ΝΑΡΚΕΣ Η ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ: ΠΩΣ ΤΡΥΠΗΣΕ Ο NORD STREAM ΣΤΗ ΒΑΛΤΙΚΗ

Για πρώτη φορά από τότε που έγινε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η κυβέρνηση του Βλαντίμιρ Πούτιν και η Δύση συμφώνησαν σε κάτι: δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο σαμποτάζ στις διαρροές των υποθαλάσσιων αγωγών Nord Stream.

Το πρωί της Πέμπτης 29/9 η σουηδική εφημερίδα Svenska Dagbladet επικαλέστηκε μαρτυρία ακτοφύλακα της χώρας που ενημέρωσε για την ύπαρξη και τέταρτης πηγής απώλειας.

“Οι δυο από τις 4 διαρροές εντοπίζονται στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Σουηδίας και οι άλλες δύο είναι στην οικονομική ζώνη της Δανίας”.

Όλες είναι σε βάρος 80 με 100 μέτρων από την επιφάνεια και σχετικά κοντά η μια με την άλλη, στο νησί Μπόρνχολμ που περιβάλλεται από τη Δανία στα δυτικά, τη Σουηδία στα βόρεια και τη Γερμανία με την Πολωνία, στα νότια.

Για την ιστορία, η Der Spiegel αποκάλυψε πως το καλοκαίρι η CIA είχε προειδοποιήσει Γερμανούς αξιωματούχους για πιθανή επίθεση στους σωλήνες της Βαλτικής.

Μετά τα τελευταία συμβάντα, η Δύση κατηγόρησε τους Ρώσους για τη δολιοφθορά, με τους τελευταίους να χαρακτηρίζουν ‘προφανές’ και ‘ηλίθιο’ το ‘κατηγορώ’.

Η προειδοποίηση του 2007

Ακούμε συχνά για τους αγωγούς Nord Stream, αλλά δεν γνωρίζουμε απαραίτητα περί τίνος ακριβώς πρόκειται.

Για να συντονιστούμε στην ίδια συχνότητα, είναι χρήσιμο να πούμε πως εκτείνονται σε 1.200 χιλιόμετρα, ξεκινούν από τη Ρωσία, περνούν από τη Βαλτική Θάλασσα και καταλήγουν στη Γερμανία.

Μεταφέρουν έως και 110 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου που μπορούν να καλύψουν 26.000.000 σπίτια.

Ο Nord Stream 1 περιλαμβάνει 202.000 κομμάτια σωληνώσεων. Κάθε τμήμα έχει 12 μέτρα μήκους και περιέχει σωλήνες που χρησιμοποιούν περί τα 4 εκατοστά χάλυβα. Καλύπτονται με 11 εκατοστά μπετό.

Το 2007, πριν ολοκληρωθεί ο Nord Stream 1 η Σουηδική Υπηρεσία Αμυντικών Ερευνών έκανε μια επιθεώρηση και στο τέλος της προειδοποίησε για πιθανές εκρήξεις, γύρω από το σωλήνα, ως τρομοκρατικές ενέργειες.

Στην έκθεση που συντάχθηκε αναφέρθηκε πως “παρά την επίστρωση από μπετό, ο αγωγός είναι μάλλον ευάλωτος σε περίπτωση που τοποθετήσει πάνω του εκρηκτικό μηχανισμό, ένας δύτης”.

Οι ειδικοί ωστόσο, είχαν εκτιμήσει πως “ο αντίκτυπος μιας τέτοιας επίθεσης θα ήταν μάλλον μέτριος και πιθανότατα ένα μικρό περιστατικό αυτού του τύπου δεν θα είχε ως αποτέλεσμα μεγάλη έκρηξη”.

Να σημειωθεί και ότι αμφότεροι οι αγωγοί δεν ήταν σε λειτουργία, με τον 1 να έχει διακόψει τη λειτουργία του για “επισκευές” όπως έχουν εξηγήσει οι Ρώσοι. Ο 2 είναι μεν, έτοιμος εδώ και μήνες, αλλά δεν πάτησε ποτέ κανείς το on, στο πλαίσιο των μέτρων που πήρε η ΕΕ μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Μπορεί να φταίει το pigging

Η Δανία και η Σουηδία, που εμπλέκονται άμεσα καθώς οι διαρροές συμβαίνουν στα χωρικά τους ύδατα, έχουν διατάξει να διενεργηθούν έρευνες. Προφανώς δεν είναι οι μόνοι, με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ να κάνουν ανάλογες κινήσεις.

Ερευνητές από όλη την Ευρώπη (και οι υπηρεσίες πληροφοριών των χωρών) προσπαθούν να ανακαλύψουν τι συνέβη και τι προκάλεσε τις εκρήξεις που είχαν ως αποτέλεσμα τα ρήγματα και τις διαρροές.

Η επικρατέστερη θεωρία είναι πως ενεργοποιήθηκαν εξ αποστάσεως οι εκρηκτικοί μηχανισμοί που προκάλεσαν τα προβλήματα -σύμφωνα με αποκάλυψη ανθρώπου του Υπουργείου Άμυνας της Μεγάλης Βρετανίας, στο Sky News.

Χαρακτηριστικά είπε το εξής:

“Οι νάρκες ενδεχομένως να μεταφέρθηκαν στα σημεία με βάρκα και να τοποθετήθηκαν από δύτες δίπλα στους αγωγούς ή με υποβρύχιο drone πριν μήνες ή ακόμα και χρόνια”.

Επειδή ακόμα δεν είναι γνωστή η προέλευση των εκρήξεων (αν προήλθαν από το εξωτερικό ή το εσωτερικό των αγωγών) δεν μπορεί να αποκλειστεί και η λάθος χρήση του pigging.

Πρόκειται για διαδικασία που αφορά μηχανές καθαρισμού και επιθεώρησης των αγωγών, οι οποίες στέλνονται από τη Ρωσία με κατεύθυνση τη Γερμανία. Ίσως να κουβαλούσαν και εκρηκτικά.

Από τα ρήγματα που προκλήθηκαν, αέριο διέρρευσε στη Βαλτική Θάλασσα (δημιουργώντας αυτό που βλέπεις από πάνω), γεγονός που έγινε αντιληπτό για πρώτη φορά στις 26/9, στα 23 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά από το νησί Μπόρνχολμ -στην πλευρά της Δανίας.

Το SOS εξέπεμψε όταν έπεσε η πίεση σε έναν από τους σωλήνες του Nord Stream 1, με τις αρχές της Δανίας να ζητούν από τα πλοία που ήταν στην περιοχή να απομακρυνθούν -καθώς αέριο μεθανίου διαχεόταν στη θάλασσα.

Το εθνικό σεισμολογικό κέντρο της Σουηδίας ενημέρωσε ότι οι σταθμοί κατέγραψαν “ισχυρές υποθαλάσσιες εκρήξεις” στην περιοχή όπου έγινε η διαρροή.

Λίγες ώρες μετά, εντοπίστηκε και δεύτερη διαρροή στον Nord Stream 2.

Τότε έγινε για πρώτη φορά λόγος για δολιοφθορά.

Πρώτη έθεσε το θέμα η πρωθυπουργός της Δανίας, Μέτε Φρέντρικσεν, ακολούθησε η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, συμφώνησαν αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ και οι Αμερικανοί δήλωσαν την στήριξη τους στην Ευρώπη -στην αναζήτηση της αλήθειας.

Ο ισχυρισμός που κατέρρευσε

Το αμερικανικό CNN δημοσίευσε ως αποκλειστική είδηση πως “Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ασφαλείας παρατήρησαν τη Δευτέρα και την Τρίτη πλοία του ρωσικού ναυτικού, σε κοντινή απόσταση από το σημείο των διαρροών”.

Σημειώθηκε και ότι “ρωσικά υποβρύχια επίσης, εντοπίστηκαν όχι μακριά από τις περιοχές των διαρροών”. Στη συνέχεια του ρεπορτάζ αναφέρεται “δεν είναι ξεκάθαρο αν αυτά τα πλοία είχαν να σχέση με τις εκρήξεις που προέκυψαν από τις διαρροές”.

Εκπρόσωπος του στρατού της Δανίας διευκρίνισε πως πλοία της Ρωσίας επιχειρούν τακτικά στην περιοχή και ως εκ τούτου η παρουσία τους δεν υποδηλώνει απαραίτητα πως οι Ρώσοι προκάλεσαν τις ζημιές. Πρόσθεσε πως “τα τελευταία χρόνια έχουν αυξήσει τις δραστηριότητες τους στη Βαλτική Θάλασσα και πολύ συχνά τεστάρουν την αντίληψη μας”.

Τι ερευνούν οι ειδικοί -για συνεχίσουμε να έχουμε και Internet

Όπως γράφει το Wired, όσοι προσπαθούν να λύσουν το ‘γρίφο’ είναι υποχρεωμένοι να εξετάσουν τα πάντα.

Δηλαδή, από τα data που καταγράφονται (πχ σεισμικές δονήσεις και ό,τι κινείται στην περιοχή και ‘πιάνουν’ οι υποθαλάσσιοι αισθητήρες -όπως μια βάρκα ή ένα υποβρύχιο drone), τον έλεγχο για ενδεχόμενες υποκλοπές επικοινωνιών και την εξέταση των αγωγών, ώστε να διαπιστωθεί αν υπάρχουν στοιχεία σκόπιμης καταστροφής.

Στα αρνητικά ανήκει το γεγονός ότι δεν υπάρχουν υποθαλάσσιοι αισθητήρες σε όλη τη Βαλτική Θάλασσα, ώστε να γνωρίζει το ΝΑΤΟ κάθε κίνηση.

Σε κάθε περίπτωση, επανέρχεται στο προσκήνιο το θέμα μέτρων ασφαλείας για υποδομές σημασίας όπως οι αγωγοί Nord Stream, με το Wired να θυμίζει την κυβερνοεπίθεση στο Colonial Pipeline των ΗΠΑ (βλ. το μεγαλύτερο σύστημα αγωγών πετρελαίου στη χώρα), το Μάιο του 2021.

Μέσω παραβίασης προσωπικού κωδικού εργαζομένου, οι δράστες μπήκαν στο σύστημα ελέγχου του αγωγού και πήραν τον έλεγχο. Αξίωσαν λύτρα 4.4 εκατομμυρίων δολαρίων, σε bitcoin. Τα πήραν, με τις μυστικές υπηρεσίες να ανακτούν τα 2.300.000.

“Η υποθαλάσσια υποδομή μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευάλωτη σε ζημιές -από φυσικά αίτια ή επιθέσεις. Από τότε που εξερράγησαν οι σωλήνες Nord Stream, τεράστιοι όγκοι φυσικού αερίου έχουν χυθεί στη θάλασσα και έχουν προκαλέσει δυνητικά άνευ προηγουμένου περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Πρέπει να αντιμετωπίσουμε πιο σοβαρά την ασφάλεια της ενεργειακής υποδομής και ό,τι άλλο υπάρχει υποθαλάσσια. Για παράδειγμα, τα μυριάδες καλώδια διαδικτύου που εκτείνονται σε χιλιάδες χιλιόμετρα σε όλο τον κόσμο και διατηρούν online δισεκατομμύρια ανθρώπων”.