ΘΑ ΤΕΛΕΙΩΣΕΙ Ο ΚΟΡΟΝΟΪΟΣ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΟΥ 2022;

Η παγκόσμια ιστορία έχει καταγράψει σειρά από επιδημίες, οι οποίες δεν επικράτησαν εσαεί. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι τα λοιμώδη μεταδοτικά νοσήματα, οι ιοί και τα μικρόβια που της προκάλεσαν εξαφανίστηκαν. Απλά έγιναν αυτό που λέγεται επιστημονικά ενδημικά και οι άνθρωποι συνυπάρχουν μαζί τους. Το ίδιο επιχειρείται και σήμερα να προσδιοριστεί σχετικά με τον κορονοϊό, με την επιστήμη να επιχειρεί να προσδιορίσει το τέλος του ιού ή τουλάχιστον το τέλος της πανδημικής έκφρασης της νόσου covid 19 που αυτός προκαλεί.

Πριν μερικούς μήνες σε δημοσίευση στο περιοδικό nature, αναφέρονταν ότι ο κορονοϊός θα παραμείνει ανάμεσα μας. Την ανασκόπηση της συγκεκριμένης βιβλιογραφίας έκαναν οι καθηγητές της Ιατρικής του ΕΚΠΑ Δημήτριος Παρασκευής (Αναπληρωτής Καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής) και ο πρύτανης Θάνος Δημόπουλος.

Το επιστημονικό περιοδικό Nature έθεσε το ερώτημα “πόσο μπορούμε να ελπίζουμε στην εξάλειψη της πανδημίας;” σε 100 ειδικούς και σχεδόν το 90% των ερωτηθέντων απάντησαν ότι ο κορονοϊός θα καταλήξει να γίνει «ενδημικός» – γεγονός που μεταφράζεται ότι θα συνεχίσει να κυκλοφορεί τα επόμενα χρόνια σε διαφορετικές περιοχές της υφηλίου.

Η αδυναμία εξάλειψης του κορονοϊού δεν σημαίνει ότι ο αριθμός των θανάτων, των νοσούντων, ή τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης θα συνεχιστούν να υφίστανται στην κλίμακα που είχαν επιβληθεί κατά τη διάρκεια των lockdown. Η μελλοντική πορεία θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τον βαθμό ανοσίας που αναπτύσσεται μέσω μόλυνσης, ή εμβολιασμού και επίσης πώς θα εξελιχθεί ο ιός.

Επίσης πάνω από το ένα τρίτο των ερωτηθέντων απάντησαν ότι θα ήταν δυνατόν να εξαλειφθεί ο συγκεκριμένος κορονοϊός από ορισμένες περιοχές, ενώ θα συνεχίσει να κυκλοφορεί σε άλλες. Στις περιοχές που θα επιτευχθεί ανοσία αγέλης, θα υπάρχει κίνδυνος επιδημικών εκρήξεων, αλλά θα περιορίζονται γρήγορα λόγω του υψηλού βαθμού συλλογικής ανοσίας.

Αν οι περισσότεροι άνθρωποι αναπτύξουν μακροχρόνια ανοσία στον ιό, είτε μέσω φυσικής μόλυνσης είτε μέσω εμβολιασμού, τότε δεν είναι πολύ πιθανό ο ιός να καταλήξει ενδημικός. Παρόλα αυτά η ανοσία φαίνεται να εξασθενεί μετά από ένα ή δύο χρόνια και ήδη υπάρχουν ενδείξεις ότι ο ιός μπορεί να εξελιχθεί και να διαφύγει της ανοσίας. Περισσότεροι από τους μισούς επιστήμονες θεωρούν ότι η εξασθένιση της ανοσίας θα είναι ένας από τους κύριους παράγοντες που θα καταστήσουν τον ιό ενδημικό.

Οι προβλέψεις που δημοσιεύτηκαν σε εκείνη τη δημοσίευση μετά από 6 μήνες και με την επικράτηση της μετάλλαξης Δέλτα φαίνεται να επιβεβαιώνονται.

Το παράδειγμα της ρωσικής γρίπης

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το άρθρο του καθηγητή ιατρικής στο University of East England, Paul Hunter ο οποίος σημειώνει πως ο κορονοϊός SARS-CoV-2 που προκαλεί την Covid-19, μπορεί να μην αποτελεί την μοναδική περίπτωση που ένας κορονοϊός προκάλεσε μια τρομακτική παγκόσμια πανδημία. Έχει υποτεθεί ότι η «ρωσική γρίπη», που εμφανίστηκε το 1889, δεν ήταν στην πραγματικότητα γρίπη, αλλά προκλήθηκε από έναν άλλο κορονοϊό, τον OC43.

Η πανδημία της ρωσικής γρίπης προκάλεσε τέσσερα ή πέντε κύματα επιδημιών τα επόμενα πέντε χρόνια, μετά τα οποία φάνηκε να εξαφανίζεται. Στην Αγγλία και την Ουαλία, οι περισσότεροι από τους περισσότερους θανάτους που προκάλεσε περιορίστηκαν το διάστημα 1890-91. Ο OC43, λογικά κυκλοφορεί ακόμα και σήμερα, αν και σπάνια προκαλεί σοβαρή ασθένεια.

Τα τρέχοντα στοιχεία δείχνουν ότι ο SARS-CoV-2 είναι επίσης εδώ για να μείνει, συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν πριν από μερικούς μήνες πολλοί επιστήμονες που ασχολούνται με τον ιό όπως αναφέραμε. Ούτε τα εμβόλια ούτε η φυσική νόσηση δεν θα σταματήσουν τη μετάδοσή του.

Τα εμβόλια μπορεί να μειώνουν τη μετάδοση, δεν εμποδίζουν όμως τη μόλυνση σε αρκετά υψηλό βαθμό για να εξαλείψουν τον ιό. Ακόμα και πριν φτάσει η μετάλλαξη δέλτα, βλέπαμε άτομα διπλά εμβολιασμένα να κολλούν τον ιό και να τον μεταδίδουν σε άλλους. Καθώς τα εμβόλια είναι κάπως λιγότερο αποτελεσματικά στην καταπολέμηση του στελέχους δέλτα σε σύγκριση με άλλες μορφές του ιού, η πιθανότητα μόλυνσης μετά τον εμβολιασμό έχει πλέον αυξηθεί.

Η ανοσία στη λοίμωξη αρχίζει επίσης να μειώνεται ύστερα από μερικές εβδομάδες από τη λήψη της δεύτερης δόσης εμβολίου. Και επειδή η ανοσία δεν είναι ούτε απόλυτη ούτε μόνιμη, η ανοσία της αγέλης είναι ανέφικτη. Αυτό σημαίνει ότι ο κορονοϊός είναι πιθανό να γίνει ενδημικός, με τα καθημερινά ποσοστά μόλυνσης να αυξάνονται ανάλογα με το πόση ανοσία υπάρχει σε όλο τον πληθυσμό.

Να σημειώσουμε επίσης ότι άλλοι κορονοϊοί προκαλούν επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις κατά μέσο όρο κάθε τρία έως έξι χρόνια. Εάν ο SARS-CoV-2 καταλήξει να συμπεριφέρεται με τον ίδιο τρόπο, αυτό υποδηλώνει ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο για παράδειγμα μεταξύ 1/6 και 1/3 των ανθρώπων-ή μεταξύ 11 και 22 εκατομμυρίων-θα μπορούσε να μολυνθεί με αυτό κάθε χρόνο κατά μέσο όρο, ή 30.000 – 60.000 την ημέρα! Αλλά αυτό δεν είναι τόσο τρομακτικό όσο ακούγεται.

Πράγματι, για τους άλλους ανθρώπινους κορονοϊούς, η συντριπτική πλειοψηφία των λοιμώξεων είναι είτε ασυμπτωματική είτε στη χειρότερη περίπτωση ήπιο κρυολόγημα. Τα σημερινά στοιχεία είναι αυτά που υποδηλώνουν ότι ο covid-19 μπορεί να εξελιχθεί ανάλογα.

Επισημάνσεις Τσιόδρα

Είναι δεδομένο λοιπόν ότι ο ιός εξακολουθεί να μας αιφνιδιάζει. Μάλιστα σε προχθεσινή ημερίδα ο γνωστός καθηγητής λοιμωξιολογίας κ. Σωτήρης Τσιόδρας σημείωσε ότι “Θα χρειαστούμε τρία-τέσσερα χρόνια μετά τη λήξη της πανδημίας για να αντιμετωπίσουμε τις επιπτώσεις της νόσου, γεγονός που αποτελεί πρόκληση για το σύστημα υγείας που θα χρειαστεί αναβάθμιση, ιδίως για τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού”.

Ο κ. Τσιόδρας αναφέρθηκε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε λόγω της πανδημίας, επισημαίνοντας ότι μόλις τον προηγούμενο μήνα, τεκμηριώθηκε και επιβεβαιώθηκε η αερογενής μετάδοση του ιού, γεγονός που αλλάζει τα δεδομένα όχι μόνο για τη νόσο, αλλά και για την επιστήμη.

Ο κίνδυνος μετάδοσης σε εσωτερικούς χώρους είναι 18 φορές μεγαλύτερος και έτσι εξηγούνται τα περιστατικά υπερμετάδοσης σε εσωτερικούς χώρους. Η αλλαγή όμως που έφερε ο κορονοϊός, είναι ότι άλλαξε και τον τρόπο μετάδοσης άλλων αναπνευστικών ειδών.

Το γεγονός αυτό απαιτεί πρόσθετα μέτρα, ιδιαίτερα σε ότι αφορά την ποιότητα του αέρα, με ειδικά φίλτρα, μελέτη για την απολύμανση των χώρων, αλλά και εξωτερικό αερισμό των χώρων, καθώς και χρήση μάσκας υψηλού κινδύνου.