ΟΤΑΝ ΗΤΑΝ ΠΑΙΔΙ Ο ΕΛΟΝ ΜΑΣΚ, ΔΕΝ ΤΟΝ ΕΠΑΙΖΕ ΚΑΝΕΙΣ

Όταν ήταν παιδί ο Έλον Μασκ, δεν τον έπαιζε κανείς. Θυμάται να προσπαθεί (μάταια) να καταλάβει την κοινωνία και τα ‘θέλω’ της (ώστε να μην είναι ‘ο διαφορετικός’) και τα ευκόλως ευνοούμενα που για εκείνον ήταν ό,τι άλλο -πέρα από σαφή.

“Οι άλλοι μπορούσαν να καταλάβουν διαισθητικά τι σημαίνει κάτι. Εγώ έπαιρνα τα πάντα πολύ κυριολεκτικά. Πίστευα στην ακριβή σημασία κάθε λέξης που άκουγα”. Μετά ανακάλυψε πως οι άνθρωποι είναι διπρόσωποι και λένε ψέματα “και απέκτησα απόλυτη εμμονή με την αλήθεια. Έχει σχεδόν παθολογική σημασία για εμένα”, πριν σπουδάσει φυσική, υπολογιστές και πληροφορική “ώστε να κατανοήσω τις αλήθειες του σύμπαντος”.

Ναι, ο Μασκ γνώρισε τους ανθρώπους και αγάπησε τις μηχανές, στις οποίες εμπιστεύτηκε την αναζήτηση της αλήθειας όσων τον αφορούσαν. Στα πάντα. Και επειδή με τους ανθρώπους αυτό ήταν δύσκολο, αφοσιώθηκε στις μηχανές. Μετά ‘έφτιαξε’ τη δική του αλήθεια. Όχι για όλα, αλλά για αυτά που τον ενδιαφέρον. Τώρα δηλώνει έτοιμος να δώσει 43 δισεκατομμύρια (ποσό διπλάσιο από το ετήσιο budget της NASA), σε ρευστό για να κάνει δικό του το Twitter.

Μια στιγμή να σου εξηγήσω τι εξήγησε ο ίδιος, στην συνέντευξη που έδωσε στον επικεφαλής των διοργανωτών των TED, Κρις Άντερσον (τα είχαν πει και live στο TED conference της 15ης Απριλίου)

Την τελευταία δεκαετία, διάφοροι δισεκατομμυριούχοι αυτού του πλανήτη -συμπεριλαμβανομένων των Τζεφ Μπέζος, Μαρκ Ζάκερμπεργκ και Πίτερ Θίελ (δισεκατομμυριούχος συνιδρυτής του PayPal και ο πρώτος εξωτερικός επενδυτής της Facebook)- έχουν κάνει επενδύσεις, σε έρευνες που μελετούν πώς μπορεί να παραταθεί η ζωή και να επιτευχθεί η αντιγήρανση.

Ο Μασκ δεν έχει δώσει σεντ προς αυτήν την κατεύθυνση. Όχι γιατί ‘τσιγκουνεύεται’ (κράτα αυτή τη λέξη, όπως συνεχίζουμε), αλλά επειδή έχει πολύ ξεκάθαρη άποψη επί του θέματος. Όπως είχε πει τον περασμένο Απρίλιο στο Insider “δεν νομίζω ότι πρέπει να προσπαθήσουμε να κάνουμε τους ανθρώπους να ζουν για πολλά περισσότερα χρόνια. Αυτό θα προκαλούσε ασφυξία στην κοινωνία. Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αλλάζουν μυαλά. Απλώς πεθαίνουν. Έτσι, αν δεν πεθάνουν, θα επιβιώσουν και οι παλιές τους ιδέες και η κοινωνία δεν θα εξελιχθεί”.

Πριν δούμε πού δίνει τα λεφτά του, με χαρά, ας δούμε πού δεν τα δίνει για κανένα λόγο -κατόπιν ωρίμων αποφάσεων που έχει πάρει.

Σε βίντεο-συνέντευξη που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα 18/4 με τον Άντερσον αποκάλυψε πως δεν έχει σπίτι στο όνομα του. Ή γενικά. Αυτό που είπε είναι ότι δεν του ανήκει ένα μέρος για να μένει “και ζω στα σπίτια των φίλων μου. Όταν δηλαδή, ταξιδεύω στην Bay Area, όπου βρίσκονται οι περισσότεροι μηχανικοί της Tesla, αυτό που κάνω είναι να ζω σε δωμάτια που είναι ελεύθερα, στα σπίτια των φίλων μου”.

Το Μάιο του 2020 είχε τιτιβίσει πως επρόκειτο να πουλήσει ό,τι του ανήκε “και δεν θα έχω ούτε σπίτι”. Έως τότε είχε εξασφαλίσει διάφορες οικείες, συνολικής αξίας 130.000.000 δολ. Τις πούλησε όλες και μετακόμισε σε ένα tiny home, αξίας 50.000 δολαρίων που ενοικίαζε από την SpaceX, στο Τέξας. Ναι, ενοικίαζε σπίτι από την εταιρία του. Αλλά αυτό είναι άλλου παπά Ευαγγέλιο. Κράτα πως το 2020 είχε καταλάβει ότι “όταν έχεις πολλά υπάρχοντα, σε βαραίνουν”.

Το 2015 ο συνιδρυτής της Google και τότε CEO του κολοσσού, Λάρι Πέιτζ είχε ενημερώσει τον κόσμο πως “ο Μασκ είναι σαν άστεγος στη Silicon Valley και κάποιες φορές με ρωτάει αν μπορεί να κοιμηθεί σπίτι μου”. Τότε ο Μασκ ήταν ιδιοκτήτης έπαυλης στο Λος Άντζελες (με θέα στη θάλασσα), αξίας 17 εκατομμυρίων δολαρίων. Δεν είχε όμως, αγοράσει ή ενοικιάσει κάτι στη Silicon Valley, όπου είναι τα αρχηγεία της Tesla. Επίσης, δεν έδινε χρήματα για να κλείσει δωμάτιο σε ξενοδοχείο -ή έστω ένα Airbnb.

Ο Πέιτζ είχε επισημάνει πως ο Μασκ πήγαινε κάθε εβδομάδα στη Silicon Valley και ήξερε ότι εκείνος ζει σε σπίτι έξι δωματίων, όπως και ότι είχε φιλική προς το περιβάλλον έπαυλη στα ίδια στρέμματα γης του Palo Alto. Ήταν μάλιστα, στο Νο16 της λίστας με τις πιο ακριβές επαύλεις που ανήκουν σε κολοσσούς της τεχνολογίας (αξίας 15.2 εκατομμυρίων δολαρίων). “Όταν ερχόταν μου έστελνε email στο οποίο έγραφε “δεν ξέρω πού να μείνω απόψε. Μπορώ να έλθω από εσένα;”.

“Δεν ξοδεύω για προσωπική κατανάλωση”

Η Grimes, μουσικός, σύντροφος (όχι με θαυμαστή διάρκεια και συνέπεια) και μητέρα δυο εκ των επτά παιδιών του Μασκ έδωσε πρόσφατα συνέντευξη στο Vanity Fair.

Όταν τη ρώτησαν για τον πλουσιότερο κάτοικο της γης, εξήγησε ότι “πολλές φορές ζει κάτω από το όριο της φτώχειας”. Της ζήτησαν να δώσει ένα παράδειγμα. Ανέφερε ένα στρώμα που είχε τρυπήσει -στη μεριά της-, όταν ζούσαν μαζί στο Λος Άντζελες. Αντί να αγοράσει ένα νέο, της πρότεινε να γυρίσουν το στρώμα ώστε η τρύπα να πάει στη δική του μεριά. Η Grimes είχε καταλήξει στο ότι “ο Έλον ζει σαν να είναι παγιδευμένος μεταξύ δυο κόσμων: του σούπερ πλούσιου και του φτωχού”.

Δεν ζει σαν δισεκατομμυριούχος, αλλά σαν πάμπτωχος. Ζούσαμε σε ένα μη ασφαλές σπίτι, αξίας 40.000 δολαρίων, σε γειτονιά όπου οι γείτονες κατέγραφαν ό,τι κάναμε με τις κάμερες τους και έτρωγα για οκτώ διαδοχικές ημέρες φυστικοβούτυρο.

Ενώ δεν έχει σπίτι ή υπερπολυτελές αυτοκίνητο ή γιοτ, έχει ένα ιδιωτικό τζετ “γιατί αν δεν το είχα, θα έχανα ώρες δουλειάς και παραγωγικότητας”. Είχε προσφέρει και 5.000 δολάρια (όσα έκανε το tiny house που του ενοικίαζε η SpaceX) σε έναν 19χρονο που παρακολουθούσε τις διαδρομές του τζετ του (με τη χρήση bots που παρακολουθούν δημόσια διαθέσιμα δεδομένα εναέριας κυκλοφορίας), για να σταματήσει να το κάνει. Όταν ο νεαρός αρνήθηκε και ζήτησε 50.000 δολάρια, ο Μασκ εξαφανίστηκε.

Η εκτιμώμενη περιουσία του είναι στα 251 δισεκατομμύρια δολάρια και είναι στο επίκεντρο όσων νιώθουν προσβεβλημένοι από την έννοια των δισεκατομμυριούχων, δεδομένης της παγκόσμιας ανισότητας πλούτου. Τη χρωστούν και στην πολύ χαμηλή φορολογίας τους. Τι έχει να πει για αυτά; “Θα ήταν προβληματική η περίπτωση μου, αν ξόδευα δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο, για προσωπική κατανάλωση, αλλά αυτό δεν ισχύει”.

Πώς βεβαιώθηκε ότι μπορεί να επιβιώσει και με ελάχιστα

Ξέρεις τι ισχύει; Η πληροφορία ότι όταν ήταν 17 χρόνων και μετακόμισε από τη Νότιο Αφρική στον Καναδά (ως πρωτοετής στο Queen’s University του Οντάριο), ζούσε στο σπίτι εξαδέλφου του για ένα χρόνο και έκανε ό,τι δουλειά έβρισκε (σε αγροκτήματα ή ξυλουργείο). Είχε αποφασίσει πως θα ξοδεύει 1 δολάριο την ημέρα για το φαγητό του. Ήταν μια πρόκληση που ο ίδιος έβαλε στον εαυτό του για συγκεκριμένο λόγο.

Τα σημερινά δυο δολάρια του εξασφάλιζαν πολλά χοτ ντογκ, φαγητά από σούπερ μάρκετ, πορτοκάλια, πράσινες πιπεριές και μακαρόνια. Όπως είχε πει το 2015 δεν τον ένοιαζε που ζούσε σε ένα βρώμικο και μικρό διαμέρισμα. Του αρκούσε που είχε τον υπολογιστή του και “ότι δεν πεινούσα. Δεν θα ενθάρρυνα κανέναν να δοκιμάσει να κάνει ό,τι έκανα. Δεν έχει πλάκα”.

Το challenge τον βοήθησε ωστόσο, να καταλάβει ότι μπορούσε να επιτύχει ό,τι ήθελε -ό,τι αποφάσιζε. Και ήταν τότε που αποφάσισε ότι θέλει να βοηθήσει στη διαμόρφωση του μέλλοντος της ανθρωπότητας μέσω του Internet, να ασχοληθεί με την ενεργειακή απόδοση και την εξερεύνηση του διαστήματος. Όπως κάθε άλλος φοιτητής, νοιαζόταν και για το πτυχίο του -να το πάρει και να πάει στις ΗΠΑ (όπως και πήγε -στο University of Pennsylvania) και να ξεκινήσει τη δική του τεχνολογική εταιρία, αντί να πιάσει δουλειά κάπου.

“Στην Αμερική είναι εύκολο να διατηρήσεις ζωντανό τον εαυτό σου” είχε σχολιάσει. Εξ ου και η πρόκληση με τα 30 δολάρια για τρόφιμα κάθε μήνα. “Ήταν ένα ποσό που μπορούσα να ‘βγάλω’ εύκολα, οπότε βεβαιώθηκα πως θα είμαι μια χαρά και ότι δεν χρειάζομαι μεγάλο μισθό για να ζήσω. Έτσι θα μπορούσα να έχω την ελευθερία που χρειαζόμουν, για να διεκδικήσω τους στόχους μου”.

Αφότου πήρε πτυχίο στη φυσική και Bachelor στα οικονομικά (1995) έκανε δυο πρακτικές στη Silicon Valley, το ίδιο καλοκαίρι: σε startup αποθήκευσης ενέργειας (Pinnacle Research Institute) και στο Rocket Science Games (εταιρία ανάπτυξης video games για κονσόλες και ηλεκτρονικούς υπολογιστές).

Την ίδια χρονιά έκανε την πρώτη του εταιρία λογισμικού city guide, με τον αδελφό του, Κίμπαλ και τον Γκρεγκ Κούρι: ήταν η Zip2. Τα χρήματα τα έδωσαν angel investors. “Μέχρι να γίνει η εταιρία επιτυχημένη, δεν ‘έβγαινα’ για να ενοικιάσω ένα διαμέρισμα. Κοιμόμουν στον καναπέ των γραφείων μας και έκανα ντους σε ένα γυμναστήριο. Επίσης, μοιραζόμασταν τον ίδιο υπολογιστή με τον αδελφό μου”.

Όταν δεν συμφωνούσαν για το τι έπρεπε να γίνει -για την εξέλιξη της επιχείρησης τους- πάλευαν και γινόταν ό,τι ήθελε ο νικητής. “Εκείνη την εποχή, έγραφα κωδικούς κάθε βράδυ, επτά ημέρες την εβδομάδα, όλο το χρόνο”. Μετά ήλθε το συμβόλαιο με τους New York Times και το Chicago Tribune και η πώληση (στην Compaq) για 307 εκατομμύρια δολάρια. Εκείνος πήρε τα 22.000.000 δολ.

Κατά βάση, είναι αισθηματίας

Το 1999 δημιούργησε την X.com, εταιρία διαδικτυακών χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και πληρωμών ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Ήταν μια από τις πρώτες, ομοσπονδιακά ασφαλισμένες, διαδικτυακές τράπεζες και μέσα σε λίγους μήνες είχε περισσότερους από 200.000 πελάτες. Οι επενδυτές έκριναν πως ο Μασκ ήταν πολύ μικρός για να είναι CEO και τον αντικατέστησαν.

Το 2000 η X.com συγχωνεύτηκε με την Confinity, για να νικήσουν τον ανταγωνισμό. Στην Confinity ανήκε το PayPal, που πουλήθηκε το 2002 στην eBay για 1.5 δισεκατομμύρια δολάρια σε μετοχές. Ως κύριος μέτοχος, ο Μακκ πήρε το 11.72% των μετοχών -αξίας 175.800.000 δολ.- και το 2017 αγόρασε το domain X.com από την PayPal για ποσό που δεν έγινε γνωστό, καθώς όπως είπε ήταν συναισθηματικά δεμένος με αυτό.

Ως εκατομμυριούχος επικέντρωσε στα πραγματικά του ενδιαφέροντα: την εξερεύνηση του διαστήματος που ξεκίνησε από το “να βρω από πού προερχόμαστε” και έχει εξελιχθεί στο “πρέπει να έχουμε βάση στη Σελήνη και να φτιάξουμε πόλη στον Άρη” (SpaceX που… έχει καταστρέψει ελαφρώς τα αστέρια) και τη σωτηρία του πλανήτη (εμφανίστηκε στην Tesla ως επενδυτής, πριν αναλάβει τα πάντα).

Είναι ο CEO και στις δυο. Το 2016 δημιούργησε τη Neuralink (startup νευροτεχνολογίας που θέλει να ενσωματώσει τον ανθρώπινο εγκέφαλο με την τεχνητή νοημοσύνη -μέσω μηχανών που θα διευκολύνουν τη συγχώνευση) και την Boring Company (κατασκευάζει τούνελ).

Οι συνεργάτες του τον έχουν χαρακτηρίσει “πλήρως παθολογικό κοινωνιοπαθή”, εργασιομανή και παρανοϊκό, όπως και πρωταθλητή του bullying. Έχουν πει πως αποφεύγουν να περάσουν έστω μπροστά από το γραφείο του -μην ζήσουν κάποια από τις εκρήξεις του.

Τον Αύγουστο του 2021 oι Times έγραψαν πως όταν εργαζόμενοι της Tesla εξανέστησαν με τα ‘τρελά’ ωράρια (τουλάχιστον 80 ώρες την εβδομάδα), εκείνος τους είπε το εξής:

“Δεν έχετε το δικαίωμα να διαμαρτύρεστε, γιατί μπορώ να είμαι στο δικό μου ιδιωτικό νησί με γυμνά σούπερ μοντέλα και να πίνω mai tais. Αλλά δεν είμαι εκεί. Είμαι εδώ. Και κοιμάμαι στο πάτωμα, για να σας δείχνω την αλληλεγγύη μου. Πέρασα τρία χρόνια κόλασης. Ήταν τα πιο εξοντωτικά της ζωής μου. Έπρεπε όμως, να γίνει ό,τι έγινε, αλλιώς σήμερα δεν θα υπήρχε Tesla”.

“Η ελευθερία του λόγου είναι υπαρξιακή ανάγκη”

Ενώ δεν φημίζεται για το flex του στη διαχείριση των χρημάτων, για ό,τι θεωρεί πως δεν εξυπηρετεί τα ‘θέλω’ του, άπαξ και πρόκειται για κάτι που είναι προς την κατεύθυνση των ενδιαφερόντων του, δεν σκέφτεται δεύτερη φορά πριν δώσει εκατομμύρια. Όπως είπε η Grimes, το πρότζεκτ για τον Άρη (όπου θέλει να κάνει αποικία) του στοιχίζει πολύ ακριβά και προς το παρόν δεν ‘βγάζει’ τίποτα. Αλλά είπαμε: έχει στόχο.

Στις αρχές του τρέχοντος μήνα, απέκτησε άλλον έναν: να ‘σώσει’ το Twitter. Δηλαδή, την ελευθερία του λόγου σε αυτό. “Η έκφραση του λόγου πρέπει να είναι όσο ελεύθερη γίνεται -και δεν εννοώ παρανόμως ή άμεσες υποκινήσεις βίας. Πρέπει να είναι ξεκάθαρα τα όρια. Σε κάθε περίπτωση η ελευθερία του λόγου είναι υπαρξιακή ανάγκη. Το να έχεις μια πλατφόρμα που είναι αξιόπιστη στο μέγιστο βαθμό και δέχεται τους πάντες, είναι σημαντικό για το μέλλον του πολιτισμού”.

Το όραμα μου για το Twitter είναι μιας πλατφόρμας, όπου όχι η αλήθεια, αλλά η ελευθερία είναι η πιο σημαντική αξία.

Έδωσε 2.89 εκατομμύρια δολάρια και πήρε το 9.2% των μετοχών. Λίγα εικοσιτετράωρα μετά, ανακοίνωσε την απόφαση του να γίνει ο ιδιοκτήτης -έναντι 43 δισεκατομμυρίων δολαρίων cash. Ομολόγησε ότι ξέρει πως μπορεί να μην πάρει αυτό που θέλει “αλλά μπορώ”. Οι άλλοι μέτοχοι του είπαν “θα σας απαντήσουμε”.

Η Gabrielle Bienasz του Insider ανέφερε ότι αυτό που κάνει είναι “ουσιαστικά να υποτιμά κάθε μετοχή μιας εταιρείας αυξάνοντας τον συνολικό αριθμό των μετοχών -καθιστώντας πιο δύσκολο για οποιοδήποτε άτομο ή ομάδα να αποκτήσει το σύνολο των μετοχών μιας εταιρείας”.

Την ίδια ώρα, στο Twitter έχει 82.400.000 followers. Μεγάλη μερίδα έχει εξελιχθεί σε ‘στρατός’ που είναι έτοιμος να επιτεθεί σε όποιον δεν συμφωνεί μαζί του και τις αλήθειες του. Η Marina Koren έγραψε στο Atlantic “με τη SpaceX και την Tesla, ο Μασκ ασχολείται με την κατασκευή φυσικών πραγμάτων. Στο Twitter, θα είχε την ευκαιρία να διαμορφώσει τον κόσμο με έναν πιο αιθέριο τρόπο. Αυτή είναι μια νέα περιοχή για τον Μασκ και αν ολοκληρωθεί η πώληση, θα είναι και νέα περιοχή για όλους μας”.