Fighthoax: Ο Έλληνας φοιτητής που ξεσκεπάζει τις ψευδείς ειδήσεις μιλάει στο News 24/7

Στα 20 του χρόνια ο Βαλεντίνος Τζέκας, φοιτητής Εφαρμοσμένης Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, έχει καταφέρει να αναπτύξει έναν αλγόριθμο που λύνει τα χέρια όσων θέλουν να εντοπίσουν, να αποκλείσουν και εν τέλει να αντιμετωπίσουν τις ψευδείς ειδήσεις που κατακλύζουν όλο και περισσότερο το διαδίκτυο.

Πριν λίγα χρόνια ο Βαλεντίνος γνώριζε την “αποτυχία” των Πανελληνίων με 11.900 μόρια, αλλά κατάφερε να κάνει τον κόσμο να “μιλά” για εκείνον, οραματιζόμενος ένα διαδίκτυο “καθαρό” από τα fake news, στον βαθμό που είναι εφικτό φυσικά κάτι τέτοιο. “Όπλο” του, το Fighthoax: Πρόκειται ένα νέο, καινοτόμο εργαλείο το οποίο εστιάζει σε ένα μείζον πρόβλημα της εποχής μας, το οποίο οι μεγάλες media-κές εταιρίες προσπαθούν να περιορίσουν, επενδύοντας μεγάλα χρηματικά ποσά και ανθρώπινο δυναμικό.

Παραπλανητικοί τίτλοι, παραπληροφόρηση, “ύποπτες ενδείξεις”, αλλά και αρθρογράφοι με… βεβαρυμένο ιστορικό, μπαίνουν στο στόχαστρο του Fighthoax το οποίο έχει παρουσιαστεί ήδη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενώ εντάσσεται και στο δίκτυο συνεργασιών του τμήματος Δημοσιογραφίας του Χάρβαρντ, μέσα σε 16 μήνες “ζωής”.

Το Who is Who

Ο Βαλεντίνος Τζέκας γεννήθηκε στη Λάρισα, είναι μόλις 20 ετών και σπουδάζει στο στο τμήμα Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Ξεκίνησε να γράφει κώδικα στα 12, έμαθε βασικές γνώσεις hacking στα 15 και στα 18 δημιούργησε την πρώτη του startup (το Near), η οποία πήρε αρκετή προσοχή από τη παγκόσμια σκηνή (Forbes, SXSW κ.λπ.) και τελικά εξαγοράστηκε. Τον Νοέμβριο του 2017 βρέθηκε στο Ευρωκοινοβούλιο για να παρουσιάσει το επίτευγμά του. Η πλατφόρμα για την ώρα λειτουργεί πιλοτικά με ακρίβεια 89% και βελτιώνεται συνεχώς.

Ας γνωρίσουμε το Fighthoax

Αρχικά ρωτάμε τον Βαλεντίνο να μας εξηγήσει με απλά λόγια, τι είναι το Fighthoax.

“Είναι ένα πολυεργαλείο, το οποίο έχει τη δυνατότητα να ελέγχει την αξιοπιστία οποιουδήποτε ειδησεογραφικού κειμένου, γραμμένου στα αγγλικά, σε λίγα δευτερόλεπτα και με ακρίβεια 89%. Πρακτικά, συγκρίνει το περιεχόμενο του επιλεγμένου δημοσιεύματος με αντίστοιχα από έγκυρες πηγές όπως το Associated Press και εντοπίζει τυχόν σημεία απόκλισης. Για παράδειγμα, εξετάζει αν ο τίτλος είναι παραπλανητικός ή η γλώσσα προπαγανδιστική. Επιπλέον, αξιολογεί το μέσο στο οποίο αναρτήθηκε (π.χ., το CNN έχει μεταδώσει ελάχιστες ψευδείς ειδήσεις μέχρι σήμερα, ενώ η Daily Mail και η Sun πολύ περισσότερες). Παράλληλα, μελετά και τον αρθρογράφο (αν έχει κατηγορηθεί για παραπληροφόρηση στο παρελθόν, αν έχει εργαστεί σε άλλα αξιόπιστα μέσα ή τώρα ξεκινάει την καριέρα του, αν είναι καθηγητής πανεπιστημίου κτλ). Σε περίπτωση, λοιπόν, που υπάρχουν “ύποπτες” ενδείξεις, προτείνει στον αναγνώστη δημοσιεύματα άλλων πηγών, πιο έγκυρων, στα οποία μπορεί εκείνος να καταφύγει για αντικειμενικότερη ενημέρωση επάνω στο θέμα που τον ενδιαφέρει. Ωστόσο, το “Fighthoax” δεν ελέγχει την αξιοπιστία άρθρων γνώμης ή σάτιρας, γιατί αυτό θα αποτελούσε λογοκρισία”.

Το κακό είναι ότι οι άνθρωποι πιστεύουν οτιδήποτε που διαβάζουν στο ίντερνετ

Στη συνέχεια, ρωτάμε τον Βαλεντίνο Τζέκα πώς συνέλαβε την ιδέα για να δημιουργήσει μια τέτοια “μηχανή”.

“Όλα ξεκίνησαν το προηγούμενο καλοκαίρι. Οι Αμερικανικές εκλογές ταρακούνησαν κυριολεκτικά τον κόσμο. Ξαφνικά άρχιζαν από το πουθενά να ξεπροβάλλουν φήμες και ψεύτικες ειδήσεις που ήταν τόσο κατά του Τραμπ, όσο και της Χίλαρι. Το περιοδικό Wired σε έρευνα του ανακάλυψε πως ένας φοιτητής έβγαζε χιλιάδες κάθε μήνα δημοσιοποιώντας ψεύτικες ειδήσεις. Αργότερα, παράτησε τις σπουδές τους για να ασχοληθεί full-time με τη συγγραφή παραπλανητικών ειδήσεων. Έτσι, το 2016-17 “χτυπήσαμε” τρελά ρεκόρ ψευδών ειδήσεων και παραπληροφόρησης, κάτι που έχει αναφέρει και το πρακτορείο Reuters. Το κακό είναι ότι οι άνθρωποι πιστεύουν οτιδήποτε διαβάζουν στο ίντερνετ. Οπότε μια μέρα έκατσα και σκέφτηκα:

“Μπορώ να δημιουργήσω κάτι που θα αναλύει news articles και θα προειδοποιεί τον αναγνώστη για οτιδήποτε ύποπτο όπως τη χρήσης της προπαγανδιστικής γλώσσας;”

“Μπορώ να φτιάξω κάτι που μέσα σε δευτερόλεπτα θα κάνει ότι ακριβώς κάνουν οι άνθρωποι fact checkers και να βγάζω ένα αποτέλεσμα το αν το άρθρο που διαβάζεις είναι αλήθεια ή μια απάτη;”.

Το FightHoax.com το ξεκίνησα μόνος μου αλλά πλέον η ομάδα μας έχει μεγαλώσει στα 4 άτομα”.

-Πιο αναλυτικά, πώς λειτουργεί το Fighthoax ως προς τον εντοπισμό των Fake News και των Clickbait τίτλων;

“Αρχικά, αναλύεται η ιστορία και η φήμη της ιστοσελίδας που φιλοξενεί το άρθρο ειδήσεων.

Είναι η σελίδα γνωστή για την συγγραφή πολλών ψευδών ειδήσεων όπως το abcnews.com.co, είναι γνωστή για τη δημοσίευση διαδοχικών αξιόπιστων άρθρων όπως ο Assosiated Press ή κάτι περισσότερο στη μέση, όπως το Fox News ή το Daily Mail;

Στη συνέχεια, ο Fighthoax αναλύει τον συντάκτη του άρθρου και την ιστορία του. Είναι κάποιος γνωστός με ένα έμπιστο παρελθόν σε αξιόλογα ειδησειογραφικά πρακτορεία, είναι κάποιος καθηγητής πανεπιστημίου ή κάποιος που δεν έχει ενεργό παρελθόν στη βιομηχανία ειδήσεων;

Τελευταίο και πιο σημαντικό, αναλύεται το άρθρο. Από τη γλώσσα που χρησιμοποιείται για τα αναφερόμενα γεγονότα, συγκρίνει κάθε μικροσκοπική λεπτομέρεια του άρθρου με πιο αξιόπιστα άρθρα σχετικά με το ίδιο θέμα. Το Fighthoax διαβάζει και καταλαβαίνει το άρθρο σαν άνθρωπος. Scan-άρει ολόκληρο τον ιστό, όπως μια βάση δεδομένων, σε δευτερόλεπτα.

Υπάρχουν αρκετές σημαντικές διαφορές με άλλα άρθρα που καλύπτουν το ίδιο γεγονός; Έχει το άρθρο αρκετές πληροφορίες για να συγκρίνουμε; Είναι καλή η γραπτή γλώσσα;

Αυτοί είναι οι 3 κύριοι πυλώνες του Fighthoax”. 

-Πώς κρίνεις αντίστοιχες πρωτοβουλίες που ισχυρίζονται πως λαμβάνουν με τρόπο αποδοτικό, οι εταιρείες όπως η Google και το Facebook εναντίον των fake news;

“Το Facebook και όσες λύσεις έχουμε δει μέχρι τώρα είναι βασισμένες στους ανθρώπους. Το Facebook έχει μισθώσει 3000 επιπλέον content checkers ώστε να είναι πιο γρήγοροι στα reports που κάνουν οι χρήστες τους. H AI τεχνολογία και γενικά οι αλγόριθμοι θα βοηθήσουν πραγματικά σε κάποια σημεία κλειδία! Δεν μπορείς να σταματήσεις τη δημιουργία της παραπληροφόρησης. Όλο το παιχνίδι είναι στη μείωση του spreading που γίνεται. Εκεί μόνοι οι αλγόριθμοι θα βοηθήσουν δραματικά τους ανθρώπους και την κάθε πλατφόρμα”.

-Μίλησες στις Βρυξέλλες για το πρόγραμμά σου. Πιστεύεις πως η ΕΕ μπορεί τελικά να αντιμετωπίσει επιτυχώς τη διάδοση ψευδών ειδήσεων στα μεγαλύτερα ευρωπαικά portals, και αν ναι με ποιόν τρόπο;

“Είναι πολύ νωρίς ακόμα για regulations. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί και πάνω απ’ όλα να προστατεύουμε το δικαίωμα της ελεύθερης βούλησης”.

-Σε ποιους απευθύνεται το Fighthoax; Πιστεύεις πως θα χρησιμοποιηθεί τελικά από τους μεγάλους δημοσιογραφικούς ομίλους, ή μήπως “βολεύει” η μη διασταύρωση ορισμένων πηγών;

“Αυτή τη στιγμή επιλέγουμε δημοσιογραφικούς και ακαδημαϊκούς οργανισμούς με τους οποίους μπορούμε να συνεργαστούμε και να παράξουμε ενδιαφέρον αποτελέσματα που θα δούνε τα μάτια του κόσμου. Σύντομα, νέα στο medium μας“.

Η μιζέρια είναι χειρότερη από την φτώχεια οπότε είναι καιρός να βγούμε στην αντεπίθεση

-Ασχολείσαι με τις start-up εδώ και πολλά χρόνια. Τι θα συμβούλευες έναν νέο σαν εσένα που θα ήθελε να δραστηριοποιηθεί στις start-up στην Ελλάδα;

“Talk less, do more. Ό,τι προβλήματα και αν υπάρχουν, ας κοιτάμε πάντα το πως μπορούμε να κερδίσουμε. Η μιζέρια είναι χειρότερη από την φτώχεια οπότε είναι καιρός να βγούμε σαν χώρα στην αντεπίθεση!”.

-Ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι της ομάδας;

“Σκοπός μας, μέσα στους επόμενους 6 μήνες, είναι να διαθέσουμε το FightHoax στους πιο ικανούς δημοσιογράφους, ακαδημαϊκούς αλλά και σε εταιρίες που θα ανακαλύψουν όχι το τι μπορεί να κάνει το FightHoax για αυτούς, αλλά το τι μπορούν αυτοί να κάνουν μέσα από την τεχνολογία αυτή!”.

Διευκρινίζεται πως για την ώρα η μηχανή του FightHoax λειτουργεί μόνο για άρθρα γραμμένα στην αγγλική γλώσσα.

Αξίζει τέλος να σημειωθεί πως οι δημιουργοί του FightHoax μετέχουν στον διαγωνισμό της Nissan, Generation N για τους νέους της χώρας μας που εμπνέουν με τις πρωτοποριακές τους ιδέες και τα επιτεύγματά τους. Αν θέλετε να τους ψηφίσετε, μπορείτε να δείξετε την προτίμησή σας εδώ.

Credits ομαδικής φωτογραφίας των ανθρώπων του FightHoax: Nissan