Η εξομολόγηση Έλληνα μετανάστη στη Σουηδία: Με τσακίζει που δεν υπάρχει το φως του ήλιου

Στα χρόνια της κρίσης γράφτηκαν χιλιάδες λέξεις για το brain drain που αφορούσε (και εξακολουθεί να αφορά) τη μαζική μετανάστευση Ελλήνων υψηλής ειδίκευσης (και καλών σπουδών) στο εξωτερικό. Όμως, αποδείχθηκε στην πράξη ότι την Ελλάδα της κρίσης άφησαν πίσω τους και άλλοι Έλληνες, όχι υψηλής ειδίκευσης για να κάνουν στο εξωτερικό (κυρίως στην Ευρώπη) περισσότερο “γήινες” δουλειές, σε πρώτη ανάγνωση όχι τόσο δημοφιλείς.

Ο Νίκος Μπελούκμπασης, ο οποίος από το 2014, εργάζεται ως οδηγός ταξί στη Στοκχόλμη, είναι ένας από αυτούς. Ο Δραμινός οδηγός, μιλώντας στο News 24/7, διαλύει μύθους που αφορούν τη Βόρεια Ευρώπη (γενικότερα) και τη Σουηδία (ειδικότερα), στηλιτεύει το ρατσισμό που υπάρχει και στη χώρα που εργάζεται και περιγράφει με ένα τόνο μελαγχολίας τη μεταναστευτική εμπειρία (που όπως και να το κάνουμε πάντα έχει και τη δυσάρεστη διάσταση).

Ξέρεις, με δυσκολεύει πολύ να προφέρω το επίθετό σου…

(γελάει). Στα τουρκικά σημαίνει αρχηγός ατάκτου σώματος στρατού. Λόγω του παππού μου το υιοθέτησε η οικογένεια. Ήταν αυτό που περιγράφει το επίθετο.

Δεν είναι η πρώτη σου μεταναστευτική φορά…

Αυτά τα χρόνια παίζω το δεύτερο ημίχρονο της παρουσίας μου στην Σουηδία. Ημουν στη χώρα μέχρι το 1996 για αρκετά χρόνια. Επέστρεψα Ελλάδα, ξαναέφυγα το 2014.

Για ποιο λόγο;

Είναι πολύ απλό. Είδα το μισθό μου να μειώνεται από το 2100 ευρώ στα 800 περίπου λόγω της κρίσης και των περικοπών. Το αποφάσισα άμεσα. Τη Δευτέρα το σκέφτηκα, την Παρασκευή ήμουν ήδη Στοκχόλμη. Το ήξεραν ελάχιστοι. Με έπαιρναν φίλοι να βγούμε εκείνο το ΣΚ, τους έλεγα ότι ήμουν ήδη Σουηδία και δεν με πίστευαν.

Γιατί τόση βιασύνη;

Αν το σκεφτόμουν περισσότερο, δεν θα ξαναέφευγα. Και εκ των υστέρων σου λέω ότι έκανα καλά, ήταν η καλύτερη επιλογή παρά το γεγονός ότι η ζωή εδώ έχει αρκετές δυσκολίες. Μόλις έφυγα, μου πρόσφεραν καλύτερη δουλειά στην Ελλάδα αλλά και πάλι δεν το σκέφτηκα.

Το ακούω στη φωνή σου…

Ξέρεις ποιο είναι το μεγαλύτερο πλεονέκτημα που έχω εδώ πάνω; Αισθάνομαι ελεύθερος. Αισθάνομαι ότι μπορώ να αποφασίσω μόνος μου για τη δουλειά μου και τον εαυτό μου. Να σου δώσω ένα παράδειγμα: Ας πούμε ότι έχω την οικονομική άνεση να κλείσω ένα εισιτήριο για την Ελλάδα να ταξιδέψω ας πούμε Τετάρτη. Δεν το σκέφτομαι. Παίρνω το αφεντικό μου τηλέφωνο και του λέω Τετάρτη φεύγω για την Ελλάδα, τέλος. Δεν δίνω λογαριασμό. Έχω τη δυνατότητα να δουλέψω όποτε θέλω και όσο θέλω.

Ναι, αλλά ζεις μόνος…

Η μοναξιά είναι πολύ σκληρή. Την πρώτη εβδομάδα εδώ είχα τους δύο γιους μου. Έκλαιγα, ήταν πολύ δύσκολα αλλά τελικά το ξεπέρασα.

Την πρώτη φορά στη Σουηδία πάλι ταξί δούλευες;

Και ταξί. Έχω κάνει πολλές δουλειά στη Σουηδία. Δούλεψα στο δήμο, σε πρόγραμμα για θέματα νεολαίας, δούλεψα σε λεωφορείο, πολλά πράγματα. Στο δήμο εργάστηκα 8 χρόνια.

Τη δεύτερη φορά γιατί ταξί;

Ηρθα καρφωτός για ταξί! Δεν είχα ιδέα τι γινόταν τα τελευταία χρόνια στη Σουηδία και ρώτησα ένα φίλο μου Έλληνα αν έχει αρκετή δουλειά στο επάγγελμα. Μου είπε φυσικά. Ανέβηκα λοιπόν, έκανα ένα μήνα σεμινάριο για τους δρόμους κτλ και τον επόμενο μήνα ήμουν πίσω από το τιμόνι και δούλευα. Με βοηθά το γεγονός ότι μιλώ πολύ καλά τη γλώσσα. Αποκρούω και αντιμετωπίζω έτσι το ρατσισμό.

Υπάρχει ρατσισμός δηλαδή…

Κοίτα, αυτοί που δεν μιλούν καλά τα σουηδικά είναι τα πιο ευάλωτα θέματα. Αν καθίσω και κουβεντιάσω με κάποιον που είναι υπέρ των ρατσιστικών διακρίσεων και καταλάβει ότι μιλώ άπταιστα τα σουηδικά, θα “μαλακώσει”, θα αλλάξει άποψη. Έτυχε να πάρω κούρσα τέσσερα κεντρικά και υψηλόβαθμα στελέχη του ακροδεξιού κόμματος της Σουηδίας που καλπάζει εδώ εκλογικά. Στο τέλος μου άφησαν και μπουρμπουάρ.

Οι Σουηδοί είναι ρατσιστές;

Όχι, και θα πρέπει να το διευκρινίσουμε αυτό. Το ακροδεξιό κόμμα παίρνει πολλούς ψήφους από κόσμο που θέλει να αποδοκιμάσει τη σουηδική μεταναστευτική πολιτική η οποία, αν θέλεις τη γνώμη μου, φάσκει και αντιφάσκει, πρόκειται για ένα μπάχαλο. Καλούν πολλούς ξένους, στη συνέχεια τους διώχνουν. Φιλοξενούν όμως τους αιτούντες άσυλο σε πολύ καλούς ξενώνες, καμία σχέση με το δικό μας χάλι στη Μόρια ας πούμε.

Καλοί οδηγοί οι Σουηδοί όμως πρέπει να είναι…

Και όμως, δεν είναι. Πρώτα από όλα δεν χρησιμοποιούν ποτέ τα φλας, είναι κάτι άγνωστο γι’ αυτούς. Επίσης δεν υπάρχει ρυθμός στην κυκλοφορία. Οι μισοί πάνε υπερβολικά αργά και οι άλλοι μισοί υπερβολικά γρήγορα. Εχουν επίσης πολύ αργά αντανακλαστικά και δεν αντιλαμβάνονται ότι αυτό που κάνει ένας άλλος οδηγός είναι καλό. Κορνάρουν. Και επίσης πίνουν. Υπάρχουν συνεχώς μπλόκα της αστυνομίας έξω και βλέπεις ότι το βράδυ υπάρχει ουρά 4-5 αυτοκινήτων που είναι να περάσουν από το μπλόκο για έλεγχο.

Αλήθεια, τι γουστάρουν να πίνουν;

Κοίτα, οι συνήθειες έχουν αλλάξει σε σχέση με το παρελθόν. Παλαιότερα έπιναν σκληρά ποτά και μεθούσαν πολύ. Πλέον ο κόσμος που μπαίνει στο ταξί και είναι μεθυσμένος είναι πολύ λίγος. Το πιο ενθαρρυντικό είναι ότι βλέπω ελάχιστους νέους μεθυσμένους. Στη Σουηδία δεν είναι πια μαγκιά το να κυκλοφορείς πιωμένος. Θα έλεγα το αντίθετο. Τους αντιμετωπίζουν υποτιμητικά. Είναι και αυτό ένα καινούργιο στοιχείο που δεν υπήρχε παλιά. Πίνουν, από ότι λένε, περισσότερο κρασί που έτσι και αλλιώς συνοδεύεται σχεδόν πάντα από φαγητό.

Τα ταξί τα προτιμούν;

Παίρνουν ταξί, ναι. Η κοινοπραξία στην οποία εργάζομαι εδώ δουλεύει κυρίως με εταιρικούς πελάτες. Τα περισσότερα ταξί είναι οργανωμένα σε κοινοπραξίες, στη Στοκχόλμη υπάρχουν τρεις. Υπάρχουν όμως και ελεύθερα ταξί τα οποία όμως παίρνουν τα διπλά λεφτά για την ίδια κούρσα. Οι τιμές είναι τελείως ελεύθερες, το κράτος δεν ασχολείται. Ορίζονται από τον ανταγωνισμό. Σε μία κοινοπραξία ένας οδηγός μπορεί να έχει ένα ταξί αλλά μπορεί να έχει και δέκα. Είναι πάντως δημοφιλές μέσω το ταξί. Στη Στοκχόλμη των δύο εκατομμυρίων κατοίκων υπάρχουν περίπου 3500 ταξί. Το επάγγελμα επίσης είναι τελείως ελεύθερο. Όποτε θέλω, μπορώ να πάρω ένα ταξί και αφού εκπληρώσω τα διαδικαστικά να βγω στο δρόμο. Είναι και προσοδοφόρο. Σε μία βραδιά η κοινοπραξία λίγο έλειψε να κάνει εισπράξεις 1εκ ευρώ!

Ποιο είναι το πιο μεγάλο ευτράπελο που σου έχει τύχει στο τιμόνι;

Παλαιότερα οδηγούσα μία λιμουζίνα, ας πούμε ταξί πολυτελείας. Παραλαμβάνω μία Αμερικάνα πελάτισσα από το αεροδρόμιο. Στο αυτοκίνητο αυτό οι πόρτες ανοίγουν μόνο από μέσα ή από τον οδηγό. Φορτώνω με μεγάλη προσοχή τις βαλίτσες γιατί την προηγούμενη μέρα είχα ξεχάσει κάποιες και είχα γυρίσει πίσω. Μπαίνω μέσα, πατάω γκάζι, φεύγω. Μετά από λίγο δέχομαι τηλεφώνημα. “Μη μου πείτε ότι ξέχασα πάλι καμία βαλίτσα ρε παιδιά;”. “Όχι”, μου απαντούν, “ξέχασες την πελάτισσα”. Γυρνάω πίσω, πουθενά η Αμερικάνα! Επιστρέφω αεροδρόμιο και τη βρίσκω. Τη ρωτάω “γιατί δεν μπήκες” και μου απαντά: “δεν έβρισκα το χερούλι να ανοίξω την πόρτα!”

Το χειμώνα νυχτώνει πολύ νωρίς εκεί. Είναι πρόβλημα για σένα;

Όχι, το έχω συνηθίσει αυτό. Πρόβλημα είναι το σκοτάδι γενικά, φως ουσιαστικά το χειμώνα δεν υπάρχει, είναι λιγοστό. Εμένα αυτό με τσακίζει. Και επίσης αυτή η συνεχής μουντάδα. Και κάποιοι φίλοι Έλληνες εδώ, που ζουν χρόνια στη Σουηδία, αυτό λένε…

Τι μπορεί να σε φέρει πίσω στην Ελλάδα;

Τίποτα, μόνο η σύνταξη. Κοίταξε, θα πάρω δύο συντάξεις, μία από το ελληνικό και μία από το σουηδικό σύστημα. Για τη σουηδική σύνταξη πρέπει να περιμένω ακόμα 2-3 χρόνια. Θα σφίξω τα δόντια και θα περάσει ο καιρός. Μετά Σουηδία τέλος, θα έρχομαι μόνο σαν τουρίστας.

Δεν είμαστε εφορία αλλά ένας οδηγός ταξί πόσα χρήματα μπορεί να βγάλει στη Σουηδία;

Μαζί με τα πουρμπουάρ περίπου 2.500 με 3.000 ευρώ το μήνα καθαρά. Είναι καλά λεφτά, ακόμη και για εδώ αν σκεφτείς ότι ένας πρωτοδιοριζόμενος αστυνομικός παίρνει 2500 μικτά.

Είστε και άλλοι Έλληνες στο επάγγελμα;

Εννοείται αλλά πλέον είμαστε λίγοι. Παλαιότερα ήμασταν πιο πολλοί. Τώρα οι περισσότεροι είναι Κούρδοι και Τούρκοι. Ο δεύτερος στη σειρά πρόεδρος όμως στη δική μας κοινοπραξία είναι Ελληνας.

Η ελληνική παροικία παραμένει δυνατή εκεί;

Τα συλλογικά όργανα των Ελλήνων μεταναστών είναι σχεδόν διαλυμένα. Και αυτό γιατί οι νέοι σε ηλικία μετανάστες έχουν άλλους τρόπους να βρίσκονται. Όλα γίνονται πλέον μέσω του internet. Έχουν αλλάξει οι εποχές και οι ελληνικοί σύλλογοι φυτοζωούν. Παλαιότερα, στους φοιτητικούς συλλόγους που υπήρχαν εδώ, είχαμε πολλά θέματα να λύσουμε. Αυτά πλέον δεν υπάρχουν.

Κάτι τελευταίο: Τι γίνεται με το περίφημο σουηδικό κοινωνικό κράτος;

Δεν υπάρχει τίποτα, έχουν διαλυθεί όλα, έχω ιδιωτικοποιηθεί τα πάντα. Πλέον ψιθυρίζεται ότι κάτι ανάλογο θα γίνει και στα νοσοκομεία. Μόνο το αριστερό κόμμα πατάει πόδι εδώ. Όλοι οι άλλοι είναι υπέρ. Οι σοσιαλδημοκρατές μόνο τυπικά κατά. Δεν είναι τυχαίο ότι στο πρόσφατο συνέδριο του αριστερού κόμματος έδωσε για πρώτη φορά το παρόν η σουηδική ΓΣΕΕ που παραδοσιακά πρόσκειται στους σοσιαλδημοκράτες. Η εργατιά θα στραφεί αριστερά. Πρόσφατα στη Σουηδία ψηφίστηκε νόμος που καταργεί το 5% του έξτρα φόρου που πλήρωναν όσοι είχαν εισόδημα πάνω από 70.000 ευρώ. Το κράτος χάνει πολλά. Και θέλει να τα πάρει από περικοπές στην υγεία, στην παιδεία κτλ. Είναι χάλι και εδώ η κατάσταση.