ΟΤΑΝ Ο ΚΑΒΑΦΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕ ΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ ΣΕ ΙΘΑΚΗ

29 Απριλίου. Ημέρα γενέθλιος, αλλά και αποφράδα για τον Κωνσταντίνο Καβάφη που έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 70 ετών στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Μοιάζει συμβολικό, αλλά αυτή την ημέρα πετάξαμε για τη Νέα Υόρκη στο πλαίσιο μιας δημοσιογραφικής αποστολής του Ιδρύματος Ωνάση για να καλύψουμε ένα φεστιβάλ εμπνευσμένο από τον Αλεξανδρινό ποιητή.

Λίγα πνευματικά φαινόμενα έχουν απασχολήσει τόσους μελετητές όσο το “φαινόμενο” Καβάφης. Από την εποχή που ο Ξενόπουλος με ένα ιστορικό του άρθρο, το 1903, εξομολογήθηκε τον θαυμασμό του για τον σπουδαίο αυτό ποιητή ως σήμερα, πλήθος πνευματικών ανθρώπων “έπεσαν” πάνω του και κυριολεκτικά τον διύλισαν.

Στην Ελλάδα δεν υπάρχει κάποιος που να μην έχει ταυτίσει τον Καβάφη με την “Ιθάκη” και το “Περιμένοντας τους Βαρβάρους”, καθώς από τα γυμνασιακά μας χρόνια εντρυφούμε σε αυτόν σαν να πρόκειται για τον έτερο εθνικό μας ποιητή.

Πόσο, ωστόσο, βαθιά είναι η ματιά μας στην ποίησή του; Μπορούμε άραγε να συνειδητοποιήσουμε τη διαχρονικότητα, τη ριζοσπαστικότητά της και την άμεση συνομιλία της με το σήμερα όταν στις πλείστες των περιπτώσεων τον διδασκόμαστε με στεγανά και μένουμε μόνο στον “αφρό” του; Δε θα ξεχάσω όταν πριν χρόνια, σε μια έκθεση ζωγραφικής με έργα εμπνευσμένα από τον Καβάφη, άκουσα μία κοπέλα γύρω στα 30 να αναρωτιέται κοιτάζοντας έναν πίνακα με δύο άντρες σε ερωτική περίπτυξη, αν ο Καβάφης ήταν ομοφυλόφιλος. Τότε ήταν που συνειδητοποίησα πόσο λάθος διδασκόμαστε την ποίηση.

Ο Καβάφης έψαχνε πάντα τη δική του Ιθάκη. Σκεπτικιστής, μ’ ένα χαμόγελο που ίσως μοιάζει πικρό, ίσως και σκωπτικό. Ήταν τολμηρός στο ταξίδι της ζωής του. Έζησε σαν άνδρας ομοφυλόφιλος στην Αίγυπτο στις αρχές του 20ού αιώνα, έγραψε πανέμορφα ποιήματα για την ερωτική επιθυμία. Οι στίχοι του μερικές φορές φαίνονται ήμεροι, ψυχροί, χωρίς ιδιαίτερο συναίσθημα, όμως από κάτω κρύβουν άγριο πόνο και σαρκασμό. Τον διακρίνει μία στωικότητα, αλλά είναι απόλυτα προσανατολισμένος σε κάτι μοναδικό: να μετουσιώσει τα πάντα σε ομορφιά πνευματική. Γράφει για τις παρελθούσες αυτοκρατορίες, γράφει για τους δυνατούς. Στοχάζεται πάνω στον χρόνο, στο γήρας, στην φθορά. Σε πολλούς δεν άρεσε η γλώσσα του, τη χαρακτήριζαν κακή καθαρεύουσα και άμετρη, άλλοι πάλι βρήκαν μέσα της μία βαθιά κρυμμένη μουσικότητα.

Ο ποιητικός του λόγος μέχρι και σήμερα αποτελεί ένα μεγάλο μυστήριο. Όσο βυθίζεσαι μέσα του, τόσο σε εκπλήσσει. Γι΄αυτό και η συγκίνησή μου ήταν τεράστια, όταν λίγες μέρες πριν το ταξίδι στη Νέα Υόρκη, ξεναγηθήκαμε από τη συντονίστρια Επικοινωνίας & Δράσεων Αρχείου Καβάφη, Μαριάννα Χριστοφή, στο προσωπικό αρχείο που ευλαβικά τηρούσε ο ποιητής και που σήμερα φυλάσσεται στη λεωφόρο Αμαλίας 56, όπου στεγάζεται η Ωνάσειος Βιβλιοθήκη. Δεν μπορούσα να πιστέψω πως κοιτούσα το χειρόγραφο της “Ιθάκης” ή του “Περιμένοντας τους Βαρβάρους” ή πως μπορούσα ακόμη και να αγγίξω τα χειρόγραφα σημειώματά του μέσω των οποίων μιλούσε με τους οικείους του, όταν πια δεν είχε φωνή, λόγω του καρκίνου του λάρυγγα από τον οποίο τελικά και πέθανε. Εκεί βρέθηκα και μπροστά σε μία ακόμη μεγάλη έκπληξη, στο χειρόγραφο ημερολόγιο που κρατούσε, όταν σε νεαρή ηλικία εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Κωνσταντινούπολη.

Όταν οι στίχοι του Καβάφη “πέταξαν” στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού

Αυτή η υπερατλαντική “πτήση” του Καβάφη στη Νέα Υόρκη, 160 χρόνια μετά τη γέννησή του, και η “επαφή” του έργου του με ανθρώπους και καλλιτέχνες αποδείχθηκε όχι απλώς πολύτιμη, αλλά αποκαλυπτική, καθώς δημιούργησε ένα εξαιρετικά γόνιμο έδαφος για συζήτηση και για περαιτέρω μελέτη και απέδειξε πως τελικά η ποίηση του δε θα σταματήσει ποτέ να διαποτίζει όλες τις γενιές σε κάθε άκρη του κόσμου γιατί κρύβει μέσα της μια βαθιά οικουμενικότητα. Είναι πραγματικά συγκινητική η σύγχρονη ματιά των ξένων πάνω στην ποίησή του Αλεξανδρινού ποιητή, ο τρόπος που σκύβουν πάνω στις λέξεις και τους στίχους του και τις χρησιμοποιούν σαν πρώτη ύλη ερμηνείας της δικής τους εποχής και των δικών τους βιωμάτων.

“Archive of Desire” ο εύστοχος τίτλος του φεστιβάλ -σε επιμέλεια της συνθέτριας Paola Prestini, Καλλιτεχνικής Διευθύντριας του National Sawdust και υπό τη δημιουργική καθοδήγηση της Αφροδίτης Παναγιωτάκου, Διευθύντριας Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση- που έλαβε χώρα από τις 28 Απριλίου έως τις 6 Μαΐου και προέρχεται από ένα νέο έργο της βραβευμένης ποιήτριας Robin Coste Lewis με πηγή έμπνευσης την εμπειρία από την επαφή της με το αρχείο Καβάφη στην Αθήνα (σημειώστε πως το Αρχείο πέρασε στη διαχείριση του Ιδρύματος Ωνάση στα τέλη του 2012 και με τον τρόπο αυτό εξασφαλίστηκε η παραμονή του στην Ελλάδα και αποφεύχθηκε ο ενδεχόμενος κατακερματισμός του. Πλέον το Αρχείο Καβάφη έχει ψηφιοποιηθεί και μπορεί να βρει κάποιος τα πάντα online με ελεύθερη πρόσβαση μέσα από το https://cavafy.onassis.org/).

Τη βδομάδα που μείναμε στην Νέα Υόρκη, το καβαφικό μας πρόγραμμα ήταν πλούσιο, με τις εκδηλώσεις τις περισσότερες ημέρες να ξεκινούν από το πρωί και να τελειώνουν αργά το βράδυ. Ο ποιητικός λόγος του Καβάφη ήταν διαρκώς στο προσκήνιο, ενέπνεε ακαδημαϊκούς, μουσικούς, ηθοποιούς, συγγραφείς, εικαστικούς, απλώθηκε σε όλες σχεδόν τις καλλιτεχνικές εκφάνσεις και μας δημιούργησε την αίσθηση πως η αύρα του ίπτατο παντού στην πόλη: από το National Sawdust στο Ουίλαμσμπεργκ του Μπρούκλιν έως το Rockefeller Center στην καρδιά του Μανχάταν, από το ONX Studio του Ιδρύματος Ωνάση που εστιάζει στις ψηφιακές τεχνολογίες και την καλλιτεχνική δημιουργία στην 5η Λεωφόρο έως την εκκλησία του Αγίου Μάρκου και το New Museum στο Μπάουερι, από τα βιβλιοπωλεία McNally Jackson σε διάφορα σημεία της πόλης έως το Πανεπιστήμιο Columbia στο Χάρλεμ.

Δε θα μιλήσω αναλυτικά για τις δεκάδες εκδηλώσεις που είχα την τύχη να παρακολουθήσω. Δεν έχει νόημα άλλωστε ένα μακρόσυρτο κείμενο γεμάτο τόσες πληροφορίες. Θα μείνω -χωρίς να τηρήσω χρονική σειρά- σε αυτά που με εξέπληξαν και με συγκίνησαν στο πρώτο ταξίδι μου στη Νέα Υόρκη με αφορμή τον αγαπημένο μου ποιητή.

Ένα ταξίδι που μου χάρισε μία αξέχαστη εμπειρία δύο ταχυτήτων. Από τη μία το φεστιβάλ για τον Καβάφη, στις εκδηλώσεις του οποίου είχα την αίσθηση πως ο χρόνος σταματά και πως έρχομαι σε επαφή με κάτι τρομερά οικείο και από την άλλη μία πόλη που δεν κοιμάται ποτέ, που θες να την περπατάς συνέχεια, έχοντας το βλέμμα σου πάντα στραμμένο ψηλά, προκειμένου να θαυμάσεις το μεγαλειώδες ύψος των κτιρίων της, την αισθητική της και τον τρόπο που ο αστικός ιστός συνδυάζεται με το φυσικό περιβάλλον δημιουργώντας έναν αριστουργηματικό αποτέλεσμα που δε σταματά να σε εκπλήσσει.

Σε ένα υπόγειο της Πέμπτης Λεωφόρου σπάσαμε τα “Τείχη” και βρήκαμε τον Παράδεισο

Μία μεγάλη έκπληξη μας περίμενε στο -1 του Olympic Tower, στο ONX Studio του Ιδρύματος Ωνάση, καθώς είχαμε την τύχη να γίνουμε συμμέτοχοι σε μία πολύ έξυπνη εμβυθιστική, πειραματική χιπ χοπ εμπειρία που έστησε ο Αμερικανός καλλιτέχνης Ali Santana εμπνεόμενος από τα “Τείχη” (Walls) του Αλεξανδρινού ποιητή.

Τρία άτομα μέσα σε ένα σκοτεινό δωμάτιο μπροστά σε τεράστια ψηφιακά Τείχη κληθήκαμε να λύσουμε συνεργατικά έναν “γρίφο” μνήμης πατώντας πάνω σε κάποια μεγάλα φωτεινά τετράγωνα. Οι σωστές επιλογές μάς αποκάλυπταν σταδιακά μέσω μιας ακολουθίας από beats βασικά στοιχεία του πρωτότυπου καβαφικού ποιήματος, ενώ το χαρακτηριστικό βαρύ ηχόχρωμα της φωνής του Νεοϋορκέζου MC ELUCID έδινε έναν απόκοσμο ρυθμό.

Ο Ali Santana δεν είχε ακούσει ποτέ πριν για τον Καβάφη. Ήρθε σε επαφή με το έργο του μέσω του ONX και του Ιδρύματος Ωνάση και βυθίστηκε στο ποιητικό του σύμπαν μέσω του ελεύθερου online αρχείου του. Όπως ο ίδιος μας αποκάλυψε, αυτά τα Τείχη του έφεραν στο μυαλό αυτόματα συνειρμούς σχετικούς με την περίοδο της πανδημίας, αλλά και με το άγριο gentrification που συντελείται αυτήν τη στιγμή στη γενέτειρά του, το Brooklyn. “Ήθελα να φτιάξω κάτι που θα μπορούσαν όλοι οι συμμετέχοντες να το νιώσουν και μέσω της συνεργασίας τους να φτάνουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα και να σπάσουν τα τείχη” είπε χαρακτηριστικά.

Και εκεί στο -1 όσοι καταφέραμε να κάνουμε το συνεργατικό μας “ταξίδι” και να σπάσουμε τα Τείχη, βρεθήκαμε ξαφνικά στον Παράδεισο. Τι πιο ωραίο και πιο καβαφικό…

Ψηλαφώντας τελετουργικά το χειροποίητο νεανικό ημερολόγιο του Καβάφη

Ένα βροχερό βράδυ βρεθήκαμε στο National Sawdust του Γουίλιαμσμπεργκ του Μπρούκλιν, έναν υπερσύγχρονο χώρο Πολιτισμού που λειτουργεί υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της Paola Prestini και πιστεύει ότι η καλλιτεχνική έκφραση δίνει σε όλους μας τη δύναμη να δημιουργήσουμε έναν πιο χαρούμενο και δίκαιο κόσμο.

Εκεί, η δημιουργός και περφόρμερ Sister Sylvester έκανε κάτι μοναδικό. Δημιούργησε ένα χειροποίητο βιβλίο εμπνευσμένο από τις κενές και σκισμένες σελίδες του “Constantinopoliad, an Epic”, του ημερολογίου που είχε κρατήσει ο Καβάφης όταν ο ίδιος και η οικογένειά του εγκατέλειψαν εσπευσμένα την Αλεξάνδρεια, αναχωρώντας με πλοίο για την Κωνσταντινούπολη (ο ποιητής ήταν τότε σε ηλικία μόλις 18 ετών), καθώς και των ερωτικών ποιημάτων του, στα οποία συναντά φαντάσματα από όλες τις χρονικές περιόδους.

Ο χώρος της παραστασης είχε καταληφθεί από στρογγυλά τραπέζια, κάθε ένα από το οποίο είχε γύρω του 4 καρέκλες και πάνω του 2 βιβλία και ένα μικρό ηχείο. Το κοινό πήρε αργά και αθόρυβα τις θέσεις του, τα φώτα έσβησαν και σταδιακά αρχίσαμε να αφηνόμαστε σε μία μυητική διαδικασία.

Τα τραπέζια πήραν έναν βαθύ μπλε φωτισμό και από το μικρό ηχείο ακούστηκε η ήρεμη φωνή της Sister Sylvester: “Αφήστε με να γίνω ο μετρονόμος σας”. Υπό τη ζωντανή μουσική υπόκρουση από την Αιγύπτια μουσικό και τραγουδίστρια Nadah El Shazly -που μας ταξίδεψε με τη μαγική της φωνή, με ηλεκτρονικούς ήχους, αλλά και με ηχογραφήσεις από παλιές Αιγυπτιακές εκτελέσεις- ξεφυλλίζαμε καθοδηγούμενα τη χειροποίητη δημιουργία της καλλιτέχνιδας, η οποία ταυτόχρονα μας διάβαζε αποσπάσματα του βιβλίου.

Η ζωή του Καβάφη πήρε σάρκα κι οστά στο μυαλό μας, σκέψεις και άπειρα συναισθήματα βρήκαν γενεσιουργό έδαφος μέσα μας και συνομιλήσαμε νοερά μαζί του. Ήταν σίγουρα μια σπουδαία στιγμή του φεστιβάλ αυτή. Μία στιγμή απόλυτης πολυμεσικής μυσταγωγίας.

Ένα “Κρυμμένο” απόσπασμα γίνεται mural

«Later, in a more perfect society, someone else made just like me is certain to appear and act freely» («Κατόπι — στην τελειοτέρα κοινωνία — / κανένας άλλος καμωμένος σαν εμένα / βέβαια θα φανεί κι ελεύθερα θα κάμει»).

Έκθαμβη έμεινα όταν είδα ένα απόσπασμα από το ποίημα «Κρυμμένα» του Κ. Π. Καβάφη να λειτουργεί ως εμπνευστικός καμβάς για την επιβλητική τοιχογραφία “Lit, 2023”, που συνδημιούργησαν στον εξωτερικό τοίχο του National Sawdust δύο σπουδαίοι καλλιτέχνες: ο Αφροαμερικανός εικαστικός Nick Cave –διάσημος για τα περίφημα “Soundsuits” του, ασυνήθιστα επιβλητικά κοστούμια που λειτουργούν σαν δεύτερο δέρμα και καλύπτουν τη φυλή, το γένος και την τάξη, επιτρέποντας στους θεατές να κοιτούν χωρίς προκαταλήψεις την ταυτότητα του φορέα- και ο Bob Faust.

Οι δυο τους δε γνώριζαν τον Αλεξανδρινό ποιητή και το έργο του. Πήραν ένα βιβλίο με όλα του τα ποιήματα προκειμένου να δουν αν κάποιος στίχος ή ποίημα θα τους εμπνεύσει. Είχαν σχεδόν καταλήξει σε έναν στίχο από το “Περιμένοντας τους Βαρβάρους” έως ότου πήγαν στο National Sawdust προκειμένου να δουν τον χώρο πού θα δημιουργήσουν. Εκεί, κάποιος τους έδειξε το ποίημα “Κρυμμένα”. Αμέσως “κλειδωσαν” στον στίχο αυτό. “Δε μας δόθηκε ο στίχος αυτός, απλώς ήρθε και μας βρήκε”, ομολογούν.

Η εντυπωσιακή τοιχογραφία τους “χρησιμοποιεί” τους προφητικούς στίχους του Καβάφη, μια εικόνα ενός soundsuit του Nick Cave και την πρόσοψη του National Sawdust. Ένα εκρηκτικό μείγμα υλικών και Τεχνών που έχει σαν αποτέλεσμα ένα δημόσιο έργο τέχνης που αποτελεί όχι μόνο έκφραση ριζοσπαστικής χαράς, αλλά και πηγή προβληματισμού και βέβαια πηγή ελπίδας που αποσκοπεί στην ενδυνάμωσή μας για την κατάκτηση μιας τελειότερης κοινωνίας.

Το αρχείο του πόθου του Καβάφη “χορεύει” με το σήμερα

H ποιήτρια Robin Coste Lewis, η πρώτη Αφροαμερικανίδα που τιμήθηκε στο ποιητικό της ντεμπούτο «Voyage of the sable Venus and other poems» τιμήθηκε με το National Book Award of Poetry συνομίλησε με τον Καβάφη με τον δικό της μοναδικό τρόπο και απέδειξε πως η ποίησή του είναι εύφορη γη έτοιμη να καρποφορήσει.

Η Lewis – που ο στίχος της περφόμανς της Archive of Desire είναι και ο τίτλος του φεστιβάλ- για 60 ολόκληρα λεπτά μας ταξίδεψε με τη λυρικότητα της φωνής της στο δικό της Καβαφικό έργο. Στον Καβάφη όπως τον είχε προσλάβει η ίδια, όπως είχε απορροφήσει τη ριζοσπαστικότητα των στίχων και των ποιημάτων του. Πολύτιμοι αρωγοί της 2 εκπληκτικοί μουσικοί, ο Vijay Iyer (πιάνο) και ο Jeffrey Zeigler (τσέλο), που αυτοσχεδίαζαν πάνω στο λυρισμό του λόγου της, αλλά και οι ποιητικές εικόνες της ζωγράφου Julie Mehretu που προβάλλονταν στην οθόνη πίσω της.

Μία μαγική παράσταση που οι μυημένοι ή απλώς και υποψιασμένοι στην ποίηση του Καβάφη την απόλαυσαν λέξη προς λέξη.

Καβάφης με μπουζούκι, βυζαντινούς ύμνους και ηλεκτρονικούς ήχους

Το γράψαμε εδώ αναλυτικά, άρα δε γίνεται να μην το συμπεριλάβουμε στις καλύτερες στιγμές του ταξιδιού αυτού. Είναι αν μη τι άλλο συγκινητικό να βλέπεις μία τεράστια ουρά από κόσμο έξω από έναν καθεδρικό ναό στην Πέμπτη Λεωφόρο της Νέας Υόρκης και ο κόσμος αυτός να περιμένει να ακούσει τον λόγο του Καβάφη μελοποιημένο. Αυτό συνέβη έξω από τον Ναό του Αγίου Θωμά το βράδυ της Τρίτης 2 Μαΐου.

Ο ήχος του μπουζουκιού στη σύνθεση του Rufus Wainwright έδωσε τη σκυτάλη στην συγκινητικά έντονη βυζαντινή απόχρωση του Πέτρου Κλαμπάνη και της Helga Davis, ενώ η οπερατική διάσταση της μουσικής του Δημήτρη Παπαδημητρίου και της Nathan Thatcher έδεσε αρμονικά με τη χορωδιακή ερμηνεία της Paola Prestini. Kαι απογειωτικός επίλογος με την εκρηκτική Αμερικανίδα Laurie Anderson που εμπότισε τους στίχους της “Ιθάκης” και του “Περιμένοντας τους Βαρβάρους” με τους δικούς της μαγικούς ηλεκτρονικούς ρυθμούς. Μία σπάνια βραδιά, κυρίως γιατί μας έκανε συμμέτοχους σε μία οικουμενική μουσική συνομιλία.

Ένα γράμμα στον Καβάφη και μία ταινία στην Αλεξάνδρεια

Μία συγκλονιστική στιγμή μάς επεφύλασσε ένα διεθνές ακαδημαϊκό συμπόσιο για τον Καβάφη στο Πανεπιστήμιο Columbia στο Χάρλεμ το ηλιόλουστο πρωί της Πρωτομαγιάς, όπου νιώσαμε και πάλι για λιγο φοιτητές. O Στάθης Γουργουρής, καθηγητής Συγκριτικής Λογοτεχνίας και Κοινωνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο, μας καλοσώρισε και Έλληνες και Ελληνίδες καθηγητές και ποιητές έκαναν κάποια καίρια σχόλια για τον ποιητή. Όλα ωραία και συμβατικά. Μέχρι τη στιγμή που τον λόγο πήρε ο Αιγύπτιος συγγραφέας Haytham el-Wardany πληροφορώντας μας πως θα διαβάσει μόνο ένα γράμμα που έγραψε στον Καβάφη. Ξεκίνησε να διαβάζει με χαμηλή φωνή όλα όσα ήθελε να του πει, μιλώντας του σε δεύτερο πρόσωπο. Συνέδεσε την Αλεξάνδρεια του Καβάφη με τη δική του Αλεξάνδρεια που επίσης αναγκάστηκε να αφήσει, μίλησε για την καβαφική και τη σύγχρονη επιθυμία, αλλά μίλησε και για την πολιτική και τη μοίρα των ηττημένων…

Ο φλεγόμενος λόγος του μας ξύπνησε από τον ακαδημαϊκό λήθαργο στον οποίο είχαμε βυθιστεί και έφερε δάκρυα στα μάτια μας. Αν μη τι άλλο τα λόγια του Καβάφη, η Πόλις του, η Αλεξάνδρειά του, πήραν μέσα μας άλλες διαστάσεις.

Την τελευταία μέρα του ταξιδιού μας (4 Μαΐου) είχαμε ακόμη μία πολύ δυνατή εμπειρία. Η βραβευμένη στις Κάννες, Εύη Καλογηροπούλου, κινηματογράφησε τη δική της Αλεξάνδρεια εμποτίζοντάς την με τη μοναδική αύρα του Καβάφη.

“Από την Πόλη φεύγεις και γυρνάς,
δεν έχεις κάτι σταθερό,
Περνάει ο χρόνος και γελάς
μάθε να αγαπάς να μένεις ζωντανός”

Ο Νέγρος του Μοριά ραπάρει με τον δικό του τρόπο το «Πρώτο Σκαλί», ενώ νεαροί Αιγύπτιοι χορεύουν πάνω σε βάρκες στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας με καμβά το ηλιοβασίλεμα, η Λένα Κιτσοπούλου απαγγέλλει το «Επέστρεφε», παραδοσιακά αιγυπτιακά τραγούδια εμβολίζουν όλο αυτό το σύγχρονο τοπίο, ενώ δύο εραστές δεν μπορούν να είναι μαζί επειδή ένας από αυτούς πρέπει να φύγει. Ένα σύγχρονο πορτρέτο μιας πόλης που ακόμη στην ατμόσφαιρά της υπάρχει έντονη μία ποιητική ατμόσφαιρα. Και κάπως έτσι ο Καβάφης ήρθε και μίλησε με έξοχο τρόπο στο σήμερα…

*Πέρα από την ψηφιοποίηση, το Ίδρυμα Ωνάση, φιλοδοξώντας να κρατήσει για πάντα ζωντανό το έργο ενός ποιητή που ήταν πολύ μπροστά από την εποχή του, θα ενεργοποιήσει το φθινόπωρο του 2023 νέους χώρους για το έργο του τόσο στην Αθήνα όσο και στην Αλεξάνδρεια. Στην Αθήνα, στην οδό Φρυνίχου 16, θα στεγαστεί το αρχείο και η Βιβλιοθήκη του ποιητή, καθώς και η συλλογή με προσωπικά αντικείμενα και έργα τέχνης με αναφορές στον τελευταίο. Στην Αλεξάνδρεια το Ίδρυμα ανακαινίζει την Οικία Καβάφη. Οι δύο χώροι, σε Ελλάδα και Αίγυπτο, θα «συνομιλούν», καθώς θα αλληλοτροφοδοτούνται με περιεχόμενο και δράσεις.