Γιώργος Λακόπουλος: Αδύνατη η σύγκλιση με την πολιτική των συμφερόντων

Με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του “Η σκηνοθεσία του δημόσιου προσώπου” συζητήσαμε με τον δημοσιογράφο και συγγραφέα Γιώργο Λακόπουλο για την έκπτωση του δημόσιου λόγου, την αναξιοπιστία των ΜΜΕ, την καταρράκωση της πολιτικής και τις αιτίες της παθολογίας του πολιτικομιντιακού συστήματος.

Αναλυτική η συνέντευξη που παραχώρησε ο Γιώργος Λακόπουλος στο News 24/7:

-Πώς προέκυψε αυτό το βιβλίο;

Είναι μια προσπάθεια να συμπυκνωθεί η  εμπειρία  μου από την  πολυετή παρακολούθηση  της προσπάθειας όσων δρουν στο δημόσιο χώρο – και ιδίως των πολιτικών-να  αποκτήσουν πρόσβαση στους μηχανισμούς της επικοινωνίας. Η επαφή με τα ΜΜΕ είναι αναγκαία,  αλλα συχνά οργανώνεται με λάθος τρόπους και ενδεχομένως λάθος επιδιώξεις..

-Μετά από τόσα χρόνια που ασχολείστε ως δημοσιογράφος με την πολιτική τι συμπέρασμα έχετε βγάλει; Το πολιτικό μας σύστημα είναι η βασική αιτία του προβλήματος ή ένα έντονο σύμπτωμα;

Οι στρεβλώσεις του πολιτικού συστήματος έχουν ιστορικό βάθος. Αρχίζουν με τη συγκρότηση του νέου ελληνικού κράτους και αναπαράγονται διαρκώς. Η εξάρτηση από τους ξένους και οι επεμβάσεις τους διαμόρφωσαν σαθρή βάση άσκησης της πολιτικής , που δεν εξυγιάνθηκε ποτέ.

Η  πολιτική ιστορία της νεώτερης Ελλάδας, είναι μια αλυσίδα από  κακοδιαχείριση, κομματισμό, χρεοκοπίες, πραξικοπήματα και  δικτατορίες, διχασμούς και αναμετρήσεις για την εξουσία που συχνά εξελλίσονταν σε εμφυλίους σπαρασμούς.

Στα ενδιάμεσα διαλείμματα, οι λίγοι πολιτικοί που  κίνησαν μπροστά τον τροχό , εδραίωσαν και διεύρυναν τον εθνικό  χώρο, η άλλαξαν  τα οικονομικά κοινωνικά χαρακτηριστικά του, αποδοκιμάσθηκαν εν ζωή.

Το  πολιτικό σύστημα  αδυνατεί να  ξεφύγει  από αυτή την παράδοση – ακόμη και με την Αριστερά στην κυβέρνηση- και εκπαιδεύει  και τους πολίτες να τη αναπαράγουν.. 

-Και η ατομική ευθύνη; Εμείς δεν επιλέγουμε τα πρόσωπα που θα πάρουν αποφάσεις για το μέλλον μας;

Το  αυγό του Κολόμβου σε δραματική εκδοχή.  Οι πολιτικοί εξαχρείωσαν τους πολίτες και αυτοί έχουν προτίμηση σε εξαχρειωμένους πολιτικούς και έτσι βρίσκονται σε διαρκή συναλλαγή.   Από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα, πολιτεύθηκαν με όλα τα κόμματα σπουδαίοι άνθρωποι με διάθεση προσφοράς. Αλλα ο “σοφός λαός” φρόντιζε να τους αποκλείει με την ψήφο του και να στέλνει στη Βουλή όλο και χειρότερους. ΟΙ εξαιρέσεις γίνονται όλο και πιο  σπάνιες. Σήμερα έχουμε τη χειρότερη Βουλή  από το 1974 . Αλλά όχι χειρότερη από τις επόμενες.

-Υπάρχει μια φοβερή έκπτωση στην ποιότητα του δημόσιου λόγου. Η μήπως είναι υπερβολική μια τέτοια εκτίμηση;

Παλαιότερα  τα δημόσια πρόσωπα, ανεξάρτητα από την ιδεολογία και την πολιτική τους ταυτότητα, ήταν  σε πολύ μεγάλο βαθμό ικανοί χείριστες του λόγου. Γνώριζαν  την ελληνική γλώσσα  και την τέχνη της ρητορείας και του  επιχειρήματός -ανεξάρτητα από τις ιδέες που πρέσβευαν.   Στη Βουλή δεν επιτρέπονταν οι ομιλίες από χειρόγραφο.

Έμπαιναν στην πολιτική μετά την  οικονομική και κοινωνική αποκατάσταση τους, και γι αυτό έμπαιναν. Είχαν αίσθηση αποστολής και συνήθως έβγαιναν φτωχότεροι από ότι μπήκαν. Μετά ήλθαν τα κομματικά ασανσέρ, οι οικονομικοί χορηγοί και οι εκλεκτοί των μιντιαρχών.  Από εκεί άρχισε η έκπτωση της πολιτικής και η απαξίωση των πολίτικων- και αυτό διευκόλυνε μεταξύ των άλλων και  τη διαφθορά..

-Είμαστε εξαίρεση στην Ευρώπη από την άποψη του επιπέδου της πολιτικής ζωής ή είμαστε στο mainstream;

Εξαρτάται, η Ευρώπη δεν έχει ενιαία χαρακτηριστικά  σ’ αυτό το θέμα.  Οι Βόρειοι ως περισσότεροι πειθαρχημένοι έχουν  πιο αξιόπιστα πολιτικά συστήματα. Πιο συνεπή κόμματα και πιο συνειδητοποιημένους πολιτικούς- ανεξάρτητα από τις  ιδεολογίες που διαβρώνουν τις κοινωνίες τους. Ο ευρωπαϊκός Νότος είναι περισσότερο  επιρρεπής στην πολιτική με ευκολία, έως ευτέλεια, την προχειρότητα, την ιδιοτέλεια και την περιορισμένη ευθύνη.

-Η αξιοπιστία των ΜΜΕ βρίσκεται στο ναδίρ. Σωστό ή λάθος;

Τα ΜΜΕ παρακολουθούν την πολιτική στην κρίση αξιοπιστίας.  Όπως ο πολίτης δεν εμπιστεύεται τον πολιτικό που ψήφισε για να τον εκπροσωπήσει γιατι διακρίνει -η διαισθάνεται -ότι υπηρετεί άλλα συμφέροντα, έτσι  και ο αναγνώστης, ή ο θεατής , δεν εμπιστεύεται την εφημερίδα ή το κανάλι  που παρακολουθεί γιατί πιστεύει ότι δεν τον ενημερώνουν με  εντιμότητα αλλά με σκοπιμότητα.  Το παλιό “αξίωμα”  κατά το οποίο “ το έγραψε η εφημερίδα”  και συνεπώς είναι έτσι,  αναστράφηκε. Σήμερα,  επειδή το έγραψε  εφημερίδα  είμαστε επιφυλακτικοί.   

-Η εμπειρία σας τι έχει δείξει; Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος λογοκρισίας και ποιες είναι οι διαστάσεις της αυτολογοκρισίας;

Η αυτολογοκρισία είναι διαχρονική κατάσταση στην ενημέρωση, σε ορισμένες περιπτώσεις αποδεκτή..  Καθώς  ιστορικά  τα ΜΜΕ τοποθετούνται στον άξονα  κυβέρνηση  -αντιπολίτευση  οι δημοσιογράφοι γνώριζαν τα όρια τη ελευθέριας τους. Είχαν όμως ελευθερία σ αυτό το πλαίσιο- ότι ήταν αληθές  και τεκμηριωμένο σπάνια  δεν δημοσιεύονταν.  Σήμερα, καθώς το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ΜΜΕ αλλάζει και η ενημέρωση περιέχεται σε επιχειρηματίες που έχουν άλλες επιδιώξεις,  δεν υπάρχουν καν διλήμματα αυτολογοκρισίας: παρεμβαίνει χονδροειδώς η λογοκρισία του αφεντικού με μόνο κριτήριο τα συμφέροντά του. Και η κρίση έκανε τους δημοσιογράφους  προσαρμοστικούς σ αυτό.

-Εχουμε τη χειρότερη ΕΡΤ των τελευταίων δεκαετιών;

Όχι ακριβώς. Υπάρχουν, όπως πάντα,  νησίδες  επάρκειας στην ενημέρωση και έντιμης σχέσης με τον θεατή που πληρώνει.

Έχουμε γνωρίζει και την ΕΡΤ που μετέδιδε μόνο κυβερνητικές δραστηριότητες γιατί ο πρωθυπουργός πίστευε ότι μόνο η κυβέρνηση πρέπει να  προβάλλεται αφού αυτή παράγει έργο. Έχουμε  δει και την ΕΡΤ των τριών και τεσσάρων επαναλήψεων μιας πρωθυπουργικής ομιλίας στην ίδια μέρα.

Οι κυβερνήσεις θεωρών τη δημόσια τηλεόραση πεδίο άσκησης κρατικής εξουσίας, όπως σε κάθε δημόσια υπηρεσία και έτσι  ακυρώνουν τον χαρακτήρα της. Κάνουν προπαγάνδα.  Ούτε η Αριστερά απέφυγε αυτή την παγίδα.  Χωρίς αυτή την  “κατάρα” η ΕΡΤ θα  ήταν έτη φωτός μπροστά από την ιδιωτική τηλεόραση.

-Γιατί είναι τόσο δύσκολη η διαμόρφωση συναινέσεων στη χώρα μας; Γιατί τόση πόλωση;

Στην Ελλάδα η πολιτική ασκείται ως διαμάχη για την κατάληψη της εξουσίας- για τη νομή της. Κάποτε οι κυβερνήσεις άλλαζαν ολόκληρο το σώμα των  δημοσίων υπαλλήλων.  Από ένα σημείο και πέρα ασκείται όχι μόνο υπέρ του κόμματος που κερδίζει εκλογές, αλλά και υπέρ συμφερόντων που το συνέδραμαν σ’ αυτό και ανταμείβονται. Από την ώρα που η πολιτική δεν είναι σύγκρουση ιδεών και αντιλήψεων αλλά συμφερόντων, είναι αδύνατη η σύγκλιση.

-Ο φανατισμός και η αγριότητα στα Social media, όταν πρόκειται για πολιτικές αψιμαχίες, πώς εξηγείται; Γιατί τόση τοξικότητα;

Όσοι πανηγύρισαν την ελευθέρια που επέφερε η ψηφιακή εποχή στην ενημέρωση και στη διακίνηση απόψεων ιδεών και προθέσεων, χωρίς μεσολάβηση ήδη απογοητεύονται. Το Διαδίκτυο, ειδικά σε ότι αφορά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι και τόσο ελεύθερο και  τα συμφέροντα είναι ήδη ορατά. Κατάργησε τον αντιδημοκρατικό έλεγχο, αλλά το ίδιο ελέγχεται από ολιγοπώλια, εκτός δημοκρατικού ελέγχου και λογοδοσίας.

Η ανοιχτή πρόσβαση χωρίς περιορισμούς έδωσε τα ίδια δικαιώματα  δημόσιου λόγου σε έναν αρλουμπολόγο, η έναν ανόητο με έναν διανοούμενου, επιστήμονα η συνειδητοποιημένο πολίτη.

Δίπλα στην οικογένεια, το σχολείο, ή ότι άλλο θεσμικό που διαμορφώνει τον άνθρωπο προτίθεται και η παιδαγωγική των Social media .. Αυτό είναι κατάκτηση και κατάρα μαζί. Διευρύνει το βαθμό ελευθέριας των ανθρώπων, αλλά παράγει και τοξικότητα που οδηγήσει στον εκφασισμό της κοινωνίας και  την ασυδοσία των ατόμων.