Ανδρέας Κούτρας: Κρεμόμαστε από μια κλωστή. Άμεσος κίνδυνος “κουρέματος καταθέσεων”

Οι στιγμές είναι κρίσιμες και είναι καλό σε τέτοιες ώρες να συμβουλευόμαστε τη γνώμη των ειδικών. Λίγες ώρες πριν εκπνεύσει το πρόγραμμα βοήθειας για την Ελλάδα, μιλήσαμε με τον οικονομικό αναλυτή Ανδρέα Κούτρα, ο οποίος μας ανέλυσε

Ο οικονομικός αναλυτής Ανδρέας Κούτρας μίλησε στο NEWS 247, αναλύοντας τις εξελίξεις μετά την επιβολή Capital Controls, τις επιπτώσεις τους στην πραγματική οικονομία, αλλά και την επόμενη μέρα για τις τράπεζες και τους Έλληνες πολίτες αν δεν βρεθεί μια βιώσιμη λύση.

*Στις ελληνικές τράπεζες επιβλήθηκαν Capital Controls. Τι μπορεί να ακολουθήσει, σε περίπτωση που δεν βρεθεί έστω και την τελευταία στιγμή συμβιβαστική λύση. Ποιο είναι το χειρότερο σενάριο;

Το χειρότερο σενάριο είναι εφιαλτικό. Καλύτερα να εξηγήσουμε τι μπορεί να γίνει και τι όχι και ποιοι είναι οι κανόνες. Οι περιορισμοί δεν επιβλήθηκαν από τους κακούς ή την Γερμανία όπως ακούω κάποιους να λένε. Η κυβέρνηση επέβαλε περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων και αναλήψεων γιατί η ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών είχε φτάσει σε οριακό σημείο. Οι ελληνικές τράπεζες αντλούν ρευστότητα από την τράπεζα της Ελλάδος δίνοντας ενέχυρα. Όταν τελειώσουν αυτά τα ενέχυρα δεν μπορούν να πάρουν άλλα χρήματα. Αυτό συνεπάγεται μεγάλο κίνδυνο να αποσταθεροποίησης του συστήματος που οδηγεί σε τραπεζική κατάρρευση δηλαδή κούρεμα καταθέσεων.  Οι ελληνικές τράπεζες γνωρίζαμε εδώ και εβδομάδες πως είχαν πρόβλημα να βρουν ενέχυρα. Όσο αυξάνονται τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, δηλαδή όσο δεν πληρώνει ο κόσμος στεγαστικά πιστωτικές και αλλά δάνεια τόσο λιγότερα χρήματα μπορεί να δανειστεί. Είναι ένας φαύλος κύκλος. Οι τράπεζες είχαν πλέον ζωή μερικών ωρών και πολλοί θα κατηγορήσουν ως εγκληματική την απόφαση να μην εισαχθούν περιορισμοί νωρίτερα για να προστατευτούν οι καταθέτες.

*Ποιες είναι οι επιπτώσεις αυτής της κίνησης στην αγορά και στην πραγματική οικονομία;

Η αγορά αν δεν έχει πάθει ακόμα έμφραγμα, όμως είναι πολύ κοντά. Η αδυναμία πληρωμών σε ρευστότητα σε μια οικονομία που παραδοσιακά δουλεύει με αυτό σημαίνει θάνατο. Ήδη διεθνείς οικονομολόγοι προβλέπουν 3.5% ύφεση από εκεί που το Δεκέμβριο οι εκτιμήσεις όλων ήταν για 2.5% ανάπτυξη. Μιλάμε δηλαδή για καταστροφή και ακόμα δεν έχουμε δει όλες τις συνέπειες και τις εξελίξεις. Ήδη δεκάδες επιχειρήσεις κλείνουν και δίνουν άδειες στο προσωπικό γιατί αδυνατούν να λειτουργήσουν. Αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει σύντομα.

Ο μεγάλος κίνδυνος είναι στον εφοδιασμό της χώρας και της αγοράς. Για παράδειγμα το κοντέινερ σε περίπτωση χρεοκοπίας δεν θα τους επιτραπεί να ξεφορτώσουν αφού δεν θα μπορούν να πληρωθούν. Γι’ αυτό το λόγο ήδη στην Ευρώπη σχεδιάζουν ανθρωπιστική βοηθεί σε περίπτωση που η Ελλάδα χρεοκοπήσει.

 *Θα μπορούσαμε να δούμε στην Ελλάδα, “κούρεμα καταθέσεων” των πολιτών;

Ο κίνδυνος είναι εξαιρετικά μεγάλος από αύριο, αν η Ελλάδα δεν πληρώσει το ΔΝΤ σήμερα. Το πρόγραμμα λήγει σήμερα το βράδυ και πλέον όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Η σειρά των γεγονότων περίπου ως εξής. Η ΕΚΤ θα έχει δυσκολία να συνεχίσει να δέχεται τις εγγυήσεις της ελληνικής δημοκρατίας που δεν πληρώνει το ΔΝΤ. Έχει λοιπόν κάθε δικαίωμα και υποχρεώση να ζητήσει επιπλέον εγγυήσεις από τις τράπεζες που όμως δεν υπάρχουν. Αυτό θα ενεργοποιήσει σχεδόν αυτόματα την διαδικασία εκκαθάρισης των τραπεζών που θα πρέπει να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες ακόμα και με μετατροπή καταθέσεων σε κεφάλαιο όπως έγινε στην Κύπρο. Το περίφημο bail in. Πραγματικά όλα κρέμονται από μια κλωστή.

*Ποια είναι τα λάθη του οικονομικού επιτελείου, που οδήγησαν σε αυτή την κατάσταση; Ή μήπως το θέμα είναι μόνο πολιτικό όσον αφορά τη διαπραγμάτευση;

Η σωστή ερώτηση είναι τι σωστό έγινε. Η κυβέρνηση ενώ μπορούσε τον Φεβρουάριο για παράδειγμα να πάρει μέρος των χρημάτων δεν τα πήρε. Αναλώθηκε σε μάχες για τις λέξεις και όχι την ουσία. Ενώ αρχικά μια καλύτερη συμφωνία ήταν εφικτή τράβηξε το σχοινί παρά πολύ και έσπασε. Πλέον δεν θεωρείται αξιόπιστος συνομιλητής στην Ευρώπη. Δεν υπάρχει κανένας ευρωπαίος σύμμαχος και κανείς δεν την παίρνει στα σοβαρά. Η κυβέρνηση απαίτησε πολιτική διαπραγμάτευση που ήταν ολέθριο λάθος γιατί σε μια πολιτική διαπραγμάτευση μπαίνει αυτόματα στο τραπέζι η πιθανότητα εξόδου. Έπρεπε να επιμένει στην τεχνοκρατική.

*Με οικονομικούς όρους, θα έπρεπε η κυβέρνηση να δεχθεί την τελευταία πρόταση των δανειστών ή θα έφερνε την καταστροφή, αλλά με πιο αργό ρυθμό;

Τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα είναι πολύ μεγάλα. Η οποιαδήποτε κυβέρνηση θα κληθεί να πάρει δυσάρεστες αποφάσεις. Τα προβλήματα που όλοι γνωρίζουμε και έχουν συσσωρευτεί επι δεκαετίες δεν λύνονται με μπουρλότο. Η διαφθορά ο νεποτισμός η κλειστή ολιγαρχική οικονομία το πελατειακό σύστημα δεν είναι προϊόν των τελευταίων μηνών. Η κυβέρνηση αντί να προσπαθήσει να τα λύσει έχοντας μεγάλη κοινωνική στήριξη επέλεξε να μην δυσαρεστήσει τις συνιστώσες τις για να κρατήσει εσωκομματικές ισορροπίες. Ο Υποικ επανειλημμένα   ζήτησε τελική λύση εδώ και τώρα. Ελπίζω  να μην είναι  φροϋδικό ολίσθημα λόγου.

*Ποιο θα μπορούσε να είναι το καλύτερο σενάριο για την Ελλάδα, αυτή τη στιγμή που μιλάμε; Τι θα μπορούσε να γίνει για να μην οδηγηθούμε στην καταστροφή.

Η καταστροφή που συντελείται αυτή τη στιγμή στην οικονομία είναι μεγάλη. Θα πάρει μήνες και μάλλον χρόνια να επουλωθούν οι πληγές. Το μόνο σίγουρο είναι πως αυτή την στιγμή απειλείται η ευρωπαϊκή πορεία και μέλλον της χώρας. Η ευρωπαϊκή πορεία της χώρας δεν ήταν μόνο οικονομική επιλογή. Ήταν και είναι πρωτίστως στρατηγική και συνδέεται με τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της χώρας. Οι φαντασιώσεις των απομονωτιστών αν πραγματοποιηθούν θα είναι οδυνηρές. Ένα ΟΧΙ τη Κυριακή μπορεί να είναι η χαριστική βολή για την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας. Δεν είναι διαπραγμάτευση. Αυτή τελείωσε όταν η κυβέρνηση αποφάσισε να φύγει από το τραπέζι. Αν και όπως είναι γνωστό δεν υπάρχει νομικό καθεστώς εξόδου από το ευρώ υπάρχει όμως νομικό καθεστώς εξόδου από την ευρωπαϊκή ένωση. Είναι το άρθρο 50. Υπάρχει ακόμα το άρθρο 7 αλλά αυτό αφορά ακραίες καταστάσεις που ελπίζω να μην ζήσουμε στην χώρα μας.

*Αν αύριο το πρωί τα βρίσκαμε με τους δανειστές, θα σταματούσαν τα Capital Controls; Πόσος χρόνος θα χρειαζόταν για να επανέλθει το τραπεζικό σύστημα σε κανονικούς ρυθμούς.

Και να τα βρούμε με τους δανειστές οι περιορισμοί στο τραπεζικό σύστημα όπως εξήγησα δεν ήταν πολιτική απόφαση αλλά αναγκαία οικονομική. Το κακό είναι πως ήταν πολιτική απόφαση της κυβέρνησης να μην τα βάλει νωρίτερα και  διακινδυνεύοντας τώρα και τις καταθέσεις.

*Το ΔΝΤ είχε ανακοινώσει ότι αν δεν πληρωθεί η δόση, δεν θα σημαίνει χρεοκοπία, αλλά ότι μπαίνουμε σε καθεστώς ληξιπρόθεσμων οφειλών. Τελικά πότε χρεοκοπεί μια χώρα;; Όταν όλοι συμφωνήσουν ότι χρεοκοπεί ή υπάρχει κανόνας;

Αν ο ΥΠΟΙΚ ή ο ΠΘ ανακοινώνουν πως δεν προτίθενται να πληρώσουν το ΔΝΤ ή κάποιον άλλο πιστωτή τότε αυτό μπορεί να θεωρείται χρεοκοπία. Στη περίπτωση της Ελλάδος που δεν έχει πολλά ομόλογα αλλά δάνεια διμερή με άλλες ευρωπαϊκές χώρες και το ΔΝΤ πρέπει να δει κάποιος την νομική σύμβαση. Εκεί διαβάζουμε πως είναι στην διακριτική ευχέρεια του πιστωτή αν δεν πληρωθεί να τον κηρύξει σε χρεοκοπία.

* Ο  Ανδρέας Κούτρας είναι οικονομικός αναλυτής. Εργάζεται  στο Λονδίνο ως αναλυτής του Ευρωπαϊκού χρέους στην ITC Markets. Αρθρογραφεί στο  http://andreaskoutras.blogspot.com/.