ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΕΚΛΟΓΕΣ, ΤΟ ΘΡΙΛΕΡ ΠΟΥ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΕ ΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ

Κυριακή 14 Μαρτίου 2004, εννέα το βράδυ ώρα Ισπανίας. Από τις επτά το απόγευμα είχαν κλείσει οι κάλπες στις ένατες βουλευτικές εκλογές μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας (1976) στη χώρα της Ιβηρικής. Ενώ η καταμέτρηση συνεχιζόταν στα εκλογικά τμήματα, τα πρώτα συγκεντρωτικά αποτελέσματα επιφύλασσαν μια μεγάλη έκπληξη. Παρά το γεγονός ότι όλες ανεξαιρέτως οι δημοσκοπήσεις έδιναν σίγουρη πρωτιά στο – κυβερνών – Λαϊκό Κόμμα (PP, Partido Popular), η νίκη – και μάλιστα με σημαντική διαφορά – έδειχνε να περνάει στους Σοσιαλιστές (PSOE, Partido Socialista Obrero Español).

Γύρω στα μεσάνυχτα, δεν υπήρχε πλέον καμία αμφιβολία. Μετά από οκτώ χρόνια συνεχούς διακυβέρνησης, το ΡΡ περνούσε στην αντιπολίτευση, έχοντας υποστεί μια ιστορική ήττα, μαζί με μια εντυπωσιακή συρρίκνωση των δυνάμεών του, ενώ το PSOE επέστρεφε στην κυβέρνηση, πιάνοντας αριθμούς που θύμιζαν τις εποχές της παντοδυναμίας του στη δεκαετία του ’80, επί ηγεσίας του Φελίπε Γκονθάλεθ. Η μεγάλη ανατροπή ήταν η κατάληξη ενός απίστευτου πολιτικού θρίλερ, που εξελίχθηκε μέσα στο τετραήμερο 11-14 Μαρτίου.

Ένα θρίλερ που ξεκίνησε με ένα πολλαπλό τυφλό δολοφονικό τρομοκρατικό χτύπημα και ολοκληρώθηκε με το εκλογικό αποτέλεσμα. Σήμερα, 19 χρόνια μετά, το Magazine ακολουθεί τα γεγονότα που συγκλόνισαν εκείνες τις ημέρες την Ισπανία (αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο), με αφετηρία το ζοφερό έγκλημα στο σιδηροδρομικό δίκτυο της Μαδρίτης, στη συνέχεια τους άθλιους ισχυρισμούς της κυβέρνησης του Χοσέ Μαρία Αθνάρ για δήθεν ευθύνη της βασκικής ΕΤΑ και τέλος, τη λαϊκή οργή που τιμώρησε το ΡΡ στις κάλπες.

ΤΑ ΤΕΣΣΕΡΑ ΜΟΙΡΑΙΑ ΤΡΕΝΑ

Πέμπτη 11 Μαρτίου 2004, ώρα 7 το πρωί. Στον σταθμό του προαστιακού σιδηροδρόμου του Αλκαλά δε Ενάρες (πόλης που βρίσκεται μέσα στην Αυτόνομη Περιφέρεια της Μαδρίτης, σε μια απόσταση 31 χιλιομέτρων ανατολικά της ισπανικής πρωτεύουσας), εκατοντάδες Ισπανοί πολίτες, κυρίως εργαζόμενοι, βρίσκονταν στις αποβάθρες, περιμένοντας να επιβιβαστούν στα τρένα που θα τους οδηγούσαν σε διάφορους ενδιάμεσους σταθμούς, στη γραμμή που ενώνει το Αλκαλά με την Ατότσα, τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Μαδρίτης, ώστε από εκεί να πάνε στις δουλειές τους. Επρόκειτο για ένα καθημερινό δρομολόγιο ρουτίνας.

Τέσσερα από αυτά τα τρένα, ήταν τα εξής:

• Η αμαξοστοιχία 21431, με έξι βαγόνια, η οποία αναχώρησε από το Αλκαλά στις 7:01 με προορισμό τον σταθμό Αλκομπέντας-Σαν Σεμπαστιάν δε λος Ρέγιες.
• Η αμαξοστοιχία 17305, με έξι βαγόνια, η οποία αναχώρησε από το Αλκαλά στις 7:04 με προορισμό τον σταθμό Τσαμαρτίν.
• Η αμαξοστοιχία 21435, με έξι βαγόνια, η οποία αναχώρησε από το Αλκαλά στις 7:10 με προορισμό τον σταθμό Αλκομπέντας-Σαν Σεμπαστιάν δε λος Ρέγιες.
• Η αμαξοστοιχία 21713, με έξι βαγόνια, η οποία αναχώρησε από το Αλκαλά στις 7:14 με προορισμό τον σταθμό Πρίνθιπε Πίο.

Εκείνο που δε γνώριζε κανείς, ήταν ότι μέσα στα τέσσερα αυτά τρένα, είχαν τοποθετηθεί δεκατρείς αυτοσχέδιοι εκρηκτικοί μηχανισμοί (δυο από αυτούς απενεργοποιήθηκαν από πυροτεχνουργούς με ελεγχόμενες εκρήξεις, ενώ ένας ακόμα βρέθηκε αργότερα στις αποσκευές ενός από τα τρένα). Οι βομβιστές είχαν χρησιμοποιήσει εκρηκτικά Goma-2 ECO, γνωστά και ως Titadyn (κρυμμένα μέσα σε σακίδια πλάτης), δηλαδή δυναμίτη ισπανικής κατασκευής για εξορύξεις (κυρίως σε λατομεία), ένα κοκτέιλ από νιτρογλυκερίνη, νιτρικό αμμώνιο, νιτροκυτταρίνη, φθαλικό διβουτυλεστέρα και ανθρακικό ασβέστιο.

ΤΟ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ΧΤΥΠΗΜΑ

Οι τρεις πρώτες εκρήξεις σημειώθηκαν στις 7:37, σε διάστημα 55 δευτερολέπτων στο τρένο 21431, τη στιγμή που αυτό ήταν σταματημένο στη γραμμή 2 του σταθμού Ατότσα: η πρώτη στο έκτο βαγόνι, η δεύτερη στο πέμπτο και η τρίτη στο τέταρτο. Λίγο αργότερα βρέθηκε και μια τέταρτη βόμβα που οδηγήθηκε σε ελεγχόμενη έκρηξη από ομάδα πυροτεχνουργών της ισπανικής αστυνομίας (TEDAX), οι οποίοι όμως παρατήρησαν κάτι πολύ σημαντικό για την εξέλιξη της ιστορίας μας: ο δυναμίτης Titadyn ήταν λευκού χρώματος, σε αντίθεση με αυτόν που χρησιμοποιούσε η ΕΤΑ στα δικά της χτυπήματα, που ήταν κόκκινου χρώματος.

Οι επόμενες δυο εκρήξεις εξερράγησαν στο τρένο 21435, τη στιγμή που ξεκινούσε από τον σταθμό Ελ Πόθο, στις 7:38, στα βαγόνια 4 και 5. Και εδώ βρέθηκε μια ακόμη βόμβα που εξουδετερώθηκε από τους πυροτεχνουργούς της TEDAX, οι οποίοι επίσης είδαν ότι ο δυναμίτης ήταν λευκού χρώματος. Σε αυτό το τρένο εντοπίστηκε αρκετά αργότερα ένα σακίδιο πλάτης με έναν ακόμα εκρηκτικό μηχανισμό, 500 γραμμάρια Goma-2 ECO, σκάγια, έναν πυροκροτητή και ένα κινητό τηλέφωνο που λειτουργούσε ως χρονοδιακόπτης.

Από τα αποδεικτικά στοιχεία που βρέθηκαν σε αυτό το σακίδιο, μπόρεσε η αστυνομία να βγάλει τα πρώτα ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με το χτύπημα και να οδηγηθεί τελικά στους ενόχους. Συνεχίζουμε με το τρένο 21713, το οποίο ήταν σταματημένο στον σταθμό Σάντα Εουχένια, όταν στις 7:38 εξερράγη μια βόμβα στο βαγόνι 4. Και ολοκληρώνουμε με το τρένο 17305, το οποίο βρισκόταν σε απόσταση 800 μέτρων από την Ατότσα, στη γραμμή παράλληλα με την οδό Τέγιεθ, όταν στις 7:39 σημειώθηκαν τέσσερις εκρήξεις, στα βαγόνια 1, 4, 5 και 6.

Μέσα σε δυο λεπτά, η Μαδρίτη είχε μετατραπεί σε κόλαση. Οι σκηνές που εκτυλίχθηκαν μέσα και γύρω από τα τρένα όπου είχαν εκραγεί οι βόμβες, ήταν τραγικές. Διαμελισμένα πτώματα, καμένες λαμαρίνες, εστίες φωτιάς, πυκνοί καπνοί, ακρωτηριασμένοι τραυματίες, ουρλιαχτά πόνου, αλλόφρονες πολίτες που έτρεχαν να σωθούν, σειρήνες περιπολικών και ασθενοφόρων που προσπαθούσαν να φτάσουν στα σημεία των εκρήξεων, γενικευμένος πανικός και μια άνευ προηγουμένου αίσθηση φρίκης που κανείς δεν μπορούσε να διαχειριστεί.

192 ΝΕΚΡΟΙ ΚΑΙ 1857 ΤΡΑΥΜΑΤΙΕΣ

Οι τραυματίες μεταφέρθηκαν σε διάφορα νοσοκομεία της πρωτεύουσας, ενώ στήθηκε και ένας υπαίθριος χώρος παροχής πρώτων βοηθειών κοντά στον σταθμό της Ατότσα. Παράλληλα ξεκίνησε η καταμέτρηση των νεκρών, με τις σορούς να στέλνονται σε νεκροτομεία της πόλης για ταυτοποίηση και αναγνώριση. 182 σκοτώθηκαν επιτόπου από τις εκρήξεις, ενώ οκτώ ακόμα υπέκυψαν στα τραύματά τους τις επόμενες μέρες. Στις 10 Μαΐου πέθανε ένα νεογέννητο βρέφος εξαιτίας των τραυμάτων που είχε υποστεί η μητέρα του στις 11 Μαρτίου.

Τέλος, το 2014 πέθανε μια γυναίκα που βρισκόταν σε κώμα για δέκα χρόνια, από το τρομοκρατικό χτύπημα και μετά, ανεβάζοντας τον τελικό αριθμό των νεκρών στους 192. Οι τραυματίες από τις εκρήξεις, ανήλθαν στους 1857. Στην όλη επιχείρηση της 11ης Μαρτίου, πήραν μέρος περισσότεροι από 70.000 εργαζόμενοι στο δημόσιο σύστημα υγείας, 290 ασθενοφόρα και εκατοντάδες αστυνομικοί και πυροσβέστες. Οι περισσότεροι από τους νεκρούς ήταν Ισπανοί πολίτες (142), ενώ οι υπόλοιποι 50 είχαν 16 διαφορετικές εθνικότητες.

Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΡΙΧΝΕΙ ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑ

Το τρομοκρατικό χτύπημα της “11-Μ” (όπως αναφέρεται πλέον από τους Ισπανούς), υπήρξε το μεγαλύτερο στην ιστορία της Ισπανίας και το δεύτερο μεγαλύτερο στην Ευρώπη, μετά από τη βομβιστική επίθεση στην πτήση 103 της Pan Am, το 1988 στο Λόκερμπι της Σκωτίας (270 νεκροί). Ας περάσουμε τώρα να δούμε ποιες ήταν οι πρώτες αντιδράσεις από την κυβέρνηση (ΡΡ), αλλά και την αξιωματική αντιπολίτευση (PSOE), υπενθυμίζοντας ότι όλα αυτά συνέβησαν τρεις μόλις ημέρες πριν τις βουλευτικές εκλογές στην Ισπανία.

Πριν συμπληρωθεί μια ώρα από το τραγικό συμβάν, κυβερνητικοί αξιωματούχοι, αλλά και κάποια ισπανικά ΜΜΕ, έσπευσαν να αποδώσουν το χτύπημα στη βασκική τρομοκρατική οργάνωση ΕΤΑ. Μέσα στους κόλπους της κυβέρνησης πάντως, είχαν ξεκινήσει ήδη οι προεκλογικές εκτιμήσεις: “Αν ήταν η ΕΤΑ, θα κάνουμε περίπατο, αν ήταν ισλαμιστές, θα κερδίσουν οι Σοσιαλιστές”. Ο πρωθυπουργός Χοσέ Μαρία Αθνάρ, δήλωσε δημόσια ότι η ΕΤΑ ευθυνόταν για την πολλαπλή βομβιστική επίθεση και κατέληξε λέγοντας: “στόχος μας είναι να τελειώσουμε αυτή τη συμμορία τρομοκρατών”.

Η ΕΤΑ ΑΡΝΕΙΤΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΜΙΞΗ ΤΗΣ ΣΤΟ ΧΤΥΠΗΜΑ

Η αντίδραση της ΕΤΑ ήταν άμεση. Ο Αρνάλντο Οτέγκι Μονδραγόν, ηγέτης της Batasuna (πολιτικού σκέλους της βασκικής αυτονομιστικής οργάνωσης), ξεκαθάρισε ότι δεν υπήρχε καμία συμμετοχή της ΕΤΑ στο χτύπημα, ενώ συμπλήρωσε πως οι υπεύθυνοι θα έπρεπε να αναζητηθούν στην “αραβική αντίσταση”. Αμέσως απάντησε ο υπουργός Εσωτερικών, Άνχελ Αθέβες: “Δεν θα ανεχτούμε τις αθλιότητες όσων προσπαθούν να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη, όλοι γνωρίζουμε τους πραγματικούς δολοφόνους”.

Ήταν τέτοια η σιγουριά με την οποία η ισπανική κυβέρνηση έδινε ως υπεύθυνη την ΕΤΑ, που μέχρι και ο ηγέτης των Σοσιαλιστών, Χοσέ Λουίς Ροντρίγκεθ Θαπατέρο, στην πρώτη του δήλωση παρασύρθηκε, στοχοποιώντας επίσης τη βασκική οργάνωση. Όμως, εκείνο που δεν γνώριζε ο Θαπατέρο, αλλά το ήξερε πολύ καλά ο Αθνάρ, ήταν οι πρώτες αναφορές της Ομάδας Ειδικών Επιχειρήσεων (GEO), οι οποίες μιλούσαν για αυτό που γράψαμε λίγο πιο πάνω, τη διαφορά δηλαδή του χρώματος των εκρηκτικών που είχαν χρησιμοποιηθεί στο χτύπημα (λευκό), σε αντίθεση με εκείνο που χρησιμοποιούσε κατά κανόνα η ΕΤΑ (κόκκινο).

Η ΙΣΠΑΝΙΑ ΑΠΟΤΕΛΟΥΣΕ ΣΤΟΧΟ ΤΖΙΧΑΝΤΙΣΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 2003

Να ανοίξουμε εδώ μια παρένθεση, για να πούμε και κάτι άλλο πολύ βασικό, στο οποίο δεν είχε δώσει ιδιαίτερη προσοχή η κυβέρνηση. Στο τέλος του 2003, είχε φτάσει στο γραφείο του Αθνάρ μια έκθεση από τις Μυστικές Υπηρεσίες της Ισπανίας (CNI), η οποία ενημέρωνε τον πρωθυπουργό για μια δήλωση που είχε κάνει ο Οσάμα Μπιν Λάντεν, μιλώντας για επικείμενες επιθέσεις τζιχαντιστών σε ισπανικό έδαφος. Οι ευθείες απειλές του αρχηγού της Αλ Κάιντα, μετά τη στήριξη των Ισπανών στους πολέμους του Ιράκ και του Αφγανιστάν, αλλά και τη συμμετοχή με στρατεύματα στη συμμαχική δύναμη κατοχής μετά την εισβολή, είχαν μεταδοθεί αυτούσιες από το κανάλι Αλ Τζαζίρα και είχαν αναδημοσιευτεί στην ισπανική εφημερίδα El Mundo.

Είναι χρήσιμο να προσθέσουμε ότι στις 16 Μαρτίου του 2003, ο Αθνάρ είχε συναντηθεί στις Αζόρες με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους, τον πρωθυπουργό της Μεγάλης Βρετανίας, Τόνι Μπλερ και τον πρωθυπουργό της Πορτογαλίας, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, σε μια Σύνοδο Κορυφής, η οποία κατέληξε στέλνοντας τελεσίγραφο στον ΟΗΕ: “Έχετε 24 ώρες να αποφασίσετε αν θα εγκρίνετε την εισβολή στο Ιράκ, αλλιώς θα προχωρήσουμε μόνοι μας”. Η εμπλοκή της Ισπανίας στη σύνοδο, εξαγρίωσε ακόμα περισσότερο τον Μπιν Λάντεν και οι εκθέσεις των ισπανικών μυστικών υπηρεσιών για ενδεχόμενα χτυπήματα της Αλ Κάιντα εντός της ισπανικής επικράτειας, πολλαπλασιάστηκαν.

Ο ΑΘΝΑΡ ΕΠΙΜΕΝΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΤΑ

Μετά την εισβολή στο Ιράκ (20/3/2003), προστέθηκε και το ΝΑΤΟ σε όσους προειδοποιούσαν την ισπανική κυβέρνηση για τον κίνδυνο αντιποίνων από τους ισλαμιστές. Όλα αυτά εξηγούν αυτό που γράψαμε λίγο παραπάνω, την εκτίμηση δηλαδή που έκαναν κυβερνητικά στελέχη, ότι αν το χτύπημα είχε γίνει από τζιχαντιστές, τότε οι Σοσιαλιστές θα κέρδιζαν τις εκλογές. Και αυτό, επειδή οι Ισπανοί, στην τεράστια πλειοψηφία τους (92% σε δημοσκοπήσεις της El País και της El Mundo) ήταν αντίθετοι με τη στρατιωτική συμμετοχή της χώρας τους στην εισβολή στο Ιράκ και τη στήριξη στις ΗΠΑ, πολύ δε περισσότερο επειδή δεν υπήρχε καν η έγκριση του ΟΗΕ.

Για να επιστρέψουμε στην 11η Μαρτίου 2004, ανώτερα στελέχη του CNI συναντήθηκαν με τον Αθνάρ, επαναλαμβάνοντας τη θέση τους, ότι δηλαδή όλες οι ενδείξεις απέκλειαν την ΕΤΑ και “έδειχναν” πιθανότατα προς τους τζιχαντιστές. Όμως ο πρωθυπουργός και οι πιο στενοί του συνεργάτες, μαζί και ο υποψήφιος του ΡΡ για την πρωθυπουργία στις επερχόμενες εκλογές, Μαριάνο Ραχόι (ο Αθνάρ είχε ανακοινώσει ήδη από το 2000 ότι δε θα διεκδικούσε τρίτη θητεία), είχαν αποφασίσει να υιοθετήσουν το σενάριο της ΕΤΑ, θεωρώντας α) ότι αυτό θα λειτουργούσε υπέρ τους στις κάλπες και β) ότι δεν υπήρχε αρκετός χρόνος – μόλις τρία 24ωρα μέχρι τις εκλογές – για να βγουν σαφή συμπεράσματα για τους ενόχους.

Όλα αυτά φυσικά για να αποφύγουν το πολιτικό κόστος, που θα ήταν τεράστιο, όπως εξηγήσαμε, αν αποδεικνυόταν μέχρι τις εκλογές, είτε ότι η Αλ Κάιντα βρισκόταν πίσω από το χτύπημα, είτε ότι οι δράστες είχαν σχέση μαζί της. Έτσι λοιπόν, ο κρατικός μηχανισμός μπήκε αμέσως σε λειτουργία προσπαθώντας να πείσει τους πάντες για την ενοχή της ΕΤΑ. Στις 17:28 της ίδιας μέρας (11/3), η υπουργός Εξωτερικών, Άνα Παλάθιο, έστειλε ένα τηλεγράφημα στον ΟΗΕ, στις πρεσβείες και στα προξενεία, ενημερώνοντας ότι η ΕΤΑ είχε πραγματοποιήσει τις βομβιστικές επιθέσεις.

ΟΙ ΠΥΡΟΤΕΧΝΟΥΡΓΟΙ ΑΠΟΚΛΕΙΟΥΝ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΤΑ

Δυόμισι ώρες νωρίτερα, ο επικεφαλής της ομάδας των πυροτεχνουργών (TEDAX), Χουάν Χεσούς Σάντσεθ Μανθάνο, είχε στείλει ένα επίσημο έγγραφο στο αρχηγείο της αστυνομίας και στο πρωθυπουργικό γραφείο, όπου τόνιζε τέσσερα σημεία:

• Η ΕΤΑ δεν είχε αναλάβει την ευθύνη για τις εκρήξεις, όπως έκανε πάντοτε σε όλα της τα προηγούμενα χτυπήματα.
• Στις δυο βόμβες που δεν είχαν εκραγεί στους σταθμούς Ατότσα και Ελ Πόθο, το χρώμα της εκρηκτικής ύλης ήταν λευκό και όχι κόκκινο, όπως αυτό που χρησιμοποιούσε η ΕΤΑ. Επαναλάμβανε μάλιστα ότι η συγκεκριμένη πληροφορία είχε φτάσει στον πρωθυπουργό από τις 10 το πρωί.
• Το βαν Renault Kangoo που είχαν χρησιμοποιήσει οι δράστες και είχε βρεθεί εγκαταλελειμμένο στο Αλκαλά δε Ενάρες, δεν είχε αντιγραμμένες πινακίδες όπως ήταν η πάγια συνήθεια της ΕΤΑ, αλλά πλαστές.
• Μέσα στο βαν είχαν βρεθεί πυροκροτητές ισπανικής κατασκευής, που επίσης δεν χρησιμοποιούσε ποτέ η ΕΤΑ, αλλά και μια κασέτα με ψαλμωδίες από το Κοράνι.

Η ΕΤΑ ΕΠΙΜΕΝΕΙ ΟΤΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΣΧΕΣΗ

Από εκεί και μετά, οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες σε όλα τα μέτωπα. Στις 11 Μαρτίου, την ημέρα του χτυπήματος, η αραβική εφημερίδα Al Quds Al Arabi, έλαβε μια επιστολή στα κεντρικά γραφεία της στο Λονδίνο, η οποία ανέφερε ότι οι Ταξιαρχίες Abu Hafs Al Masri, που ενεργούσαν για λογαριασμό της Αλ Κάιντα, ήταν αυτές που βρίσκονταν πίσω από τις επιθέσεις στη Μαδρίτη. Την επόμενη ημέρα, Παρασκευή 12 Μαρτίου, η ισπανική εφημερίδα El Mundo (αλλά και άλλα ισπανικά μέσα) δημοσίευσε την είδηση με τον ισχυρισμό των τζιχαντιστών.

Την ίδια μέρα (12/3), ήταν η σειρά της ΕΤΑ να τοποθετηθεί σχετικά. Ένα ανώνυμο μέλος της, τηλεφώνησε στη βασκική εφημερίδα Gara και στη βασκική δημόσια τηλεόραση Euskal Telebista (ΕΤΒ), ξεκαθαρίζοντας ότι η οργάνωση δεν είχε την παραμικρή σχέση με το χτύπημα. Λίγο μετά από αυτά τα δυο τηλεφωνήματα, επανήλθε ο υπουργός Εσωτερικών, Άνχελ Αθέβες, δείχνοντας ότι η κυβέρνηση είχε αποφασίσει να πάει μέχρι τέλους το σενάριο της ΕΤΑ. Επέμεινε λοιπόν ότι οι επιθέσεις στη Μαδρίτη, θύμιζαν στη μεθοδολογία και τον σχεδιασμό αντίστοιχα – αποτυχημένα – χτυπήματα της οργάνωσης, όπως εκείνα της Πρωτοχρονιάς του 2002 και της παραμονής των Χριστουγέννων του 2003.

Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΑΡΧΙΖΕΙ ΝΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΤΑΙ

Ο υπουργός επισήμανε ότι οι έρευνες συνέχιζαν να είναι επικεντρωμένες στην ΕΤΑ, παραδέχτηκε ωστόσο ότι ο πυροκροτητής που είχε βρεθεί στο σακίδιο μέσα στο τρένο 21435, δεν ταίριαζε με εκείνους που χρησιμοποιούσαν οι Βάσκοι αυτονομιστές. Όταν οι πυροτεχνουργοί της TEDAX απενεργοποίησαν τη βόμβα εκείνου του σακιδίου, το πρωί της 12ης Μαρτίου, έστειλαν και πάλι στις αστυνομικές αρχές και στο πρωθυπουργικό γραφείο τα συμπεράσματά τους, που ήταν ίδια και με εκείνα της προηγούμενης μέρας: η συνδεσμολογία, τα υλικά, ο πυροκροτητής, όλα έδειχναν ότι δεν επρόκειτο για χτύπημα της ΕΤΑ.

Το Σάββατο 13 Μαρτίου, παραμονή των εκλογών, ο υποψήφιος του ΡΡ για την πρωθυπουργία, Μαριάνο Ραχόι, δήλωσε σε συνέντευξή του στην El Mundo, πως είχε την “ηθική πεποίθηση” ότι η ΕΤΑ ήταν η υπεύθυνη των επιθέσεων. Στο μεταξύ, ο υπουργός Εσωτερικών, Αθέβες, συναντήθηκε με τον αρχηγό της αστυνομίας, ο οποίος τον ενημέρωσε ότι επρόκειτο να συλληφθούν πολλοί Μαροκινοί ως ύποπτοι και – το κυριότερο – πως τα στοιχεία δεν έδειχναν πλέον την ΕΤΑ. Παρόλα αυτά, ο Αθέβες, σε νέα συνέντευξη Τύπου, δήλωσε ότι οι έρευνες συνέχιζαν να αφορούν κατά πρώτο λόγο την ΕΤΑ και αρνήθηκε ότι είχε παραποιήσει τις πληροφορίες που είχε λάβει.

Το ίδιο απόγευμα, της 13ης Μαρτίου, ο Χοσέ Λουίς Θαπατέρο (υποψήφιος πρωθυπουργός του PSOE) επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Αθέβες, ενημερώνοντάς τον ότι πλέον γνώριζε εδώ και αρκετές ώρες πως για την επίθεση υπεύθυνη ήταν η αραβική τρομοκρατία. Λίγο αργότερα, ένα ανώνυμο τηλεφώνημα που έγινε στο Telemadrid, τοπικό τηλεοπτικό σταθμό της Μαδρίτης, οδήγησε στον εντοπισμό ενός βίντεο που είχε τοποθετηθεί σε έναν κάδο απορριμμάτων δίπλα στο τζαμί της λεωφόρου Μ-30.

Σε αυτό, ένας άνδρας με μαροκινή προφορά, που ισχυρίστηκε ότι ήταν ο Abu Dujan al Afgani και παρουσιάστηκε ως ο στρατιωτικός εκπρόσωπος της Αλ Κάιντα στην Ευρώπη, ανέλαβε την ευθύνη των επιθέσεων εκ μέρους της οργάνωσής του. Λίγα λεπτά μετά τα μεσάνυχτα, ο Αθέβες ενημέρωσε τον Τύπο για αυτή την εξέλιξη. Οι δηλώσεις που έκανε τόσο ο ίδιος, όσο και ο Εδουάρδο Θαπλάνα, υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, ξεσήκωσαν θύελλα αντιδράσεων από όλα τα πολιτικά κόμματα – εκτός φυσικά του ΡΡ.

ΟΙ ΙΣΠΑΝΟΙ ΒΓΑΙΝΟΥΝ ΟΡΓΙΣΜΕΝΟΙ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ

Κατηγόρησαν την κυβέρνηση για χειραγώγηση και απόκρυψη πληροφοριών σχετικά με τους δράστες των επιθέσεων για εκλογικούς λόγους και επέπληξαν τον Αθνάρ και τους συνεργάτες του, για τις προσπάθειές τους να παρουσιάσουν ως υπεύθυνη την ΕΤΑ, όταν όλες οι ενδείξεις έδειχναν την ισλαμική τρομοκρατία. Ο εκπρόσωπος του PSOE, Αλφρέδο Πέρεθ Ρουμπαλκάμπα, είπε ότι οι Ισπανοί άξιζαν μια κυβέρνηση που δε θα τους λέει ψέματα, ενώ η Ενωμένη Αριστερά (IU) σε δική της ανακοίνωση, μίλησε για “πραξικόπημα στην ενημέρωση”.

Όμως εκείνο που περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, στρίμωξε πραγματικά τον Αθνάρ και την κυβέρνησή του στη γωνία, ήταν η αυθόρμητη κινητοποίηση των απλών πολιτών, που εξοργισμένοι από τις αποκαλύψεις, βγήκαν στους δρόμους μέσα στη νύχτα (της 13ης προς 14η Μαρτίου) για να διαδηλώσουν κατά των απαράδεκτων χειρισμών πρωθυπουργού και υπουργών. Μέσα σε λίγη ώρα, χιλιάδες Ισπανοί σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας, κατηγόρησαν την κυβέρνηση για τα ψέματά της και την εσκεμμένη καθυστέρηση στην ενημέρωση σχετικά με την ευθύνη της σφαγής της 11-Μ.

Έξω από τα κεντρικά γραφεία του Λαϊκού Κόμματος (ΡΡ) βρέθηκαν 5.000 διαδηλωτές, άλλοι τόσοι συγκεντρώθηκαν έξω από τον σταθμό της Ατότσα και ξεκίνησαν πορεία προς τα σημεία όπου είχαν γίνει οι εκρήξεις, εκείνη η νύχτα ξημέρωσε με τον ισπανικό λαό στους δρόμους, σε μια μαζική εκδήλωση διαμαρτυρίας απέναντι στους χειρισμούς του Αθνάρ, σε ένα πρωτοφανές κάλεσμα που οργανώθηκε αποκλειστικά μέσα από sms (μηνύματα στα κινητά τηλέφωνα) και που αποτύπωσε την οργή για όσα είχαν συμβεί τα τελευταία 24ωρα.

Αυτές φυσικά, δεν ήταν οι πρώτες διαδηλώσεις του τετραημέρου. Ήδη, την ίδια ημέρα των βομβιστικών επιθέσεων (11/3), υπήρξαν αυθόρμητες βουβές διαμαρτυρίες σε διάφορες πόλεις της Ισπανίας. Την επομένη (12/3), η κυβέρνηση σε συνεννόηση με τα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα, κάλεσαν τον λαό να κατέβει στους δρόμους για να καταδικάσει την τρομοκρατία. Έντεκα εκατομμύρια Ισπανοί διαδήλωσαν σε όλη τη χώρα, ενώ 2,3 εκατομμύρια συγκεντρώθηκαν στη Μαδρίτη, κάτω από καταρρακτώδη βροχή. Ο πρίγκιπας Φελίπε και οι πριγκίπισσες Ελένα και Κριστίνα, βρέθηκαν στην κορυφή της πορείας, κάτι που συνέβαινε για πρώτη φορά από μέλη της βασιλικής οικογένειας.

ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΟΥ 2004

Και κάπως έτσι φτάσαμε στο πρωινό της 14ης Μαρτίου, της ημέρας των βουλευτικών εκλογών. Εδώ θα ανοίξουμε μια ακόμη παρένθεση, για να δούμε ποια κατάσταση επικρατούσε στην προεκλογική περίοδο, πριν τις επιθέσεις της 11ης Μαρτίου. Όπως ήδη έχουμε γράψει, το Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ) ολοκλήρωνε τη δεύτερη τετραετία του στην κυβέρνηση, αφού είχε κερδίσει τόσο τις εκλογές του 1996, όσο και εκείνες του 2000, αμφότερες με αρχηγό τον Χοσέ Μαρία Αθνάρ, ο οποίος είχε βάλει τέλος στην 14ετή κυριαρχία του PSOE και του Φελίπε Γκονθάλεθ.

Στις εκλογές του 2000, το ΡΡ είχε πετύχει το υψηλότερο ποσοστό της ιστορίας του (44,52%), παίρνοντας αυτοδυναμία και εκλέγοντας 183 βουλευτές (σε σύνολο 350). Αντίθετα, το PSOE είχε σταματήσει στο 34,16% (125 βουλευτές), που ήταν το δικό του ιστορικό χαμηλότερο ποσοστό. Μετά από εκείνη την οδυνηρή ήττα για τους Σοσιαλιστές, είχε παραιτηθεί ο γενικός γραμματέας του κόμματος, Χοακίν Αλμούνια (βασικό στέλεχος των κυβερνήσεων του Γκονθάλεθ) και τον είχε διαδεχτεί ο 40χρονος τότε Χοσέ Λουίς Θαπατέρο, σε μια προσπάθεια ανανέωσης της ηγεσίας του PSOE.

Λίγο μετά τη νίκη του στις εκλογές του 2000, ο Αθνάρ είχε ανακοινώσει ότι δε θα κατέβαινε ως υποψήφιος το 2004. Τον Σεπτέμβριο του 2003, όρισε διάδοχό του τον Μαριάνο Ραχόι. Στόχος του ΡΡ ήταν η συνέχεια του προγράμματός του, με τις ίδιες πολιτικές και τους ίδιους πρωταγωνιστές, με μοναδική εξαίρεση τον Αθνάρ. Το Λαϊκό Κόμμα στηριζόταν στη μείωση της ανεργίας (την είχε κατεβάσει στο 11,5%), στη μείωση των φόρων, στη στήριξη της επιχειρηματικότητας και στη σκληρή αντιμετώπιση της ΕΤΑ.

Στη διάρκεια της τετραετίας 2000-2004, η διαφορά του 10% που είχε αποτυπωθεί στις εκλογές του 2000, μειωνόταν συνέχεια, όμως όλες ανεξαιρέτως οι δημοσκοπήσεις στο πρώτο δίμηνο του 2004, έδιναν μικρό μεν, αλλά σαφές προβάδισμα στο ΡΡ. Όλοι οι δημοσκόποι και αναλυτές, μπορεί να είχαν αποκλείσει το ενδεχόμενο της αυτοδυναμίας, ήταν σίγουροι όμως για τη νίκη του Ραχόι. Από την άλλη μεριά, ο Θαπατέρο υποσχόταν κοινωνική πολιτική στην υγεία, την παιδεία και τις συντάξεις, ενώ είχε δεσμευτεί α) στην αύξηση του κατώτατου μισθού στα 600 ευρώ και β) στην άμεση απόσυρση των ισπανικών στρατιωτικών δυνάμεων από τον πόλεμο του Ιράκ.

ΟΙ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΙΣ ΔΙΝΟΥΝ ΣΙΓΟΥΡΟ ΝΙΚΗΤΗ ΤΟΝ ΡΑΧΟΪ

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, λίγες μέρες πριν τις εκλογές, έδιναν περίπου 41-42% στον Ραχόι και 37-38% στον Θαπατέρο. Όμως ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του εκλογικού σώματος, 40%, δήλωνε αναποφάσιστο μια μόλις εβδομάδα πριν τις κάλπες. Ο Ραχόι ζητούσε μια άνετη πλειοψηφία, για να μην εξαρτάται από συμφωνίες με άλλα κόμματα, ενώ ο Θαπατέρο είχε ξεκαθαρίσει πως δε θα σχημάτιζε κυβέρνηση, παρά μόνο αν το PSOE ερχόταν πρώτο σε ψήφους. Το σύνθημα του ΡΡ ήταν “Juntos vamos a más” (Μαζί πάμε για περισσότερα), ενώ του PSOE, “Merecemos una España mejor” (Αξίζουμε μια καλύτερη Ισπανία).

ΡΡ, PSOE, αλλά και τα υπόλοιπα κόμματα, ακύρωσαν κάθε προεκλογική εκδήλωση μετά τις επιθέσεις της 11ης Μαρτίου. Την κρίσιμη νύχτα της 13ης Μαρτίου, ενώ βρίσκονταν σε εξέλιξη οι διαδηλώσεις εναντίον του Αθνάρ για τη χειραγώγηση και την απόκρυψη πληροφοριών για την ταυτότητα των δραστών, υπήρξαν σκέψεις από την κυβέρνηση να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να αναβάλλει την ημερομηνία των εκλογών, επικαλούμενη ενδεχόμενη αλλοίωση του εκλογικού αποτελέσματος.

Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΩΝ

Τελικά ο Αθνάρ απέκλεισε αυτή την πιθανότητα και τα εκλογικά κέντρα άνοιξαν κανονικά στις 9 το πρωί. Από τα σχεδόν 35 εκατομμύρια που ήταν εγγεγραμμένα στος εκλογικούς καταλόγους, ψήφισαν τελικά τα 26 εκατομμύρια, δηλαδή το 77,2% (αύξηση της συμμετοχής κατά 8,5% σε σχέση με τις εκλογές του 2000), με την αποχή να ανέρχεται στο 22,8%. Όταν έκλεισαν οι κάλπες αργά το απόγευμα, τα πρώτα exit-polls κατέγραψαν τη μεγάλη ανατροπή που διαγραφόταν, δίνοντας ένα μικρό προβάδισμα στους Σοσιαλιστές.

Όταν όμως ξεκίνησε η επίσημη καταμέτρηση και όσο περνούσαν οι ώρες, η διαφορά υπέρ του PSOE μεγάλωνε συνεχώς. Τα τελικά αποτελέσματα έδωσαν μια μεγάλη νίκη στους Σοσιαλιστές, με ποσοστό 42,59% και 164 βουλευτές (39 περισσότερους από το 2000). Το Λαϊκό Κόμμα περιορίστηκε στη δεύτερη θέση, με ποσοστό 37,71% (σχεδόν 5% πίσω από το PSOE) και 148 βουλευτές (35 λιγότερους από το 2000). Τρίτο κόμμα ήρθε η Ενωμένη Αριστερά (Izquierda Unida, IU), με ποσοστό 4,96% και 5 βουλευτές.

ΤΟ PSOE ΣΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ, Ο ΘΑΠΑΤΕΡΟ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ

Αμέσως μόλις έγιναν γνωστά τα πρώτα επίσημα αποτελέσματα, εκατοντάδες ψηφοφόροι του PSOE, συγκεντρώθηκαν έξω από τα κεντρικά γραφεία του κόμματος στον αριθμό 70 της οδού Φεράθ στη Μαδρίτη, για να πανηγυρίσουν τη νίκη. Ο Θαπατέρο ζήτησε από τους παριστάμενους να τιμήσουν τη μνήμη των νεκρών από τις βομβιστικές επιθέσεις στα τρένα και στη συνέχεια δεσμεύτηκε για τη δική του διακυβέρνηση με τις λέξεις “no os fallaré” (δε θα σας απογοητεύσω). Ο Ραχόι επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Θαπατέρο, τον συνεχάρη και στη συνέχεια δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι “το Λαϊκό Κόμμα αφήνει την εξουσία με καθαρούς λογαριασμούς”.

Ένα μήνα μετά τις εκλογές, στις 16 Απριλίου του 2004, ο υποψήφιος του PSOE, Θαπατέρο, προσήλθε στο Κοινοβούλιο για να ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης, ώστε να σχηματίσει κυβέρνηση. Στην πρώτη ψηφοφορία, πήρε 183 ψήφους, έχοντας τη στήριξη έξι κομμάτων (όλων, εκτός του ΡΡ), τον μεγαλύτερο αριθμό μέχρι τότε σε ανάλογη ψηφοφορία. Εκείνη ήταν επίσης η μοναδική φορά που σε ψηφοφορία για ψήφο εμπιστοσύνης στο ισπανικό Κοινοβούλιο, μόνο ένα κόμμα καταψήφισε τον εκλεγμένο υποψήφιο.

ΟΙ ΕΡΕΥΝΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΝΟΧΟΥΣ ΤΗΣ 11-Μ

Έτσι λοιπόν, ο Θαπατέρο ορκίστηκε πρωθυπουργός, ο πέμπτος της Ισπανίας μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, ύστερα από τους Αδόλφο Σουάρεθ (1976-1981), Λεοπόλδο Κάλβο Σοτέλο (1981-1982), Φελίπε Γκονθάλεθ (1982-1996) και Χοσέ Μαρία Αθνάρ (1996-2004). Παρακολουθήσαμε το πολιτικό θρίλερ των τεσσάρων ημερών, που άλλαξε όλα τα μέχρι τότε δεδομένα και κατέληξε σε μια εντυπωσιακή εκλογική ανατροπή, τί έγινε όμως με τις έρευνες για τους ενόχους των επιθέσεων; Βρέθηκαν και ποιοι ήταν; Ας δούμε τις σημαντικότερες ημερομηνίες.

• 15 Μαρτίου 2004, η ομάδα των πυροτεχνουργών (TEDAX) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα εκρηκτικά και οι πυροκροτητές που χρησιμοποιήθηκαν στις επιθέσεις της 11-Μ, προέρχονταν από το ορυχείο Κοντσίτα, στην πόλη Αβιλές της Αυτόνομης Περιφέρειας του Αστούριας.
• 26 Μαρτίου 2004, η αστυνομία βρήκε ένα αγρόκτημα στο Τσιντσόν (νοτιοανατολικά της Μαδρίτης), στο οποίο υπήρχαν ενδείξεις ότι είχαν συναρμολογηθεί οι εκρηκτικοί μηχανισμοί και ενεργοποιήθηκαν τα κινητά που χρησιμοποιήθηκαν σε επτά από τις εκρήξεις.
• 2 Απριλίου 2004, ένας εκρηκτικός μηχανισμός βρέθηκε στη σιδηροδρομική γραμμή υψηλής ταχύτητας AVE Μαδρίτης-Σεβίλλης, σε σημείο της διαδρομής έξω από το Τολέδο. Ο μηχανισμός είχε την ίδια εκρηκτική ύλη με τις βόμβες της 11-Μ και έναν πυροκροτητή συνδεδεμένο με ένα καλώδιο μήκους άνω των εκατό μέτρων. Η ενεργοποίηση θα ήταν χειροκίνητη σε πραγματικό χρόνο, με σκοπό τον εκτροχιασμό του τρένου, όμως ο τρομοκράτης αιφνιδιάστηκε την τελευταία στιγμή από αστυνομικούς.
• 3 Απριλίου 2004, η αστυνομία βρήκε το διαμέρισμα στο οποίο είχαν καταφύγει οι δράστες της επίθεσης, στην πόλη Λεγανές της Μαδρίτης. Ακολούθησε δίωρη ανταλλαγή πυρών και στις 9 το βράδυ, η Ομάδα Ειδικών Επιχειρήσεων (GEO) εισέβαλλε στην πολυκατοικία. Οι τρομοκράτες, βλέποντας ότι δεν είχαν ελπίδα διαφυγής, ενεργοποίησαν την εκρηκτική ύλη που είχαν μαζί τους, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν όλοι επί τόπου, μαζί με έναν από τους κομάντο της GEO.
• 15 Απριλίου 2004, το τηλεοπτικό κανάλι Αλ Τζαζίρα, μετέδωσε την ηχογράφηση ενός μηνύματος από τον Οσάμα Μπιν Λάντεν, στο οποίο διαβεβαίωνε ότι οι επιθέσεις της 11-Μ αποτελούσαν αντίποινα κατά της Ισπανίας για τις ενέργειές της στο Ιράκ, το Αφγανιστάν και την Παλαιστίνη.
• 21 Μαΐου 2004, η ισπανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι το δακτυλικό αποτύπωμα που βρέθηκε στο σακίδιο με τον εκρηκτικό μηχανισμό που δεν εξερράγη, ανήκε στον Αλγερινό πολίτη Daoud Ouhnane.
• 13 Ιουνίου 2004, ένα αυτοκίνητο Skoda Fabia που είχαν χρησιμοποιήσει οι τρομοκράτες μαζί με το Renault Kangoo, βρέθηκε στην οδό Ινφαντάδο στο Αλκαλά δε Ενάρες.
• 16 Νοεμβρίου 2004, ένας 16χρονος Ισπανός υπήκοος, ο Γκαμπριέλ Μοντόγια Βιδάλ, καταδικάστηκε σε κάθειρξη έξι ετών, για το αδίκημα της προμήθειας εκρηκτικών σε τρομοκρατική ομάδα.
• 17 Δεκεμβρίου 2004, συνελήφθη στο Λανθαρότε (Κανάριοι Νήσοι) ο Μαροκινός Hassan El Haski (ψευδώνυμο Αμπού Χάμζα), θεωρούμενος ως ο αρχηγός του ισπανικού πυρήνα της Μαροκινής Ισλαμικής Ομάδας Μάχης (GICM). Καταδικάστηκε σε κάθειρξη 14 ετών.
• 1 Φεβρουαρίου 2005, συνελήφθη στο Βέλγιο ο Μαροκινός Youssef Belhadj, επίσης μέλος του GICM, ο οποίος καταδικάστηκε σε κάθειρξη 12 ετών για συμμετοχή σε τρομοκρατική ομάδα.
• 15 Ιουνίου 2005, συνελήφθη στην Σάντα Κολόμα δε Γκραμανέτ (Βαρκελώνη) ο Μαροκινός Mohamed Larbi Ben Sellam στο πλαίσιο της Επιχείρησης Σφραγίδα (Operación Sello). Τα δακτυλικά του αποτυπώματα είχαν βρεθεί στο διαμέρισμα του Λεγανές.
• 23 Ιουνίου 2005, συνελήφθη στη Σερβία ο Μαροκινός Abdelmajid Bouchar, που είχε καταφέρει να ξεφύγει από τον αστυνομικό κλοιό στο διαμέρισμα του Λεγανές. Εκδόθηκε στην Ισπανία τον Σεπτέμβριο του 2005.

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΠΟΡΙΣΜΑ, Η ΔΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΤΑΔΙΚΕΣ

Στις 10 Απριλίου του 2006, ο δικαστής Χουάν δελ Όλμο (του Εθνικού Δικαστηρίου), που είχε αναλάβει την υπόθεση, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι επιθέσεις της 11-Μ είχαν εμπνευστεί, αλλά όχι εκτελεστεί από την Αλ Κάιντα. Ο δικαστής υποστήριξε ότι υπήρχαν δυο μεγάλα δίκτυα, το μεν πρώτο εκείνο που είχε σχεδιάσει και εκτελέσει τις επιθέσεις, το δε δεύτερο εκείνο που είχε βοηθήσει τα μέλη του πρώτου να διαφύγουν μετά το χτύπημα. Και τα δυο δίκτυα είχαν άμεση σχέση με την Μαροκινή Ισλαμική Ομάδα Μάχης (GICM), μέσω των πυρήνων της στην Ισπανία.

Μετά από δυο χρόνια ερευνών, ο Χουάν δελ Όλμο συμπεριέλαβε στο κατηγορητήριο τους 29 από τους αρχικά 116 ύποπτους. Οι Jamal Zougam και Abdelmajid Bouchar διώχθηκαν για 191 δολοφονίες, 1755 απόπειρες, τέσσερα εγκλήματα καταστροφής, συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση και κατοχή και χρήση εκρηκτικών υλών. Εννέα Ισπανοί πολίτες διώχθηκαν για τη συμμετοχή τους στην αποκαλούμενη “συνωμοσία του Αστούριας”, για την προμήθεια εκρηκτικών υλών στους τρομοκράτες. Τελικά καταδικάστηκαν οι πέντε από αυτούς.

Η δίκη ξεκίνησε στις 15 Φεβρουαρίου του 2007 και ολοκληρώθηκε στις 2 Ιουλίου του ίδιου έτους. Οκτώ από τους 29 κατηγορούμενους αθωώθηκαν (ακόμα τρεις απαλλάχθηκαν στην εκδίκαση της έφεσης από το Ανώτατο Δικαστήριο) και τελικά, ήταν 18 όσοι καταδικάστηκαν. Οι ποινές ξεκινούσαν από 2 χρόνια κάθειρξης, φτάνοντας μέχρι τα 42.922 χρόνια (για τους Jamal Zougam και Otman el Gnaoui). Να πούμε εδώ ότι η αστυνομική έρευνα, παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει 19 χρόνια, παραμένει σε εξέλιξη, αφού υπάρχουν ακόμη καταζητούμενοι που έχει επιβεβαιωθεί ότι είχαν συμμετάσχει στην 11-Μ.

Αμέσως μετά το τρομοκρατικό χτύπημα, δημιουργήθηκε το “γραφείο στήριξης των θυμάτων”, ένας κρατικός φορέας ο οποίος ανέλαβε να βοηθήσει τις οικογένειες τόσο των νεκρών, όσο και των τραυματιών. Μέχρι το 2011, το ισπανικό υπουργείο Εσωτερικών είχε αποζημιώσει περισσότερους από 3.500 άμεσα ή έμμεσα πληγέντες, με το συνολικό ποσό των 314 εκατομμυρίων ευρώ. Επίσης δόθηκε άδεια παραμονής σε 449 πληγέντες, καθώς και 451 ακόμη άδειες σε συγγενείς τους.

ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ

Αυτό ήταν σε γενικές γραμμές το τετραήμερο που συγκλόνισε την Ισπανία αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο. Ένα τετραήμερο που ξεκίνησε με ένα τυφλό χτύπημα και την ψυχρή δολοφονία 192 αθώων ανθρώπων και συνεχίστηκε με την άθλια διαχείριση της ενημέρωσης από την κυβέρνηση του Αθνάρ. Οι Ισπανοί έμαθαν έγκαιρα την αλήθεια, τόσο έγκαιρα ώστε να τιμωρήσουν μαζικά το ΡΡ στις κάλπες, στέλνοντάς το στην αντιπολίτευση.

Το προφίλ αλλά και το πρεστίζ του Λαϊκού Κόμματος υπέστησαν ανεπανόρθωτη ζημιά, παίρνοντας ένα σκληρό μάθημα, αφού πέρα από την οργή των Ισπανών, υπήρχε και η θλιβερή εικόνα που πέρασε στο εξωτερικό. Σήμερα, 19 χρόνια μετά, η 11-Μ παραμένει μια ημερομηνία φρίκης και θλίψης, μια ημέρα βουβής μνήμης για τα 192 θύματα που έχασαν τόσο άδικα και παράλογα τις ζωές τους στους σιδηροδρομικούς σταθμούς της Μαδρίτης.

* Πηγές: elpais.com, elplural.com, elmundo.es, abc.es, ayuda11m.org, libertaddigital.com, theobjective.com, sputniknews.lat, telemadrid.es, bbc.com, wiki