ΝΑΞΟΣ: ΠΩΣ ΒΙΑΖΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΠΑΡΑΛΙΕΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΤΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ NATURA 2000

Ο δρόμος που διασχίζει, εδώ και δεκαετίες, οριζόντια την παραλία της Πλάκας στη Νάξο είναι χωματόδρομος. Η εξήγηση που υπάρχει γι’ αυτό το γεγονός αποδεικνύει ότι στην εν λόγω περιοχή η στοιχειώδης λογική μαζί μ’ ένα μεγάλο μέρος της νομιμότητας έχουν πάει περίπατο εδώ και πολλά χρόνια.

Ο εν λόγω δρόμος δεν θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να χαραχθεί αφού η περιοχή (προστατεύευται ως περιοχή Natura 2000 είναι γεμάτη αμμοθίνες (αμμώδεις λόφους που βοηθούν μεταξύ άλλων στη διατήρηση της βιοποικιλότητας στο σημείο). Προφανώς ένας τέτοιος “δρόμος” δεν μπορεί να ασφαλτοστρωθεί αλλά η διαπίστωση αυτή δεν εμποδίζει τους πάντες να προσποιούνται ότι η πραγματικότητα είναι διαφορετική.

Ετσι λοιπόν τη διαδρομή χρησιμοποιεί ακόμα και το κτελ Νάξου για να μεταφέρει τουρίστες σε μία παραλία που είναι έτσι και αλλιώς μία από τις πιο τουριστικές (αν όχι η πιο τουριστική) του νησιού.

Παράλληλα, οι επιχειρήσεις εστίασης που ξεφυτρώνουν η μία μετά την άλλη, δεν έχουν καμία πρόθεση να προστατεύσουν το ιδιαίτερο φυσικό τοπίο της περιοχής. “Βλέπετε που το καταβρέχουν συνεχώς το χώμα; Το κάνουν για σκληρύνουν όσο το δυνατόν περισσότερο το έδαφος, να μην υπάρχει άμμος, να μην σηκώνεται και σκόνη” μας λέει κάτοικος της Νάξου που μάς ξεναγεί στο σημείο.

Επιστημονικές πηγές μάς ανέφεραν επίσης ότι “τις αμμοθίνες ούτε να τις ισιώσουμε μπορούμε ούτε να περπατάμε κανονικά πανω τους. Είναι απαραίτητη για τη διατήρηση αυτών των οικοσυστημάτων η βλάστηση. Γι’ αυτό και χρειάζεται να κατασκευαστούν ξύλινοι διάδρομοι ελαφρώς υπερυψωμένοι.

“Είναι σαφές” συνεχίζουν οι ίδιες πηγές “ότι οι περιοχές που υπάρχουν πίσω από τις αμμοθίνες στον Αγιο Προκόπιο, στη Μικρή Βίγλα και αλλού βρίσκονται κάτω από τη στάθμη της θάλασσας. Γιατί δεν πλημμυρίζουν αυτές οι περιοχές; Γιατί ακριβώς υπάρχουν οι αμμοθίνες!”

Η φύση, λοιπόν, βιάζεται στο βωμό των κερδών. Αλλά αυτός δεν είναι ο μοναδικός τρόπος βιασμού της.

Εκβραχισμός

Μία μέρα του Απριλίου του 2023, λίγο πριν από την έναρξη της τουριστικής σεζόν, μία γυναίκα, καθώς περπατούσε, αντίκρυσε εμβρόντητη ένα απαράδεκτο θέαμα. Ενας εκσκαφέας είχε πλησιάσει την ακτή της Πλάκας σε απόσταση αναπνοής και έβγαζε βράχους μέσα από το βυθό!

Η κάτοικος, που δεν μπορούσε να πιστέψει στα μάτια της, ειδοποίησε άμεσα το λιμενικό που έσπευσε στο σημείο και διαπίστωσε ότι γίνονταν παράνομες πράξεις. Προχώρησε έτσι σε συλλήψεις με τη διαδικασία του Αυτοφώρου χωρίς όμως το περιστατικό να λάβει τη δημοσιότητα που του άξιζε (να γίνει γνωστό δηλαδή σε κλίμακα μεγαλύτερη της τοπικής αξιώτικης κοινωνίας).

Οι βράχοι που απομακρύνθηκαν βιαίως από το μηχάνημα κείτωνται ακόμα, τέσσερις μήνες μετά το περιστατικό, στην αμμουδιά της Πλάκας! Καμία υπηρεσία, κανένας αρμόδιος δεν πήρε την πρωτοβουλία να επιστρέψει τους βράχους εκεί που πραγματικά ανήκουν, στο βυθό της θάλασσας.

Και γιατί να το κάνει αυτό; To εξήγησε με τον απλούστερο δυνατό τρόπο η Ελένη Ανδριανοπούλου, μέλος της κίνησης “Σώστε τις παραλίες της Νάξου” μιλώντας στην ΕΡΤ. Οπως τόνισε “οι πλάκες προστατεύουν την παραλία και την αμμουδιά, για να μην φύγει από το κύμα και τον αέρα. Σ’ αυτό το σημείο, όπου οι ζημιές δεν έχουν ακόμη αποκατασταθεί, η θάλασσα έχει μπει μέσα. Η διάβρωση στις ακτές είναι συνεχής, ο ανθρώπινος παράγοντας επιταχύνει ραγδαία την διάβρωση, είναι ένα πολύ σοβαρό φαινόμενο. Μιλάμε για μια οικολογική καταστροφή αλλά και οικονομική καταστροφή του νησιού”.

“Οπως δεν αφαιρείς κάτι από την Ακρόπολη, έτσι δεν πρέπει να αφαιρείς τις πλάκες από τη θάλασσα”

Η καθηγήτρια Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, Νίκη Ευελπίδου η οποία δραστηριοποιείται επιστημονικά στην Νάξο από το 1997 (και είναι και επιστημονική υπεύθυνη για το μουσείο Γεωλογίας στην Απείρανθο Νάξου) μιλώντας στο NEWS 24/7 ανέφερε επιστημονικά facts που σοκάρουν.

“Oι πλάκες αυτές που αφαιρέθηκαν δεν είναι απλά βράχια. Είναι απολιθωμένη παραλία. Και ως απολιθωμένη παραλία είναι, κατά συνέπεια, ένα μνημείο της φύσης και γι’ αυτό εκ του νόμου απαγορεύεται η οποιαδήποτε αφαίρεση. Φαντάζεστε να αφαιρούσε κάποιος κάτι από την Ακρόπολη ή τα Μετέωρα” τονίζει με νόημα η καθηγήτρια του ΕΚΠΑ.

“Εχουμε να κάνουμε λοιπόν με μία αρχαία παραλία η οποία, με τα χρόνια, μετατράπηκε σε βράχο. Γιατί όμως είναι σημαντικό και από περιβαλλοντικής άποψης να υπάρχουν αυτές οι πλάκες μέσα στη θάλασσα; Διότι εκτονώνουν την ενέργρια των κυμάτων που φτάνουν στην σημερινή παραλία. Ετσι η παραλία δεν διαβρώνεται σε αντίθεση με αυτές στις οποίες δεν υπάρχουν παρόμοιες πλάκες” συνεχίζει.

Η κα Ευελπίδου κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: “Είναι σχετικά εύκολο να παρατηρήσει κανείς ότι στα σημεία από τα οποία έχουν αφαιρεθεί οι πλάκες (και δεν είναι μόνο ένα), η ακτογραμμή πάει προς τα μέσα. Υπάρχουν, δυστυχώς, αντίστοιχα παραδείγματα σε Αττική και Σκύρο. Αυτό σημαίνει ότι με το χρόνο οι παραλίες της Νάξου θα χάσουν το μήκος και το πλάτος τους, θα συρρικνωθούν με ότι αυτό συνεπάγεται. Και όταν μιλώ για χρόνο, εννοώ 3,4,5 χρόνια. Σε άλλες περιοχές έχουν παρατηρηθεί τα ίδια φαινόμενα σε ένα με τέσσερα χρόνια”.

Η Ελληνίδα καθηγήτρια κάνει λόγο για βαθιά άγνοια: “Αν ο κόσμος ήξερε τι συνέπειες είχε όλο αυτό, δεν θα το έκανε. Πρόσφατα “έτρεξα” μία στατιστική μελέτη στην οποία πήραν μέρος, απαντώντας στα σχετικά ερωτηματολόγια, πάνω από 3000 άτομα, τα περισσότερα με καλή μόρφωση και σπουδές. Ε, ένα 40% των ανθρώπων που απάντησαν, δεν ξέρουν τι είναι η διάβρωση και πιστεύουν πως ότι και αν αφαιρέσουμε από το βυθό, η παραλία δεν κινδυνεύει. Υπάρχει άγνοια, αυτή είναι η πραγματικότητα. Εχουμε δημιουργήσει φιλικές μεθόδους ενάντια στην παράκτια διάβρωση, μάς ακολουθεί η παγκόσμια κοινότητα σ’ αυτό αλλά ο κόσμος πρέπει να ενημερωθεί”.

Κατά την κα Ευελπίδου “όλοι πρέπει να μάθουν ότι θα επηρεαστούν άμεσα οι ιδιοκτησίες τους, τα σπίτια τους αν συνεχίσουμε να κάνουμε και ίδια. Και επίσης, είναι πολύ σημαντικό, οι πλάκες που αφαιρέθηκαν να επιστρέψουν άμεσα στη θέση τους. Να μας γίνει μάθημα όλο αυτό, η παραλία δεν θα είναι η ίδια χωρίς τις πλάκες”.

Ξαπλώστρες: Η μεγάλη έξοδος

Φτάνουμε στις 4 Αυγούστου. Το “κίνημα της πετσέτας” όπως ονομάστηκε θεριεύει και οι τοπικοί άρχοντες σε συνδυασμό με τη δικαιοσύνη αποφασίζουν να πάρουν μέτρα. Ξυπνά ακόμα και η κυβέρνηση η οποία, μέσω του Υπουργού Οικονομίας Κωστή Χατζηδάκη δεσμεύευεται να “ταράξει στην νομιμότητα” τους παρανομούντες της ξαπλώστρας.

Από τις πρώτες πρωινές της Παρασκευής κάθε είδους βαριά οχήματα (ημιφορτηγά, φορτηγά, ακόμα και ντρακτέρ) πιάνουν δουλειά στην Αγία Αννα, στον Αγιο Προκόπιο και στην Πλάκα (η “αγία τριάδα” της τουριστικής Νάξου) και αρχίζουν να απομακρύνουν ξαπλώστρες και τραπεζοκαθίστατα από τις παραλίες υπό το φόβο των προστίμων.

Ο φωτογραφικός φακός είναι πια αδιάψευστος μάρτυρας. Τα πράγματα μαζεύονται κακήν κακώς αλλά, όπως μάς καταγγέλλουν κάτοικοι, δεν απομακρύνονται και πάρα πολύ. Στενά και σοκκάκια και των τριών περιοχών γεμίζουν με ξαπλώστρες, γεγονός που δείχνει στους ντόπιους ότι “κάποια στιγμή, όταν ο κουρνιαχτός κατακαθίσει και το ενδιαφέρον μειωθεί, οι ξαπλώστρες θα επανέλθουν”.

Οι τουρίστες πάντως δεν έχουν κανένα πρόβλημα να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Απλώνουν τις πετσέτες τους στα κενά που έχουν δημιουργηθεί, χαίρονται τον ήλιο, απολαμβάνουν τις στιγμές χωρίς να βάζουν το χέρι στην τσέπη. Υπάρχουν και άλλοι που αναζητούν και επιλέγουν την άνεση της ξαπλώστρας. Πλέον όμως μπορούν να συνυπάρξουν και οι δύο κουλτούρες στην ίδια παραλία. Για πόσο, θα το δούμε…

“Βλέπετε αυτούς τους πασσάλους;” μας ρωτούν κάτοικοι. “Μέχρι χθες το βράδυ εδώ υπήρχαν τραπεζοκαθίσματα καταστήματος εστίασης με καλώδια κτλ. Μα δεν είναι καλύτερα τώρα που δεν υπάρχουν όλα αυτα;” Ούτε συζήτηση να γίνεται, είναι πολύ καλύτερα.

Κάποιοι πάντως “ξεβολεύονται” και εκνευρίζονται. “Γιατί ρε μάς τραβάς φωτογραφίες” λέει κάποιος που συμμετέχει στην επιχείρηση της απομάκρυνσης σ’ έναν περιστατικό που έχει σηκώσει το κινητό του τηλέφωνο και φωτογραφίζει τη στιγμή. “Δεν φωτογραφίζω εσάς κύριε, το γεγονός φωτογραφίζω” απαντά και φεύγει με ταχύτητα. Οι περισσότεροι βρίσκονται ακριβώς σ’ αυτό το mood. Της ανακούφισης, της χαράς, ας ελπίσουμε όχι προσωρινής, που κάποιες από τις κακόγουστες (ας πούμε την αλήθεια) κατασκευές απομακρύνθηκαν.

Το περιγράφει όμορφα ο Αξιώτης, στην καταγωγή, τραγουδοποιός, Στάθης Δρογώσης που βρίσκεται στο νησί:

Αλήθεια, τι λέει για όλα αυτά η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακκελαροπούλου που επίσης βρίσκεται στο νησί στο πλαίσιο των καλοκαιρινών της διακοπών;