ΛΟΥΛΑ ΝΤΑ ΣΙΛΒΑ: 40 ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ “ΛΙΟΝΤΑΡΙ ΤΗΣ ΛΑΤΙΝΟΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ”

Ο Λούλα ντα Σίλβα είναι ο νέος πρόεδρος της Βραζιλίας. Δηλαδή, πήρε και πάλι στα χέρια του το τιμόνι του μεγαλύτερου έθνους της Λατινικής Αμερικής -των 217.000.000 πολιτών-, μια 11ετια από τότε που βοήθησε 20.000.000 Βραζιλιάνους να βγουν από τη φτώχεια και τη φυλάκιση του για διαφθορά και ξέπλυμα χρήματος. Κατηγορίες που ειρήσθω εν παρόδω, έχουν διαγραφεί.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Ανώτατου Εκλογικού Δικαστηρίου της χώρας, το “Λιοντάρι της λατινοαμερικανικής αριστεράς” έλαβε 2.100.000 ψήφους περισσότερους από τον Ζαΐχ Μπολσονάρου.

Αυτή ήταν η πιο ‘κλειστή’ νίκη προέδρου της Βραζιλίας, σε διάστημα μεγαλύτερο των τριών δεκαετιών.

Ο Μπολσονάρου έγινε ο πρώτος εν ενεργεία πρόεδρος της χώρας που απέτυχε να επανεκλεγεί, στα 34 χρόνια της δημοκρατίας της Βραζιλίας.

Στα χρόνια της ηγεσίας του-μεταξύ άλλων-, επιταχύνθηκε η καταστροφή του τροπικού δάσους του Αμαζονίου, έκανε θραύση η πανδημία (αφού αρνείτο να πάρει μέτρα), ενώ έγινε εξέχουσα φιγούρα της ακροδεξιάς, μέσω των επιθέσεων του στην αριστερά, τα media και τους δημοκρατικούς θεσμούς της χώρας.

Το τελευταίο του project ήταν να υπονομεύσει το εκλογικό σύστημα, με τρόπους που ‘τράβηξαν’ την παγκόσμια προσοχή και έτσι δεν επιτεύχθηκε η τελεσφόρηση.

Πάμε να δούμε ποιος είναι ο Λουίς Ινάσιου ‘Λούλα’ ντα Σίλβα, τον οποίον ο Μπαράκ Ομπάμα είχε χαρακτηρίσει ως “τον πιο δημοφιλή πολιτικό στη Γη”.

Οι απώλειες που τον έκαναν πολιτικό

1. Το έβδομο από τα οκτώ παιδιά του Aristides Inácio da Silva και της Eurídice Ferreira de Melo δεν έμαθε ανάγνωση πριν τα 10 του χρόνια.
2. Ο πατέρας του (εργάτης σε αγροκτήματα) ήταν πολέμιος της εκπαίδευσης, καθώς πίστευε ότι η στήριξη της οικογενείας είναι ό,τι πιο σημαντικό μπορεί να προσφέρει ένας άνδρας.
3. Ο Λούλα εγκατέλειψε το σχολείο στην πέμπτη δημοτικού, όταν δούλευε όλη ημέρα -ως λούστρος και πλανόδιος πωλητής. Στα 14 βρήκε δουλειά πλήρους απασχόλησης, σε αποθήκη.
4. Οι γονείς του ζούσαν μακριά έως ότου ο Λούλα έγινε 7 χρόνων. Τότε παιδιά και μητέρα πήγαν στο Σάο Πάολο να βρουν τον πατέρα -με το ταξίδι να γίνεται σε ανοιχτό φορτηγό και να κρατάει 13 ημέρες.
5. Όταν έγινε το αντάμωμα, έγινε και γνωστό πως ο Αριστείδης είχε κάνει άλλη οικογένεια. Για κάποιο καιρό, έζησαν όλοι μαζί στο ίδιο σπίτι. Οι δυο ‘πλευρές’ δεν τα πήγαιναν ιδιαίτερα καλά μεταξύ τους και τέσσερα χρόνια αργότερα, η Ευρυδίκη πήρε τα παιδιά της και μετακόμισαν σε ένα μικρό διαμέρισμα.
6. Έκτοτε ο Λούλα σπάνια έβλεπε τον πατέρα του -ο οποίος πέθανε από επιπλοκές κατάχρησης αλκοόλ το 1978.
7. Το 1964 έχασε το μικρό δάχτυλο του αριστερού χεριού, σε εργατικό ατύχημα -ήταν χειριστής πρέσας σε ένα εργοστάσιο ανταλλακτικών αυτοκινήτων.
8. Χρειάστηκε να επισκεφτεί πολλά νοσοκομεία, έως ότου βρει ένα που να θέλει να τον βοηθήσει. Αυτή η εμπειρία έγινε το εφαλτήριο της πολιτικής του καριέρας.
9. Στα 21 του (1966) έγινε μεταλλουργός και μέλος του σωματείου εργαζομένων -με μεγάλη συμμετοχή στις συνδικαλιστικές δραστηριότητες. Το 1975 ήταν ο πρόεδρος.
10. Το 1971 (δυο χρόνια μετά το γάμο) έχασε και την πρώτη του σύζυγο, Μαρία ντε Λούρδες Ριμπέιρο από ηπατίτιδα, ενώ ήταν έγκυος στο πρώτο τους παιδί -το οποίο επίσης πέθανε.

Πώς έγινε ο “Λούλα” των Βραζιλιάνων

1. Εμπνευσμένος από τον αδελφό του Frei Chico, ο Λούλα εντάχθηκε στο εργατικό κίνημα όταν εργαζόταν στη Villares Metals S.A. Σιγά σιγά κέρδιζε την εμπιστοσύνη περισσότερων.
2. Το 1975 εξελέγη πρόεδρος του Σωματείου Εργατών Χάλυβα του São Bernardo do Campo και Diadema (πόλεις που βρίσκονται στην περιοχή όπου υπάρχουν οι περισσότερες εγκαταστάσεις αυτοκινητοβιομηχανίας στη Βραζιλία -Ford, Volkswagen, Toyota, Mercedes-Benz). Επανεξελέγη το 1978.
3. Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, όταν η Βραζιλία βρισκόταν υπό στρατιωτική κυριαρχία, ο Λούλα βοήθησε στην οργάνωση συνδικαλιστικών δραστηριοτήτων. Συμπεριλαμβανομένων μεγάλων απεργιών.
4. Τα εργατικά δικαστήρια έκριναν τις απεργίες παράνομες και ο Λούλα φυλακίστηκε για ένα μήνα. Εξαιτίας αυτού, και όπως και άλλοι άνθρωποι που φυλακίστηκαν για πολιτικές δραστηριότητες υπό τη στρατιωτική κυβέρνηση, ο Λούλα έλαβε ισόβια σύνταξη, μετά την πτώση του στρατιωτικού καθεστώτος.
5. Δυσαρεστημένος από την έλλειψη πολιτικής εκπροσώπησης της εργατικής τάξης στη Βραζιλία, δέχθηκε να συμμετάσχει σε ομάδα ακαδημαϊκών, διανοουμένων και ηγετών συνδικάτων που δημιούργησαν το Εργατικό Κόμμα (Partido dos Trabalhadores), το Μάρτιο του 1980.
6. Επρόκειτο για ένα αριστερό κόμμα με προοδευτικές ιδέες που δημιουργήθηκε στη μέση της στρατιωτικής κυβέρνησης της Βραζιλίας. Ο “Λούλα” έβαζε υποψηφιότητα για την προεδρία. Έως το 1988 ‘έβγαινε’ δεύτερος. Πήρε την πρωτιά το 2002. Την κράτησε έως το 2010.
7. Το 1982 πρόσθεσε το παρατσούκλι του “Λούλα” επισήμως στο όνομα του. Έτσι είχε γίνει γνωστός παντού στη χώρα του. Την ίδια χρονιά εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην πολιτική σκηνή του Σάο Πάολο.
8. Το 1983 βοήθησε στην ίδρυση της Central Única dos Trabalhadores, μιας εθνικής συνομοσπονδίας συνδικάτων και το 1986 μπήκε για πρώτη φορά στο Κογκρέσο.
9. Όσο έμενε πιστός στις πεποιθήσεις του, αύξανε και το κοινό του και τον Οκτώβριο του 2002 έγινε πρόεδρος του έθνους, λαμβάνοντας το 61.3% των προτιμήσεων. Το 2006 κράτησε τη θέση με το 61% των ψήφων.
10. Όταν αποχώρησε (τον Ιανουάριο του 2011) η αποδοχή του έφτανε στο 90%.
    Ο Luiz Inacio Lula da Silva με τον πρόεδρο της Βενεζουέλας, Hugo Chavez το Μάρτιο του 2008, σε επίσκεψη σε διυλιστήριο πετρελαίου που 'τρέχουν' μαζί οι χώρες. AP Photo/Eraldo Peres

Η επιχείρηση Car Wash και η φυλάκιση

1. Στα χρόνια που ήταν ο πρώτος πολίτης, είχε συμβάλει στο να βγουν 20.000.000 Βραζιλιάνοι από τη φτώχεια, αναζωογόνησε τη βιομηχανία πετρελαίου, αύξησε την παγκόσμια ζήτηση για εμπορεύματα όπως η σόγια και το σσιδηρομετάλλευμα και επανεμφάνισε τη Βραζιλία στην παγκόσμια σκηνή -με διοργανώσεις όπως το Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου και οι Ολυμπιακοί Αγώνες.
2. Με ποσοστό αποδοχής στο 80% έθεσε υποψηφιότητα για τις εκλογές που τελικά κέρδισε ο Μπολσονάρου -το 2018.
3. Από το Σεπτέμβριο του 2016 ήταν το κεντρικό πρόσωπο εκτεταμένης έρευνας των αρχών που είχε ξεκινήσει τον Απρίλιο του 2015 και είχε αντικείμενο τη διαφθορά στην κρατική εταιρεία πετρελαίου Petrobras.
4. Είχε το όνομα “Επιχείρηση Car Wash” και οδήγησε σε 300 συλλήψεις. Οι εισαγγελείς απηύθυναν κατηγορίες σε οκτώ άτομα: τον Λούλα ντα Σίλβα, τη σύζυγο του Μαρίσα Λετίσια Κάσα (παντρεύτηκαν το 1974, με τη γυναίκα να πεθαίνει το Φεβρουάριο του 2017) και άλλους έξι.
5. Ο Λούλα κατηγορήθηκε ότι είχε ασκήσει πιέσεις για κρατικές συμβάσεις σε ξένες χώρες, προς όφελος της εταιρίας Odebrecht, όπως και ότι ενήργησε προκειμένου να χρηματοδοτήσει η Τράπεζα Ανάπτυξης της Βραζιλίας, έργα σε Γκάνα, Αγκόλα, Κούβα και Δομινικανή Δημοκρατία.
6. Τον Ιούνιο του 2015, ο Marcelo Odebrecht (πρόεδρος της Odebrecht), συνελήφθη με την κατηγορία ότι είχε πληρώσει σε πολιτικούς 230 εκατομμύρια δολάρια σε δωροδοκίες.
7. Τον Μάρτιο του 2016 οι αρχές έκαναν έφοδο στο σπίτι του Λούλα, ο οποίος συνελήφθη και ανακρίθηκε. Η αστυνομία ενημέρωσε ότι “είχε εμπλακεί σε παράνομες δωροδοκίες από την εταιρία πετρελαίου Petrobras προς όφελος του πολιτικού του κόμματος και της προεδρικής εκστρατείας”. Ο Λούλα είχε σχολιάσει πως “διώκομαι πολιτικά -όπως και το κόμμα μου”.
8. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, ο Λούλα είχε επωφεληθεί από την ανακαίνιση ενός triplex, σε παραλιακή πόλη κοντά στο Σάο Πάολο, από την κατασκευαστική εταιρεία OAS. Οι κατηγορίες συνδέονταν με δωροδοκίες αξίας 1.100.000 δολαρίων από την OAS, μέσω του παραθαλάσσιου διαμερίσματος. Σε αντάλλαγμα, ο Λούλα ντα Σίλβα φερόταν να βοήθησε τον κατασκευαστή να ‘κλείσει’ συμβόλαια με την εταιρεία πετρελαίου.
9. Με σειρά από tweets ο πρωταγωνιστής της ιστορίας αποκάλεσε ως ‘μυθοπλασία’ όσα του πρόσαπτε η εισαγγελία. Οι δικηγόροι του έκαναν λόγο για πολιτικά κίνητρα και κατηγόρησαν την εισαγγελία για βιαστικά συμπεράσματα.
10. Στις 16/3 του 2016, η πρόεδρος Ντίλμα Ρούσεφ είχε διορίσει τη Λούλα ως επικεφαλής του επιτελείου της, ώστε να έχει ασυλία και να μη συλληφθεί -ή να δικαστεί οπουδήποτε αλλού, πέραν του Ανώτατου Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου της χώρας.
11. Ο δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου, Sergio Moro ανέστειλε τον διορισμό με την αιτιολογία πως η πρόεδρος προσπαθούσε να βοηθήσει τον Λούλα να γλιτώσει τη δίωξη.
12. Ο 72χρονος πρώην πρόεδρος είχε καταθέσει αίτημα habeas corpus για καθυστέρηση της ποινής φυλάκισής του. Πολλοί πίστευαν πως ο λόγος είχε να κάνει με τη διάθεση του θα θέσει ξανά υποψηφιότητα για την προεδρία.
13. Με ψήφους 6-5 το Ανώτατο Δικαστήριο το απέρριψε, ο κόσμος διχάστηκε και η προεκλογική ένταση εκτινάχθηκε στα ύψη.
14. Τον Ιούλιο του 2017 ο Λούλα κρίθηκε ένοχος από το κατώτερο δικαστήριο, για τις κατηγορίες του ρόλου του ως ‘εγκεφάλου’ σε σκάνδαλο διαφθοράς και ξέπλυμα βρώμικου χρήματος -συν παρεμπόδιση της δικαιοσύνης και άσκηση επιρροής.
15. Καταδικάστηκε σε εννιάμισι χρόνια φυλάκιση. Παρέμεινε ελεύθερος εν αναμονή της εκδίκασης της έφεσης που είχε καταθέσει -με το δικηγόρο του να κατηγορεί τον δικαστή για μεροληψία και εκείνον να απαντά “ουδείς πρέπει να είναι υπεράνω του κράτους δικαίου”.
16. Στις 25 Ιανουαρίου του 2018, το Εφετείο του Πόρτο Αλέγκρε έκρινε τον Λούλα ένοχο για διαφθορά και ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και αύξησε την ποινή του σε 12 χρόνια φυλάκισης, για μία από τις εννέα κατηγορίες. Υπήρχαν οκτώ σε εκκρεμότητα.
17. Στις 26 Μαρτίου του 2018, το ίδιο δικαστήριο επικύρωσε τη δική του ποινή και εκεί έπεσαν οι τίτλοι τέλους. Ή αυτό πίστεψαν κάποιοι.
18. Το 2019 ο σημερινός πρόεδρος περνούσε 23 ώρες στην απομόνωση της ομοσπονδιακής φυλακής όπου κρατείτο. Είχε για συντροφιά έναν διάδρομο -γυμναστικής.
19. Το Μάρτιο του 2021 το Ανώτατο Δικαστήριο ανέτρεψε την απόφαση της φυλάκισης του (με ψήφους 3-2), ακυρώνοντας κάθε κατηγορία “καθώς ο δικαστής που ανέλαβε τις υποθέσεις του ήταν προκατειλημμένος”. Η απόφαση επικυρώθηκε τον Ιούνιο του ίδιου έτους, με τον δικαστή Gilmar Mendes να ακυρώνει και δυο άλλες υποθέσεις που είχε κινήσει ο δικαστής Moro εναντίον του Λούλα.
20. Παρεμπιπτόντως, ο Moro έγινε αργότερα Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Ασφάλειας -στην κυβέρνηση του Μπολσονάρου. Ό,τι είχε ‘προσάψει’ στον Λούλα ακυρώθηκε στις 24/6 του 2021. Κατόπιν τούτου, μπορούσε να διεκδικήσει την προεδρία στις εκλογές του 2022.

H παλιάς κοπής προεκλογική εκστρατεία

Οι υποστηρικτές του τον περίμεναν έξω από τη φυλακή, την ημέρα της απελευθέρωσης, όταν ο Λούλα ντα Σίλβα κατηγόρησε τις αρχές για απόπειρα “ποινικοποίησης” των πράξεων του και αυτών του Εργατικού Κόμματος.

Ανακοίνωσε και ότι θα έκανε εθνική περιοδεία, λέγοντας στα πλήθη του πως “είστε αυτοί που τρέφετε τη δημοκρατία. Οι πόρτες της Βραζιλίας θα είναι ανοιχτές για μένα να ταξιδέψω σε όλη τη χώρα”.

Ναι, έκανε το come back με μια old school προεκλογική εκστρατεία -όπως έγραψαν οι New York Times– και επισκέψεις σε όλα τα μέρη της αχανούς χώρας. Δεν εμφανίστηκε στο τελευταίο debate, έλεγε πολύ λίγα στις προτάσεις του και απέρριψε την συντριπτική πλειοψηφία των αιτημάτων για συνέντευξη.

Την ίδια ώρα, δημιουργούσε ευρύ συνασπισμό (με κομμουνιστές έως επιχειρηματίες) και επέλεξε τον πρώην κεντροδεξιό κυβερνήτη, Geraldo Alckmin ως αντιπρόεδρό του -ήταν αντίπαλοι στις προεδρικές εκλογές του 2006.

Στην προεκλογική του εκστρατεία σύγκρινε τον εαυτό του με τον Νέλσον Μαντέλα, τον Μαχάτμα Γκάντι και τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, όπως διαβεβαίωνε τον κόσμο του πως θα ακολουθούσε τα βήματα των πιο θρυλικών πολιτικών κρατουμένων.

Μια από τις χαρακτηριστικές του δηλώσεις ήταν οι εξής: “Πώς προσπάθησαν να καταστρέψουν τον Λούλα; Πέρασα 580 ημέρες στη φυλακή γιατί δεν ήθελαν να βάλω υποψηφιότητα. Και έμεινα ήρεμος, προετοιμάζοντας τον εαυτό μου όπως ο Μαντέλα προετοιμαζόταν για 27 χρόνια“.

Ένα ευχαριστώ, για τη νίκη του, το χρωστάει στον Μπολσονάρου -τον οποίον δεν ήθελαν πάρα πολλοί μετά τις αμέτρητες ψευδείς δηλώσεις, τις καταστροφικές πολιτικές για το περιβάλλον, τη χρήση μη εγκεκριμένων φαρμάκων για τον Covid και τις έντονες επιθέσεις κατά αντιπάλων, δημοσιογράφων, δικαστών και επαγγελματιών υγείας.

Αρκούσε το “ο Μπολσονάρου είναι απάνθρωπος” και το “θα κάνω τη ζωή όλων σας καλύτερη” (33 εκατομμύρια ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας και ο Λούλα έχει αποδείξει πως μπορεί να σώσει ζωές), για να προστεθεί η Βραζιλία στη λίστα των χωρών της Λατινικής Αμερικής που έχουν κάνει στροφή προς τα αριστερά -μετά τους Μεξικό, Κολομβία, Αργεντινή, Χιλή και Περού.