ΠΩΣ ΒΓΑΙΝΟΥΝ ΟΙ ΑΔΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΞΑΠΛΩΣΤΡΕΣ ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΛΙΕΣ;

Η απάντηση στην ερώτηση “πώς βγαίνουν οι άδειες για τη χρήση αιγιαλού και παραλίας” είναι “πόση τρέλα αντέχεις;”.

Αλλιώς μάλλον δεν θα γινόταν να μην μπορούμε να απολαύσουμε κάτι που βάσει νόμου είναι δημόσιο αγαθό και δεν θα πληρώναμε (αδρά) για κάτι που μας ανήκει.

Στον ιδανικό κόσμο, αυτό που συμβαίνει φέτος στη χώρα μας με το κίνημα πολιτών που παραθαλάσσιων περιοχών που διεκδικούν τα νόμιμα δικαιώματα τους (αποφεύγω σκόπιμα το “κίνημα της πετσέτας” γιατί δεν το ασπάζονται τα μέλη του κινήματος), θα είχε ήδη γίνει αντικείμενο παγκόσμιου συνεδρίου για την αναποτελεσματικότητα των κρατικών υπηρεσιών.

Προφανώς και για φωτογραφία θα είχε μια ξαπλώστρα σε ελληνική παραλία.

Για όσα ακολουθούν ζητήσαμε και πήραμε τη βοήθεια του Δημάρχου Σερίφου, Κώστα Ρεβίνθη, ο οποίος έζησε και την εμπειρία μήνυσης για συκοφαντική δυσφήμιση, από επιχειρηματία που εκμεταλλευόταν παραλία χωρίς να έχει άδεια -βάσει και απόφασης δικαστηρίου. Εξ ου και σφραγίστηκε.

Πάμε τώρα, στις λεπτομέρειες των έξι υπηρεσιών που λειτουργούν υπό την ομπρέλα ενάμιση υπουργείου, με απαράμιλλη αποτυχία. Τέτοια που δίνει δίκιο σε όλους.

Τι είναι αιγιαλός και τι παραλία

Για το βέβαιο της πλήρους κατανόησης, χρειάζεται η διευκρίνιση του τι είναι αιγιαλός και τι παραλία. Ο νομοθέτης λοιπόν, έχει ορίσει τον αιγιαλό ως “την περιστοιχούσα την θάλασσαν χερσαία ζώνη, τη βρεχομένη από τας μεγίστας πλην συνήθεις αναβάσεις των κυμάτων”, τονίζοντας ότι “είναι κτήμα κοινόχρηστον, ανήκει ως τοιούτον εις το Δημόσιον και προστατεύεται και διαχειρίζεται υπ’ αυτού”.

Παραλία είναι “η ζώνη της ξηράς η οποία προστίθεται στον αιγιαλό, προς εξυπηρέτηση της επικοινωνίας της ξηράς με την θάλασσα και αντιστρόφως, και καθορίζεται σε πλάτος μέχρι και πενήντα (50) μέτρα από την γραμμή του αιγιαλού”.

Κράτα και ότι η χερσαία ζώνη λιμένα είναι “η παράκτια έκταση όπου αναπτύσσονται δραστηριότητες και υποδομές, αναγκαίες για την λειτουργία του λιμένα”. Καθίσταται έτσι, εκεί αδύνατη η διαχείριση από το Δήμο.

Τέσσερις διαφορετικές υπηρεσίες -που δεν ελέγχουν τίποτα

Στην Ελλάδα οι παραλίες και οι αιγιαλοί ανήκουν στο υπουργείο Οικονομικών. Τι; Πίστευες πως ήταν στου Περιβάλλοντος ή του Τουρισμού; Το Περιβάλλοντος είναι υπεύθυνο για τις ηλεκτρονικές δημοπρασίες των παραλιών και των αιγιαλών και τις περιοχές natura (για αυτό διάβασες ενάμιση υπουργείο στην παρουσίαση του θέματος). Το Τουρισμού για άλλη υποκατηγορία.

Το Οικονομικών λαμβάνει το 30 με 40% των μισθώσεων. Το άλλο πάει στους δήμους που έχουν -βάσει νόμου- το δικαίωμα υπεκμίθωσης χώρου αιγιαλού και παραλίας (50% και 30% αν είναι περιοχή natura) μέχρι τις 30/6.

Αν δεν το εκμεταλλευτεί εμπρόθεσμα, αναλαμβάνει όλη τη δουλειά η Κτηματική Υπηρεσία.

Όλα αρχίζουν με τη διακήρυξη του ΥΠ.ΟΙΚ. που ενημερώνει πως μισθώνει παραλία και αιγιαλό για 3 χρόνια.

Για να μισθώσεις παραλία πρέπει να ‘χεις νόμιμη επιχείρηση -δεν αρκεί να ‘χεις σπίτι

Σε κάθε παραλία υπάρχουν 2 με 3 νοητές γραμμές που τη χωρίζουν σε α) παραλία, β) νέο αιγιαλό (πιο πρόσφατο) και γ) παλαιό αιγιαλό (βάσει των χαρτών που είχαν χαραχθεί πριν πολλά χρόνια) που συνήθως είναι πιο ψηλά από την παραλία.

Γιατί κάποιος να μισθώσει τον παλαιό αιγιαλό;

Αν κάποιος θέλει να είναι όμορος με το νέο αιγιαλό, πρέπει να εξασφαλίσει το εμπράγματο δικαίωμα στον παλαιό γιαλό -που είθισται να είναι πάνω από τον νέο.

Έτσι εξασφαλίζει το χώρο μέσω ομορότητας και όχι δημοπρασίας. Δεν ξέρω αν θυμάσαι κάτι φωτογραφίες από δημοπρασία της Ρόδου. Κράτα την εικόνα για τη συνέχεια.

Οι δικαιούχοι (μέσω ομορότητας) είναι α) ιδιοκτήτες όμορων του αιγιαλού επιχειρήσεων κύριων ξενοδοχειακών καταλυμάτων, β) οργανωμένων τουριστικών κατασκηνώσεων, γ) κέντρων αναψυχής, δ) ναυταθλητικών σηματείων αναγνωρισμένων από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού και στ) επιχειρήσεις θαλάσσιων μέσων αναψυχής.

Τη συνέχεια την αναλαμβάνουν, κατά βάση, δυο εταιρίες δημοσίου

α) η κατά τόπους αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία διαχειρίζεται το νέο αιγιαλό και την παραλία. Τους ελέγχους στους συγκεκριμένους χώρους, τους κάνει ο δήμος, αν υπάρχει δημοτική αστυνομία. Αλλιώς είναι υπεύθυνη η Κτηματική Υπηρεσία που δίνει εντολή στην αστυνομία.

β) η ΕΤΑΔ (Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου ΑΕ) διαχειρίζεται τον παλαιό αιγιαλό. Είναι και υπεύθυνη για τους ελέγχους που γίνονται σε αυτόν, είτε με δικό της κλιμάκιο ή μέσω εντολής στην αστυνομία.

Αν πρόκειται για περιοχή natura, χρειάζεται η έγκριση τουλάχιστον του ΟΦΥΠΕΚΑ, φορέα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που αξιολογεί αν η μίσθωση χώρου θα τον αλλοιώσει ή όχι περιβαλλοντικά.

Όπου υπάρχει χερσαία ζώνη λιμένος, την οποία χειρίζεται το εκάστοτε λιμενικό ταμείο ή λιμενικό γραφείο. Αρμόδιο για τους ελέγχους είναι το λιμεναρχείο, το οποίο κάνει και την αστυνόμευση. Διαφορετικά επιλαμβάνεται της περιοχής από τη θάλασσα και μέσα.

Πόσο τακτικά γίνονται έλεγχοι;

Μπορεί να μην γίνει έστω ένας, μέσα στο χρόνο.

Οι συμβάσεις που κάνουν έναν επιχειρηματία νόμιμο

Η Κτηματική Υπηρεσία λοιπόν, ενοικιάζει τα οικόπεδα (νέο αιγιαλό και παραλια) σε συνεργασία με το Δήμο, αφού πρώτα εκδοθεί η εγκύκλιος από το υπουργείο Οικονομικών -συνήθως τον Μάρτιο κάθε έτους.

Σε αυτήν αναφέρεται πως παραχωρείται το δικαίωμα των εκμισθώσεων στους δήμους και περιγράφεται (με χιλιάδες λέξεις) η διαδικασία που θα γίνουν οι μισθώσεις.

Προϋποθέτουν μια τριμερή σύμβαση, μεταξύ του Δήμου, της αρμόδιας Κτηματικής Υπηρεσίας και του επαγγελματία που μισθώνει.

Πρέπει να έχει γίνει και διμερής σύμβαση μεταξύ του επιχειρηματία που μισθώνει και της ΕΤΑΔ για τον παλαιό αιγιαλό.

Χωρίς αυτές τις συμβάσεις πρόχειρες, αν κάνεις χρήση παραλίας και αιγιαλού είσαι παράνομος. Παρ’ όλα αυτά, την κάνουν (πάρα) πολλοί.

Το ψηφιακό κράτος δεν έχει ηλεκτρονικό σύστημα

Ο φάκελος που υποβάλλεται στην αίτηση περιλαμβάνει έναν πακτωλό δικαιολογητικών. Και είναι φυσικός. Τον πας ο ίδιος με τα χέρια σου. Δεν υπάρχει δηλαδή, ηλεκτρονική βάση που θα έκανε τη δουλειά όλων πιο εύκολη.

Και αυτών που κάνουν τις αιτήσεις, αλλά και εκείνων που ελέγχουν.

Η πιο high tech κίνηση που μπορεί να κάνει κάποιος, είναι να σκανάρει και να αποστείλει με emails. Κάτι που δύσκολα γίνεται με το τοπογραφικό -εκ των βασικών προϋποθέσεων.

Κάθε χρόνο εν τω μεταξύ, η διαδικασία αρχίζει από το μηδέν.

Παρεμπιπτόντως, η αρμόδια Κτηματική Υπηρεσία βγάζει μεν, τις μονοετείς άδειες χρήσης, αλλά τον έλεγχο των εγγράφων κάθε φακέλου τον κάνει ο κατά τόπους Δήμος -ώστε να στείλει στον τελικό προορισμό μόνο τους πλήρεις.

Παρ’ όλα αυτά η Κτηματική Υπηρεσία καθυστερεί πάρα πολύ στον έλεγχο, την έκδοση άδειας και την αποστολή της σύμβασης “γιατί είναι υποστελεχωμένη, ενώ η διαδικασία είναι περίπλοκη και χρονοβόρα”.

Πράγμα που σημαίνει πως μπορεί να στείλει τη σύμβαση τον Οκτώβριο.

Οι επιχειρηματίες δεν περιμένουν έως τότε.

Τι δείχνει αν κάθεσαι σε επιχείρηση που λειτουργεί παράνομα

Η εγκύκλιος του υπουργείου Οικονομικών αναφέρει πως κάθε ιδιώτης που κάνει χρήση παραλίας και αιγιαλού οφείλει να έχει αναρτήσει σε κεντρικό σημείο και σε περίοπτη θέση, το τοπογραφικό με το χώρο που του επιτρέπεται να εκμεταλλεύεται, μαζί με τη σύμβαση που αποδεικνύει ότι έχει μισθώσει το χώρο -και το στέλνει η Κτηματική Υπηρεσία.

Πολλοί ιδιώτες προχωρούν στη χρήση του χώρου που αναφέρεται στην αίτηση τους, χωρίς να έχουν σύμβαση. Κάτι που τους κάνει παράνομους, ακόμα και αν έχουν πληρώσει τα πάντα.

Η γενική νοοτροπία είναι πως στη χειρότερη περίπτωση θα πληρώσουν πρόστιμο (2-3000 ευρώ). Άρα δεν γίνεται και κάτι σοβαρό.

Έτσι ο νομοθέτης έκανε σχετική πρόβλεψη: εάν έχεις κάνει παράνομη κατάληψη αιγιαλού ή έχεις βγει από τα όρια που έχεις μισθώσει (κάτι που γίνεται πάρα πολύ τακτικά), πέραν του προστίμου σου αφαιρείται το δικαίωμα να πάρεις άδεια για άλλα 2 χρόνια. Άρα ‘χάνεις’ τρεις χρονιές.

Θα χρειαστεί βέβαια, να επαναλάβω πως όλα αυτά θέλουν ελέγχους.

Το κράτος λέει ναι μεν, τι θέλει να γίνει, αλλά πρακτικά δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο να τσεκάρει αν όντως γίνονται αυτά που θέλει. Εκτός και αν απλοποιήσει τις διαδικασίες και προσλάβει κόσμο.

Ο κάθε επιχειρηματίας ζητά όση παραλία θέλει

Στις ατελείωτες σελίδες της εγκυκλίου γίνονται κάθε χρόνο τροποποιήσεις, όπως περιγράφεται ενδελεχώς η πολυδαίδαλη διαδικασία και το πώς γίνεται η πληρωμή. Δεν αναφέρεται λέξη για άλλα βασικά πράγματα.

Για παράδειγμα, πόσο είναι εμβαδόν διατίθεται προς μίσθωση σε κάθε παραλία (ο κάθε ενδιαφερόμενος ιδιώτης ζητά όσο κρίνει πως θέλει). Κάτι που υπάρχει στις δημοπρασίες. Ο μέγιστος χώρος είναι 500 τετραγωνικά που διατίθενται τμηματικά ή ολόκληρα. Είχε μειωθεί σε 300τμ., αλλά επανήλθε.

Όσο μεγαλύτερα όμως, γίνονται τα συμφέροντα, τόσο αυξάνονται και οι απειλές και γίνεται ακόμα πιο περίπλοκη η κατάσταση.

Και αν η Γενική Γραμματεία Δημόσιας Υπηρεσίας του υπουργείου Οικονομικών (άλλη μια υπηρεσία που μπαίνει στην εικόνα) προχώρησε στις ηλεκτρονικές δημοπρασίες, μάλλον στις μικρές κοινωνίες εξακολουθούν να γνωρίζονται όλοι μεταξύ τους.

Άρα αποφεύγονται τυχόν συγκινήσεις από ενδιαφερομένους που θέλουν να ζήσουν υγιείς.

Επίσης, στην εγκύκλιο δεν υπάρχει κοινή οδηγία για όσα δικαιούται να βάλει ο κάθε επιχειρηματίας στο χώρο (δεν έχουν οριστεί τύποι που μπορεί να είναι κοινά αποδεκτοί, ώστε να γίνουν όλα πιο απλά). Έτσι βλέπουμε ό,τι μπορούμε να φανταστούμε (ή ξεπερνά τη φαντασία μας) σε παραλίες. Ακόμα και πουφ μπροστά σε αλμυρίκια.

Τονίζεται ότι δεν παρεμβαίνεις στο φυσικό περιβάλλον με σταθερές κατασκευές, αλλά αυτό είναι κάτι που γίνεται σχεδόν παντού. Όπου βλέπεις τσιμεντένια βάση στις ομπρέλες ή πέργκολες ή ό,τι άλλο δεν κουνιέται ανά πάσα ώρα και στιγμή.

Προφανώς και υπάρχει λύση

Όπως λέει ο Δημάρχος Σερίφου, Κώστας Ρεβίνθης “όλοι υποστηρίζουν πως έχουν δίκιο, γιατί η νομοθεσία είναι αυστηρή μεν, αλλά η διοίκηση δεν είναι σωστή στις υποχρεώσεις της. Οι διαδικασίες είναι πολυσύνθετες και χρονοβόρες, ενώ μπορούν να γίνουν πολύ απλές.

Η πρόταση που έχω να κάνω είναι να ανήκουν οι παραλίες στους Δήμους. Άλλωστε αυτοί τις καθαρίζουν, αυτοί τις φροντίζουν, κάνουν τη μεταφορά των απορριμάτων και είναι υπεύθυνοι για ό,τι γίνει. Είναι αυτοί που τρέχουν πρώτοι.

Όλες οι άλλες υπηρεσίες δεν έχουν προσωπικό, μηδέ την αμεσότητα να προβούν σε κάποια ενέργεια.

Βέβαια, αν γίνει αυτό το υπουργείο Οικονομικών θα χάσει έσοδα (παίρνει το 30 με 40% του συνολικού μισθώματος). Από την άλλη όμως, στην πράξη δεν κάνει και πολλά”.

Πέραν του να τιμά τη γραφειοκρατία, να κάνει πιο αργό από τον επιτάφειο το σύστημα και να ευνοεί τους παράνομους, εις βάρος των πολιτών του κράτους που θέλουν να κάνουν ένα μπάνιο σε χώρο που είναι δημόσιο αγαθό.