από την αιθαλομίχλη. Που είναι μορφή ατμοσφαιρικής ρύπανσης (προκαλείται από την καύση ξύλου και κάρβουνου) και κάνει κακό στην υγεία. Σε άλλες χώρες, που έχουν ελεγκτικούς μηχανισμούς (τα τζάκια και οι σόμπες θέλουν και καθάρισμα, ενώ δεν βάζουμε ό,τι ξύλο έχουμε πρόχειρο -από όπου και αν προέρχεται), προφανώς δεν απειλούνται. Εμείς όμως, απειλούμαστε -και από αυτήν.

Eτοιμαστείτε για το “ο καθένας και η πάρτη του”

Η Washington Post έγραψε ότι “παρόλο που το καλοκαίρι θύμισε σε πολλούς Ευρωπαίους τους κοινούς κινδύνους που εγκυμονεί η κλιματική αλλαγή, ένας κρύος χειμώνας και οι εκτοξευόμενοι λογαριασμοί θέρμανσης μπορεί να προκαλέσουν νέους διαχωρισμούς.

Βραχυπρόθεσμα, οι κυβερνήσεις αγωνίζονται να εξοικονομήσουν ό,τι ορυκτά καύσιμα μπορούν, καθώς οι τιμές του άνθρακα και του φυσικού αερίου αυξάνονται”.

Ο Jason Bordoff, Αμερικανός εμπειρογνώμονας στον τομέα της ενέργειας και πρώην σύμβουλος του Barack Obama στον Λευκό Οίκο, είπε στους New York Times πως ενώ οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προετοιμάζονται για το χειμώνα, οι αποθήκες ενέργειας μπορεί να αποδειχθούν ανεπαρκείς.

“Θα πρέπει να γίνουν προσπάθειες για να περιοριστεί η ζήτηση και να προετοιμαστούν όλοι για την πιθανότητα πραγματικά σοβαρού μερίσματος της ενέργειας αυτόν τον χειμώνα. Νομίζω ότι, όσον αφορά τις προσπάθειες για αποτελεσματικότητα και εξορθολογισμό, τώρα βλέπετε ορισμένες χώρες είναι πιο πρόθυμες από άλλες.

“Εάν τα πράγματα γίνουν πολύ σοβαρά αυτόν τον χειμώνα, φοβάμαι ότι θα μπορούσατε να δείτε τις ευρωπαϊκές χώρες να αρχίζουν να προσέχουν η κάθε μία τον εαυτό της και όχι η μία την άλλη”.