Αντώνης Φούσας: Ίδια λάθη και παραλείψεις με την φωτιά της Ηλείας

Η πρώτη μήνυση συγγενών θυμάτων στην καταστροφική φωτιά της Δευτέρα 23/7 κατατέθηκε την Τετάρτη 1/8, στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών, από το δικηγόρο (παρ’ Αρείω Πάγω και πρώην Υπουργό και Βουλευτή) Αντώνη Φούσα. Πρόκειται για τον ποινικολόγο, ο οποίος ανέλαβε 30 υποθέσεις οικογενειών, θυμάτων της φονικής φωτιάς στην Ηλεία, το 2007. Εξακολουθεί να διαχειρίζεται τις 20.

Το News 24/7 επικοινώνησε μαζί του, για να μιλήσει για το σήμερα και το “χθες”. Τον ακούσαμε να καταλήγει στο ότι “οι παραλείψεις που βεβαιώθηκαν, δικαστικά, στην Ηλεία, είναι ακριβώς ίδιες -αν όχι περισσότερες- με αυτές που έχουμε με τις φωτιές στην Ανατολική Αττική. Επομένως, και ο δρόμος για τη δικαίωση είναι ευκολότερος, αλλά και βλέπω πολύ δύσκολο για την ελληνική δικαιοσύνη να αποφασίσει διαφορετικά”. Ας ξεκινήσουμε.

Γιατί έσπευσε να καταθέσει τη μήνυση

“Υπάρχουν δυο λόγοι που σπεύσαμε να καταθέσουμε μήνυση. Κατ’ αρχάς, δυο εκ των μηνυτών, τα παιδιά των θυμάτων, ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό και έπρεπε να αποχωρήσουν άμεσα από την Ελλάδα για το Λος Άντζελες και το Νότιγχαμ. Δεύτερον, η υπόθεση της Ηλείας είχε μπει στο αρχείο, έπειτα από σχετική απόφαση εισαγγελέως που την είχε παραλάβει, έπειτα από μια προκαταρκτική εξέταση. Δηλαδή, θα “έκλεινε” εκεί, αν δεν είχαμε προνοήσει να καταθέσουμε εγκαίρως μήνυση και να δηλώσουμε παράσταση πολιτικής αγωγής.

Αυτά μας επέτρεψαν να καταθέσουμε σχετική προσφυγή, κατά της διατάξεως που είχε μπει στο αρχείο. Ο Εισαγγελέας Εφετών την έκανε δεκτή, αναβίωσε την υπόθεση και ασκήθηκε ποινική δίωξη”. Είκοσι από εκείνες τις υποθέσεις είναι ακόμα ενεργές. Για δέκα υποθέσεις “υπάρχουν αποφάσεις που έχουν καταστεί αμετάκλητες και έχει πληρώσει το ελληνικό δημόσιο”.

Να θυμίσουμε πως σε ποινή κάθειρξης 77 ετών, και κατά συγχώνευση 40 έτη, καταδίκασε, το Δεκέμβρη του 2012, το Τριμελές Εφετείο Πλημμελημάτων της Πάτρας τους Χαράλαμπο Καφύρα πρώην νομάρχη Ηλείας, Πανταζή Χρονόπουλο πρώην δήμαρχο Ζαχάρως, Παναγιώτη Τσούρα, δασοφύλακα Μίνθης, καθώς και την 85χρονη Σοφία Νικολοπούλου, κάτοικο Παλαιοχωρίου, για τις φωτιές στην Ηλεία που στοίχισαν τη ζωή σε 36 ανθρώπους, τον Αύγουστο του 2007.

Δεν υπάρχει δεδικασμένο, με την αυστηρή έννοια του όρου.

“Οι δικαστικές αποφάσεις, ποινικές και διοικητικές που αφορούν τις υποθέσεις της Ηλείας έχουν καταγράψει και δεχθεί ποιες ήταν οι παραλείψεις των αρμοδίων οργάνων. Δικαιώθηκαν. Κατά τον ίδιο τρόπο εκτιμώ πρέπει να δικαιωθούν και οι σημερινοί, γιατί είναι ίδιες οι παραλείψεις”.

Η μηνυτήρια αναφορά που κατατέθηκε στην Εισαγγελία Πρωτοδικών “στρέφεται κατά των προσώπων εκείνων που θεσμικά και από το νόμο έχουν υποχρέωση να προλάβουν παρόμοιες φωτιές. Επίσης, έχουν υποχρέωση από το νόμο, με κάθε τρόπο, να σβήσουν τις φωτιές και έχουν υποχρέωση όταν έχουμε τέτοια φαινόμενα, να σωθούν οι άνθρωποι που ζουν στους οικισμούς αυτούς. Ειδικότερα δε, αυτοί που ‘χουν ευθύνη είναι ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, ο Περιφερειάρχης -παλαιότερα λέγαμε ο Νομάρχης- εν προκειμένω της Ανατολικής Αττικής, ο Δήμαρχος κάθε περιοχής που έχουμε αυτά τα φαινόμενα -εν προκειμένω Μαραθώνος-, οι διευθυντές των γραφείων πολιτικής προστασίας κάθε περιφέρειας και Δήμου, οι αρμόδιοι αξιωματικοί της πυροσβεστικής και της αστυνομίας, για την Ανατολική Αττική και κατά παντός υπευθύνου που θα προκύψει από την ανάκριση”.

“Αφορά δύο νεκρούς, μια γυναίκα 73 ετών και έναν άνδρα 70 ετών -και οι δύο ήταν συνταξιούχοι εκπαιδευτικοί μέσης εκπαίδευσης-, οι οποίοι βρίσκονταν στην περιοχή Νέο Βουτζά. Πρόκειται για τον ιδιοκτήτη του σπιτιού και τη μισθώτρια”. Το Σάββατο που προηγήθηκε (21/7), ο θανών είχε παντρέψει την 34χρονη κόρη του, στην περιοχή. Η νύφη ζει και εργάζεται στο Λος Άντζελες.

Η αφήγηση των συγγενών των θυμάτων, για τη μοιραία Δευτέρα

Στη μήνυση η αφήγηση γίνεται από τη σύζυγο του 70χρονου θύματος και το παιδί της 73χρονης. Η πρώτη αρχίζει εξηγώντας πως “ενώ βρισκόμασταν στο σπίτι μας, όπως και η ΜΠ, στο μισθωμένο διαμέρισμα της στην ίδια οικοδομή, παρατηρήσαμε αρχικά πολλούς καπνούς, που κατευθύνονταν προς το σπίτι μας. Όπως ήταν φυσικό και αυτονόητο αρχίσαμε να ανησυχούμε και κλείσαμε τα παράθυρα, τα παντζούρια και τις πόρτες, ενώ αρχίσαμε να μεταφέρουμε μέσα στο σπίτι μας κάθε είδους ξύλινων επίπλων και άλλων αντικειμένων, που ήταν στις βεράντες και έξω από το σπίτι μας.

Πάνω στο μεγάλο πανικό ενεργήσαμε αυτοβούλως και πήγαμε προς τη θάλασσα

Δυστυχώς ο καπνός δε σταμάτησε. Αντιθέτως μεγάλωνε και είχαμε αρχίσει να μη βλέπουμε και όπως ήταν φυσικό, μας κατέβαλε μεγαλύτερος φόβος και μεγαλύτερη ανησυχία και ιδίως για τους ξένους φιλοξενούμενους μας. Αποφασίσαμε μαζί με τη Μ.Π. (την μισθώτρια του ισογείου) να εγκαταλείψουμε το σπίτι μας και να πάμε σε ασφαλέστερο μέρος προς της θάλασσα.

Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να επισημανθεί ότι ούτε από πριν ούτε και κατά τις στιγμές εκείνες, μας είχε πει κάποιος αρμόδιος της Περιφέρειας ή του Δήμου ή της Πυροσβεστικής ή και της Αστυνομίας κατά ποιο τρόπο θα ενεργήσουμε σε περίπτωση πυρκαγιάς και ποιον δρόμο θα έπρεπε να ακολουθήσουμε για να πάμε σε ασφαλές μέρος, είτε παραθαλάσσια είτε σε κάποιο γήπεδο ή πλατεία εντός του οικισμού.

Έτσι, πάνω στον μεγάλο πανικό μας ενεργήσαμε τελείως αυτοβούλως και αποφασίσαμε να πάμε στην παραλία, έξω από τη θάλασσα”.

Ο αείμνηστος πλέον, σύζυγος της της είπε να φύγει προς τη θάλασσα με το ένα αυτοκίνητο που βρισκόταν παρκαρισμένο έξω από το σπίτι, μαζί με τους τρεις φιλοξενούμενους. Ο ίδιος θα έπαιρνε το αυτοκίνητο που ήταν στο γκαράζ, μαζί με τη ΜΠ.

“Όπως μας ενημέρωσε εκ των υστέρων μια γειτόνισσα μας, μαζί με το σύζυγο της και το μωράκι τους, αφού είδαν και αυτοί πολλούς ανησυχητικούς καπνούς, τηλεφώνησε ο ΒΓ (το θύμα) στην Πυροσβεστική και δεν απαντούσε κανείς. Μετά από ώρα πήραν την απάντηση “κάντε ό,τι νομίζετε {…} Έτσι το ζευγάρι αποφάσισε από μόνο του να εγκαταλείψει τη το σπίτι και να φύγει προς άγνωστη κατεύθυνση {…}

Οι άνθρωποι τους βρέθηκαν αποτεφρωμένοι 300-400 μέτρα από το σπίτι

Η σύζυγος του θανόντα έφυγε κατά τις 18.00 και ακολούθησε “τυχαίως το δρόμο της Β’ Εξόδου από το Ν. Βουτζά που οδηγούσε προς το γειτονικό Μάτι. Δεν πέρασαν 2-3 λεπτά και μου τηλεφώνησε ο σύζυγος μου. Μου είπε πως δεν μπορεί να ανοίξει την πόρτα του γκαράζ γιατί είχε διακοπεί το ηλεκτρικό ρεύμα”.

Συμφώνησαν αφότου η σύζυγος αφήσει τους φιλοξενούμενους στη θάλασσα, να επιστρέψει να ανοίξει την πόρτα με το χειροκίνητο σύστημα. Τη σταμάτησε η Αστυνομία στη Λεωφόρο Μαραθώνος. Της είπε πως ο δρόμος ήταν κλειστός λόγω φωτιάς. Υπέδειξε έναν εναλλακτικό δρόμο. Τη σταμάτησαν πάλι αστυνομικοί. Είχαν κλείσει πια όλοι οι δρόμοι.

Όταν κατάφερε να φτάσει σπίτι, το δεύτερο αυτοκίνητο ήταν στο γκαράζ. Υπέθεσε πως ο σύζυγος της με τη μισθώτρια είχαν φύγει μαζί να σωθούν, με το αυτοκίνητο της τελευταίας. “Δεν υπήρχε τηλεφωνική επικοινωνία, διότι προφανώς είχαν ήδη καεί”. Οι άνθρωποι αυτοί θεωρήθηκαν αγνοούμενοι. Βρέθηκαν νεκροί και αποτεφρωμένοι, σε απόσταση 300-400 μέτρων από το σπίτι τους. “Η πιθανή ώρα που κάηκαν οι άνθρωποι μας πρέπει να είναι ώρα 18.00-18.20”, καταλήγει η αφήγηση των συγγενών των θυμάτων.

Τι γίνεται από εδώ και πέρα-βάσει του τι έγινε μετά την πολυφονική πυρκαγιά της Ηλείας

“Όπως σας είπα ήδη, η μήνυση που είχαμε κάνει το 2007 και η δήλωση παράστασης πολιτικής αγωγής μας επέτρεψαν να βγάλουμε την υπόθεση από το αρχείο, όπου μπήκε με απόφαση εισαγγελέως. Έγινε ανάκριση, εκδόθηκε σχετικό βούλευμα και παραπέμφθηκαν ο τότε Νομάρχης της Ηλείας (πλέον Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος), ο τότε Δήμαρχος Ζαχάρως και Πυροσβεστικοί Υπάλληλοι, για το αδίκημα κατά συρροή ανθρωποκτονίας από αμέλεια, εμπρησμού δάσους, από αμέλεια και εμπρησμού γενικά, αστικών ακινήτων. Το δικαστήριο γινόταν επί ένα χρόνο, στο Πρωτοδικείο Πύργου. Υπήρξε ενοχή και πολύ μεγάλες ποινικές αποφάσεις για καταδίκη (σ.σ. Κατά συγχώνευση 223.5 χρόνων), ενώ επιδικάστηκαν διάφορα χρηματικά ποσά.

Το Ελληνικό Δημόσιο, η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και ο Δήμος Ζαχάρως άσκησαν εφέσεις. Εκδικάστηκε εκ νέου η υπόθεση στο Διοικητικό Εφετείο Πατρών και καταδικάστηκαν πάλι.

Οι σχετικές αποφάσεις επικυρώθηκαν και από τον Άρειο Πάγο, έπειτα από αναίρεση καταδικασθέντων. Ο Άρειος Πάγος απέρριψε τις αναιρέσεις και να γίνουν αμετάκλητες οι καταδίκες. Οι συγγενείς των θυμάτων δικαιώθηκαν και από τα διοικητικά δικαστήρια”.

Το Εφετείο επιδίκασε και χρηματική ικανοποίηση στους συγγενείς των θυμάτων, λόγω ψυχικής οδύνης. “Υπήρξαν αγωγές λόγω ψυχικής οδύνης. Εκδικάστηκαν στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Πύργου. Το Δημόσιο, η Περιφέρεια και ο Δήμος έκαναν έφεση. Απορρίφθηκε.

Το Ελληνικό Δημόσιο, μέσω του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους δεν άσκησε αναιρέσεις και οι αποφάσεις των διοικητικών δικαστηρίων κατέστησαν αμετάκλητες. Πολλοί από τους δικαιούχους πληρώθηκαν. Πόσοι; Έχουν τελειώσει 10 υποθέσεις. Εκκρεμούν 20”

Από τη μήνυση έως τη δικαίωση πέρασαν έξι χρόνια. Εκτός της ποινικής πλευράς υπάρχει ηθική δικαίωση. “Δεν θα είναι το ίδιο τώρα. Θα κινηθούμε πιο γρήγορα. Τότε άργησαν να έλθουν στο γραφείο μου οι άνθρωποι. Χάσαμε χρόνο. Τώρα έχουμε την εμπειρία της προηγούμενης απόφασης και θα επισπεύσουμε. Έχω τη γνώμη πως δεν θα αργήσουμε. Αρκεί οι συγγενείς των θυμάτων να σπεύσουν εγκαίρως να απευθυνθούν σε σχετικά ενημερωμένο δικηγορικό γραφείο, για να μεριμνήσει”.

Υπήρξαν ισχυρισμοί του Δήμου πως μπορεί να ‘χουν ευθύνη τα ίδια τα θύματα

Έχει συμπληρώσει δεκαετίες ως ποινικολόγος. Τον ρωτήσαμε τι ήταν αυτό που άκουσε και… κατάφερε να τον εκπλήξει, στην υπόθεση της Ηλείας. “Υπήρξαν ισχυρισμοί του Δημοσίου, του Δήμου και της Περιφέρειας πως τάχα μπορεί να ‘χουν ευθύνη τα ίδια τα θύματα. Δεν τους δέχθηκε κανένα δικαστήριο. Το μόνο που κατάφεραν ήταν να προκαλέσουν τους συγγενείς”.

Κάτι άλλο που του έκανε τρομερή εντύπωση και δεν θα το ξεχάσει ποτέ είναι πως “στους 27 που είχαν πεθάνει στο ίδιο σημείο, ήταν τα τέσσερα ανήλικα παιδιά, η σύζυγος και η μητέρα του Γ.Π. Ενός ανθρώπου που είναι αξιοπρεπέστατος, άνευ προηγουμένου πονεμένος και παρ’ όλα αυτά ήρωας. Παρακολούθησε όλες τις δίκες, με μεγάλο πόνο και σεβασμό. Η ποινική εξέλιξη δεν θα του φέρει πίσω τους ανθρώπους του. Υπήρξε όμως, μια ηθική δικαίωση”, κάτι για να καταφέρει να προσπαθήσει να συνεχίσει τη ζωή του. “Όλα αυτά τα χρόνια δεν έχει “βγει” σε κανένα κανάλι, δεν έχει κάνει δηλώσεις και δεν ξέρω αν θα θελήσει να αναμειχθεί με τη νέα υπόθεση -να ξαναζήσει τα τραγικά συμβάντα και τον ατελείωτο πόνο”.