ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ: “Ο ΜΟΝΟΣ ΦΟΒΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΦΟΒΟΣ. ΑΝ ΤΟΝ ΞΕΠΕΡΑΣΕΙΣ, ΕΙΣΑΙ ΑΝΙΚΗΤΗ”

Η είδηση του θανάτου της Φώφης Γεννηματά, σε ηλικία 57 ετών, ύστερα από μάχη με τον καρκίνο του μαστού, μάς “πάγωσε” όλους. Άλλος ένας άνθρωπος που “έφυγε” με αυτό τον τρόπο, άλλη μία γυναίκα που πάλεψε μέχρι τέλους, αλλά δεν τα κατάφερε. Ο αγώνας που έδωσε ήταν γενναίος και η στάση που κράτησε καθ’ όλη τη διάρκεια της νόσου της και της πορείας της στο πολιτικό γίγνεσθαι της χώρας, ήταν αξιοπρεπέστατη. Μέσα σε όλα, εξαιρετικά θαρραλέα ήταν η απόφασή της να μιλήσει ανοιχτά και δημόσια για την ασθένειά της και να προσπαθήσει να δώσει δύναμη σε όλες τις γυναίκες εκεί έξω.

Η πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ πέθανε στις 25 Οκτωβρίου, που είναι Παγκόσμια Ημέρα Πρόληψης κατά του Καρκίνου του Μαστού, δίνοντας – ακόμη και με τον θάνατό της – ένα ηχηρό μήνυμα για τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης, ενώ ο Οκτώβριος αποτελεί μήνα πρόληψης και ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού. “Η πρόληψη σώζει ζωές”, ακούμε συχνά, και μπορεί σε κάποιους η φράση αυτή να ακούγεται κλισέ, αλλά τίποτα δεν είναι κλισέ όταν μιλάμε για την ζωή και τον θάνατο και για μια ασθένεια που υπολογίζεται ότι περίπου 1 στις 8 γυναίκες παγκοσμίως θα εκδηλώσει κάποια στιγμή στη ζωή της.

Η επιστήμη έχει προχωρήσει σημαντικά τα τελευταία χρόνια και η αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού έχει σημειώσει μεγάλη πρόοδο, ωστόσο, γυναίκες εξακολουθούν να πεθαίνουν, λόγω αργοπορημένης διάγνωσης. Αξίζει να σημειωθεί, πως η Ελλάδα είναι από τις χώρες, όπου η διάγνωση του καρκίνου του μαστού γίνεται συνήθως όταν η νόσος είναι σε αρκετά προχωρημένο στάδιο. Και είναι κρίμα, εν έτει 2021, με την πρόσβαση που έχουμε στην ενημέρωση και με τις προσπάθειες που γίνονται για ευαισθητοποίηση στο ζήτημα, να κάνουμε τα στραβά μάτια και να παίζουμε με την υγεία μας.

Ένας από τους φορείς που έχει κάνει και συνεχίζει να κάνει εξαιρετική δουλειά είναι ο Σύλλογος Γυναικών με καρκίνο μαστού – “Άλμα Ζωής” Ν. Αχαΐας, που φέτος κλείνει 20 χρόνια λειτουργίας στην Πάτρα. Ιδρύθηκε το 2001, από γυναίκες που είχαν νοσήσει από καρκίνο του μαστού, αρχικά ως παράρτημα του Πανελληνίου Σ.Γ.Κ.Μ “Άλμα Ζωής”, ενώ από το 2011 ακολουθεί την δική του αυτόνομη πορεία στο γίγνεσθαι της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και της ευρύτερης περιοχής.

Όλα τα μέλη του, καθώς και το Δ.Σ., είναι γυναίκες που νόσησαν ή νοσούν από καρκίνο του μαστού. Βασικός σκοπός του συλλόγου είναι η ψυχολογική αλλά και πρακτική στήριξη της γυναίκας που σήμερα πάσχει από καρκίνο μαστού, η ενδυνάμωσή της, η ενημέρωσή της για κάθε τι καινούργιο που προκύπτει, η στήριξη της οικογένειάς της, αλλά και η ενημέρωση του ευρύτερου πληθυσμού για την τεράστια αξία και σημασία της πρόληψης.

Η ιστορία νίκης της γενναίας Πάκυς Καραλή

Η Πάκυ Καραλή, Αντιπρόεδρος και Εθελόντρια του Συλλόγου “Άλμα Ζωής” Ν.Αχαΐας, μοιράζεται στο The Magazine την δική της ιστορία από την μάχη της με τον καρκίνο του μαστού. Μια γυναίκα με πάθος για ζωή, με χαμόγελο, με τεράστια αγάπη για όλους γύρω της, που κατάφερε να νικήσει την ασθένειά της, ενώ βάζει το δικό της λιθαράκι στην μεγάλη προσπάθεια που γίνεται στην Ελλάδα για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση. Γυρίζοντας τον χρόνο πίσω, θυμάται τον αγώνα που έδωσε, τα συναισθήματά της, τα αγαπημένα της πρόσωπα που της έδιναν θάρρος και δύναμη να συνεχίσει να παλεύει.

“Πριν λίγες μέρες, έκλεισα 15 χρόνια από την ημέρα της διάγνωσης. Τα θεωρώ τα δεύτερά μου γενέθλια. Μηδενίζεις το κοντέρ και ξεκινάς απ’ την αρχή. Όταν διαγνώστηκα ήμουν 50 χρονών, ήμουν πάνω στην εμμηνόπαυση. Που εκεί εμφανίζονται τα περισσότερα κρούσματα. Ήμουν στο δεύτερο στάδιο όταν διαγνώστηκα και ήμουν τυχερή, γιατί δεν είχε προλάβει να σκορπίσει. Γι’ αυτό και δεν είχα μαστεκτομή, είχα ογκεκτομή. Ήμουν τυχερή, γιατί έκανα και μια παρασπονδία. Τότε, έδινε Πανελλήνιες η κόρη μου. Έπρεπε να κάνω μαστογραφία το 2005 και σκεφτόμουν – λες και το ήξερα – πως αν μου βρουν κάτι, πάνε οι εξετάσεις της κόρης μου, πάει το παιδί μου. Έτσι, δεν πήγα το 2005 και πήγα όταν τις έδωσε και πέρασε στο Πανεπιστήμιο. Όταν, λοιπόν, πήγα το 2006, ήμουν πια σε δεύτερο στάδιο”.

Ένιωθα ευγνωμοσύνη που ήμουν εγώ σε αυτή τη θέση και όχι η κόρη μου

“Κοιτάζοντας πίσω, μου έχει μείνει πρώτα πρώτα η ευγνωμοσύνη που ένιωθα σε όλη τη διάρκεια του αγώνα αυτού, ότι ήμουν εγώ και όχι η κόρη μου. Έλεγα “αν είναι να κληρώσει ένας καρκίνος σπίτι μας, τον πήρα εγώ, να μην τον πάρει η κόρη μου”. Ένιωθα πολύ ευτυχής. Είχα τρομερή εμπιστοσύνη στους γιατρούς μου. Υπάρχουν στιγμές που πραγματικά πονάς, λυγίζεις, σέρνεσαι στα πατώματα, αλλά όταν κοιτούσα τους δικούς μου ανθρώπους, έπαιρνα πάρα πολύ θάρρος και έλεγα ότι η ζωή είναι μπροστά και θα ζήσω. Δεν πονούσα τόσο ψυχικά όσο σωματικά. Ένιωθα άρρωστη όχι από τον καρκίνο, αλλά από τις θεραπείες. Είναι επώδυνες. Δεν είχα μαλλιά, δεν είχα τσίνορα, δεν είναι φρύδια, μου είχαν μαυρίσει τα νύχια στα χέρια και στα πόδια, είχα γεμίσει άφτρες στο στόμα. Ήμουν ένα πληγωμένο ζώο. Αλλά σωματικά. Ψυχικά ήμουν βράχος. Ο άνθρωπος έχει τόσες πολλές δυνάμεις, που δεν τις ξέρει. Όταν έρθει η δύσκολη ώρα, βρίσκει την δύναμη μέσα του. Αυτό είναι το βασικό ένστικτο, η επιθυμία για ζωή. Και αυτό το ένστικτο σου βγαίνει. Σκεφτόμουν τους γονείς μου, που ήταν σε μεγάλη ηλικία και τους υπεραγαπούσα. Σκεφτόμουν ότι πρέπει να είμαι δυνατή και να τους στηρίξω, αυτό μου έδινε θάρρος. Επίσης, σκεφτόμουν την κόρη μου, που ήταν σε ευαίσθητη ηλικία, και μου έδινε φτερά. Ο γιος μου ήταν στο εξωτερικό και ένιωθα ανακούφιση, ότι δεν ήταν εδώ και να πρέπει να τον παρηγορήσω”.

Όταν έρθει η δύσκολη ώρα, ο άνθρωπος βρίσκει τη δύναμη μέσα του. Το βασικό ένστικτο είναι η επιθυμία για ζωή

Στον σκληρό αγώνα που δίνει η κάθε πάσχουσα για να νικήσει τον καρκίνο και να κερδίσει την ζωή της, η ψυχολογία παίζει πολύ μεγάλο ρόλο. Η στήριξη από τους ανθρώπους στο κοντινό της περιβάλλον είναι μείζονος σημασίας και θα πρέπει να σταθούν σαν βράχοι στο πλευρό της, να την κρατήσουν από το χέρι και να πορευτούν μαζί στο δύσκολο αυτό μονοπάτι. Το βάρος πέφτει, σαφώς, πάνω στην οικογένεια, αλλά η ασθενής έχει την ανάγκη να δει την ελπίδα στα μάτια των γύρω της, ώστε να μπορεί να πάρει κουράγιο και δύναμη.

“Σκέψου ότι εγώ, όταν τελείωσα με αυτό, έλεγα “η μάνα μου στενοχωρήθηκε; Το πήρε είδηση τι έγινε;”. Η μάνα μου είχε “πεθάνει”, αλλά δεν το κατάλαβα, δεν μου έδειχνε τίποτα. Με έπαιρνε τηλέφωνα, σαν να μην έγινε τίποτα, μου έκανε και παρατηρήσεις. Το περιβάλλον πρέπει να είναι υποστηρικτικό, αλλά γενναία υποστηρικτικό. Όχι κλάψες, όχι δράματα. Να στηρίζεις φυσιολογικά τον άνθρωπό σου, γιατί έχει μεγάλη ανάγκη, ειδικά σωματική. Υπάρχουν ώρες που δεν μπορείς πραγματικά να κάνει τίποτα. Θέλει, επίσης, έναν άνθρωπο να μιλήσει όταν νιώσει την ανάγκη. Αλλά μέχρι εκεί. Μην δει τον τρόμο στα μάτια σου, γιατί θα τρομάξει περισσότερο. Γι’ αυτό, λοιπόν, χρειάζεται ένα περιβάλλον ήρεμο, υποστηρικτικό, αγαπητικό, για να πάει μπροστά. Αλλιώς θα έχει δύο αγώνες, έναν στο σπίτι και έναν στο νοσοκομείο“.

Σε μία από τις συνεντεύξεις της, η Φώφη Γεννηματά είχε αναφέρει πως όταν νόσησε η μητέρα της, ο “καρκίνος” ήταν μία λέξη που δεν ακουγόταν ποτέ στο σπίτι, ήταν ταμπού. Αργότερα, όταν τελικά νόσησε και η ίδια, το επικοινώνησε στα παιδιά της. Το να συζητάς ανοιχτά μέσα στην οικογένειά σου για την ασθένειά σου, μπορεί να ξορκίσει τον φόβο, ωστόσο, δεν είναι πάντα εύκολο, ούτε το αντέχουν όλοι.

“Κάθε οικογένεια έχει ένα modus vivendi. Εσύ το συζητάς με την οικογένειά σου, μέχρι εκεί που βλέπεις ότι το αντέχει. Κάθε οικογένεια είναι διαφορετική. Άλλοι άνθρωποι θέλουν να το συζητούν ανοιχτά, άλλοι δεν το αντέχουν. Επομένως, εσύ – γιατί εσύ είσαι ο μεγάλος, ο ενήλικας – πρέπει να το συζητάς, γιατί είναι κληρονόμοι σου, αλλά μέχρι εκεί που αντέχουν. Εμένα, για παράδειγμα, τα παιδιά μου, υπάρχουν στιγμές που ακούνε “Άλμα Ζωής” και ταράζονται. Μου έχουν κάνει και παρατήρηση του τύπου “μην το συζητάς όλη την ώρα”. Γιατί εμένα, ενώ το “Άλμα Ζωής” μου μιλάει για ζωή, εκείνους τους μιλάει για καρκίνο. Εντελώς διαφορετικά συναισθήματα. Τα παιδιά σου, όμως, θα πρέπει να τα ενημερώσεις, γιατί είναι από τις ασθένειες που κληρονομούνται. Δεν θα τα αποκοιμίσεις, αλλά δεν θα τα τρομάξεις. Η μάνα μου δεν αντέχει να ακούει “καρκίνος του μαστού”. Όταν βγαίνω σε εκδηλώσεις στην πλατεία και μιλάω δημόσια, η μητέρα μου δεν μπορεί να με ακούει, ούτε όταν μας δείχνει η τηλεόραση μπορεί να με βλέπει. Η κόρη μου πλέον μας βοηθάει εθελοντικά και στο “Άλμα Ζωής”, ο γιος μου είναι πιο αποστασιοποιημένος”.

Όταν η συζήτηση πηγαίνει στην απώλεια της Φώφης Γεννηματά, το κλίμα βαραίνει. Η Πάκυ Καραλή εκφράζει την στενοχώρια της για τον χαμό της, αλλά και την εκτίμησή της προς το πρόσωπό της, χαρακτηρίζοντας γενναίο τον αγώνα που έδωσε. Ήταν μια γυναίκα που όχι μόνο πάλεψε, αλλά προσπάθησε να βοηθήσει και άλλους ανθρώπους τόσο με το να μοιραστεί δημόσια την ασθένειά της, όσο και με την αξιοπρεπή στάση που κράτησε καθ’ όλη τη διάρκεια της πορείας της. Ένα λαμπρό παράδειγμα του πώς ο καρκίνος του μαστού δεν μπορεί να σε σταματήσει από το να ζήσεις, να πολιτευτείς, να κάνεις πραγματικότητα τα όνειρά σου. Και είναι γεγονός ότι οι προσωπικότητες που έχουν δημόσιο βήμα, μπορούν να δώσουν ορατότητα σε πολλά ζητήματα που θεωρούνται ταμπού και να επηρεάσουν το κοινό.

“Όλες τις γυναίκειες που είναι δημόσια πρόσωπα και έχουν καρκίνο, όπως είναι η Κούκλη, η Γεννηματά, η Μαστροκώστα, τις παρακολουθούμε. Η Φώφη Γεννηματά είπε ότι αρνείται να ζήσει με τον φόβο. Μου άρεσε πάρα πολύ αυτό που είπε, γιατί κι εγώ αρνούμαι να ζήσω με τον φόβο. Ήταν πολύ γενναίο. Απομυθοποιεί πλήρως το θέμα, γιατί λέει η άλλη που την ακούει “αφού το πάλεψαν αυτές γιατί να μην το παλέψω κι εγώ;” ή μπορεί να πει “αφού έτυχε σε εκείνες γιατί να μην τύχει και σε μένα;”. Σαν να δίνεται ένα κίνητρο, ότι ο καρκίνος δεν είναι μόνο για τις “φτωχές”. Ο καρκίνος είναι δημοκράτης, χτυπάει όπου βρει. Εκείνη που έχει προσφέρει τα μέγιστα στην ανθρωπότητα για το συγκεκριμένο θέμα, είναι η Αντζελίνα Τζολί. Πραγματικά, είναι μέγιστο το έργο της, γιατί μπήκε μπροστά σε αυτό τον αγώνα, του τύπου “μην φοβάστε και αν κινδυνεύετε, ε κάντε προληπτική μαστεκτομή”. Η απομυθοποίηση, ότι είμαι κι εγώ ένας απλός άνθρωπος όπως όλοι. Σαν να λέει: “Αν εγώ, που βγάζω το ψωμί μου με το σώμα μου έκανα αυτό το πράγμα, εσύ που είσαι πωλήτρια, ταμίας, δασκάλα, δικηγόρος, και δεν βγάζεις το ψωμί σου με το σώμα σου, πήγαινε και κάν’ το”. Η επιστήμη της πλαστικής χειρουργικής έχει προχωρήσει πολύ σήμερα”.

Ο φόβος είναι εκείνος που είναι πιο τρομερός από τον καρκίνο, γιατί ο φόβος σε παραλύει. Αν ξεπεράσεις τον φόβο, είσαι ανίκητη

Η μαστεκτομή είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον καρκίνο του μαστού και, παρόλο που η επιστήμη έχει προχωρήσει, αποτελεί, ομολογουμένως, έναν από τους μεγαλύτερους φόβους των γυναικών. Η φόβος της μαστεκτομής μπορεί να εμποδίσει πολλές γυναίκες από το να επισκεφθούν ένα γιατρό ή να κάνουν μαστογραφία.

“Κοιτάξου στον καθρέφτη, βάλε το χέρι σου και κρύψε το ένα σου στήθος. Είναι αναπηρία. Σοβαρή αναπηρία. Ειδικά σε μια νέα γυναίκα, είναι τρομακτικό. Ξέρεις πόσες γυναίκες έχουν εγκαταλειφθεί απ’ τους συζύγους τους; Πολλές. Γιατί και για τους άντρες, δεν είναι εύκολο να αντιμετωπίζουν μία τέτοια εικόνα. Είναι τραυματική, δεν είναι αστείο πράγμα. Το ευτύχημα είναι ότι σήμερα, ελάχιστες γυναίκες χρειάζεται να προχωρήσουν σε μαστεκτομή, γιατί με τις εξετάσεις που υπάρχουν κάνουν ογκεκτομές, επίσης υπάρχουν εξετάσεις του “αδένα φρουρού” που δείχνουν ότι δεν χρειάζεται. Είναι πολύ γενναίες οι γυναίκες με μαστεκτομή. Σου λένε “με ένα βυζί, εγώ θα ζήσω για τα παιδιά μου, οι άλλοι ας κάνουν ό,τι θέλουν”. Πολλές φίλες μου έχουν κάνει πλαστική και έχουν κάτι στήθη, που τα ζηλεύεις. Δίνει λύση η επιστήμη σήμερα. Να μην φοβάται η γυναίκα, να τολμά. Ο μόνος φόβος είναι ο φόβος, δεν είναι ο καρκίνος. Ο φόβος είναι εκείνος που είναι πιο τρομερός από τον καρκίνο, γιατί ο φόβος σε παραλύει. Αν ξεπεράσεις τον φόβο, είσαι ανίκητη“.

Η ζωή, όμως, έχει μεγαλύτερη αξία και από το στήθος μας και από τους ανθρώπους που ενδεχομένως φοβόμαστε πως θα χάσουμε, σε μία τέτοια περίπτωση. Δεν θα πρέπει να το ξεχνάμε, γιατί μετά μπορεί να είναι αργά.

“Δεν μπορεί να είναι η άλλη 35-40 χρονών και να φοβάται να πάει να κάνει μαστογραφία. Γιατί κοπέλα μου; Πήγαινε, να σου πει ο γιατρός ότι είσαι καλά, να τελειώνεις. Και αν, ω μη γένοιτο, το έχεις βρει στην αρχή και το αντιμετωπίζεις έγκαιρα. Χάθηκε μία κοπέλα δική μας, από το “Άλμα Ζωής”, μια κούκλα. Το βρήκε μόνη της όταν ήταν 36 χρονών, το έπιασε, και για να μην το πει στον σύζυγό της, μην κάνει μαστεκτομή και τον χάσει, δεν πήγε να το δει και όταν το βρήκε ήταν αργά. Έμεινε δύο χρόνια, έκανε μετάσταση στα οστά, και “έφυγε” 38 χρονών. Γιατί; Για έναν άντρα; Δεν θέλει; Να φύγει, δρόμο. Η ζωή είναι πάνω από όλα. Κι αν έχεις και παιδιά…Η αγάπη είναι πιο δυνατή, αρκεί εμείς να μην το πάρουμε διαφορετικά. Για ένα κομμάτι κρέας, μην παίζεις με την ζωή σου. Δεν αξίζει. Αν ένας άνθρωπος σε αγαπήσει, να σε θέλει και χωρίς αυτό το κομμάτι. Αν δεν σε θέλει, άστον, καλύτερα να μείνεις μόνη σου”.

Η Πάκυ Καραλή αναφέρει πως η κοινωνία σε μικρότερες πόλεις, όπως η Πάτρα, έχει αλλάξει σε σχέση με πριν από μερικά χρόνια, που όταν πλησίαζε τις γυναίκες στον δρόμο για να τους δώσει ενημερωτικά φυλλάδια για τον καρκίνο του μαστού, εκείνες έφτυναν τον κόρφο τους και έφευγαν, λες και πρόκειται για κολλητική ασθένεια. Πλέον, κάθε χρόνο περίπου 15.000 άνθρωποι ντύνονται στα ροζ και κάνουν γιορτή. “Είναι μια γιορτή χαράς. Το ροζ δεν είναι ο καρκίνος, είναι η νίκη πάνω σε αυτόν”, λέει χαρακτηριστικά. Ωστόσο, στα χωριά η κατάσταση εξακολουθεί να είναι δύσκολη. “Έρχονται στο γραφείο στην Πάτρα από κάποια χωριά, για να πάρουν π.χ. περούκα και μας ρωτάνε ψιθυριστά αν είναι εκεί κανείς που τους ξέρει. Φοβούνται μην το μάθει το χωριό. Και συμβαίνει τώρα, το 2021. Οι γυναίκες τρέμουν μην μάθει το χωριό, λες και είναι ντροπή. Και τους λέω “Έκλεψες; Ρουφιάνεψες; Σκότωσες; Για αυτά πρέπει να ντρέπεσαι, όχι επειδή αρρώστησες. Αν είχες πνευμονία, δηλαδή, θα ντρεπόσουν;”. Συμβαίνει με την συγκεκριμένη ασθένεια αυτό. Είναι στίγμα”.

Η ίδια, πάντως, έχει πίστη και στην δύναμη που έχει ο άνθρωπος μέσα του, αλλά και στην επιστήμη που κάνει άλματα στον τομέα της υγείας. Προτρέπει τις γυναίκες να μην φοβούνται τον φόβο τους και να ζητάνε βοήθεια, από όπου πιστεύουν πως μπορούν να βοηθηθούν στο να ξεπεράσουν τις αδυναμίες και τις αγωνίες τους.

“Να ξέρουμε όλες μας ότι το κοντέρ δεν το κρατάει κανείς, είναι στα χέρια αλλουνού. Όταν ρώτησα τον γιατρό μου πόσα χρόνια θα ζήσω, γύρισε και μου είπε: “Εμένα με λένε Θωμά, δεν με λένε Θεό για να σου πω πόσα χρόνια θα ζήσεις. Εγώ σου λέω ότι θα ζήσεις 20 χρόνια και βγαίνεις έξω, είσαι αφηρημένη και σε πατάει ένα αμάξι”. Να πολεμάμε, να προσέχουμε την υγεία μας, το σώμα μας, την ψυχή μας. Κάθε μέρα η επιστήμη πάει όχι 1 βήμα μπροστά, αλλά 100. Οι έρευνες πάνω στον καρκίνο, μας δώσανε το εμβόλιο για τον Covid. Μέσα σε 5 -6 μήνες είχαμε το εμβόλιο, πότε έχει συμβεί αυτό ξανά στην ανθρωπότητα; Άρα, φανταστείτε τι γίνεται ανά πάσα στιγμή στην επιστήμη”!

Ονειρεύομαι έναν κόσμο, όχι χωρίς καρκίνο του μαστού, γιατί αυτό δεν γίνεται, αλλά χωρίς θανάτους από αυτόν

Ολοκληρώνοντας την κουβέντα μας, αναρωτιέμαι πώς προχωράει μπροστά μια γυναίκα που έχει καταφέρει να νικήσει τον καρκίνο του μαστού. Κουβαλάει μέσα της αυτόν τον αγώνα σαν βραχνά, με τον φόβο πως ανά πάσα ώρα και στιγμή μπορεί να επιστρέψει; Πώς αισθάνεται κάθε φορά που μαθαίνει πως “έφυγε” άλλη μία γυναίκα από την ίδια ασθένεια;

“Δεν θα πω ψέματα. Όλες μας ζούμε με μία σκιά πίσω μας. Η σκιά αυτή δεν σε εμποδίζει να ζήσεις. Όμως, αυτή η σκιά μεγαλώνει σε κάποιες περιπτώσεις, όπως όταν πας να κάνεις τις επαναληπτικές σου εξετάσεις. Έχεις ένα φόβο και μια αγωνία, διότι ο πρωτοπαθής καρκίνος είναι 97% ιάσιμος – που είναι τρομερό ποσοστό – αλλά ο μεταστατικός καρκίνος δεν είναι καθόλου ιάσιμος, είναι χρόνια ασθένεια. Άλλες τα καταφέρνουν να ζήσουν αρκετά χρόνια και άλλες φεύγουν, όπως “έφυγε” η Φώφη Γεννηματά, με αυτό τον κεραυνοβόλο τρόπο. Κάθε φορά που ακούω ότι γίνεται κηδεία και πρέπει να πάμε, σου μιλάω ειλικρινά, κόβονται τα πόδια μου. Όχι μην το πάθω εγώ, κάθε άνθρωπος έχει την μοίρα του και είμαι απόλυτα πεπεισμένη για αυτό. Ούτε φοβάμαι ότι πέθανε αυτή, θα πεθάνω κι εγώ. Δεν κλαίω που έφυγαν, κλαίω τον τρόπο που έφυγαν, γιατί φεύγουν με επίγνωση. Και το ξέρω. Αυτό συμπονάω, κλαίω για το ότι αυτή η γυναίκα έφυγε μέσα σε τρόμο, μέσα σε αγωνία. Δεν ήταν ένα ήρεμο τέλος. Θέλω να επιμείνω στην πρόληψη και στην έγκαιρη διάγνωση. Αν μπορούσα, θα έβγαζα μόνη μου αυτοκόλλητα, θα τα κολλούσα σε όλες τις πόρτες των σπιτιών της πόλης, θα είχαν και φωτάκι που θα αναβόσβηνε και θα έλεγε “έγκαιρη διάγνωση”. Το όνειρό μου είναι να ζήσουμε σε έναν κόσμο, όχι χωρίς καρκίνο, γιατί αυτό δεν γίνεται. Ονειρεύομαι έναν κόσμο χωρίς θανάτους από καρκίνο του μαστού“.

Τέλος, μιλώντας για την δράση της στον Σύλλογο, η κ. Καραλή περιγράφει πως η εμπειρία του να συναναστρέφεσαι άλλες γυναίκες οι οποίες νοσούν, ενώ εσύ το έχεις ξεπεράσει, είναι ιδιαίτερα δύσκολη, αφού αναβιώνεις όλα όσα έζησες. Ωστόσο, η προσφορά αυτή είναι ανεκτίμητη.

“Τον πρώτο καιρό μου ήταν δύσκολο. Αλλά ήξερα ακριβώς πώς αισθάνεται. Ήξερα πάρα πολύ καλά. Της έλεγα πράγματα, πριν μου τα πει η ίδια. Της έλεγα “τώρα αισθάνεσαι αυτό”, “πονάς εκεί”, “σε καίει η φλέβα”, “νιώθεις αυτό στο στομάχι”. Όταν βλέπεις ότι έχεις άμεση ανταπόκριση, και οι φόβοι σου και οι αναστολές σου χάνονται, γιατί εκείνη την ώρα κρατάς το χέρι ενός άλλου ανθρώπου. Συνήθως πηγαίνουμε δύο – δύο, γιατί όταν βγαίνουμε από το νοσοκομείο, η μία κάνει ψυχοθεραπεία στην άλλη. Άλλη κλαίει, άλλη παρηγορεί. Δεν είναι πάντα εύκολο, αλλά είναι εξαιρετικό”.

Η ψυχολογία της γυναίκας με καρκίνο του μαστού

Η Γεωργία Πανίτσα, Ψυχολόγος και Οικογενειακή Σύμβουλος με ειδίκευση στη Συστημική Ψυχοθεραπεία και τη Θεραπεία Οικογένειας, μιλά στο Magazine για την ψυχολογία της γυναίκας – ασθενή και το πόσο αλλάζει την ζωή της στο άκουσμα ότι πάσχει από καρκίνο του μαστού, ενώ τονίζει το πόσο κρίσιμο είναι για την πορεία της νόσου το να βρει τη δύναμη να παλέψει.

“Η διάγνωση του καρκίνου του μαστού προκαλεί σοκ σε όποια γυναίκα το ακούει από το γιατρό της. Όσες έχουν νοσήσει λένε ότι χάνεται η γη κάτω από τα πόδια τους, ότι πάγωσε το αίμα τους ή ότι τους ήρθε ο ουρανός στο κεφάλι. Η απειλή που νιώθουν για την ίδια τους τη ζωή αλλά και για όλα όσα ακούν από το γιατρό τους ότι θα χαθούν (μέρος ή όλο το στήθος, τα μαλλιά, κ.α.) προκαλεί τρόμο και πανικό. Πρόκειται για ένα τραυματικό γεγονός που δεν σβήνει από τη μνήμη τους όσα χρόνια κι αν περάσουν από τότε. Κυρίαρχα συναισθήματα είναι η αγωνία, ο φόβος, ο θυμός, η θλίψη αλλά συχνά περνούν κάποια αν όχι όλα τα στάδια του πένθους. Είναι πολύ κρίσιμη η συναισθηματική συνιστώσα στον καρκίνο του μαστού για να βρει τη δύναμη να ακολουθήσει τη θεραπεία της που είναι άκρως απαιτητική. Όμως η καλή ψυχολογία σημαίνει να εκφράζει τα συναισθήματά της, να μιλάει για όσα σκέφτεται και νιώθει, να κλάψει, να μοιράζεται όλο αυτό που αισθάνεται κάθε φορά που δεν είναι σαφώς ένα συναίσθημα, είναι ένα τσουνάμι συναισθημάτων. Είναι βασικό να καλλιεργείται η ελπίδα και η αισιοδοξία αλλά στην ψυχοθεραπεία φροντίζουμε ιδιαίτερα τα δυσφορικά συναισθήματα, το φόβο, το θυμό ή την ενοχή που συχνά νιώθει η γυναίκα, χρειάζεται να ανακουφιστεί από αυτά”.

Η ίδια θεωρεί πολύ σημαντική την ανοιχτή συζήτηση για το ζήτημα του καρκίνου του μαστού εντός της οικογένειας, καθώς έχει φανεί να είναι ο πιο κρίσιμος παράγοντας για την προσαρμογή των μελών της στην ασθένεια. Θεωρεί πως θα πρέπει να αποφεύγεται η απόκρυψη ή παραποίηση της πραγματικότητας από τα παιδιά, λόγω του φόβου μήπως τα αναστατωθούν ή πληγωθούν, γιατί ποτέ δεν μπορείς να κρυφτείς από τα παιδιά. Θα δουν μια γνωμάτευση, θα κρυφακούσουν και θα αναζητήσουν πληροφορίες στο διαδίκτυο και θα πάρουν αφιλτράριστες πληροφορίες που δεν θα μπορούν να μεταβολίσουν.

Είναι απαραίτητο να νιώθει η γυναίκα που νοσεί ότι είναι δυνατή απέναντι στον καρκίνο μαστού και να παραμένει αισιόδοξη

“Όταν ο καρκίνος είναι ένα θέμα ανοιχτό, και η ίδια η γυναίκα είναι ανακουφισμένη και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας απελευθερώνονται και γίνονται συνοδοιπόροι σε αυτό το ταξίδι της θεραπείας. Πολλές οικογένειες μέσα από την ανοιχτή επικοινωνία απέκτησαν ουσιαστικότερη σχέση μεταξύ τους και βαθύτερους δεσμούς μετά τον καρκίνο του μαστού. Είναι απαραίτητο να νιώθει η γυναίκα που νοσεί ότι είναι δυνατή απέναντι στον καρκίνο μαστού, με την έννοια να παραμένει αισιόδοξη. Ωστόσο, χρειάζεται να θυμάται ότι είναι φτιαγμένη από σάρκα και οστά, όχι από σίδερο, ότι δηλαδή είναι ανθρώπινο να λυγίζει, να έχει και αδύναμες στιγμές ή να γίνεται ευάλωτη. Απέναντι στον περίγυρο χρειάζεται να θωρακίσει τον εαυτό της, να απομακρύνει όσα την επιβαρύνουν και να εστιάσει στον αγώνα για τη ζωή της”.

Την ίδια στιγμή, θεωρεί εξίσου σημαντικό το μοίρασμα της εμπειρίας του καρκίνου προς τα έξω, όπως έκανε και η Φώφη Γεννηματά, καθώς αποτελεί ένα ηχηρό μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση.

“Μια γυναίκα που μόλις έχει διαγνωστεί και ακούει αυτό το μοίρασμα, θα σκεφτεί ότι και εκείνη μπορεί να τα καταφέρει. Για τη γυναίκα που μοιράζεται το δικό της βίωμα δημόσια είναι μια υπενθύμιση για το πόσο δυνατή υπήρξε και αυτό την τροφοδοτεί συναισθηματικά. Αλλά και για κάθε γυναίκα, ακόμα και δεν γνωρίζει για τον καρκίνο μαστού, μια τέτοια δήλωση είναι μια νίκη απέναντι στις προκαταλήψεις και το στίγμα για τον καρκίνο που είναι ενεργά ακόμα και σήμερα. Σε κάθε περίπτωση θυμίζει σε όλους μας ότι είμαστε άνθρωποι”.

Μιλώντας για την ιδιαίτερη συνθήκη της μαστεκτομής, η κ. Πανίτσα τονίζει πως στη διαδικασία αυτή η γυναίκα βιώνει την απώλεια, όχι μόνο του μέρους του σώματός της, αλλά και όλων όσων αντιπροσωπεύει ως σύμβολο θηλυκότητας. “Αποτελεί έναν ακρωτηριασμό και οι γυναίκες πενθούν γι’ αυτό που στερήθηκαν. Ακούγεται δύσκολο και είναι δύσκολο, βέβαια το ζητούμενο είναι ότι η μαστεκτομή είναι η λύση στον καρκίνο, όχι το πρόβλημα. Θυσιάζεται ο μαστός επειδή έχει μεγάλο όφελος καθώς συμβάλλει στην αποκατάσταση της υγείας της γυναίκας”.

Όσο για την ζωή μετά τον καρκίνο του μαστού, υπογραμμίζει πως ο φόβος δεν φεύγει και πως η ασθενής μαθαίνει να ζει με αυτόν. “Μόλις τελειώσει η δύσκολη φάση των θεραπειών, έρχεται συχνά η ανάγκη αναθεώρησης και επαναπροσδιορισμού των σημαντικών πραγμάτων στη ζωή. Αυτό περιλαμβάνει δυσφορικά συναισθήματα, απογοήτευση, ματαίωση, θυμό, θλίψη. Μέσα από αυτή τη διεργασία έρχεται η απόλαυση της ζωής, η ευχαρίστηση από τα απλά πράγματα και η συμφιλίωση με το φόβο. Ο φόβος δεν εξαφανίζεται, υπάρχει σε κάθε πόνο ή σωματική ενόχληση, σε κάθε επανέλεγχο. Μαθαίνει κανείς να ζει με αυτόν“.

Η πρόληψη που σώζει ζωές και η αισιοδοξία για το μέλλον

Βρισκόμαστε στο 2021, αλλά υπάρχει επαρκής και σωστή ενημέρωση για τον καρκίνο του μαστού; Μιλώντας στο Magazine, ο Γιάννης Χαβελές, Χειρουργός, Μαστολόγος και ιδρυτής του Ιατρείου Φροντίδας Μαστού Πάτρας, αναφέρει πως, πλέον, είναι περισσότεροι οι φορείς που ασχολούνται με το ζήτημα της ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του μαστού, πραγματοποιώντας ενημερωτικές εκδηλώσεις και κάνοντας μεγάλες προσπάθειες σε προγράμματα πρόληψης, ωστόσο, το ενδιαφέρον από την πλευρά του κόσμου παραμένει περιορισμένο, ενώ θα έπρεπε να είναι μεγαλύτερο. Παράλληλα, υπάρχει ημιμάθεια και πολλές φορές άγνοια, ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που το σχετικό ψάξιμο στο διαδίκτυο οδηγεί σε παραπληροφόρηση και “γεννά” φόβο.

“Οι ασθενείς που έρχονται είναι προετοιμασμένοι για τα χειρότερα, την στιγμή που εμείς θα προσπαθήσουμε πολλές φορές να τις πείσουμε πως σε κάποιες περιπτώσεις ο καρκίνος του μαστού είναι ιάσιμος, πως μπορεί να μην χρειαστεί χημειοθεραπείες. Πολλές φορές θα εκπλαγούν όταν μάθουν ότι δεν χρειάζεται μαστεκτομή. Και λες “μα καλά, την σήμερον ημέραν δεν είναι γνωστό ότι δεν χρειάζεται σίγουρα μαστεκτομή”; Κι όμως, ναι, υπάρχει κόσμος που δεν τα γνωρίζει αυτά”, εξηγεί.

Πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη σημασία στην πρόληψη, η οποία, όπως αναφέρει ο κ. Χαβελές, θεωρητικά ξεκινάει από τη δεκαετία των 20 μέχρι 29. Σε αυτή την ηλικία η γυναίκα εξετάζεται μόνο με κλινικό έλεγχο, ενώ η αυτοεξέταση βοηθάει σε οποιαδήποτε ηλικία. Από ‘κει και πέρα, ο ετήσιος απεικονιστικός, αναγκαστικός, αυστηρός έλεγχος ξεκινάει από τα 30 χρόνια, όμως, όταν έχουμε κληρονομική προδιάθεση, θα πρέπει να έχουμε μαστολόγο από τα 20 και με βάση τις δικές του οδηγίες θα προχωρήσουμε στις ανάλογες εξετάσεις.

Με τα τεστ γονιδιακής υπογραφής των όγκων, μπορούμε να αναγνωρίσουμε ποιες γυναίκες δεν υπάρχει λόγος να λάβουν χημειοθεραπείες

Η αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού σήμερα, είναι σαφέστατα στο καλύτερο επίπεδο που υπήρξε ποτέ. Αυτό οφείλεται σε δύο διαφορετικούς άξονες, αφενός στην μεγάλη ανάπτυξη και πρόοδο που αφορά στην πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση και, αφετέρου, στην πρόοδο της χειρουργικής και της ογκολογίας, που προσφέρουν δύο σημαντικές δυνατότητες, τις οποίες αναλύει ο κ.Χαβελές.

“Πρώτον, μάς δίνεται η δυνατότητα να μην έχουμε τραυματικά για την εικόνα και την ψυχοσύνθεση της γυναίκας χειρουργεία. Να μπορούν, δηλαδή, διακριτικά χειρουργεία να είναι απολύτως επαρκή ογκολογικά. Να μπορούν να υπάρχουν πια οι ογκοπλαστικές μέθοδοι που ακόμη και μεγάλους καρκίνους μπορούν να τους αντιμετωπίσουν άριστα. Στις ατυχείς περιπτώσεις που απαιτείται και σήμερα μαστεκτομή, έχουμε την αποκατάσταση σε πρώτο ή σε δεύτερο χρόνο, η οποία, επίσης, έχει ραγδαία βελτιούμενα αποτελέσματα αισθητικά. Το δεύτερο είναι ότι πλέον προσπαθεί και η ογκολογία με τεστ γονιδιακής υπογραφής των όγκων, να αναγνωρίσει ποιες γυναίκες δεν υπάρχει λόγος να λάβουν χημειοθεραπεία και να περάσουν και από αυτή την δοκιμασία. Δηλαδή, έχουμε πλέον όχι μία γενική οδηγία, αλλά μια προσωποποιημένη και εξατομικευμένη κίνηση μέσω αυτών των τεστ. Αυτό μπορεί να κάνει την κάθε γυναίκα να αισθάνεται ότι το πρόβλημά της αντιμετωπίζεται πιο συγκεκριμένα για εκείνη, ότι δεν θα “πέσει” σε μία γενική θεώρηση και σε μία οριζόντια αντιμετώπιση. Αυτή η αλλαγή τα τελευταία 10 χρόνια είναι τεράστια. Πριν από αυτή τη δεκαετία, θα μπορούσες να “πέσεις” σε ένα γιατρό παλαιών αρχών, που θα σε έβαζε στο χειρουργείο και δεν θα ήξερες τίποτα. Ευτυχώς, σήμερα, όλα αυτά λύνονται πριν από το χειρουργείο και αυτή είναι η νέα μας πραγματικότητα και μας κάνει αισιόδοξους”.

Πλέον υπάρχει προσωποποιημένη και εξατομικευμένη αντιμετώπιση στον καρκίνο κάθε γυναίκας

Στον αγώνα που δίνει η κάθε γυναίκα με τον καρκίνο, είναι, επίσης, σημαντική η σχέση που αναπτύσσει με τον γιατρό της, καθώς αυτό βοηθά στο να αισθάνεται πως έχει ένα συνοδοιπόρο, ειδικό στο πρόβλημά της, που μπορεί να της δώσει και λύσεις και ελπίδες για το μέλλον. Παράλληλα, όπως τονίζει και ο κ. Χαβελές, υπάρχουν ψυχολόγοι υγείας που εργάζονται μαζί με τον εξειδικευμένο γιατρό στην αντιμετώπιση της ασθένειας, φτάνει το άτομο να δεχτεί να λάβει την απαραίτητη στήριξη.

“Ο άνθρωπος που του συμβαίνει κάτι τέτοιο, που του συντάραξες την καθημερινότητα λέγοντάς του την λέξη “καρκίνος”, σαφέστατα δεν θέλει ούτε αριθμός να είναι και θέλει να ξέρει ότι σκύβεις πάνω στο πρόβλημά του προσωπικά και σαφέστατα δεν έχει απλά την ανάγκη από γιατρό, πρέπει να είσαι υποστηρικτικός και να βοηθήσεις. Πρέπει να βάλουμε και εμείς το λιθαράκι μας στο να βρει ο άνθρωπος αυτός την δύναμη να αντιμετωπίσει το πρόβλημά του και να ζητήσει την βοήθεια από τους γύρω τους. Πρέπει να εκπαιδεύσουμε πολλές φορές το περιβάλλον και τον συνοδό. Αυτό μπορείς να το κάνεις είτε καθαρά με την ανθρώπινη πλευρά του να είναι κανείς γιατρός, κάτι για το οποίο δεν υπάρχει καμία ιατρική σχολή που να σε προετοιμάζει και έγκειται εν πολλοίς στον χαρακτήρα του κάθε ανθρώπου. Για παράδειγμα, εγώ εδώ συστεγάζομαι με ψυχολόγο υγείας, που έχει πια και επιστημονική καθαρά αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος και ξεκάθαρη στήριξη σε εντελώς επαγγελματικό επίπεδο. Όταν υπάρχει λόγος πολύ στοχευμένης ψυχολογικής παρέμβασης και είναι κάτι που το είδα στην Αγγλία, όπου είχαμε και ψυχολόγο μαστού. Πολύς κόσμος έχει μια άρνηση στις ψυχολογικές παρεμβάσεις, είναι ταμπού ακόμη στην Ελλάδα. Θεωρείται ως μια παραδοχή αδυναμίας και έτσι κάποιοι άνθρωποι, αν και το έχουν ανάγκη, δεν το δέχονται”.

Η επιστήμη, πάντως, προχωρά με γοργά και αποφασιστικά βήματα, με τις ελπίδες για καλύτερες θεραπείες να είναι αρκετά μεγάλες. Ο κ. Χαβελές αναφέρει πως η ιατρική κοινότητα σαφέστατα και θα χαιρέτιζε μία τέτοιου είδους θετική εξέλιξη, όμως, αναφέρει πως θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο καρκίνος του μαστού είναι μία πολυδιάστατη και πολυσύνθετη νόσος, με διαφορετικά είδη. Είναι αισιόδοξος πως θα υπάρξει πρόοδος τα επόμενα χρόνια, για κάποιους από τους τύπους της νόσου.

“Θα μπορούσαμε να βελτιώσουμε, ίσως, τη διάγνωση με κάποια εξέταση αίματος, αλλά για κάποια από όλα τα είδη, να μπορέσουμε να βγάλουμε εμβόλιο, αλλά για τους ορμονοεξαρτώμενους για παράδειγμα. Βεβαίως και θα το θέλαμε και βεβαίως έχουμε την ελπίδα ότι κάποτε θα έρθει μια οριστική θεραπεία. Προς το παρόν, να είμαστε προσηλωμένοι στο πρόγραμμα πρόληψης, να μπορέσουμε να μάθουμε από τον γιατρό μας αν ανήκουμε σε χαμηλό ή υψηλό κίνδυνο, πού βρισκόμαστε, να το έχουμε συζητήσει μια φορά στη ζωή μας με κάποιον εξειδικευμένο γιατρό αυτό το κομμάτι, να μας πει ποιες είναι οι εξετάσεις που πρέπει να κάνουμε. Θα έχουμε ακόμη καλύτερες θεραπείες όσο περνούν τα χρόνια. Αλλά ήδη έχουμε διανύσει τεράστια απόσταση στο να εξανθρωπιστούν οι θεραπείες και στο να έχουμε πάνω από 90% πια ίαση στον καρκίνο του μαστού. Ήδη είναι φανταστική η κατάσταση σε σχέση με λίγα χρόνια πριν και αυτό αρκεί για να χαμογελάσουμε“.

Ο Σύλλογος “Άλμα Ζωής” Ν.Αχαΐας στο πλευρό των γυναικών

Στα 20 χρόνια λειτουργίας του Συλλόγου στην Αχαΐα έχουν εξυπηρετηθεί χιλιάδες γυναίκες από το “Άλμα Ζωής” Ν.Αχαΐας τόσο από την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας όσο και από τα νησιά του Ιουνίου και την Πελοπόννησο, σε όποια φάση της ασθένειας έχουν χρειαστεί. Η Κλαίρη Τζιομάκη, Κοινωνική Λειτουργός, Επιστημονικά Υπεύθυνη των Προγραμμάτων του Συλλόγου και Οικογενειακή Θεραπεύτρια, μιλά στο The Magazine για την ανταπόκριση των πασχουσών στα προγράμματα που “τρέχουν” στο “Άλμα Ζωής” Ν. Αχαΐας, αλλά και για το feedback που λαμβάνουν από τη συμμετοχή των γυναικών σε αυτά.

Οι γυναίκες που αξιοποιούν τα προγράμματα του Συλλόγου, μας λένε ότι πήραν δύναμη, ότι ένιωσαν ελπίδα και ανακούφιση

“Για εμάς είναι σημαντικό η γυναίκα που έχει διαγνωστεί με καρκίνο να είναι ενήμερη για την ύπαρξη του Συλλόγου και των προγραμμάτων του, ώστε όποτε εκείνη θεωρήσει ότι μας χρειάζεται να ξέρει που να απευθυνθεί. Οι γυναίκες που αξιοποιούν τα προγράμματα του Συλλόγου, μας λένε ότι αισθάνονται ευγνωμοσύνη που γνώρισαν κι άλλες γυναίκες που έχουν αντιμετωπίσει τον καρκίνο στο παρελθόν, ότι πήραν δύναμη και ένιωσαν ελπίδα ότι θα τα καταφέρουν και οι ίδιες όπως κι άλλες γυναίκες. Σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν προκύψει πολύ δυνατές φιλικές σχέσεις που οι ίδιες οι γυναίκες τις αναφέρουν αδερφικές. Συχνά αναφέρουν ότι αισθάνθηκαν να ενδυναμώνονται μέσα από τις ομάδες ψυχολογικής υποστήριξης, ενώ πολλές γυναίκες που έλαβαν χρηστικά είδη όπως περούκες ή προθέσεις αισθάνθηκαν μεγάλη ανακούφιση”.

Τα προγράμματα που υλοποιεί το “Άλμα Ζωής” Ν. Αχαΐας είναι τα ακόλουθα:

• Πρόγραμμα πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης που περιλαμβάνει ενημερωτικές εκδηλώσεις και κλινικές εξετάσεις του γενικού πληθυσμού για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού.
• Πρόγραμμα ψυχοκοινωνικής στήριξης των γυναικών με καρκίνο μαστού και των οικογενειών τους από επαγγελματίες ψυχικής υγείας.
• Πρόγραμμα οργανωμένης αλληλοβοήθειας για συναισθηματική υποστήριξη και πρακτική βοήθεια σε πάσχουσες γυναίκες, μέσα από συναντήσεις εθελοντριών – survivors του Συλλόγου.
• Προγράμματα διεκδίκησης δικαιωμάτων, δωρεάν νομικής και διατροφικής συμβουλευτικής των γυναικών με καρκίνο μαστού.
• Πρόγραμμα ενημέρωσης των γυναικών με καρκίνο μαστού τόσο για τις νεότερες ιατρικές εξελίξεις στον τομέα της ογκολογίας όσο και τις παροχές και τα δικαιώματα τους.
• Προγράμματα δωρεάν παροχής χρηστικών ειδών (περούκες, προθέσεις, στηθόδεσμοι) σε ανασφάλιστες γυναίκες ασθενείς.
• Πρόγραμμα «Σύμμαχοι φροντίδας: Υποστήριξη γυναικών πασχουσών από καρκίνο μέσα από την ολοκληρωμένη εκπαίδευση και ψυχοκοινωνική στήριξη των φροντιστών τους» – Χρηματοδοτούμενο από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία και το πρόγραμμα Active citizens fund (μέρος του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού EEA Grants), με διαχειριστή επιχορήγησης το ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow

“Όσες γυναίκες έχουν νοσήσει, είναι ελεύθερες νόσου, και επιθυμούν να εκπαιδευτούν μπορούν να γίνουν εθελόντριες και να εμπλακούν στο πρόγραμμα αλληλοβοήθειας. Μέσα από το πρόγραμμα αυτό, συναντούν άλλες γυναίκες, είτε στα νοσοκομεία της περιοχής είτε στα γραφεία μας, που αντιμετωπίζουν τον καρκίνο του μαστού και από την προσωπική τους εμπειρία τους δίνουν ελπίδα και δύναμη για να αντιμετωπίσουν την ασθένεια. Το κάθε πρόγραμμα του Συλλόγου έχει τη δική του αξία για τους ανθρώπους που εξυπηρετούμε, ωστόσο το πρόγραμμα αλληλοβοήθειας είναι ένα πρόγραμμα μοναδικό που προσφέρει δύναμη τόσο στην εκπαιδευμένη εθελόντρια όσο και στην γυναίκα που έχει μόλις διαγνωστεί, το οποίο βασίζεται στις αρχές του διεθνούς προγράμματος Reach to Recovery και εφαρμόζεται στην Ελλάδα αποκλειστικά από το “Άλμα Ζωής”.”

Παρά τις τεράστιες προσπάθειες που γίνονται, εξακολουθούν, ωστόσο, να υπάρχουν πολλά ζητήματα που χρήζουν βελτίωσης τόσο στη διάγνωση όσο και στην αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού σε όλα τα στάδια της νόσου. Τόσο η πολύχρονη οικονομική κρίση, όσο και η κρίση που έφερε η Covid -19, έχουν επηρεάσει σε πολλά επίπεδα τους ογκολογικούς ασθενείς, δημιουργώντας εμπόδια στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, στην έγκαιρη διάγνωση, στην επικοινωνία με τον γιατρό, στην αναμονή για έναρξη θεραπείας, στις κοινωνικές και οικονομικές παροχές, στην εργασία και διαχείριση της νόσου.

“Ένα πολύ σημαντικό ζήτημα που αντιμετωπίζουμε σε παγκόσμιο επίπεδο αυτή την περίοδο είναι οι καθυστερήσεις στην έγκαιρη διάγνωση των καρκίνων εξαιτίας της πανδημίας Covid-19. Η πανδημία και όλα τα σχετικά μέτρα που έχουν ληφθεί τα τελευταία 2 χρόνια έχουν εμποδίσει τους πολίτες να υλοποιούν προληπτικούς ελέγχους με αποτέλεσμα να υπάρχουν καθυστερημένες διαγνώσεις που δυσκολεύουν την έκβαση της νόσου”.

Η κ. Τζιομάκη τονίζει με τη σειρά της την σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου του μαστού, που μπορεί πραγματικά να σώσει ζωές.

“Χρειάζεται να γίνει κατανοητό από όλους μας ότι όσο πιο νωρίς εντοπιστεί ένας καρκίνος τόσο περισσότερο αυξάνονται οι δυνατότητες αντιμετώπισης τους. Ένα καρκίνος μαστού που θα εντοπιστεί νωρίς είναι δυνατόν να ιαθεί και αυτό σημαίνει λιγότερη ταλαιπωρία και πόνος για την ίδια την γυναίκα, λιγότερες δαπάνες για το σύστημα υγείας και ποιότητα ζωής για την ασθενή και την οικογένεια της. Καμία γυναίκα δεν θα πρέπει να αμελεί τον προληπτικό της έλεγχο για κανένα λόγο και κυρίως χρειάζεται να μάθει ότι όπως φροντίζει για τις ζωές των σημαντικών άλλων της ζωής της έτσι χρειάζεται να φροντίσει και τον εαυτό της”.

Οι σημαντικές προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο του μαστού περιλαμβάνουν:

• Αυτοεξέταση μαστού κάθε μήνα με την έννοια της γνωριμίας με το σώμα μας. Πρόκειται για συμπληρωματική εξέταση και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να υποκαθιστά τον ιατρικό έλεγχο.
• Κλινική εξέταση μαστών που πραγματοποιείται από εξειδικευμένο γιατρό, κάθε 3 χρόνια από την ηλικία των 20 ετών και κάθε χρόνο από 40 ετών.
• Υπέρηχος μαστού και λοιπές απεικονιστικές εξετάσεις, σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού.
• Μαστογραφία με πρώτη μαστογραφία αναφοράς στην ηλικία των 35 ετών και έπειτα κάθε χρόνο από 40 ετών και άνω.