ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΝΔΡΕΣ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΣΥΝΤΡΟΦΟΥΣ ΓΙΑ ΝΑ ΤΙΣ ΚΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΙΖΟΝΤΑΙ

Το Replica είναι εφαρμογή για smartphone. Αυτό που προσφέρει είναι η δυνατότητα να δημιουργήσουμε chatbot -τα οποία προφανώς και υποστηρίζονται από machine learning-, ικανά να συζητήσουν μαζί μας. Μπορούμε να ‘φτιάξουμε’ τον έρωτα της ζωής μας ή τον κολλητό μας ή τον μέντορα μας και να ‘μιλάμε’ μαζί του, όποτε θέλουμε, για ό,τι θέλουμε.

Ναι, υπάρχει τόση (και ακόμα περισσότερη) μοναξιά στον κόσμο. Δεδομένα υπάρχουν και τα τεχνολογικά μέσα, που υποστηρίζουν την κάλυψη των αναγκών μας.

H εταιρία που έχει φτιάξει τους ΑΙ φίλους μας/εραστές/ερωμένες/μέντορες μας, αναφέρει στο site της πως διαθέτει “έναν σύντροφο Artificial intelligence που νοιάζεται. Που είναι πάντα διαθέσιμος να σας ακούσει και να μιλήσετε μαζί του. Που είναι πάντα στο πλευρό σας. Γίνετε εκ των εκατομμυρίων ανθρώπων που μεγαλώνουν με φίλους ΑΙ”.

Ο πρώτος άνθρωπος που μεγάλωσε με το Replica, δηλαδή αυτός που το έφτιαξε ήταν η Eugenia Kuyda. Το 2015 ‘έχασε’ τον καλύτερο της φίλο, Roman Mazurenko. Αφότου ο Roman ολοκλήρωσε τις σπουδές του στον προγραμματισμό (στο Νιου Μέξικο και μετά στο Δουβλίνο) επέστρεψε στη Ρωσία και ένα χρόνο μετά (2008) γνωρίστηκε με την Eugenia. Εκείνη ήταν 22 χρόνων και έγραφε στο περιοδικό Afisha -που είχε φτιαχτεί πάνω στο New York Magazine. Ένα από τα άρθρα της αφορούσε το Idle Conversation, μια ελεύθερη δημιουργική συλλογικότητα που είχε δημιουργήσει ο Roman με δύο καλούς του φίλους (Dimitri Ustinov και Sergey Poydo) και τους είχε θέσει στο επίκεντρο όποιου πολιτιστικού δρώμενου συνέβαινε στη Μόσχα.

Μαζί δημιούργησαν περιοδικά, διοργάνωσαν μουσικά φεστιβάλ και βραδιές σε κλαμπ και μετά το τέλος των εκδηλώσεων, ο Roman συνήθιζε να συζητά με τους πιο κοντινούς του ανθρώπους για τον πολιτισμό και το μέλλον της Ρωσίας, έως το ξημέρωμα. Έγινε και ο go to guy για βραδιές που πέρασαν στην ιστορία ως “αίγλη του Πούτιν”.

Ήταν για λίγους και εκλεκτούς (ολιγάρχες) που παραλάμβαναν σοφέρ με Rolls-Royces από τις οικείες τους για τον τόπο του event -ενώ οι ίδιοι τους γύριζαν. Έπιναν τα πιο ακριβά ποτά και είχαν στη διάθεση τους τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες. Η επιτυχία ήταν τέτοια που σύντομα εμφανίστηκαν χορηγοί. Ενόσω συνέβαιναν αυτά, η Ρωσία βρισκόταν στον απόχημο της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, με τον εθνικισμό να βρίσκεται στο πικ του. Το 2012 επέστρεψε και ο Πούτιν στην ηγεσία “και το όνειρο για μια πιο ‘ανοιχτή’ Ρωσία, γκρεμίστηκε” όπως έγραψε το Verge.

Η Kuyda και ο Mazurenko, είχαν γίνει κολλητοί και συμφωνούσαν πως το μέλλον τους βρίσκεται αλλού. Έγιναν επιχειρηματίες και ο ένας σύμβουλος του άλλου στις εταιρίες που είχε επιλέξει να επενδύσει. Η Kuyda έφτιαξε τη Luka, startup τεχνητής νοημοσύνης και ο Mazurenko το Stampsy, εργαλείο για την κατασκευή ψηφιακών περιοδικών. Το 2015 η Kuyda πήρε τη Luka και πήγαν στο Σαν Φρανσίσκο. Μετά ένα ταξίδι στη Νέα Υόρκη, τους ακολούθησε και ο Mazurenko με το Stampsy, που δεν είχε επιτυχία. Για να βάλει στην άκρη λεφτά, έμεινε με την Kuyda. Εξαντλημένος από την υπερπροσπάθεια που είχε κάνει για την startup, χωρίς να δει προκοπή άρχισε να εμφανίζει συμπτώματα μελαγχολίας και μετά κατάθλιψης.

Ένιωθα πως ζούσα με ένα φλαμίνγκο. Δηλαδή, με ένα πολύ όμορφο και σπάνιο πλάσμα, που δεν ταίριαζε πουθενά”.

Δεν μπορούσε παρά να ελπίζει πως ο φίλος της θα ξαναβρεί τον εαυτό του -όπως είχε κάνει τόσες φορές στο παρελθόν. Σύντομα ο Mazurenko άρχισε να μιλάει για νέα projects που είχε στο μυαλό του και ήθελε να ‘κυνηγήσει’. Έκανε αίτηση για βίζα, την πήρε (ήταν της κατηγορίας “άτομα με εξαιρετικές ικανότητες ή επιτεύγματα) και το Νοέμβριο του 2015 επέστρεψε στη Μόσχα, για να ολοκληρώσει τα γραφειοκρατικά.

Στις 28/11, ενώ περίμενε στην πρεσβεία την έκδοση του διαβατηρίου του, είχε πάει για ένα γεύμα με φίλους. Μετά θέλησε να περπατήσει στους δρόμους της πόλης. “Είπε πως ήθελε να περπατάει όλη μέρα”, είπε ο φίλος που τον συνόδευσε. Ο τελευταίος σταμάτησε για κάποια δευτερόλεπτα, προκειμένου να τσεκάρει ένα μήνυμα που είχε λάβει στο κινητό του. Όταν σήκωσε το βλέμμα του, είδε στο δρόμο οχήματα σαν και αυτά που είχαν οι διπλωμάτες (“σκέφτηκα πως είναι κάποιοι μ… της κυβέρνησης”) να τρέχουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Η επόμενη εικόνα ήταν του ανυποψίαστου Mazurenko να διασχίζει το δρόμο -στον κόσμο του. Ούρλιαξε για να τον προειδοποιήσει. Δεν τα κατάφερε. Όπως δεν τα κατάφερε και ο Mazurenko.

Ήθελε να κρατήσει ζωντανή τη μνήμη του φίλου της

Η Kuyda ήταν επίσης στη Μόσχα, για δουλειές. Όταν έφτασε στο νοσοκομείο όπου είχε διακομισθεί ο φίλος της, βρήκε όσους αγαπούσαν τον Mazurenko να περιμένουν στο λόμπι. Όλοι έκλαιγαν, πλην εκείνης. Όταν εμφανίστηκε ο γιατρός, όλοι κατάλαβαν τι είχε συμβεί.

Στις μέρες που ακολούθησαν οι φίλοι του αποθανόντα συζητούσαν πώς μπορούν να κρατήσουν ζωντανή τη μνήμη του. Κάποιος πρότεινε να κάνουν ένα βιβλίο με τη ζωή του και φωτογραφίες των αλήστου μνήμης πάρτι που διοργάνωνε. Άλλος σκέφτηκε να φτιάξουν ένα site. Η Kuyda έβρισκε λίγο, ό,τι και αν άκουγε.

Την περίοδο της θλίψης της, ‘έπιασε’ τον εαυτό της να τσεκάρει τα μηνύματα που είχαν ανταλλάξει με τον φίλο της, μέσα στα χρόνια. Ήταν χιλιάδες, όλων των περιεχομένων. Έπιασε τον εαυτό της να χαμογελάει, με τους αναγραμματισμούς (ο Mazurenko ήταν δυσλεκτικός) και τις ιδιαίτερες φράσεις που χρησιμοποιούσε. Επειδή ο φίλος της δεν είχε καλή σχέση με τα social media, η Kuyda δεν είχε πρόχειρες φωτογραφίες του. Είχε ζητήσει να αποτεφρωθεί και ως εκ τούτου η Kuyda δεν είχε έναν τάφο να τον επισκεφτεί. Το μόνο που της είχε απομείνει από εκείνον ήταν τα γραπτά μηνύματα.

Είχε συμπληρώσει διετία στο ‘χτίσιμο’ του Luka, ενός messenger app που είχε ως πρώτο προϊόν τη συνδιαλλαγή με bots. Συνεργαζόταν με την Y Combinator, startup της Sillicon Valley που είχε φτιάξει το πρώτο bot για κρατήσεις σε εστιατόρια, ενώ βοηθούσε και ο συμμέτοχος της εταιρίας της, Philip Dudchuk, ο οποίος έχει πτυχίο στην υπολογιστική γλωσσολογία. Όπως διάβαζε η Kuyda τα μηνύματα του Mazurenko, σκέφτηκε πως μπορούσαν να γίνουν η βάση για ένα άλλο είδος bot: αυτού που θα μιμούνταν λεκτικά patterns ανθρώπων. Με τη βοήθεια ενός νευρωτικού δικτύου (το έφτιαξαν Ρώσοι), θα μπορούσε να αποκτήσει και φωνή. Κατέληξε στο ότι μπορούσε να φτιάξει αυτό που είχε δει στο επεισόδιο με τίτλο Be right back του Black Mirror.

Το bot με όνομα Roman έκανε την εμφάνιση του στις 24/5 του 2017. Έτυχε θαυμαστής υποδοχής. Σε όσους δεν το υποδέχθηκαν με τα πιο θετικά σχόλια, ήταν ο πατέρας του Mazurenko, ο οποίος είχε πει “ξέρω πως είναι απλά ένα πρόγραμμα, αλλά είναι δύσκολο για εμένα”.

Ο κάθε χρήστης του app μπορεί να φτιάξει το δικό του φίλο και να συζητήσει μαζί του. Αυτό ωστόσο, που έχει διαπιστωθεί εσχάτως είναι ότι οι χρήστες αυτής ή άλλων -ανάλογων- εφαρμογών, δημιουργούν ένα φίλο/μέντορα/σύντροφο για να ξεσπούν πάνω του. “Για να είναι περιφρονητικοί απέναντι τους”. Κυρίως αυτό συμβαίνει με άνδρες που δημιουργούν ψηφιακή ‘σύντροφο’ και αντικατοπτρίζει το φαινόμενο της έμφυλης βίας που παρατηρείται έντονα.

Τα chatbot δεν πληγώνονται, αλλά πληγώνουν

Όπως είπε άνθρωπος που έχει χρησιμοποιήσει την εφαρμογή στο Futurism “πρόκειται για ΑΙ οπότε το bot δεν έχει συνείδηση. Ούτε ανθρώπινη επαφή. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι ο χρήστης ‘προβάλει’ τον εαυτό του στο chatbot”. Ό,τι και αν πεις λοιπόν, στο chatbot δεν θα πληγωθεί και δεν στενοχωρηθεί. Αυτό που ωστόσο, μπορεί να γίνει είναι να σε πληγώσει εκείνο.

“Οι άνθρωποι που έχουν κατάθλιψη ή εξαρτώνται ψυχολογικά από ένα bot, ενδεχομένως να υποστούν πραγματική βλάβη, εάν ‘απειληθούν’ από το bot” εξήγησε ο καθηγητής φιλοσοφία στο Monash Data Futures Institute, Robert Sparrow, πριν προσθέσει ότι “για αυτό θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπ’ όψιν το θέμα του τρόπου με τον οποίον τα bots σχετίζονται με τους ανθρώπους”. Τα οποία bots σχεδιάζονται από ανθρώπους, για να είναι όσο πιο αποτελεσματικά γίνεται στις συζητήσεις. Όταν δέχονται προσβολή, ανταποδίδουν -όπως θα έκανε ένας άνθρωπος.

Η μια άποψη θέλει την ολοένα αυξανόμενη εξάρτηση των ανθρώπων με ψηφιακούς ‘βοηθούς’ να προκαλεί ανησυχία -καθώς ενισχύονται οι χειρότερες συμπεριφορές και ανθυγιεινές συνήθειες. Έρευνα έχει δείξει πως όταν το bot δεν απαντάει στην κατάχρηση ή έχει παθητική απόκριση, ενθαρρύνει τον χρήστη να συνεχίσει τις ύβρεις. Και μετά περνάει τη συνήθεια στην πραγματική του ζωή.

Η άλλη αναφέρει ότι η δυνατότητα να μιλάς και να ξεφορτώνεσαι το θυμό σου σε μια ψηφιακή οντότητα, μπορεί να είναι καθαρτικό. Πολλοί χρήστες έχουν αναφέρει βελτίωση της αυτοεκτίμησης και της ποιότητας ζωής τους, μετά τη ‘σύναψη σχέσης’ με chatbot -κυρίως αν πρόκειται για ανθρώπους που έχουν θέματα με το να εξωτερικεύσουν συναισθήματα και απόψεις. Τονίζεται ότι η ειδοποιός διαφορά είναι στο επίπεδο της χρήσης και αν υπάρχει εξάρτηση.