ΟΧΙ, ΕΝΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΣΙΝΕΜΑ 100 ΧΡΟΝΩΝ ΔΕ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ ΣΟΥ

Δεν το πιστεύουμε πως πρέπει να το πούμε αυτό, αλλά όχι: Μια ιστορική κινηματογραφική αίθουσα που στέκεται όρθια για 100 χρόνια, ΔΕΝ μπορεί με το έτσι θέλω να γκρεμιστεί για να γίνει συνεδριακός χώρος για ένα ακόμα ξενοδοχείο στο κέντρο της Αθήνας.

Μπορεί φυσικά, γιατί προφανώς αυτός είναι ο πολιτισμός που έχουμε επιλέξει. Ο πολιτισμός των ξενοδοχειακών μονάδων και της αλόγιστης τουριστοποίησης του κέντρου, αλλά και γενικότερα της δίχως μέτρο και οποιασδήποτε οριοθέτησης, παράδοσης στην ελεύθερη αγορά. Είτε αυτό σημαίνει ιδιωτικοποίηση του νερού, είτε σημαίνει εταιρείες που κόβουν από ασφάλεια για να προσθέτουν στα κέρδη, είτε σημαίνει σταδιακή απώλεια του δημόσιου χώρου, είτε σημαίνει πως κάθε κτίριο, χώρος ή οντότητα καταλήγει ταυτόσημος μιας απόλυτης χρηματικής αξίας, δίχως την παραμικρή αίσθηση ιστορίας, κληρονομιάς ή πολιτιστικής διάστασης.

Μόνο υπό αυτή την τελευταία ανάγνωση μπορεί μια αίθουσα 100 χρόνων σαν το Ιντεάλ να λογίζεται ως απλώς ένα μάτσο ντουβάρια σε οικονομικά πάρε-δώσε, όταν δηλαδή οι συνδιαλαγές αυτές γίνονται ανάμεσα σε φορείς που βλέπουν τον πολιτισμό απλώς ως αυτό: ντουβάρια. Κάτι που συμπεριλαμβάνει φυσικά και το ίδιο το Υπουργείο Πολιτισμού της Λίνας Μενδώνη, που προς έκπληξη κανενός, μέσω ανακοίνωσης κατέστησε σαφές πως δεν έχει καμία ουσιώδη θέση να πάρει επί του ζητήματος. Παρά το γεγονός πως έχει κάθε ευχέρεια να το κάνει.

Θα είχε ενδιαφέρον να συζητήσουμε για την κληρονομιά του Νικόλα Γιατρομανωλάκη ως Υφυπουργού Σύγχρονου Πολιτισμού, με την καταστροφή των δύο ιστορικών κινηματογραφικών αιθουσών της Αθήνας (Ιντεάλ και Άστορ) να θεμελιώνεται επί της θητείας του, την ίδια στιγμή που σύσσωμος ο καλλιτεχνικός κόσμος βρίσκεται σε αναβρασμό λόγω της υποβάθμισης των τίτλων σπουδών τους– αλλά όπως ήδη έχει γίνει σαφές, η ίδια η έννοια της κληρονομιάς μάλλον είναι πια ξεπερασμένη.

«Δεν υπάρχει πρωτεύουσα που στην καρδιά της να μην έχει σινεμά ή να έχει μόνο μία-δύο αίθουσες. Πολιτιστικά, είναι έγκλημα αυτό», μας έλεγε ο αιθουσάρχης του Ιντεάλ Σπύρος Σπέντζος κατά την πρώτη αποκάλυψη του θέματος τον περασμένο Νοέμβριο.

Τότε ήταν που μάθαμε πως Ο ΕΦΚΑ (Υπ. Εργασίας), δηλαδή ο ιδιοκτήτης, μεταξύ πολλών άλλων, και των ακινήτων που στεγάζουν το Ιντεάλ και το Άστορ, ήθελε να αξιοποιήσει τα ακίνητα χωρίς όμως καμία δέσμευση για τη διατήρηση των κινηματογράφων. Ύστερα από τις πρώτες αντιδράσεις σχεδόν όλων των κινηματογραφικών φεστιβάλ και των φορέων της χώρας, ο ΕΦΚΑ εξέδωσε μια ασαφή και εξόφθαλμα παραπλανητική επεξήγηση όπου διαβεβαίωνε πως το Ιντεάλ και το Άστορ οπωσδήποτε ενδέχεται να έχουν ένα κάποιο μέλλον, σε κάποια μορφή, αν συμφωνήσουν οι επενδυτές.

Η πιο πρόσφατη εξέλιξη, λίγες εβδομάδες πριν, ήταν πως όπως περιμέναμε, το Ιντεάλ κατέληξε σε χέρια ξενοδοχειακής μονάδας, της επιχείρησης «ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ MITSIS COMPANY ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ», που δήλωσε ευθέως πως το Ιντεάλ σκοπεύει να το μετατρέψει σε συνεδριακό χώρο – κάτι που επανέλαβε και αυτή την εβδομάδα μέσω μιας ανακοίνωσης στην οποία ομολογεί ξεκάθαρα πως το Ιντεάλ θα «αναβαθμιστεί» σε συνεδριακό κέντρο και πως θα ανατεθεί σε μια «εταιρεία διεθνούς εμβέλειας» να «αυξήσει την αισθητική» της ιστορικής μας αίθουσας.

Στο μεταξύ, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ζήτησε τον χαρακτηρισμό των Ιντεάλ και Άστορ ως διατηρητέων, όμως ο ΕΦΚΑ (αφού τελείωσε με τις προηγούμενες διαβεβαιώσεις) κατέθεσε ένσταση την τελευταία μέρα της προθεσμίας. Μάλλον η ελεύθερη αγορά είχε κάποιες ενστάσεις περί πολιτισμού και κληρονομιάς στην προκειμένη περίπτωση. Κρίμα, ε;

Ακόμα κι η βάση του επιχειρήματος του ΕΦΚΑ στην ένσταση είναι εριστικά παράλογη, καθώς χρησιμοποιεί για στοιχειοθέτηση ένα κείμενο από το Αθηνόραμα που έχει τον ακριβώς τον αντίθετο σκοπό, δηλαδή την ευαισθητοποίηση των φορέων απέναντι στο ζοφερό μέλλον της κινηματογραφικής αίθουσας. Ο υπεύθυνος του Τριανόν, Μιχάλης Ζέης, του οποίου η φράση έχει χρησιμοποιηθεί ως επιχείρημα από τον ΕΦΚΑ, απαντά πως «σε καμία περίπτωση δεν ειπώθηκε ή εννοήθηκε ή υπονοήθηκε ότι το μέλλον του κινηματογράφου είναι το κλείσιμο των κινηματογραφικών αιθουσών και η αλλαγή χρήσης τους. Αντιθέτως υποστηρίξαμε ότι το μέλλον της κινηματογραφικής παραγωγής είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την κινηματογραφική αίθουσα και η κινηματογραφική αίθουσα με τον πολιτισμό της χώρας. Η προστασία του κινηματογράφου ως είδος εν γένει προϋποθέτει την προστασία και διατήρηση των κινηματογραφικών αιθουσών ακριβώς για να μη γίνει ένα είδος πολυτελείας».

«Θεωρείται γεγονός στην Ευρώπη ότι οι κινηματογράφοι, εκτός του πολιτιστικού τους αντίκτυπου, λειτουργούν υπέρ της κοινότητας και της ενίσχυσης των τοπικών δεσμών, τόσο μεσω των προβολών, όσο και μέσω ειδικών εκδηλώσεων», έλεγε στο Magazine ο Μπάμπης Κονταράκης, αιθουσάρχης του Άστορ, του έτερου σινεμά του κέντρου που βρίσκεται σε κίνδυνο. «Οπότε είναι δεδομένο ότι καμιά γειτονιά δεν είναι ίδια χωρίς τους χώρους της. Για την επίδραση τους στο κέντρο νομίζω ότι και μόνο η δεκαετής εικόνα του Απόλλων-Αττικόν δίνει την απάντηση», συνέχιζε, υπενθυμίζοντας τις δύο ιστορικές αίθουσες που παραμένουν κλειστές και παροπλισμένες παρά το γεγονός πως, ως γνωστόν, το εσωτερικό τους παραμένει σε άψογη κατάσταση. Γιατί; Πραγματικά όμως, θα μας πει επιτέλους κανείς το γιατί;

Έμπασσυ, Πτι Παλαί, Όσκαρ, Χολαργός είναι μερικές μόνο από τις αίθουσες που έχουν κλείσει πλέον στο κέντρο, κάνοντας επιτακτική, όπως εξηγεί ο Μπάμπης Κονταράκης, την ανάγκη για «μια συνολικότερη θεσμική βούληση προστασίας των αιθουσών, μέσα από την ανακήρυξη διατηρητέας χρήσης των χειμερινών κινηματογραφων (αντίστοιχα με το νόμο της Μερκούρη που έσωσε τα θερινά)». Υπερθεματίζει ο Σπέντζος: «Πρέπει κάτι να γίνει στο κέντρο. Αττικόν-Απόλλων δεν έχουν ανοίξει ακόμα, το Έμπασσυ έχει κλείσει… είναι πολύ σοβαρό να μείνει χωρίς παραδοσιακές αίθουσες το κέντρο».

Φυσικά, οι παραδοσιακές αυτές ιστορικές αίθουσες δεν έχουν μάλλον κάποια ιδιαίτερη τουριστική αξία (σε αντίθεση με τα θερινά) και για κάθε άνθρωπο που ζει και κινείται στο κέντρο είναι εμφανές πως οι ίδιοι οι κάτοικοι βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε δεύτερη μοίρα. Και μαζί, και ο πολιτισμός τους (μας).

«Εντάσσεται στο πιο συνολικό ζήτημα της απαγωγής του κέντρου της πόλης από την τουριστική και την κτηματομεσιτική βιομηχανία που σε σύμπνοια με τις αρμόδιες αρχές εκτοπίζουν τους κατοίκους του κέντρου και ίσως και ολόκληρου του δήμου Αθηναίων», μας έλεγε τότε ο Μπάμπης Κονταράκης του Άστορ. «Μοιάζει να είναι σημαντικό για το παραπάνω πρότζεκτ να μην υπάρχει κανένας χώρος συνάντησης και καμιά εναλλακτική πολιτισμού για τους πραγματικούς κατοίκους της πόλης».

Σε πρώτη φάση, ο χώρος συνάντησης θα είναι αυτή την Κυριακή 2 Απριλίου, τόσο οι ίδιες οι αίθουσες, όσο και οι εξωτερικοί χώροι τους. Με δωρεάν προβολές στο Άστορ, στο Ιντεάλ, στην Ίριδα (που επίσης απειλείται με το νομοσχέδιο Κεραμέως που διαλύει τις πανεπιστημιακές λέσχες – επειδή η επίθεση στον πολιτισμό σε αυτή τη χώρα γίνεται συντονισμένα από κάθε πιθανή πλευρά), αλλά και με οθόνες στην πλατεία Κοραή και στην Ακαδημίας 55 με εξωτερικές προβολές, το κάλεσμα είναι ευρύ. Για να συγκεντρωθούν υπογραφές, και κυρίως για να γίνει σαφές πως οι χώροι πολιτισμού δε μπορούν να πωλούνται και να αγοράζονται σα να ήταν αντικείμενα σε ράφια ενός σούπερ μάρκετ.