ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΚΥΠΕΛΛΟ ΓΕΜΙΣΕ ΑΠΟ ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΔΟΛΑΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ

Σε μια εβδομάδα από σήμερα ο πλανήτης θα παίζει μπάλα, όπως συνηθίζει κάθε τέσσερα χρόνια. Για πρώτη φορά -μάλιστα-μέσα στο χειμώνα και στο αραβικό εμιράτο του Κατάρ. Ετοιμάστε πίτσες, σουβλάκια, μπύρες και αναψυκτικά για τρελές βραδιές μπροστά από την τηλεόραση. Όχι την δημόσια, αλλά εκείνη του ΑΝΤ1 και του συνδρομητικού ΑΝT1 Plus.

Ωραία θα περάσουμε, ποιος θα το πάρει στ’ αλήθεια; Μισό λεπτό, όμως. Πριν πιάσετε θέση στον καναπέ και γίνετε εμμονικοί με τη διοργάνωση, όπως κάθε φορά που ένα μεγάλο τουρνουά κλέβει την παράσταση, σκεφτείτε λίγο διαφορετικά.

Διότι αυτό το Παγκόσμιο Κύπελλο δεν καινοτομεί μόνο επειδή γίνεται καταμεσής της ποδοσφαιρικής σεζόν και ίσως στη μικρότερη χώρα που διοργανώθηκε ποτέ.

Μέχρι να φτάσουμε, την ερχόμενη Κυριακή (20/11) στη σέντρα του αγώνα Κατάρ-Εκουαδόρ, χιλιάδες άνθρωποι, εργάτες στα ατέλειωτα έργα υποδομής για το Μουντιάλ, έχουν χάσει τη ζωή τους, ενώ η σκιά του μεγαλύτερου σκανδάλου διαφθοράς στον αθλητισμό που διέλυσε (;) τη σχεδόν μαφιόζικη διάρθρωση της FIFA, έστω κι αν έχουν περάσει πέντε χρόνια πέφτει βαριά πάνω από τη διοργάνωση.

Η διπλή ψηφοφορία του 2010, άλλωστε, για τα Μουντιάλ του 2018 (από τη Ρωσία) και του 2022 (από το Κατάρ), συνέπεσε με την έναρξη μιας εκτεταμένης έρευνας του FBI, που κατέληξε στις συλλήψεις επιφανών στελεχών της παγκόσμιας ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας και την οριστική εκπαραθύρωση του Σεπ Μπλάτερ (και του Μισέλ Πλατινί).

Αν ήταν όμως μόνο τα εκατομμύρια δολάρια που ταξίδευαν ακόμη και σε βαλίτσες, θα μπορούσε κανείς να αποδεχθεί την κυνική πραγματικότητα του καπιταλισμού, όπου τίποτε δεν κινείται χωρίς το χρήμα (νόμιμο ή μαύρο) και να ξεχαστεί απολαμβάνοντας την ποδοσφαιρική πανδαισία που κρατάει σχεδόν ένα μήνα, με 32 ομάδες να μπαίνουν στην εκκίνηση, μέχρι να μείνουν δυο για τον τελικό, λίγο πριν από τα Χριστούγεννα (18/12).

Πώς όμως γίνεται κανείς να μείνει αδιάφορος στο αίμα των εργατών που έσπευσαν να αναμορφώσουν και να ετοιμάσουν το Κατάρ για την “γιορτή του ποδοσφαίρου” την οποία το εμιράτο με τόσο πάθος και φιλοδοξία διεκδίκησε;

Ο Ερικ Καντονά, γύρισε ήδη την πλάτη του λέγοντας ότι δεν πρόκειται να παρακολουθήσει αυτό το Μουντιάλ.”Όλα γίνονται για τα λεφτά. Ο τρόπος που συμπεριφέρθηκαν και συμπεριφέρονται στους ανθρώπους που συμμετείχαν στην κατασκευή των γηπέδων είναι φρικτός. Τόσοι άνθρωποι σκοτώθηκαν. Και εμείς θα πάμε να γιορτάσουμε το Παγκόσμιο Κύπελλο;” αναρωτήθηκε ο Γάλλος. Κάποτε, παίζοντας για την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ δεν δίστασε να κλωτσήσει τον “φίλαθλο” που τον έβριζε σκαιότατα από την εξέδρα, σιγά μην κρατούσε το στόμα του κλειστό, τώρα που υπάρχει ακόμη πιο σοβαρός λόγος: “Εγώ δεν θα το παρακολουθήσω. Καταλαβαίνω ότι το ποδόσφαιρο είναι και μπίζνες, αλλά πιστεύω ότι στο συγκεκριμένο μέρος δεν θα έπρεπε να δοθεί αυτή η ευκαιρία…”

Σε διάφορα γήπεδα του κόσμου, με τελευταία αυτά της Γερμανίας, σηκώθηκαν πανό με τα οποία οι φίλαθλοι καλούσαν σε μποϊκοτάζ…

‘Οπως το 1978 στην Αργεντινή…

Το ξέρουμε. Όσα κι αν πει ο Καντονά, όσες ενστάσεις και να έχουμε όλοι για την αναγκαιότητα αυτής της διοργάνωσης με τις συγκεκριμένες συνθήκες, η μπάλα θα κυλήσει στα γήπεδα του Κατάρ. Από τη μια υπάρχουν 6.500 και πλέον νεκροί εργάτες, από την άλλη 4.6 δισεκατομμύρια δολάρια, που υπολογίζεται ότι θα είναι το συνολικό κέρδος του Παγκοσμίου Κυπέλλου.

Δεν είναι πάντως η πρώτη φορά που ξεσηκώνεται μια θύελλα διαμαρτυριών σε βάρος της διοργάνωσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Πριν από 44 χρόνια, το 1978, ο στραγηγός Βιντέλα και οι υπόλοιποι χουνταίοι της Αργεντινής καμάρωναν σαν γύφτικα σκερπάνια καθώς η αλμπισελέστε θριάμβευε στο Μουντιάλ που είχαν ζητήσει και πάρει τη διοργάνωση από την FIFA του Ζοάο Χαβελάνζε.

Ο Βραζιλιάνος πρώην κολυμβητής, είχε καθίσει στον προεδρικό θώκο το 1974 και έκλεινε τα αυτιά του στις ενστάσεις που διατύπωνε η ποδοσφαιρική κοινότητα για τη διεξαγωγή του Παγκοσμίου Κυπέλλου από το στρατιωτικό καθεστώς της Αργεντινής. Το Μουντιάλ της ντροπής, όπως έμεινε στην ιστορία.

Η στυγνή δικτατορία του Βιντέλα, οι “εξαφανίσεις” των αντιφρονούντων, οι φυλακίσεις και τα βασανιστήρια δεν έλεγαν τίποτε στον Χαβελάνζε, που στεκόταν αγέρωχος δίπλα στους δικτάτορες. Είχε άλλωστε αποκρούσει κάθε σκέψη αλλαγής έδρας στο Μουντιάλ, μετά το πραξικόπημα του 1976. Στήριξε την Αργεντινή, παρότι η χούντα είχε δείξει εξ αρχής το αποτρόπαιο πρόσωπο της, αναμασώντας το γνωστό σλόγκα “η πολιτική δεν έχει σχέση με το ποδόσφαιρο.

Στην επιτροπή, μάλιστα, που έστειλε για να επιβλέψει τα έργα στο Μπουένος Άιρες, μετείχε και ο Γερμανός Χέρμαν Νοϊμπέργκερ, μέλος των SS στα νιάτα του.

Ένας άλλος Γερμανός, πάντως, ο Πάουλ Μπράιτνερ, πρωταθλητής κόσμου τέσσερα χρόνια πριν, αρνήθηκε να ταξιδέψει μέχρι την Αργεντινή, μένοντας πιστός στην ιδεολογία του, ενώ την αποστολή της Ολλανδίας δεν ακολούθησε ο Γιόχαν Κρόιφ. Ο ίδιος, μερικά χρόνια αργότερα, διευκρίνησε ότι έμεινε εκτός Μουντιάλ για προσωπικούς λόγους . Μια επίθεση στο σπίτι που έμενε στη Βαρκελώνη τον υποχρέωσαν να μείνει κοντά στην οικογένεια του. Καμιά σχέση με τα τεκταινόμενα στην Αργεντινή.

Και τότε, όπως και τώρα, οι φίλαθλοι σε όλο τον κόσμο απαιτούσαν την αλλαγή έδρας του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Παρά τις φωνές, η Αργεντινή διοργάνωσε και πανηγύρισε στο τέλος τον παγκόσμιο τίτλο. Παρότι οι παράτολμοι Σουηδοί ποδοσφαιριστές βρέθηκαν στην Πλατεία Μαΐου, που διαδήλωναν οι μητέρες (και λοιπές συγγενείς)των εξαφανισμένων, μετέφεραν στους ξένους ανταποκριτές τις σπαραχτικές εικόνες που είχαν αντικρύσει, το Μουντιάλ 78 έγινε κανονικά και (όπως θα έλεγε και η χούντα) με το νόμο.

Χάρη στην στήριξη του Χαβελάνζε και της FIFA, ο Βιντέλα πέτυχε τον στόχο του, αφού ήταν προφανές ότι ήθελε να χρησιμοποιήσει το Μουντιάλ για να εξωραΐσει την εικόνα του καθεστώτος σε ολόκληρο τον κόσμο. “Η Αργεντινή είναι μια χώρα στην οποία βασιλεύει η τάξη. Εγώ δεν είδα πουθενά έστω και έναν πολιτικό κρατούμενο” είπε με στόμφο ο αρχηγός της Δ. Γερμανίας Μπέρτι Φογκτς, ενώ ο γνωστός και μη εξαιρετέος Χένρι Κίσινγκερ, που παρακολούθησε τους αγώνες (σ.σ υπάρχει ο αστικός μύθος ότι επισκέφθηκε τα αποδυτήρια του Περού, πριν ξεκινήσει ο περιβόητος αγώνας με την Αργεντινή) δήλωνε ότι “αυτή η χώρα έχει ένα λαμπρό μέλλον σε όλα τα επίπεδα”.

Με τα γήπεδα γεμάτα και τους Αργεντίνους στο δρόμο να πανηγυρίζουν τον θρίαμβο της εθνικής τους ομάδας, ο Χαβελάνζε δήλωνε ότι έγινε ένα υπέροχο Μουντιάλ, ενώ στην ομιλία του, στην τελετή έναρξης είχε αναφωνήσει ανερυθρίαστα: “Επιτέλους ο κόσμος θα μπορέσει να δει το πραγματικό πρόσωπο της Αργεντινής“. Φυσικά, το πραγματικό πρόσωπο της Αργεντινής δεν ήταν τα ευτυχισμένα πρόσωπα μετά το 3-1 επί της Ολλανδίας.

Μόλις μερικά τετράγωνα δίπλα από το “Μονουμεντάλ” που έγινε ο τελικός, βρισκόταν η κόλαση της ESMA. Το κέντρο των βασανιστηρίων. Από εκεί ξεκινούσαν οι πτήσεις του θανάτου, αεροπλάνα δηλαδή, που ξεφόρτωναν στο κενό τους αντιφρονούντες. Η χούντα της Αργεντινής άφησε πίσω της 30.000 θύματα και τα εγκλήματα της έγιναν γνωστά, μετά την πτώση δημιουργώντας ένα τεράστιο τραύμα σε όλη τη χώρα, που την ώρα των βασανιστηρίων πανηγύριζε τα γκολ του Μάριο Κέμπες.

Από τον Χαβελάνζε στον Μπλάτερ, μια πορεία απόλυτης διαφθοράς

Ο Χαβελάνζε, εν τω μεταξύ, μετά τους εναγκαλισμούς με τον Βιντέλα, έβρισκε στο πρόσωπο ενός 40χρονου Ελβετού τον άνθρωπο που θα αναλάμβανε το σχέδιο ανάπτυξης της FIFA. Ήταν ένας φιλόδοξος, κοντόσωμος παράγοντας, που το 1972 καθόταν στο τραπέζι της Γραμματείας της Ολύμπια Χάλε και στον περίφημο τελικό του ολυμπιακού τουρνουά μπάσκετ, ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Σοβιετική Ένωση. Τον έλεγαν Σεπ Μπλάτερ!

Στο ντοκιμαντέρ FIFA Uncovered (προβλήθηκε πρόσφατα από το Netflix) αναλύεται διεξοδικά η πορεία του ανθρώπου που πρώτα έγινε δεξί χέρι του Χαβελάνζε, τον οποίο παγίδευσε όταν έπεσε στα χέρια του (μάλλον εκ παραδρομής) αποδεικτικό έγγραφο για τον χρηματισμό του Βραζιλιάνου και εν τέλει τον οδήγησε σε παραίτηση το 1998, παίρνοντας ο ίδιος τη θέση του. Χαλίφης στη θέση του χαλίφη.

Ήδη η FIFA από μια λέσχη επιφανών ποδοσφαιρόφιλων είχε μετατραπεί σε ένα πανίσχυρο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα. Ο εναγκαλισμός της πρώτα με την Coca Cola κι ύστερα με την Adidas, μέσω του ιδιοκτήτη της οποίας Χορστ Ντάσλερ, ιδρύθηκε και η περίφημη ISL (η οποία είχε το αποκλειστικό μονοπώλιο όλων των εμπορικών δικαιωμάτων της FIFA) έκαναν το ποδόσφαιρο την πιο επικερδή επιχείρηση στον κόσμο. Το χρήμα έρρεε άφθονο, γέμιζε τις τσέπες των άπληστων παραγόντων, που στη διαδρομή του χρόνου αποδείχθηκε ότι δεν είχαν ιερό και όσιο. Όποιος είδε το ντοκιμαντέρ καταλαβαίνει…

Ο βίος και η πολιτεία του Μπλάτερ, όπως και των μελών της περιβόητης Εκτελεστικής Επιτροπής της διεθνούς ομοσπονδίας εξιστορούνται γλαφυρά, ενώ ο ίδιος ο Ελβετός μιλάει, χωρίς βέβαια να αποδέχεται καμιά από τις κατηγορίες που τον βαραίνουν.

Ο 86χρονος παράγοντας αναπολεί τις … παλιές καλές μέρες της δόξας του, μιλάει με συγκίνηση, σχεδόν δακρυσμένος, για τον Νέλσον Μαντέλα, ρίχνει όλες τις ευθύνες στους κακούς συνεργάτες του οι οποίοι κάποια στιγμή λοξοδρόμησαν.

Ο ίδιος δεν ήξερε τίποτε και πάντα πάλευε για την ενότητα και την ανάπτυξη του ποδοσφαίρου. Θυμίζει δε, ότι όταν υπέβαλε την παραίτηση του (το 2015) είχε επανεκλεγεί πανηγυρικά στη θέση του προέδρου, όπως έκανε από το 1998 και μετά όταν νίκησε τον Λέναρτ Γιόχανσον και οδήγησε την FIFA σε μια διαδρομή στο τέλος της οποίας το καράβι έπεσε στα βράχια.

Δε γίνεται βέβαια σε ένα απολύτως διεφθαρμένο οργανισμό, όπως η FIFA, ο επικεφαλής να δηλώνει αθώος. Κανείς όμως δεν μπορούσε να αγγίξει τον Μπλάτερ, το ίδιο το ποδόσφαιρο τον συντηρούσε στη θέση του “μεγάλου αρχηγού” ο οποίος στο τέλος νόμιζε πραγματικά ότι ήταν άτρωτος.

‘Οταν εμφανίστηκε ο Άντριου Τζένινγκς, ο εμβληματικός Σκωτσέζος ρεπόρτερ που πέθανε τον περασμένο Αύγουστο, ο πανίσχυρος πρόεδρος δεν φανταζόταν τι θα επακολουθήσει: “Χερ Μπλάτερ, έχετε ποτέ δωροδοκηθεί” ήταν η απευθείας ερώτηση του … ενοχλητικού Τζένινγκς ενώ ο Μπλάτερ μόλις είχε ολοκληρώσει την αρχική τοποθέτηση του, μετά την επανεκλογή του το μακρινό 2002.

Ο Ελβετός παράγοντας αρνήθηκε κατηγορηματικά, όμως ο Τζένινγκς ,όπως διηγήθηκε αργότερα, είχε πετύχει τον στόχο του: “Όταν ρώτησα τόσο … προκλητικά, οι παριστάμενοι δημοσιογράφοι, έκαναν ένα βήμα πίσω σα να ήθελαν να δείξουν ότι δεν έχουν σχέση μαζί μου. Άλλο που δεν ήθελα. Φάνηκε πεντακάθαρα ποιος ήμουν. Έξι εβδομάδες αργότερα, ένα μεσαίο στέλεχος της FIFA, ερχόταν σε επαφή μαζί μου, φέρνοντας και μια σειρά από αποκαλυπτικά έγγραφα και ντοκουμέντα που αποκάλυπταν τη διαφθορά”

Ο Τζένινγκς έψαξε βαθιά, έκανε απανωτές εκπομπές για την FIFA, κυνηγούσε τον Μπλάτερ αλλά και τον περιβόητο Τζακ Γουόρνερ, πρόεδρο της CONCACAF (η συνομοσπονδία ποδοσφαίρου Κεντρικής Αμερικής και Καραϊβικής), μέχρι που στο τέλος έγινε βασικός πληροφοριοδότης στην έρευνα του FBI.

Ο ίδιος άλλωστε μελετούσε επισταμένως πως λειτουργούσε η παγκόσμια ομοσπονδία και ο πρόεδρος της: “Από τα πρώτα έγγραφα που πήρα στα χέρια μου είχα αποδείξεις για την απίστευτη χλιδή στην οποία ζούσαν τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής και ο ίδιος ο Μπλάτερ. Αρκεί να σας πω ότι ο χερ Μπλάτερ δεν πήρε ποτέ ένα αεροπλάνο της γραμμής. Πάντα πετούσε με ιδιωτικό τζετ από τη Ζυρίχη. Ακόμη κι αν έπρεπε να πεταχτεί στο τοπικό μολ για να κάνει μερικά ψώνια…”

Το μεγάλο φαγοπότι και το Κατάρ

Στην FIFA άρχισε ένα ατέλειωτο φαγοπότι. Τα “δωράκια” στον Χαβελάνζε έμοιαζαν με πταίσματα μπροστά στα εκατομμύρια που χόρευαν με επίκεντρο την ανάληψη της διοργάνωσης του Μουντιάλ, που άρχισε να κοστίζει πανάκριβα και να γίνεται το πρώτο τηλεοπτικό προϊόν, ανά τετραετία. Με πρόσχημα την περίφημη “ανάπτυξη του ποδοσφαίρου” οι απανταχού πρόεδροι των ομοσπονδιών και των συνομοσπονδιών τσέπωναν το χρήμα.

Ο Μπλάτερ που το 1998 εξελέγη πρόεδρος κλείνοντας το μάτι στους (παραγκωνισμένους) Αφρικανούς είχε υποσχεθεί ένα Μουντιάλ στην Μαύρη Ηπειρο. Προσεγγίζοντας τον Νέλσον Μαντέλα έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής και το 2004 η ψηφοφορία για την ανάληψη της διοργάνωσης του 2010 είχε μόνο αφρικανικές υποψηφιότητες. Αίγυπτος, Μαρόκο και Νότιος Αφρική (ενώ ενδιαφέρον είχαν εκδηλώσει Τυνησία και Λιβύη, χωρίς όμως να εκπληρώσουν τα κριτήρια). Η Ν. Αφρική υπερίσχυσε στο τέλος και πήρε το Μουντιάλ.

Στην διάρκεια της προετοιμασίας για το Παγκόσμιο Κύπελλο υπήρχαν έντονες αμφιβολίες για το αν η Ν. Αφρική θα είναι έτοιμη, υπήρξαν πολλές καθυστερήσεις ακόμη και σκέψεις για αλλαγή του διοργανωτή. Η FIFA -κάθε φορά- εξέφραζε την απόλυτη εμπιστοσύνη της στους Νοτιοαφρικανούς. Δεν θα μπορούσε να κάνει αλλιώς. Όπως αποδείχθηκε το 2015 η κυβέρνηση της Ν. Αφρικής είχε εμβάσει 10.000.000 δολάρια στον Τζακ Γουόρνερ. Επίσημη αιτιολογία “η βελτίωση της ζωής των Νοτιοαφρικανών μεταναστών της Καραϊβικής και της Κ. Αμερικής”.

Ένα εκατομμύριο έβαλε στην τσέπη ο Τσακ Μπλέιζερ, ο αμφιλεγόμενος αντιπρόεδρος της αμερικάνικης ομοσπονδίας ποδοσφαίρου (και ταυτόχρονα γενικός γραμματέας της CONCACAF και φυσικά μέλος της ΕΕ της FIFA) ο οποίος στο τέλος επιβεβαίωσε την δωροδοκία. Τον μακαρίτη Μπλέιζερ (πέθανε το 2017) είχε παγιδεύσει το FBI, αναγκάζοντας τον να αποκαλύψει ένα μεγάλο κομμάτι της διαφθοράς, για να γλιτώσει τα χειρότερα. Βλέπετε, ο γιγαντόσωμος Μπλέιζερ, ενώ η περιουσία του ανερχόταν σε 15 εκατομμύρια δολάρια δεν είχε υποβάλλει ποτέ φορολογική δήλωση.

“Αν δεν μας τα πείτε χαρτί και καλαμάρι, κινδυνεύετε με ποινή φυλάκισης 70 χρόνων και βάλε” του είπαν οι ομοσπονδιακοί πράκτορες και ο Μπλέιζερ αναγκάστηκε να ομολογήσει τα πάντα.

Μέχρι να γίνουν όλα αυτά, όμως, η FIFA συνέχιζε ανεξέλεγκτη τη δράση της. Το 2010 ο ίδιος ο Μπλάτερ είχε την ιδέα να δώσει δυο διοργανώσεις μαζί (2018, 2022). Με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια. Και πολλά εκατομμύρια θα πρόσθετε κανείς. Η Ρωσία είχε να αντιμετωπίσει από την Ευρώπη Ισπανία-Πορτογαλία, Ολλανδία-Βέλγιο και μόνη της την Αγγλία. Παρότι ο φάκελλος της είχε σοβαρό πρόβλημα στις εσωτερικές μετακινήσεις εξασφάλισε το + 50% των ψήφων (13) μόλις στην δεύτερη ψηφοφορία.

Για το Μουντιάλ 2022, οι ΗΠΑ είχαν θεωρηθεί γκραν φαβορί, απέναντι σε Ν.Κορέα, Ιαπωνία και Αυστραλία. Το Κατάρ, που στην κυριολεξία δεν είχε … τίποτα να δείξει (ούτε καν ένα γήπεδο) ελάχιστοι το υπολόγιζαν. Κι όμως το Εμιράτο μπήκε από την αρχή επικεφαλής και μετά από τέσσερις ψηφοφορίες πήρε το Μουντιάλ με 14 ψήφους (έναντι 8 των ΗΠΑ) προς γενική κατάπληξη. Ο Μπιλ Κλίντον, επικεφαλής της αμερικάνικης αντιπροσωπείας δεν έκρυψε την απογοήτευση του (λέγεται ότι στο δωμάτιο του ξενοδοχείου του, έσπασε ένα καθρέφτη από τα νεύρα του) ενώ σχετική δήλωση έκανε και ο Μπαράκ Ομπάμα. Την ώρα που οι Καταριανοί πανηγύριζαν, ο Μπλάτερ συνειδητοποιούσε ότι “είχε γίνει ένα μεγάλο λάθος”. Δεν φανταζόταν, βέβαια, ότι η διεθνής ομοσπονδία βάδιζε προς τον όλεθρο.

Λίγο μετά την ψηφοφορία το ESPN δημοσίευσε κατηγορίες για εισροή χρημάτων από το Κατάρ σε 15 χώρες από Αφρική, Λατινική Αμερική και της Νοτιανατολική Ασία με αιτιολογία διάφορα προγράμματα ανάπτυξης του ποδοσφαίρου. Έξι απ’ αυτές τις χώρες είχαν αντιπροσώπους στην εκτελεστική επιτροπή της FIFA.

Τον Μάιο του 2011, ο Λόρδος Τρέισμαν, επικεφαλής της αγγλικής υποψηφιότητας κατέθεσε σε επιτροπή της Βουλής των Κοινοτήτων ότι τον είχαν πλησιάσει τέσσερα μέλη της ΕΕ της FIFA ζητώντας διάφορα ανταλλάγματα, για τη θετική προς την Αγγλία ψήφο τους. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του Τρέισμαν, ο Τζακ Γουόρνερ είχε ζητήσει 2.5 εκατομμύρια δολάρια (που θα χρησιμποιούσε σε διάφορες “ποδοσφαιρικές” δραστηριότητες, δηλαδή θα έμπαιναν στην τσέπη του) ενώ ο πρόεδρος της συνομοσπονδίας της Ν.Αμερικής, Νίκολας Λεοζ απαίτησε να χριστεί …ιππότης!

Μέσα στην σουίτα

Η Φαίδρα Αλματζίντ εργαζόταν στην επιτροπή υποψηφιότητας του Κατάρ, υπεύθυνη για τις δημόσιες σχέσεις των μίντια. Σύμφωνα με τη δική της μαρτυρία, τον Ιανουάριο του 2010, ένα χρόνο πριν από την ψηφοφορία, στη σουίτα του Χασάν Αλ-Θαγουάντι (γενικός γραμματέας της οργανωτικής επιτροπής του Μουντιάλ και πρόσωπο κλειδί για την υποψηφιότητα του Κατάρ) σε ξενοδοχείο της Αγκόλα, τρεις Αφρικανοί, μέλη της Ε.Ε πήραν από 1.5 εκατομμύριο δολάρια, με προφανές αντάλλαγμα την ψήφο τους.

Ο Καμερουνέζος Ίσα Χαγιάτου, πρόεδρης της συνομοσπονδίας ποδοσφαίρου της Αφρικής, ο Ζακ Ανουμά από την Ακτή Ελεφαντοστού και ο Νιγηριανός Άμος Αναμού, ήταν σύμφωνα με την Αλματζίντ οι παράγοντες που δωροδοκήθηκαν. Τα ονόματα τους διέρρευσαν στους Sunday Times, με την αγγλική εφημερίδα να στέλνει επιστολή στην σχετική επιτροπή της Βουλής των Κοινοτήτων.

Αργότερα, η Αλματζίντ διέψευσε γραπτώς την καταγγελία της, ζητώντας μάλιστα δημόσια συγγνώμη. Ωστόσο την υποστήριξε εκ νέου στην έρευνα του FBI, το οποίο της παρείχε και προστασία, καθώς όπως ισχυρίστηκε η διάψευση έγινε μετά από αφόρητες πιέσεις και φόβους της για τη ζωή της. Ο Αλ Θαγουάντι ρωτήθηκε από τους υπεύθυνους του ντοκιμαντέρ FIFA-Uncovered και προφανώς αρνήθηκε κάθε σχέση με όσα κατήγγειλε η πρώην συνεργάτις του: “Είμαι πολύ απογοητευμένος με την στάση της” σχολίασε…

Το δείπνο στο Ελιζέ

Εννιά μέρες πριν από την τελική ψηφοφορία της FIFA για το Μουντιάλ ο Νικολά Σαρκοζί υποδέχθηκε τον Σεΐχη Ταμίν Μπιν Χαμάντ Αλ Θανί, πρίγκιπα του εμιράτου, στο Παρίσι. Στο δείπνο έδωσαν ακόμη το παρών ο πρωθυπουργός του Κατάρ, Χαμαντ Μπεν Τζασέμ και ο Μισέλ Πλατινί, τότε πρόεδρος της UEFA, υποστηρικτής του Μπλάτερ και για πολλούς διάδοχος του στην παγκόσμια ομοσπονδία.

“Δεν ειπώθηκε κάτι συγκεκριμένο, αλλά κατάλαβα ότι στην ψηφοφορία έπρεπε να υποστηρίξω το Κατάρ” σχολίαζε αργότερα ο άλλοτε αρχηγός της Εθνικής Γαλλίας και ένας από τους κορυφαίους ποδοσφαιριστές όλων των εποχών. Πράγματι, ο Πλατινί που είχε εναντιωθεί στο “Μουντιάλ των Αράβων” και ταχθεί αναφανδόν υπέρ των Αμερικανών, ψήφισε υπέρ του Κατάρ, όπως έκανε και η πλειοψηφία των μελών της Εκτελεστικής Επιτροπής.

Παρότι είχαν γραπτή ειδοποίηση για τις σοβαρές ελλείψεις του φακέλου υποψηφιότητας από το Εμιράτο, κανείς δεν την πήρε στα σοβαρά. Ή μάλλον δεν την διάβασε καθόλου.

Λίγους μήνες αργότερα, όλως τυχαίως, η Qatar Sports Investment ανακοίνωνε-έναντι 76 εκατομμυρίων ευρώ- την αγορά της Παρί Σεν Ζερμέν, σε μια κολοσιαία επένδυση για τα δεδομένα όχι μόνο του γαλλικού, αλλά και του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου, γενικότερα. Συμπτωματική επίσης ήταν η αγορά και μερικών … αεροσκαφών Ραφάλ, από την πολεμική αεροπορία του Κατάρ, εκείνη την εποχή.

Οι καλοί λογαριασμοί, κάνουν τους καλούς φίλους. Η FIFA παίρνει 300 εκατομμύρια δολάρια, παραχωρώντας στην Αλ Τζαζίρα τα δικαιώματα των δυο Παγκοσμίων Κυπέλλων (2018-2022) σχεδόν ένα μήνα πριν την ανακοίνωση της τελικής απόφασης της για τη διεξαγωγή τους. Μια ρήτρα στο συμβόλαιο υποδεικνύει τι θα ψήφιζαν τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής, ακόμη κι αν στο Κατάρ έπεφτε ατομική βόμβα. Η FIFA θα έβαζε άλλα 100 εκ.δολάρια στο ταμείο της, αν η διοργάνωση του 2022 πήγαινε στο αγαπητό εμιράτο.

Όλον αυτό τον καιρό ο Μπλάτερ προσπαθούσε να μαζέψει την κατάσταση. Ήδη, όμως, είχε ξεκινήσει η έρευνα του FBI γενικώς για την FIFA. Ο Ελβετός πανίσχυρος πρόεδρος, απέκρουσε κάθε επίθεση εναντίον της διεθνούς ομοσπονδίας, βάζοντας ακόμη και τις φωνές κραυγάζοντας “δεν είμαστε διεφθαρμένοι”, ακόμη κι όταν ο Καταριανός Μοχάμεντ Μπιν Χάμαν, αποπέμφθηκε από την FIFA με την κατηγορία της δωροδοκίας.

Το 2012 υπό την πίεση της κοινής γνώμης και των συνεχόμενων δημοσιευμάτων, αποφάσισε να αναθέσει στον Αμερικανό δικηγόρο, Μάικλ Γκαρσία, την έρευνα για την ανάληψη των δυο Παγκοσμίων Κυπέλλων σε Ρωσία και Κατάρ.

Ο Γκαρσία παραδίδει την έρευνα των 320 σελίδων στον Χανς Γιοακίμ Έκερτ, τον Γερμανό Δικαστή που προΐσταται και της επιτροπής δεοντολογίας της FIFA. Ο Έκερτ συντάσσει ένα πόρισμα 42 σελίδων, με το οποίο επί της ουσίας απαλλάσσει τις δυο χώρες από κάθε ευθύνη και προφανώς την διεθνή ομοσπονδία. Ο Γκαρσία αντιδρά, υποβάλλοντας την παραίτησή του. Η FIFA, πάντως, θεωρεί ότι δεν τίθεται κανένα θέμα, προχωράει κανονικά τις δουλειές της και το μόνο, που αλλάζει ο Μπλάτερ είναι η διεξαγωγή των αγώνων, από καλοκαίρι σε χειμώνα.

Ήδη, όμως, έχει ξεκινήσει η έρευνα του FBI, ο Αμερικανός Μπλέιζερ “κελαηδάει” κανονικά και κατ΄εντολή των πρακτόρων ηχογραφεί τις συνομιλίες του με τους υπόλοιπους αξιωματούχους της FIFA. Ο κλοιός αρχίζει και σφίγγει και το 2015, έρχονται τα … βραχιόλια. Η ελβετική αστυνομία εισβάλλει στο πολυτελές ξενοδοχείο Beaur Au Lac και συλλαμβάνει έξι υψηλόβαθμα στελέχη της FIFA. Άλλοι 16 θα συλληφθούν έξι μήνες αργότερα. Ο Μπλάτερ θα επανεκλεγεί … σα να μη συνέβη τίποτε, αλλά δεν θα αντέξει πολύ. Τον Ιούνιο του 2015 θα παραιτηθεί μετά από δέκα εφτά χρόνια παραμονής του στην ηγεσία της FIFA.

Το έγγραφο που υποδείκνυε έμβασμα του Μπλάτερ προς τον Πλατινί “καίει” και τον Γάλλο, που αποχωρεί επίσης από το ποδόσφαιρο. Την προεδρία της FIFA αναλαμβάνει ο Ιταλοελβετός Τζιάνι Ινφαντίνο…

Στην κόλαση της ερήμου

Παρά την σκανδαλολογία, τις κατηγορίες για απευθείας ή έμμεσο χρηματισμό, η διοργάνωση του Κατάρ δεν άλλαξε χέρια. Όπως δεν άλλαξε και της Ρωσίας, με τον πρόεδρο Πούτιν να γίνεται ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της FIFA και του Μπλάτερ. Όταν ανακοινώθηκαν οι συλλήψεις στη Γενεύη και μια μέρα μετά γίνονταν οι δηλώσεις από το FBI και το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, η υπόθεση για τους Ρώσους δεν ήταν “παρά μια ακόμη ωμή παρέμβαση των Αμερικανών, που παριστάνουν τον παγκόσμιο Δικαστή, έξω από τα σύνορά τους…”

Το Κατάρ για να διοργανώσει το Παγκόσμιο Κύπελλο, έπρεπε να εκτελέσει τα μεγαλύτερα δημόσια έργα που έγιναν ποτέ. Και οι εργάτες έγιναν αναλώσιμο είδος, αφού εκτός από την εντατικοποίηση της δουλειάς, έπρεπε να αντιμετωπίσουν πρωτοφανείς συνθήκες διαβίωσης. Σκέτη κόλαση, καθώς υποχρεώνονταν να εργάζονται 10 και 12 ώρες ημερησίως, σε θερμοκρασίες άνω των 45 βαθμών.

Η έρημος έκαιγε αδυσώπητα και έπαιρνε ζωές. Στοιβαγμένοι σε κοντέινερ, με ελάχιστο νερό, χωρίς ρεπό, οι εργάτες έπεφταν ο ένας μετά τον άλλον, για 800 ριάλια το μήνα. Περίπου 200 ευρώ. Αργότερα έγινε αύξηση των μισθών, με τον μέσο όρο αμοιβής των εργατών να κυμαίνεται στα 1.000 ριάλια (260 ευρώ), την στιγμή που ο μέσος όρος των μισθών στο Κατάρ είναι 15.700 ριάλια. Περίπου 4.000 ευρώ.

Ένα χρόνο πριν, στις 22 Φεβρουαρίου 2021 ο Guardian αποκάλυψε ότι από το 2010 και μετά βρήκαν το θάνατο 6.500 εργαζόμενοι, η πλειοψηφία των οποίων προέρχονταν από τις πιο φτωχές χώρες της Ασίας: Ινδία, Πακιστάν, Νεπάλ, Σρι Λάνκα και Μπαγκλαντές. Η βρετανική εφημερίδα υπολόγιζε πως από τον Δεκέμβριο και μετά πέθαιναν 12 εργάτες την εβδομάδα.

Διεθνείς οργανισμοί άρχισαν να ζητάνε άμεσες παρεμβάσεις από την κυβέρνηση του Κατάρ, που αναγκάστηκε να αναθεωρήσει την εργατική της νομοθεσία, χωρίς πάντως να ιδρώνει το αυτί της για τις καταγγελίες. Επισήμως έχουν καταμετρηθεί 37 θάνατοι, εκ των οποίων οι 34 δεν χαρακτηρίστηκαν ως εργατικά δυστυχήματα, αλλά οφείλονται σε άλλους λόγους.

Ο Guardian σημείωνε τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα θανάτων στην κόλαση του Κατάρ. Ο Γκαλ Σινγκ Ράι, από το Νεπάλ, καθαριστής στον χώρο διαμονής των εργατών ενός εκ των γηπέδων που κατασκευάστηκαν για το Μουντιάλ, αυτοκτόνησε μόλις μια εβδομάδα μετά την άφιξη του στο Εμιράτο. Ο Μοχάμεντ Σαχίντ Μιά, από το Μπανγκλαντές, έπαθε ηλεκτροπληξία όταν το νερό πλημμύρισε το μικροσκοπικό δωμάτιο που διέμενε και βραχυκύκλωσε τις ηλεκτρικές συσκευές. Στην Ινδία, η οικογένεια του Μαντού Μπολαπαλί, δεν έμαθε ποτέ, πως ο 43χρονος και απόλυτα υγιής άνθρωπός τους, πέθανε από “παθολογικά αίτια”, όπως ήταν η επίσημη πληροφόρηση και όταν είχε βρεθεί νεκρός στο πάτωμα του δωματίου του. Αυτοί οι θάνατοι δεν σχετίστηκαν ποτέ με τα έργα για το Παγκόσμιο Κύπελλο.

Σύμφωνα με τον Guardian το 69% των θανάτων από Νεπάλ και Μπανγκλαντές καταχωρήθηκαν με την ένδειξη “φυσιολογικά αίτια”. Για τους νεκρούς από την Ινδία, το ποσοστό ανέρχεται στο 80%. Ο Μπολαπαλί είχε φύγει για το Κατάρ το 2013. Τον βρήκε νεκρό ο συγκάτοικος του και η οικογένεια του πήρε μόλις 1.000 ευρώ, ως αποζημίωση και απλήρωτων μισθών. Ο γιος του Ραέζ δεν έχει ιδέα πως πέθανε ο πατέρας του: “Ποτέ του δεν είχε προβλήματα υγείας” επαναλαμβάνει, αλλά ποιος τον ακούει;

Η οργανωτική επιτροπή του Παγκοσμίου Κυπέλλου όταν ρωτήθηκε από τον Guardian για τους θανάτους εξέφρασε “βαθιά θλίψη για αυτές τις τραγωδίες, τις οποίες ερευνούμε διεξοδικά. Μας ενδιαφέρει πάντοτε η διαφάνεια γύρω απ’ αυτό το θέμα και αμφισβητούμε ανακριβείς ισχυρισμούς για τα πραγματικά νούμερα των εργατών που έχουν χάσει τη ζωή τους στα έργα μας”.

Ο εκπρόσωπος της FIFA είπε ακόμη χειρότερα: “Με δεδομένα τα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας, η συχνότητα ατυχημάτων στα έργα για το Παγκόσμιο Κύπελλο είναι πολύ μικρότερη, συγκρινόμενη με τις αντίστοιχες σε άλλα μεγάλα κατασκευαστικά έργα ανά τον κόσμο”. Προφανώς, όταν οι 6.500 θάνατοι, γίνονται … 37, μπορείς να λες ό,τι θέλεις.

Το Εμιράτο, βέβαια, δεν έμεινε με σταυρωμένα τα χέρια. Ο Ντέιβιντ Μπέκαμ έγινε -με το αζημίωτο- επίσημος πρεσβευτής του Παγκοσμίου Κυπέλλου, ενώ ο Γκάρεθ Σαουθγκέιτ, κόουτς της Εθνικής Αγγλίας, σφίγγοντας τη γραβάτα του, έκανε μια εξωφρενική δήλωση. “Στο τέλος της ημέρας θα είμαστε εκεί, για το ποδόσφαιρο. Γι αυτό θα είμαστε εκεί. Έχω πάει στο Κατάρ αρκετές φορές και έχω συναντηθεί με πολλούς εργάτες. Σίγουρα θέλουν να γίνει αυτό το τουρνουά. Αγαπούν το ποδόσφαιρο…”

Για ζητήματα Δημοκρατίας, ούτε λόγος. Το Κατάρ σφυρίζει αδιάφορα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα ξενοδοχεία του δεν δέχονται -για παράδειγμα- ομοφυλόφιλους, με τον πρεσβευτή του Μουντιάλ, Καλίντ Σαλμάν, να θυμίζει ότι “όσοι επισκεφθούν τη χώρα, πρέπει να ασπαστούν τους κανόνες μας. Η ομοφυλοφιλία είναι ζημιά στο μυαλό και χαράμ, δηλαδή απαγορεύεται από το Ισλάμ. Δεν είμαι αυστηρά θρησκευόμενος, αλλά ξέρετε τι σημαίνει η λέξη”.

Τι γίνεται λοιπόν; Θα δούμε το Παγκόσμιο Κύπελλο πίνοντας μπύρες και φωνάζοντας για την αγαπημένη μας Εθνική Ομάδα; Προφανώς δε γίνεται. Αντιθέτως όπως έγραψε πέρσι τον Σεπτέμβριο στην ιστοσελίδα The Players Tribune, ο πρώην αρχηγός της Εθνικής Φινλανδίας Τιμ Σπαρβ, πρέπει να συνεχίσουμε να μιλάμε για το Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ, να μην σωπαίνουμε, να ζητάμε ακόμη περισσότερες μεταρρυθμίσεις, να υπεραπιζόμαστε τα ανθρώπινα δικαιώματα, τους ίδιους τους εργάτες που ακόμη και τώρα δουλεύουν ακατάπαυστα για το Μουντιάλ.

Ο Σπαρβ περιγράφει την αφύπνιση του όταν με την Εθνική Φινλανδίας το 2019 επισκέφθηκε το Κατάρ για φιλικούς αγώνες. Η άρνηση του συμπαίκτη του, Ρίκου Ρίσκι, να ακολουθήσει την αποστολή τον προβλημάτισε τόσο πολύ, που αποφάσισε να αφήσει κατά μέρος τις συζητήσεις για τις αποστάσεις της άμυνας με την μεσαία γραμμή και να μάθει τους πραγματικούς λόγους που την ίδια ώρα εργάτες έχαναν τη ζωή τους στο Κατάρ. Μίλησε με εργάτες, έψαξε, έμαθε…

Αξίζει κανείς, πριν δει τον εναρκτήριο αγώνα και όλους τους υπόλοιπους που θα επιλέξει, να διαβάσει την επιστολή του 35χρονου Σπαρβ. Στα ελληνικά έχει μεταφραστεί ολόκληρη από το Humba magazine. Θα συμφωνήσουμε μαζί του, ακόμη και ένα ποστ στο Ινσταγκραμ, ένα τουίτ, που μπορεί να βελτιώσει ή να αλλάξει τα πράγματα στο Κατάρ (που δεν θα έκανε τίποτε, αν δεν υψώνονταν τόσες φωνές διαμαρτυρίες) πιάνει τόπο.

Αν πάλι σκέφτεστε σαν τον Ερίκ Καντονά, δεν έχετε παρά να γυρίσετε την πλάτη σας σε αυτό το μέλλον…

Πηγές: FIFA Uncovered (Netflix), Guardian, Περιοδικό HUMBA, The Players Tribune, Θανάσης Κρεκούκιας: Το Μουντιάλ της Ντροπής,