QATARGATE: ΠΩΣ ΕΝΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΚΥΠΕΛΛΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ ΕΞΕΘΕΣΕ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Το 2022 World Cup είναι προ της ολοκλήρωσης του, με τον τελικό να είναι προγραμματισμένος για την Κυριακή 18 του Δεκέμβρη.

Είναι η πρώτη αθλητική διοργάνωση που γίνεται ξεχωριστό κεφάλαιο στην σύγχρονη ιστορία του πλανήτη και φτάνει στο σημείο να απειλήσει -μεταξύ πολλών άλλων και- τη δημοκρατία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όπως κάθε τεράστιο σκάνδαλο που ‘σέβεται’ τον εαυτό του, έτσι κι αυτό απέκτησε το δικό του όνομα: είναι το Qatargate.

Σε πρώτο πλάνο είναι τα λεφτά. Βλέπεις, αν έχει ένα πράγμα το Κατάρ, αυτό είναι χρήματα: η τέταρτη πλουσιότερη χώρα στον κόσμο είναι εκ των σημαντικότερων παγκοσμίων κέντρων εξαγωγής πετρελαίου.

Προκειμένου να πάρει λοιπόν, αυτό που ήθελε, έκανε ό,τι χρειαζόταν.

Αυτό που ήθελε τη δεκαετία του 2000, ήταν να διοργανώσει το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου το 2022.

Γιατί;

Το 2022 World Cup είναι για το Κατάρ “πραξικόπημα ήπιας δύναμης”

Προφανώς και το Κατάρ δεν είχε κάποιον τεράστιο καημό να δει κορυφαίου επιπέδου ποδόσφαιρο επί των εδαφών του. Οι μελετητές αναφέρουν πως πρόκειται για “ήπιας δύναμης πραξικόπημα”, την κορυφή μακροχρόνιας στρατηγικής για την απόκτηση ισχύος που δεν προκαλεί στον Κόλπο και διεθνούς κύρους -σε μια από τις πιο ασταθής περιοχές του πλανήτη.

Όπως αναφέρει το European Council of Foreign Relations “το ζητούμενο των περισσότερων από 600 περιφερειακών και διεθνών αθλητικών διοργανώσεων που έχουν διοργανωθεί στο Κατάρ από το 2000 έως τώρα, -παράλληλα με τις διεθνείς επιχειρηματικές εκθέσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις και τις εμβληματικές επενδύσεις σε όλον τον κόσμο-, είναι να βρίσκεται στο διεθνές προσκήνιο.

Έτσι, μπορεί να ενισχύει τη φήμη της χώρας και να βελτιώνει το status ως διπλωματικού κόμβου, για τη δημιουργία δικτύων -ώστε να μη σπαταλήσει ξανά δισεκατομμύρια δολάρια για να επιβιώσει περιόδου κρίσης με τους γείτονες του στον Κόλπο”.

Χαρακτηριστικά, φέτος το Εμιράτο μετείχε σε διαπραγματεύσεις με πολλές ευρωπαϊκές χώρες –ιδίως τη Γερμανία και την Ιταλία–, ώστε να ανταποκριθεί στις ανάγκες τους για ενεργειακή ασφάλεια.

Τα αποτελέσματα δεν ήταν τα καλύτερα δυνατά, παρ’ όλα αυτά η Ντόχα είναι πλέον απαλλαγμένη από μεγάλες ανησυχίες που σχετίζονται με περιφερειακές απειλές για την ασφάλειά της -ειδικά μετά το τέλος της κρίσης στον Κόλπο το 2021 (και το τριετές οικονομικό εμπάργκο). Βοηθούν και όσα κάνει για να θυμίζει πως μπορεί να είναι χρήσιμος εταίρος.

Για παράδειγμα, καταδίκασε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ενώ ήταν μεσολαβητής μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν, με τους Αμερικανούς να χαρακτηρίζουν τον Ιανουάριο του 2022 το Κατάρ ως “μεγάλο σύμμαχο εκτός Νάτο”. Καθεστώς που δεν έχει απολαύσει άλλος από τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.

Η αλήθεια βέβαια, είναι πως το Παγκόσμιο Κύπελλο δεν ‘λειτούργησε’ όπως θα ήθελαν οι Καταριανοί: δεν τους λάτρεψε η Δύση.

Τουναντίον, έχουν επικριθεί για τις συνθήκες εργασίας των μεταναστών στα εργοτάξια (37 θάνατοι έχουν συνδεθεί άμεσα με την κατασκευή γηπέδων), μεταξύ πολλών άλλων. Όσο και αν λένε οι ηγέτες πως “γίνεται πρωτοφανής εκστρατεία παραπληροφόρησης” δεν πείθουν.

Ή καλύτερα, διαψεύδονται από την πραγματικότητα της περιοχής που δεν είναι η σύγχρονη, πλούσια, εξελιγμένη κοινωνία που διαφημίζει ο Εμίρης Tamim bin Hamad al-Thani, από όταν αποφάσισε πως θα πάρει το 2022 World Cup.

Το Κατάρ ξεκίνησε από τα εύκολα: τη FIFA

Η ανάθεση του Παγκοσμίου Κυπέλλου έγινε προ 12ετιας, όταν τα 22 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής της FIFA συναντήθηκαν στη Ζυρίχη, για να ψηφίσουν.

Στο FIFA Uncovered του Netflix μπορείς να δεις πολλά από όσα προηγήθηκαν, έως την ημέρα που το Κατάρ πήρε ό,τι ήθελε και οι Αμερικανοί που ήταν το φαβορί έμειναν έκπληκτοι να κοιτούν τις εξελίξεις.

Δεν έμειναν ωστόσο, άπραγοι: άρχισαν να ερευνούν το πώς προτιμήθηκε το Κατάρ ενώ είχε σοβαρές ελλείψεις στο φάκελο της υποψηφιότητας, είχε ήδη συνδεθεί με κακομεταχείριση μεταναστών εργατών, με τη μη τίμηση των δικαιωμάτων των γυναικών και της κοινότητας LGBTQ+, ενώ στα μείον ήταν η έλλειψη ποδοσφαιρικής κουλτούρας και το ανυπόφορο θερινό κλίμα.

Ο Γιάννης Φιλέρης μπορεί να σε βοηθήσει με τις αποκαλύψεις που είχαν στο επίκεντρο την παγκόσμια ομοσπονδία ποδοσφαίρου “που υπάρχει για να κυβερνάει το ποδόσφαιρο και να αναπτύσσει το παιχνίδι σε όλον τον κόσμο”, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της Fédération Internationale de Football Association.

Συνοπτικά, να σου πω ότι η FIFA κινείτο με ύποπτες μεθόδους και είχε ‘βρώμικα μυστικά’ για 30 χρόνια (‘υπήρχε ένας άγραφος κανόνας, ότι τα μέλη μπορούσαν να κάνουν ό,τι θέλουν’), πριν το σοκ της 27ης Μαΐου του 2015. Τότε δηλαδή, που άρχισαν οι συλλήψεις υψηλόβαθμων στελεχών της, πριν την ετήσια συνάντηση τους στη Ζυρίχη. Την ίδια ημέρα έγινε γνωστό πως η FIFA είχε γίνει ‘εγκληματική οργάνωση’.

Είχε προηγηθεί έρευνα του FBI, σε συνεργασία με τις αρχές της Ελβετίας, με τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν να επιτρέπουν να απαγγελθούν οι κατηγορίες του εκβιασμού, της απάτης κατά συρροή, της φοροδιαφυγής και του ξεπλύματος χρήματος σε χρονική διάρκεια 24 χρόνων.

Την όλη διαδικασία υποκίνησε το αμερικανικό υπουργείο δικαιοσύνης (με πρωτοστάτη την Υπουργό, Loretta E. Lynch), με τον διευθυντή του FBI, James Comey και τις ελβετικές αρχές να κάνουν έφοδο στα αρχηγεία της FIFA και να παίρνουν τα πάντα (έγγραφα, computers κλπ).

Eίπαν πως επρόκειτο να χρησιμοποιήσουν σε άλλη έρευνα, σχετική με την εγκληματική κακοδιαχείριση και το ξέπλυμα χρήματος σε σχέση με τις κατηγορίες για τις υποψηφιότητες των Παγκοσμίων Κυπέλλων του 2018 και του 2022.

Η UEFA (ευρωπαϊκή ομοσπονδία ποδοσφαίρου) ζήτησε να αναβληθούν οι εκλογές που επέκειτο. Όχι μόνο δεν έγινε αυτό, αλλά στις 29/5 ο πρόεδρος της FIFA (γνωστός ως ‘νονός του ποδοσφαίρου’ και κεντρική φιγούρα στο σκάνδαλο, Sepp Blatter επανεξελέγη και μετά τη νίκη του, είπε πως “όσοι εμπλέκονται με το σκάνδαλο θα τεθούν εκτός” .

Τελικά, τέθηκε ο ίδιος εκτός, με πρώην συμμάχους να στρέφονται εναντίον του (για να σωθούν) και τον πρόεδρο της UEFA, Michel Platini να προστίθεται στη λίστα των εμπλεκομένων -για συμφωνίες κάτω από το τραπέζι με τον Blatter και γενικότερες συμπεριφορές.

(τότε ο Platini θεωρείτο σίγουρος διάδοχος του Blatter)

Στις 2/6 και ενώ οι αρχές είχαν ενημερώσει πως ερευνάται, ο Blatter συγκάλεσε έκτακτη συνέντευξη Τύπου. Διέψευσε τα δημοσιεύματα που τον ήθελαν να παραιτείται και ανακοίνωσε πως θα αποχωρήσει τον επικείμενο Φλεβάρη. Σε συνέντευξη του, δε στην ελβετική εφημερίδα Blick είχε δηλώσει το εξής:

Μόνο εκείνοι που ξέρουν το παρελθόν, μπορούν να καταλάβουν το παρόν και να διαμορφώσουν το μέλλον. Ή με άλλα λόγια, η μπάλα είναι στρογγυλή, αλλά μόνο όσοι βλέπουν από απόσταση το σπορ μας, ξέρουν τις πραγματικές του διαστάσεις.

Συνελήφθησαν άλλα 16 μέλη της FIFA, καθώς υπήρχαν αποδείξεις για εμπλοκή σερ δωροδοκίες για συμφωνίες με χορηγούς και τηλεοπτικά δικαιώματα τουρνουά και μεμονωμένων αγώνων.

Στις 3/12 η Υπουργός Δικαιοσύνης των ΗΠΑ είχε πει πως “είναι εξοργιστικός ο βαθμός της προδοσίας. Το επίπεδο της διαφθοράς είναι ασύλληπτο. Και το νόημα αυτής της ανακοίνωσης είναι να διευκρινιστεί σε όσους παραμένουν στη σκιά πως τώρα είναι η ώρα να συνεργαστούν μαζί μας. Διαφορετικά, δεν θα διαφύγουν της προσοχής μας”.

Την ίδια ώρα, οι ελβετικές αρχές ενημέρωναν πως υπήρχαν 121 ύποπτες συναλλαγές με χρήματα που σχετίζονται με ξέπλυμα, ενώ μελετούσαν 11 terabytes με σχετικό υλικό.

Έρευνα του France Football αναφέρει ότι το Κατάρ φέρεται να πλήρωσε για κάθε κρίσιμη ψήφο (πχ του προέδρου της αφρικανικής συνομποσπονδίας) το ποσό των 1.500.000 δολαρίων.

Πάντα σύμφωνα με την ίδια πηγή, οι Καταριανοί μοίρασαν και εκατομμύρια για ‘χορηγίες’ σε συνέδρια, γκαλά, high profile ποδοσφαιρικές προσωπικότητες (Ζιντάν, Γκουαρδιόλα, Καρεμπέ κλπ) και προγράμματα ανάπτυξης του ποδοσφαίρου σε κάποιες χώρες (πχ Αργεντινή).

Η υπόθεση πήρε τη δικαστική οδό και τον περασμένο Ιούλιο οι Blatter και Platini απαλλάχθηκαν από τις κατηγορίες διαφθοράς για μία υπόθεση (την πληρωμή 2.06 εκατομμυρίων δολαρίων από τη FIFA στον Platini, το 2011 ενώ έτρεχε η προεκλογική περίοδος και ο Blatter χρειαζόταν την στήριξη των ευρωπαϊκών μελών) από ελβετικό δικαστήριο.

Οι Καταριανοί εξέθεσαν “το μυστικό κυβερνών προεδρείου” της Κομισιόν

Η διαφθορά που επιχείρησαν οι του Κατάρ (υποκινούμενοι προφανώς από τους ηγέτες της χώρας, που είχαν πολλούς λόγους να θέλουν τη διοργάνωση ενός τεράστιου αθλητικού event) δεν περιορίστηκε στη FIFA.

Για να ‘διευκολύνουν’ την προσπάθεια διείσδυσης στις γενικότερες εξελίξεις (ώστε να αποδείξουν πως γενικά μπορούν να βοηθήσουν) απευθύνθηκαν και σε πολιτικούς. Ηγέτες χωρών και μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Στο ντοκιμαντέρ του Netflix ο Platini διηγείται ένα κάλεσμα που δέχθηκε από τον τότε πρόεδρο της Γαλλίας, Nicolas Sarkozy στο Παρίσι. Όταν λέει ο εκ των σούπερ σταρ του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου, όταν έφτασε είδε τον Εμίρη Al Thani, ανώτατο άρχοντα του Κατάρ, ο οποίος είχε τιμηθεί το 2010 από τη Γαλλία, με το Παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής.

Παρών ήταν και ο πρωθυπουργός του Κατάρ, με τον Platini να λέει “δεν ειπώθηκε κάτι συγκεκριμένο, αλλά κατάλαβα ότι στην ψηφοφορία έπρεπε να τους υποστηρίξω”.

Λίγους μήνες αργότερα, η Qatar Sports Investment έγινε η ιδιοκτήτρια της Paris Saint Germain, ενώ η Γαλλία αγόρασε αεροσκάφη Ραφάλ από την πολεμική αεροπορία του Εμιράτου.

Πώς όμως, η ιστορία εξελίχθηκε στο μεγαλύτερο σκάνδαλο που έπληξε εδώ και χρόνια την Ευρωπαϊκή Ένωση και αφορά επιδρομές σε πολιτικά πρόσωπα των Βρυξελλών, για φερόμενη διαφθορά που σχετίζεται με συμφέροντα του Κατάρ, με την Εύα Καϊλή ως κεντρική φιγούρα;

Όπως αναφέρει το Politico “το σκάνδαλο που αποκάλυψαν οι ελβετικές αρχές και όχι τα θεσμικά όργανα της ΕΕ -που απέτυχαν να εντοπίσουν και να αναδείξουν τις καταγγελίες για διαφθορά-, εναντίον ενός εκ των υψηλότερων εκλεγμένων αξιωματούχων της, θέτει στο προσκήνιο το μυστικό κυβερνών προεδρείο του Κοινοβουλίου.

Πρόκειται για ένα αδιαφανές όργανο που αποφασίζει -κεκλεισμένων των θυρών- για τα πάντα: από το πώς δαπανάται ο προϋπολογισμός του Κοινοβουλίου μέχρι ποιος αναλαμβάνει τις κορυφαίες θέσεις στη διοίκηση, όπου ανήκε η Καϊλή”.

Eιρήσθω εν παρόδω, τον περασμένο Σεπτέμβριο ο Alessandro Chiocchetti επιλέχθηκε -σε κεκλεισμένων των θυρών συνεδρίαση- ως νέος γενικός γραμματέας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Δηλαδή, του δόθηκε η ισχυρή θέση να επιβλέπει την εκτεταμένη γραφειοκρατία του ιδρύματος. Εξ αρχής ήταν αμφιλεγόμενος ως υποψήφιος, καθότι ως προϊστάμενος του προσωπικού της προέδρου του κοινοβουλίου, Roberta Metsola, θεωρήθηκε ευνοημένος από νεποτισμό.

Επωφελήθηκε επίσης από μυστικά ‘παζάρια’ που είδαν το Κοινοβούλιο να δημιουργεί πολλές νέες θέσεις εργασίας, ώστε να εξασφαλίσει πολιτική υποστήριξη για τον Chiocchetti.

Δηλαδή, ήταν πάλι όλα λάθος.

Ο Nick Aiossa της Διεθνούς Διαφάνειας είπε ότι οι προτάσεις των ευρωβουλευτών για τον ‘καθαρισμό του σπιτιού τους’, οι οποίες κυμαίνονται από τη συμπερίληψη ξένων κυβερνήσεων σε λόμπι έως την έκκληση για ένα όργανο ηθικής της ΕΕ- ήταν ανεπαρκείς. Επίσης, έδειξαν ότι δεν είχαν ακόμη εκτιμήσει τη σοβαρότητα της κατάστασης.

Είπε χαρακτηριστικά το εξής:

Οι ευρωβουλευτές συναντιούνται για να συνειδητοποιήσουν ότι δεν πρόκειται για σκάνδαλο λόμπι, αλλά για σκάνδαλο δωροδοκίας και διαφθοράς, επομένως θα χρειαστεί να σκεφτούν καλύτερα το μέλλον.

Προειδοποίησε πως μάλλον αυτό που βλέπουμε τώρα, είναι μόνο η αρχή, δεδομένου και ότι το μητρώο διαφάνειας της ΕΕ είναι γεμάτο κενά και στοιχεία που δίδονται εθελοντικά.

Ο Έλληνας που απασχόλησε πριν την Καϊλή

Η Πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen αρνήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τις σχέσεις του αντιπροέδρου της, Μαργαρίτη Σχινά με το Κατάρ, σε ενημέρωση των media τη Δευτέρα 12/12. Κάτι που προκάλεσε την οργή του Τύπου στις Βρυξέλλες, που αναζητά απαντήσεις ως προς το πώς κατέστη δυνατό το σκάνδαλο.

Ο κύριος Σχινάς, εκπροσώπησε την ΕΕ στην τελετή έναρξης του 2022 World Cup και επικρίθηκε από ευρωβουλευτές στα social media, όταν επαίνεσε τις εργασιακές μεταρρυθμίσεις του Κατάρ. Ο Έλληνας επίτροπος ηγήθηκε επίσης, της κίνησης της Επιτροπής να προτείνει την άρση των απαιτήσεων βίζας για το Κατάρ και το Κουβέιτ, τον περασμένο Απρίλιο.

Ο αρθρογράφος του Politico, Jamie Dettmer τόνισε ότι “το σκάνδαλο που εκτυλίσσεται στις Βρυξέλλες θα προσελκύσει πολύ περισσότερο τον έλεγχο στις εξαιρετικά εξελιγμένες και συνεχείς εκστρατείες ξένων λόμπι και διαπλοκής επιρροής του Κατάρ. Οι Βέλγοι εισαγγελείς δεν είναι οι μόνοι που ερευνούν εάν οι Καταριανοί αγοράζουν επιρροή και επιδιώκουν κρυφά να επηρεάσουν την πολιτική, με δώρα και χρήματα.

Οι ομοσπονδιακοί εισαγγελείς των ΗΠΑ έχουν ξεκινήσει πολλαπλές έρευνες που σχετίζονται με το Κατάρ τα τελευταία χρόνια, προσπαθώντας να διαπιστώσουν εάν οι επί πληρωμή λομπίστες και πρώην Αμερικανοί αξιωματούχοι, παραβίασαν τους νόμους για τα λόμπι”.

Η Κομισιόν απέφευγε τη δημιουργία σώματος εποπτείας

Όπως η Κομισιόν προσπαθεί να μαζέψει τα ασυμμάζευτα (τα στοιχεία που δείχνουν πως μέλη της ενεπλάκησαν με διαφθορά και ξέπλυμα βρώμικου χρήματος μελών της), η Metsola δήλωσε στη σύνοδο του Στρασβούργου τη Δευτέρα 12/12 πως “το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δέχεται επίθεση. Η ευρωπαϊκή δημοκρατία δέχεται επίθεση”.

Το επίκεντρο -μέχρι νεοτέρας-, είναι η ομάδα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών. Έχουν γίνει έρευνες σε 19 σπίτια και έχουν προσαχθεί έξι άτομα. Βρέθηκαν 600.000 ευρώ μετρητά σε σπίτι ευρωβουλευτή που δεν ήταν η Καϊλή. Σε ό,τι αφορά την Ελληνίδα πολιτικό, εντοπίστηκαν 150.000 ευρώ στο διαμέρισμα της -που ανήκαν στην ίδια και τον πατέρα της.

Προ της καθαίρεσης της από τη θέση της αντιπροέδρου και της αναμονής έως τον ορισμό της ημέρας που θα βρεθεί ενώπιον δικαστή, η κυρία Καϊλή έχει να αντιμετωπίσει και τις αποκαλύψεις του Κύπριου συναδέλφου της, Λουκά Φούρλα. Σε γραπτή δήλωση αναφέρει πως το γραφείο της συλληφθείσας του είχε ζητήσει να καταθέσει δύο τροπολογίες, στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών “στην οποία είμαι αναπληρωματικό μέλος.

Το περιεχόμενο των τροπολογιών αφορούσε εργασιακά θέματα στο Κατάρ χαιρετίζοντας τα άλματα προόδου που έκανε η χώρα.

Θα έλεγες πως θα βοηθούσε μια ανεξάρτητη επιτροπή δεοντολογίας στην ΕΕ. Η αντιπρόεδρος, αρμόδια για τη διαφάνεια, Věra Jourová έχει αναφέρει τα νομικά εμπόδια και την έλλειψη ενδιαφέροντος, ως λόγους που δεν υπάρχει όργανο δεοντολογίας με ισχύ σε όλα τα θεσμικά όργανα και εξουσία επιβολής.

Η von der Leyen είπε τη Δευτέρα 12/12 πως θεωρεί δεδομένο ότι θα δημιουργηθεί ένα γενικό σώμα εποπτείας, καθώς “είναι πολύ σημαντικό να υπάρχουν όχι μόνο ισχυροί κανόνες, αλλά οι ίδιοι κανόνες για όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και να μην επιτρέπονται εξαιρέσεις”.

Πριν προλάβει να ολοκληρώσει, ανώτατα στελέχη της ΕΕ εξέφρασαν τις ενστάσεις.

Θα έχουν τους λόγους τους.