ΠΟΙΑ ΘΑ ΗΤΑΝ Η ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ;

Αν έχεις κουραστεί με τον Covid-19 και θες ένα άλλο άγχος για να πορευτείς, δες όσα συμβαίνουν με την κλιματική αλλαγή και στο διάστημα -λες και δεν αρκούσε στην ανθρωπότητα να καταστρέψει τον πλανήτη και είπε να επεκταθεί και στο διάστημα- να βρεις τον εαυτό σου.

Εναλλακτικά, μπορείς να παρακολουθήσεις το “Don’t Look Up”, την ταινία του Netflix και έχει ως θέμα δυο αστρονόμους, οι οποίοι προσπαθούν να προειδοποιήσουν την ανθρωπότητα για έναν κομήτη που θα πέσει στη γη και θα την καταστρέψει. Δηλαδή, για το τέλος του κόσμου.

Μήπως θες συνωμοσία; Σου έχω

Δεν έχουν συμπληρωθεί τρεις εβδομάδες από την ημέρα που η NASA εκτόξευσε αποστολή που έχει για δουλειά να δει αν μπορεί να αλλάξει την τροχιά (πορεία) ενός αστεροειδούς, ώστε να έχει διαθέσιμο τον τρόπο αν χρειαστεί να παίξει άμυνα στο μέλλον. H ΝΑSA έχει έτοιμο και σε λειτουργία ολόκληρο αμυντικό σύστημα (αξίας 150 εκατομμυρίων δολαρίων το χρόνο) που αφορά τους μετεωρίτες, τους αστεροειδείς και τους κομήτες που κάνουν βόλτες κοντά στον πλανήτη μας. Το σχετικό πρόγραμμα άρχισε να δημιουργείται από το 2005, όταν το Κογκρέσο ζήτησε να βρεθούν και να παρακολουθηθούν τουλάχιστον το 90% των αστεροειδών με πλάτος μεγαλύτερο των 152 μέτρων, οι οποίοι μπορούν να έλθουν κοντά στη γη. Η NASA τονίζει ότι δεν υπάρχει φόβος για συντέλεια -αλλά δεν χάνει κάτι να αποκτά γνώσεις που ίσως φανούν χρήσιμες.

Σε κάθε περίπτωση, αν θες να δεις τι κινείται γύρω μας (γύρω από τη γη) σε real time, μπορείς να επισκεφτείς τη σχετική υπηρεσία που προσφέρει η NASA.

Άντε και έρχεται το τέλος του κόσμου. Το ανακοινώνεις ή όχι;

Το στόρι της νέας ταινίας του Netflix (το σενάριο γράφτηκε με τη συνδρομή μιας επιστήμονα-αστρονόμου της NASA, της Amy Mainzer) ενέπνευσε τον Σταύρο Διοσκουρίδη να ψάξουμε και να βρούμε αν θα ακούγαμε κάποια ανακοίνωση, σε περίπτωση που δεδομένα ερχόταν η συντέλεια του κόσμου.

Πριν προσπαθήσω να μάθω σε ποια ειδικότητα πρέπει να απευθυνθώ και στην οποία θα απευθύνονταν οι ηγέτες, ώστε να βγάλει το φίδι από την τρύπα -αποφασίζοντας αν θα γίνει ανακοίνωση ή όχι-, αναζήτησα στο διαδίκτυο αν λες σε έναν άνθρωπο που πρόκειται να πεθάνει, ότι θα πεθάνει.

Όπως αναφέρει το Marie Curie, βρετανικός οργανισμός για τη φροντίδα ανθρώπων με μη αναστρέψιμα προβλήματα υγείας, το λες, γιατί είναι σημαντικό. Και είναι σημαντικό επειδή χρειάζεται να προετοιμαστούν, ώστε να κάνουν ό,τι είναι πιο σημαντικό για εκείνους -να ‘βγάλουν ό,τι περισσότερο μπορούν από τις ημέρες που τους απομένουν. O oργανισμός αναφέρει ότι “ο ετοιμοθάνατος μπορεί να θέλει να δει κάποιους ανθρώπους, να επιλύσει προβληματικές σχέσεις, να ολοκληρώσει ημιτελείς δουλειές, να συζητήσει τι θέλει για τις υπόλοιπες ημέρες του και να πάρει αποφάσεις για ό,τι τον αφορά”.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, την ανακοίνωση αναλαμβάνει κάποιος που είναι σημαντικός για τον ασθενή, ιδανικά ένας επαγγελματίας υγείας, με αυτοπεποίθηση και εμπειρία από τέτοιες συνθήκες. Συνήθως είναι ο γιατρός που παρακολουθεί τον ασθενή ή η ειδική νοσοκόμα.

Τι θα γινόταν κύριε Παπαχατζή, εάν καταστρεφόταν η γη;

Το Magazine επικοινώνησε με τον Παναγιώτη Παπαχατζή, Γενικός Διευθυντής της Redwolf Advertising, με μεγάλη εμπειρία στην πολιτική επικοινωνία και την διαχείριση κρίσεων. Διδάσκει στρατηγική επικοινωνίας και διαχείρισης κρίσεων σε μεταπτυχιακά τμήματα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και στο Digital and Social Media Marketing Diploma της Knowcrunch, στο Deree..

Ομολόγησε πως βρήκε πολύ ενδιαφέρουσα την απορία μας. Όπως αναζητούσα στο διαδίκτυο πληροφορίες για ανθρώπους που εξειδικεύονται στη διαχείριση των κρίσεων, διαπίστωσα πως κατά βάση ασχολούνταν με επιχειρήσεις. Ο σημερινός μας καλεσμένος εξηγεί πως “οι πολιτικές είναι πιο χαώδες κομμάτι”. Το λες και πιο εξειδικευμένο και ως εκ τούτου δεν είναι ευρείας κατανάλωσης. Προφανώς όμως, και υπάρχει. Πάμε λοιπόν, να δώσουμε και μια απάντηση στο ερώτημα “έρχεται το τέλος του κόσμου. Πρέπει να το μάθουν οι άνθρωποι;” και αν πρέπει, πώς περνάει η πληροφορία, αφού δεδομένα θα προκαλέσει πανικό;

Είναι θέμα που έχει να κάνει και με το επιχειρησιακό κομμάτι διαχείρισης κρίσης, καθώς το πρώτο που υπολογίζεις πάντα είναι η σχέση κόστους και οφέλους. Δηλαδή, η ανακοίνωση που θα κάνεις, θα προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά ή μεγαλύτερο καλό;.

Ζήτησε να σκεφτούμε ένα πιο ρεαλιστικό σενάριο: “Ξέρουμε πως σε τρεις ώρες θα γίνει σεισμός 7 ρίχτερ. Εάν ανακοινωθεί η πληροφορία, θα προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά ή θα καταφέρει να σώσει ζωές; Είναι ερώτηση που δεν απαντιέται εύκολα”. Το αυτό έχουν επισημάνει και σεισμολόγοι που έχουν μιλήσει στο Magazine.

“Αν πάμε στο σενάριο που θέλει μετεωρίτη να πέφτει στη γη και να την καταστρέφει: κατά πάσα πιθανότητα δεν το ανακοινώνεις. Βέβαια, δεν μπορείς να είσαι βέβαιος ότι δεν θα διαρρεύσει η πληροφορία. Το ερώτημα τότε, είναι αν θα τη διαψεύσεις. Το πιο πιθανό σχόλιο είναι πως ‘το διερευνούμε. Υπάρχει μια πορεία που μοιάζει απειλητική’. Αν δεν μπορείς ωστόσο, να κάνεις κάτι -δεν υπάρχει κάτι που να μπορείς να κάνεις- για να αλλάξεις τις εξελίξεις, δεν έχει νόημα να κάνεις και ανακοινώσεις”.

Με μια εξαίρεση: την υστεροφημία κάποιου.

“Σε περίπτωση που κάποιος ηγέτης θέλει, για τους δικούς του λόγους, να ενημερώσει τον κόσμο μπορεί να το κάνει. Η λογική όμως, λέει πως δεν προχωράς σε ανακοίνωση”. Ποιος μπορεί να είναι ο λόγος του ηγέτη; “Να περάσει στην ιστορία -από αυτούς που θα επιβιώσουν. Δηλαδή, για λόγο υστεροφημίας”.

Και τι θα μπορούσε να πει ο εν λόγω, πέραν του “Goodbye and thank you for all the memories!”; “Αυτό που μπορώ να υποθέσω είναι πως θα μιλήσει για το ανθρώπινο είδος και όσες τραγωδίες και αλλαγές έχει αντέξει μέσα στους αιώνες, πριν απευθυνθεί σε όσους επιβιώσουν και θα κληθούν να συνεχίσουν τον πολιτισμό, ενθυμούμενοι όσα μας κάνουν ανθρώπους”.

Δηλαδή, θα πει ό,τι βλέπουμε στις ανάλογες ταινίες του Hollywood. “Ναι, θα είναι κάτι ανάλογο. Σκεφτείτε ας πούμε, πως ο Τζο Μπάιντεν επρόκειτο να αναλάβει αυτήν την αποστολή. Τι θα μπορούσε να πει; “Πεθαίνουμε όλοι”; Θα είχε βέβαια, ένα ενδιαφέρον να το πει αυτό και έπειτα να κάνει ο καθένας ό,τι θέλει. Αλλά το πιθανότερο είναι ότι δεν θα επέλεγε αυτήν την οδό. Θα προτιμούσε εκείνη που αφορά το πόσο ξεχωριστό και ανθεκτικό έχει αποδειχθεί το ανθρώπινο είδος, που θα καταφέρει να χτίσει τα πάντα από την αρχή, αρκεί όσοι μείνουν πίσω να θυμούνται το μεγαλείο της ανθρωπότητας και να μην επαναλάβουν τα λάθη της. Πιστεύω ότι αυτή θα ήταν η σκαλέτα”.

Ο κύριος Παπαχατζής ενημέρωσε ότι υπάρχει μια κομεντί, με τίτλο “Seeking a friend for the end of the world”. Στο ξεκίνημα της περιγράφει το θέμα μας. Δείχνει πως μετά την ανακοίνωση, κάποιοι κάνουν ό,τι δεν έκαναν ποτέ στη ζωή τους και άλλοι παθαίνουν κατάθλιψη, ενώ ορισμένοι προσεύχονται για τη σωτηρία της ψυχής τους. Δεν πιστεύω ότι θα υπήρχε ποτέ διάγγελμα που θα απευθυνόταν στους πρώτους (στο χάος)”. Εκτός και αν ήταν Πλανητάρχης ο Ντόναλντ Τραμπ. “Ομολογουμένως, αν ήταν να τελειώσει ο κόσμος, θα χρειαζόταν για πρόεδρο των ΗΠΑ τον Τραμπ (γελάει)”.

Οι βασικοί κανόνες διαχείρισης κρίσεων μεγάλων γεγονότων

Ο καθηγητής στρατηγικής digital καμπανιών και crisis communication ενημερώνει πως η διαχείριση κρίσεων μεγάλων γεγονότων αρχίζει από το τρίπτυχο “βγες έγκαιρα, πες την αλήθεια και έλεγξε εσύ το αφήγημα. Το βασικό είναι να είσαι προετοιμασμένος για ό,τι γίνει και στην εκπαίδευση των επικοινωνιολόγων δεν υπάρχει το σενάριο του τέλους -του κόσμου ή όποιου άλλου. Το βασικό αξίωμα είναι πως όποιο σενάριο και αν υπάρχει, το δεδομένο είναι ότι θα είμαστε εδώ και την επόμενη ημέρα και άρα πρέπει να διαχειριστούμε επικοινωνιακά την ηρεμία του κόσμου”.

Για να εξηγήσει ακριβώς τι εννοεί, χρησιμοποίησε και πάλι το παράδειγμα του σεισμού: “Αν ξέρεις πως θα γίνει σεισμός πολλών ρίχτερ σε 4 ώρες, επικοινωνιακά πρέπει να το πεις γιατί θα γίνει γνωστό πως το γνώριζες τη μεθαύριο του συμβάντος. Και τότε δεν θα πείσεις κανέναν πως απέφυγες την ανακοίνωση, για να μην έχεις περισσότερους νεκρούς. Θα σε καταπιεί η οργή. Στη διαχείριση σεισμού έχεις ανθρώπους και κτίρια. Στο τέλος του κόσμου δεν υπάρχει επόμενη μέρα” και για αυτό πάνε στράφι όσα μαθαίνουν οι ειδικοί στη διαχείριση κρίσεων.

Για αυτό θεωρώ ότι αν γίνει ανακοίνωση, θα έχει το περιεχόμενο αυτών που βλέπουμε στις ταινίες καταστροφής του Χόλυγουντ -με Πλανητάρχες να εκφωνούν συγκινητικούς λόγους.

Μια που είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε μαζί του, του ζητήσαμε να σχολιάσει και τον τρόπο που διαχειρίστηκαν οι ηγέτες του πλανήτη το ξέσπασμα της πανδημίας. “Ήταν κάτι που δεν είχε προηγούμενο. Το πρώτο που έκαναν τα κράτη, ήταν να μας κλειδώσουν στα σπίτια μας και ‘έχτισαν’ πάνω στο λογικό φόβο και την ανησυχία που είχαμε όλοι. Μετά προχώρησαν στην επεξήγηση”.

Ακολούθησαν συμβουλές ειδικών; “Έγιναν τα αυτονόητα, για όσους ξέρουν από διαχείριση των κρίσεων. Δεν νομίζω πως αρχικά ανέτρεξε κάποιος στο τι είχε γίνει στην προηγούμενη πανδημία, ώστε να έχει μια ιδέα. Βέβαια, τα μοτίβα των ανθρώπων και του πώς διαχειρίζονται μια κρίση παραμένουν τα ίδια: στην αρχή υπάρχει φόβος, μετά κάποιος πρέπει να μας εξηγήσει, έπειτα κάποιοι θα αντιδράσουν και ίσως θα πρέπει να γίνει διαχείριση της συναισθηματικής οργής.

Επειδή κατηγορούμε πολύ εύκολα την επικοινωνία σε ό,τι γίνεται με τον Covid-19, θα ήθελα να πω ότι το γεγονός του 70 και του 80% των εμβολιασμένων στον δυτικό κόσμο είναι αποτέλεσμα της καλής δουλειάς που έχει γίνει”. Για το ποσοστό των ανεμβολίαστων, εξήγησε ότι “όλες οι έρευνες ορίζουν το οργισμένο κομμάτι γύρω στο 10%. Είναι ποσοστό που έτσι κι αλλιώς προκύπτει, σε κάθε κρίση και για το οποίο δεν μπορείς να κάνεις κάτι”.