Ο ΜΙΚΗΣ, ΜΠΡΟ, ΗΤΑΝ Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ο ένας πέθανε ξημερώματα, την ώρα που η πόλη κοιμόταν. Για να μάθει την είδηση στο πρώτο νυσταλέο σκρολάρισμα της ημέρας. Η νεαρή του ηλικία, το τροχαίο δυστύχημα, η λαϊκή φαντασία που πάντα οργιάζει για όσα γίνονται τη νύχτα πέρασαν το τραγικό νέο από ένα φίλτρο κλειδαρότρυπας. Το ανήλικο δημογραφικό, στο οποίο κατα βάση απευθυνόταν και με το οποίο κατά κανόνα συνδεόταν ο Mad Clip, απαρηγόρητο. Οι σοβαροί ενήλικοι ξαναπρόβαραν την αμηχανία του θανάτου του Παντελίδη. Ένα «κρίμα» για τη νεαρή ζωή που χάθηκε, μερικά μισόλογα άγνοιας μπας και «κάτσουν με τη νεολαία», ασφαλείς αποστάσεις από το καλλιτεχνικό έργο, «μπαμπά μην τρέχεις» νουθεσίες. Ο θάνατος είναι το μεγαλύτερο όλων των viral, ελάχιστοι μένουν ασυμπτωματικοί.

Μέχρι να έρθει, λίγες ώρες μετά, ο μεγαλύτερος όλων των θανάτων. Ο Μίκης Θεοδωράκης πέρασε στην αθανασία, τέσσερα χρόνια πριν κλείσει έναν ηφαιστειώδη αιώνα πάνω στη γη. Και τότε ξεκίνησε, όπως συνήθως συμβαίνει, το πραγματικό λαϊκό προσκύνημα. Μια σκυταλοδρομία από προφίλ σε προφίλ που ξεκινά με το «Άξιον Εστί» και φτάνει στο Canto General, με στάσεις στο Σέρπικο, στο «Γελαστό Παιδί» ή όπου θυμόταν καθείς τ’ όνειρό του…

Δεν πρόκειται περί σύγκρισης, τα μεγέθη φυσικά και είναι δραματικά ανόμοια. Όμως αυτή η τραγική σύμπτωση που έμπλεξε γενιές και θρήνους στο ίδιο timeline (κι έκανε πολύ κακά μακάβρια memes να κυκλοφορήσουν σε ιδιωτικες συνομιλίες), έχει ενδιαφέρον. Για το πώς μπορεί να συνυπάρχει ο άνθρωπος που διαμόρφωσε τον ελληνικό λαϊκό πολιτισμο μελοποιώντας τους μεγάλους ποιητές με το εκάστοτε ποπ εφήμερο που όμως πάντα έχει τη σημασία του και βρίσκει τον χώρο του (Όπως, άρεσε-δεν άρεσε, είχε βρει κι ο Παντελίδης, επιτρέποντας στα παιδιά της κρίσης να ξεδίνουν κάνοντας πίστα το σαλόνι τους ανοίγοντας φθηνά ουίσκι και YouTube.)

Και, μακριά από ηθικολογίες τύπου «σε τι trap κόσμο μεγαλώνουν τα παιδιά μας;», πώς μπορεί να εξηγηθεί ένα μέγεθος σαν τον Μίκη στη γενιά των μικρών αφηγήσεων, στη γενιά του TikTok;

Ο Μίκης Θεοδωράκης υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους συνθέτες του 20ου αιώνα. Κάποιος που μάλλον θα γελούσε με το ακαδημαϊκό debate περί «στρατευμένης τέχνης». Τον τραγούδησαν η Εντίθ Πιάφ και οι Beatles, τον άκουσαν από το Χόλιγουντ και το Royal Albert Hall ως την κατεχόμενη Καμπούλ, βρέθηκε στο πλευρό του Φιντέλ Κάστρο και του Γιάσερ Αραφάτ.

Διέσχισε κυριολεκτικά την ιστορία κι ενσάρκωσε τις αντιφάσεις της. Οι πολιτικές του επιλογές δίχασαν, οι στερνές του εμφανίσεις δίπλα στους ιδεολογικούς απογόνους των βασανιστών του απογοήτευσαν εκείνους που κάποτε πετούσαν με τις μελωδίες του. Ίσως το αντιλήφθηκε την ύστατη ώρα και θέλησε να κλείσει εκείνος τη συζήτηση δίνοντας διαθήκη «θέλω να πεθάνω ως κομμουνιστής» στον Δημήτρη Κουτσούμπα.

Για τη γενιά της Μεταπολίτευσης υπήρξε η ανάσα που χάνεται ανάμεσα στα δύο τακ του «Σφαγείου» στις ανατριχιαστικές συναυλίες μετά την πτώση της χούντας, ανάσα ανακούφισης για την αποκατάσταση της δημοκρατίας (και ίσως λίγο ενοχής για την παθητική στάση της πλειοψηφίας στην επταετία). Για τα παιδιά τους, για μας δηλαδή, αυτά τα καρέ συμβόλιζαν τη νοσταλγία για την ανάταση που δε ζήσαμε (και ίσως αργότερα και μια αποστροφή για την περιχάραξη στην ελληνοκεντρική κουλτούρα του «αμπέχονου», βοήθησε και η ΠΑΣΟΚιλα σε αυτό). Για τις επόμενες γενιές, ας ηρεμήσουν τα ανήσυχα προφιλ, δεν υπάρχει κανένας λόγος «ανησυχίας» – είναι ήδη μια γραμμή κώδικα στο DNA τους.

Ο Μίκης, μπρο, ήταν ο Αρχηγός των Ελλήνων.