ΘΑ ΣΩΣΕΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ ΤΟ POP IT ΑΠΟ ΤΟ ΣΤΡΕΣ;

Κάθε χρόνο ένα νέο παιχνίδι εμφανίζεται ξαφνικά στις ζωές μικρών και μεγάλων, προκαλώντας φρενίτιδα και πρωτόγνωρη μανία, έως ότου να εμφανιστεί το επόμενο και το παλιό να ξεχαστεί. Για παράδειγμα, όλοι θυμόμαστε τα fidget spinners, τα μικρά αντιστρές gadgets με την στρογγυλή βάση και τον περιστρεφόμενο έλικα, τα οποία υπήρξαν η απόλυτη τρέλα του 2017, κατακλύζοντας την αγορά και τις συνειδήσεις των παιδιών. Ακολούθησαν κι άλλα παρόμοια παιχνίδι, με μικρότερη ή μεγαλύτερη δυναμική, ενώ αυτή την περίοδο έχει επικρατήσει μια νέα “μόδα”, η οποία τρελαίνει τις νεαρές ηλικίες – και όχι μόνο – και ακούει στο όνομα Pop It.

Τι είναι το Pop It

Πρόκειται για ένα μικρό, εύκαμπτο παιχνίδι σιλικόνης που μοιάζει με bubble wrap, με φουσκάλες, τις οποίες πατάμε προς τα μέσα και προς τα έξω. Το Pop It κατάφερε να κατακλύσει την αγορά, από τις μεγαλύτερες αλυσίδες καταστημάτων παιχνιδιών μέχρι τα περίπτερα της γειτονιάς. Κυκλοφορεί μεγάλη ποικιλία από Pop It’s, σε διαφορετικά σχήματα, μεγέθη και χρώματα. Θα βρείτε από Pop It’s σε σχήμα καρδιάς, δεινόσαυρου, μονόκερου ή πατούσας μέχρι τα πιο απλά σχήματα, όπως τετράγωνα, στρογγυλά ή πεντάγωνα.

Όπως ακριβώς και το αγαπημένο, φουσκωτό περιτύλιγμα των συσκευασιών διαφόρων προϊόντων, το οποίο λατρεύουμε να σπάμε, έτσι ακριβώς και το Pop It προσφέρει έντονη ευχαρίστηση και ικανοποίηση, ενώ κάθε φορά που πατάς μία φούσκα, ακούγεται o χαρακτηριστικός ήχος “pop”. Κανονικά, το συγκεκριμένο αντικείμενο λειτουργεί ως αντιστρές παιχνίδι, καθώς σκοπός του είναι να κρατά απασχολημένα τα δάχτυλα των χεριών μας και να απομακρύνει το άγχος και τις σκέψεις.

Ωστόσο, το Pop It έχει ξεπεράσει τη βασική λειτουργία του και έχει εξελιχθεί σε παιχνίδι μεταξύ δύο ή περισσότερων ατόμων, προσφέροντας διασκέδαση στα παιδιά. Έτσι, πλέον κυκλοφορεί ακόμη και με εγχειρίδιο οδηγιών για το πώς παίζεται. Παράλληλα, στην εποχή του διαδικτύου και των social media, το Pop It αποτελεί το αντικείμενο που μπορεί να κάνει ένα παιδί να νιώσει “in” και “cool”, είναι δηλαδή δείγμα του ότι ακολουθείς την μόδα. Όπως συνέβαινε, άλλωστε, ανέκαθεν με τα δημοφιλή παιχνίδια.

Η ιστορία του αυθεντικού Pop It

Η εταιρεία πίσω από την αρχική ιδέα ονομάζεται Theora Design (στην αρχή ονομαζόταν Matat) και ιδρύθηκε το 1965 στο Ισραήλ από ένα παντρεμένο ζευγάρι, τον Theo και την Ora Coster. Αξίζει να σημειωθεί πως ο Theo ήταν συμμαθητής της Άννας Φρανκ, ενώ η Ora ήταν δασκάλα τέχνης. Η οικογενειακή τους επιχείρηση κατάφερε να καθιερωθεί στην εφεύρεση και τον σχεδιασμό παιχνιδιών, ενώ κυκλοφόρησε διάσημα παιχνίδια που εξακολουθούν να υπάρχουν μέχρι σήμερα, όπως το Guess Who? (Μάντεψε ποιος).

Στα μέσα της δεκαετίας του ’70, η αδερφή της Ora πέθανε από καρκίνο του μαστού και λίγο αργότερα, η ίδια είδε ένα παράξενο όνειρο με μια τεράστια έκταση γεμάτη γυναικεία στήθη. Ξύπνησε και είπε στον Theo ότι ήθελε να δημιουργήσει ένα παιχνίδι βασισμένο στο όραμά της. “Theo, φαντάσου ένα χωράφι με στήθη, τα οποία μπορείς να πιέσεις από τη μία πλευρά και στη συνέχεια από την άλλη πλευρά”, ανέφερε ο Boaz Coster, ο γιος της Ora, περιγράφοντας την ιδέα της μητέρας του. Ο ίδιος, ο οποίος διευθύνει την εταιρεία με τον αδελφό του Gideon, πρόσθεσε: “Πήγε κοντά στον πατέρα μου και του είπε να φτιάξει ένα χαλί από θηλές, που να μπορείς να τις πατήσεις από τη μια πλευρά και από την άλλη. Και έκανε ακριβώς αυτό”. Τότε, ο Theo δημιούργησε ένα πρωτότυπο από καουτσούκ, αλλά το παιχνίδι δεν πούλησε ιδιαίτερα.

Πριν από λίγα χρόνια, τα αδέλφια “ξεσκόνισαν” την ιδέα των γονιών τους, που βρισκόταν στο «ράφι» από τη δεκαετία του ’70, και κατέληξαν σε συμφωνία με την εταιρεία παιχνιδιών FoxMind. Η εταιρεία το αναβάθμισε με σιλικόνη για να δώσει στο παιχνίδι μια καλύτερη αίσθηση στο χέρι, και τελικά αποφάσισε να το ανακατασκευάσει και να το κυκλοφορήσει με το όνομα Last One Lost. Το παιχνίδι χρειαζόταν δύο παίκτες και βασιζόταν στην εξής λογική: ο κάθε παίκτης πίεζε τις φούσκες του πίνακα, αποφεύγοντας να πατήσει την τελευταία φούσκα που θα έμενε στον πίνακα, αλλιώς θα έχανε.

Ωστόσο, το Last One Lost, που κυκλοφόρησε το 2014, δεν είχε αξιοσημείωτη επιτυχία. Το 2019 το παιχνίδι πουλήθηκε στην αμερικανική εταιρεία Target και επανακυκλοφόρησε με την επωνυμία Pop It, σημειώνοντας περισσότερες πωλήσεις, δίχως κάποιο σημαντικό αντίκτυπο.

Το viral βίντεο του Tik Tok

Η σημερινή μανία των παιδιών με το Pop It οφείλεται σε ένα συνδυασμό παραγόντων: σε ένα βίντεο του Tik Tok, στο οποίο βλέπουμε έναν πίθηκο να παίζει με το Pop It και να γίνεται viral, αλλά και στην πανδημία του κορονοϊού, η οποία έφερε την πρωτόγνωρη κατάσταση της καραντίνας στις ζωές μας.

Συγκεκριμένα, το βίντεο που έγινε viral και έκανε με τη σειρά του viral και το Pop It, δημοσιεύτηκε το 2020 στον λογαριασμό Gaitlyn Rae στο Tik Tok, που ανήκει σε ένα πίθηκο καπουτσίνο. Τον λογαριασμό διαχειρίζονται οι ιδιοκτήτες της, οι οποίοι τον Οκτώβριο του 2020 ανήρτησαν ένα βίντεο όπου η Gaitlyn κρατά ένα μωβ Pop It και πιέζει τις φούσκες του από τη μία και από την άλλη πλευρά. Το βίντεο συνοδεύεται από χαλαρωτικούς ήχους που λειτουργούν ως μουσική υπόκρουση. «Κάποιος της έστειλε ένα Pop It για τα γενέθλιά της. Ήταν το πρώτο που είχαμε δει ποτέ», ανέφερε η ιδιοκτήτριά της, η Jessica Lacher στο BBC.

Το βίντεο έγινε αμέσως viral, ενώ ο λογαριασμός της Gaitlyn διαθέτει σήμερα 7,8 εκατομμύρια ακόλουθους. Η Gaitlyn Rae και ο τρόπος που χρησιμοποίησε το Pop It, κατάφεραν να απογειώσουν την φήμη του παιχνιδιού και να τη διαδώσουν σε ολόκληρο το Tik Tok, που ούτως ή άλλως αποτελεί μία από τις πιο δημοφιλείς πλατφόρμες των τελευταίων ετών, ειδικά στις νεαρές ηλικίες. “Ήταν η ουσία της ιδέας που σκέφτηκαν οι γονείς μας”, ανέφερε για το βίντεο ο γιος της Ora, ο Boaz Coste, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως σήμερα το hashtag #popit έχει πάνω από 11 δισεκατομμύρια προβολές στο Tik Tok.

Η πανδημία, πάντως, λειτούργησε καταλυτικά στην ευρεία διάδοση του Pop It, καθώς αρκετά παιδιά ξεκίνησαν να το χρησιμοποιούν κατά τη διάρκεια της τηλεκπαίδευσης, για να μειώσουν το άγχος τους. Το εν λόγω παιχνίδι τα βοηθούσε να κρατούν απασχολημένα τα χέρια τους και να συγκεντρωθούν στην εξ αποστάσεως διδασκαλία μαθήματος. Παράλληλα, η χρήση των social media και δη του Tik Tok, ήταν ιδιαίτερα αυξημένη κατά τη διάρκεια του lockdown, ενώ τα παιδιά προσπαθούσαν διαρκώς να ανακαλύψουν νέα ενδιαφέροντα, καθώς επρόκειτο για μια πολύμηνη κατάσταση. Είναι γεγονός, λοιπόν, πως σε τέτοιες συνθήκες, εύκολα μπορούν να δημιουργηθούν νέες «μόδες».

Τι ισχύει πραγματικά για τα αντιστρές παιχνίδια

Το Pop It εξυπηρετεί πλέον δύο σκοπιμότητες, αφενός της διασκέδεασης και αφετέρου της απομάκρυνσης του άγχους. Το ίδιο είχε συμβεί και με το fidget spinner, ενώ υπάρχουν πολλά και διάφορα αντικείμενα που λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο, ειδικά τα τελευταία χρόνια, τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες.

Μιλώντας στο The Magazine, η ψυχολόγος/ψυχοθεραπεύτρια Νέλλη Θεοδοσίου, εξηγεί πώς λειτουργούν τα αντιστρές παιχνίδια στα παιδιά: “Τα παιχνίδια αντιστρές είναι τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερα διαδεδομένα κι αυτό γιατί διαθέτουν χαλαρωτικές ιδιότητες. Σε πολλές περιπτώσεις έχει παρατηρηθεί ότι παιδιά με αυτισμό, διαταραχές προσοχής ή υπερκινητικότητα παίζοντας με τα συγκεκριμένα αντικείμενα συγκεντρώνονται πιο εύκολα, ενώ καταπραΰνουν την αφή τους και διοχετεύουν την ενέργειά τους. Τραβούν την προσοχή, δεν βλάπτουν, δεν είναι επικίνδυνα, ωστόσο δεν μπορούμε να μιλάμε με σιγουριά για θεραπευτικές ιδιότητες”.

“Μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει ερευνητική μελέτη σχετικά με τον αντίκτυπο αυτών των παιχνιδιών. Ωστόσο σε κάποιες περιπτώσεις, όπως η χρήση της μπάλας του στρες, οι μαθητές έχουν αναφέρει ότι η στάση, η προσοχή, οι ικανότητες γραφής και η αλληλεπίδραση με τους συμμαθητές τους βελτιώθηκαν. Αντίστοιχα λοιπόν και γνωρίζοντας ότι τα παιδιά προσπαθούν συχνά να προσαρμόσουν τις εμπειρίες με το περιβάλλον του, ώστε να τους παρέχουν ακριβώς το σωστό επίπεδο διέγερσης, το οποίο ποικίλει από παιδί σε παιδί, αντιλαμβανόμαστε ότι σε πολλές περιπτώσεις ένα παιδί μπορεί να επωφεληθεί από αυτά τα παιχνίδια για να παραμείνει συγκεντρωμένο και ήρεμο ενώ βρίσκεται στην ίδια θέση. Η ενασχόληση με ένα συγκεκριμένο αντικείμενο για ώρα μπορεί να δημιουργήσει μια χαλαρότητα ενώ τα παιδιά έχουν κατά καιρούς αναφέρει την εκτόνωση κάποιων συναισθημάτων, όπως του θυμού. Αντίστοιχα λειτουργούν και στους ενήλικες τα παιχνίδια αντιστρές. Σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα η κίνηση είναι απόλυτα συνειδητή και με στόχο να προκαλέσει τη χαλάρωση και να επαναφέρει την ιδιοσυγκρασία σε κατάσταση ηρεμίας”, περιγράφει η κ. Νέλλη Θεοδοσίου.

Σε πολλές περιπτώσεις έχει παρατηρηθεί ότι παιδιά με αυτισμό, διαταραχές προσοχής ή υπερκινητικότητα παίζοντας με τα συγκεκριμένα αντικείμενα συγκεντρώνονται πιο εύκολα

Το στρες στα παιδιά μπορεί να θεωρείται από πολλούς υπερεκτιμημένο, είτε επειδή δεν είναι απόλυτα εμφανές, είτε επειδή οι γονείς θεωρούν πως δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος για να δημιουργείται άγχος στα παιδιά τους. Ωστόσο, δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει. Όπως δηλώνει η κ. Θεοδοσίου: “Ο σύγχρονος τρόπος ζωής δεν αυξάνει το στρες μόνο στους ενήλικες αλλά και στα παιδιά. Παράλληλα είναι πολλοί οι παράγοντες ή τα γεγονότα στη ζωή ενός παιδιού που μπορούν να δημιουργήσουν στρες. Το σχολείο, το κοινωνικό περιβάλλον, ένα πιθανό διαζύγιο των γονιών, η απώλεια ενός κοντινού ανθρώπου, μια μετακόμιση. Όλα τα παραπάνω αλλά και η αίσθηση πως μπορεί και οι γονείς να βιώνουν στρες επιβαρύνει τα αισθήματα πίεσης και άγχους που νιώθει το παιδί”.

Φυσικά, τα αντιστρές παιχνίδια δεν λειτουργούν σε όλα παιδιά με τον ίδιο τρόπο. Μερικά παιδιά μπορεί να βοηθηθούν από αυτά και να εξελίξουν την αυτοσυγκέντρεωσή τους, ενώ άλλα ίσως απορροφηθούν πλήρως στο παιχνίδι. Εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, ενώ υπάρχουν ποικίλοι τρόποι για να βοηθήσουν οι γονείς τα παιδιά τους να απομακρύνουν το στρες και το άγχος, όπως εξηγεί η κ. Θεοδοσίου: “Ουσιαστικά το οικογενειακό περιβάλλον μπορεί να λειτουργήσει θεραπευτικά σε ένα παιδί που νιώθει στρες. Με το να ενθαρρύνουν οι γονείς το παιδί τους χωρίς να το πιέζουν βοηθούν στο να παραμένει δημιουργικό αλλά χωρίς στρες. Παράλληλα οι δραστηριότητες δεν πρέπει να κατακλύζουν το πρόγραμμά του όλη μέρα. Η υπερφόρτωση του προγράμματος δεν βοηθάει στη συναισθηματική και ψυχική του ανάπτυξη και ενώ πολλοί γονείς μπορεί να την επιλέγουν για την εκτόνωση του παιδιού τους, τα αποτελέσματα είναι τα αντίθετα. Ένας άλλος τρόπος για να μειωθούν ή και να ξεπεραστούν τα επίπεδα του στρες είναι η επαφή του παιδιού με τη φύση. Ίσως το να πάρετε το παιδί σας σινεμά, ή να δείτε μια ταινία μαζί να είναι πιο εύκολο, όμως προτιμήστε δραστηριότητες έξω στη φύση”.